آربیتروم یک راهکار لایه ۲ برای بلاکچین اتریوم است که برای بهبود سرعت تراکنشها، مقیاسپذیری و افزایش حریم خصوصی شبکه اتریوم طراحی شده است. این راهکار قصد دارد با کاهش وظایف و ذخیره داده از شبکه اصلی اتریوم (لایه ۱)، ازدحام این شبکه و کارمزد تراکنشهای آن را کاهش دهد. با این راهکار، کاربران میتوانند تراکنشها را خارج از شبکه اصلی انجام دهند تا از ترافیک شبکه اتریوم کاسته شود.
پروژه آربیتروم توسط Offchain Labs، یک شرکت تحقیقوتوسعه بلاکچین مستقر در نیویورک راهاندازی شد. این شرکت در سال ۲۰۱۸ برای اولین بار این راهکار لایه ۲ را از طریق وایت پیپر Arbitrum در دانشگاه پرینستون ارائه کرد. توکن بومی این شبکه، آربیتروم (ARB) نام دارد که نقشی حاکمیتی را در این اکوسیستم ایفا میکند.
ارز دیجیتال آربیتروم
ارز دیجیتال ARB، توکن حاکمیتی شبکه آربیتروم است که در ۲۳ مارس ۲۰۲۳ عرضه شد و یک توکن با استاندارد ERC-20 محسوب میشود. کارمزدهای شبکه آربیتروم با ETH یا هر توکن ERC-20 دیگری که توسط DAppها پشتیبانی شوند، قابل پرداخت است. این بدان معناست که هولدرهای رمز ارز آربیتروم نیازی به خرج توکنهای خود برای استفاده از سرویسهای Arbitrum ندارند، بلکه میتوانند آنها را استیک کرده و بابت تامین امنیت شبکه، پاداش دریافت کنند. علاوه بر این، هولدرهای آربیتروم میتوانند در فرآیندهای تصمیمگیری شبکه شرکت کنند و در توسعه و جهتدهی اکوسیستم نظر دهند.
کاربردهای توکن ARB عبارتند از :
- معامله و انتقال ارزش
- بهعنوان سرمایهگذاری
- استیکینگ و دریافت پاداش
- رای دادن به تصمیمات حاکمیتی شبکه
چه مقدار آربیتروم (ARB) در گردش است؟
عرضه اولیه برای راهاندازی آربیتروم ۱۰ میلیارد توکن با نرخ تورم سالانه ۲ درصد است و تاکنون هیچگونه سقف عرضهای برای آن تعیین نشده است. نحوه تخصیص ARB به شرح زیر است:
- ۴۲.۷۸٪: خزانهداری DAO
- ۲۶.۹۴٪: تیم Offchain Labs
- ۱۷.۵۳٪: سرمایهگذاران
- ۱۱.۶۲٪: ایردراپ به کاربران واجد شرایط
- ۱.۱۳٪: ایردراپ به DAO
ویژگی های مهم آربیتروم
پروژه آربیتروم به گونهای طراحی شده تا یک پلتفرم با کاربری آسان را ارائه دهد که توسعهدهندگان بتوانند از آن برای راهاندازی قرارداد هوشمند سازگار با اتریوم به صورت بسیار کارآمد و مقیاسپذیر استفاده کنند. این پروژه چندین ویژگی متمایز دارد که عبارتند از:
- کارمزد پایین تراکنش: یک تراکنش دهها دلاری در اتریوم، تنها چند سنت در این شبکه لایه ۲ هزینه دارد.
- سازگاری کامل با EVM: هر DApp موجود در شبکه اتریوم میتواند بدون تغییر کد در بستر آربیتروم اجرا شود.
- مقیاسپذیری: در حالی که اتریوم ۱۴ تراکنش در ثانیه انجام میدهد، این شبکه لایه ۲ با نزدیک به ۴۰٬۰۰۰ تراکنش در ثانیه بسیار سریعتر است.
- تمرکززدایی: شبکه آربیتروم به هیچ اپراتور متمرکزی وابسته نیست، در عوض از یک شبکه غیرمتمرکز اعتبارسنجی استفاده میکند.
- ابزارهای قوی برای توسعهدهندگان: توسعهدهندگان میتوانند از ابزارهای موجود در شبکه اتریوم استفاده کنند و نیازی به دانلود پلاگینها یا کامپایلرهایی مانند Hardhat یا Truffle ندارند.
نحوه عملکرد آربیتروم
راه حل لایه ۲ آربیتروم از رول آپ (Rollup) بلاکچین برای دستیابی به پردازش کارآمد تراکنشها استفاده میکند. رولآپها از یک معماری ۲ لایه برای پردازش آفچین تراکنشها قبل از تسویه استفاده میکنند. مزیت آنها این است که بلاکچین دیگر نیازی به اعتبارسنجی تراکنشهای جداگانه ندارد بلکه میتواند مستقیما دستهای از تراکنشها را تایید کند. این راهحل مقیاسپذیری با دیگر راهکارهای لایه ۲ مانند زنجیره جانبی (Sidechain) متفاوت است، زیرا رولآپها معمولا امنیت خود را از بلاکچین اصلی میگیرند. راه حل مقیاسپذیری آربیتروم از نوع خاصی رول آپ به نام رول آپ خوش بینانه (Optimistic rollup) استفاده میکند.
تاریخچه و بنیانگذاران آربیتروم
بنیانگذاران Offchain Labs، اد فلتن (Ed Felten)، استیون گلدفدر (Steven Goldfeder) و هری کالودنر (Harry Kalodner) با سالها تجربه در علوم کامپیوتر، رمزنگاری و بلاکچین هستند.
اد فلتن استاد علوم کامپیوتر در دانشگاه پرینستون است و به عنوان معاون پرزیدنت اوباما خدمت کرده است. او یکی از بنیانگذاران و دانشمندان ارشد Offchain Labs محسوب میشود.
استیون گلدفدر دکترای کامپیوتر خود را از دانشگاه پرینستون دریافت کرد. او همچنین، یکی از بنیانگذاران و مدیران شرکت Offchain Labs است.
هری کالودنر محقق کامپیوتر و دانشجوی دکتری دانشگاه پرینستون است. وی یکی از بنیانگذاران و مدیر ارشد فناوری Offchain Labs است.
در سال ۲۰۲۰، آنها اولین نسخه آربیتروم را راهاندازی کردند و آزمایش نسخه بتا را در اواسط همان سال به پایان رساندند. در نهایت، در آگوست ۲۰۲۱ نسخه اصلی آربیتروم در شبکه اصلی اتریوم راهاندازی شد. این شبکه به دلیل قابلیتهای خود توانست توجه زیادی را در جامعه اتریوم به دست آورد. تاکنون پروژههایی از جمله چین لینک و یونی سواپ این شبکه را پذیرفتهاند.