فورک چیست؟ بررسی تفاوت هارد فورک و سافت فورک

فورک (Fork) یا انشعاب در دنیای ارزهای دیجیتال یکی از راه‌های به‌روزرسانی، ایجاد تغییرات در پروتکل بلاکچین یا ارتقای آن است. در واقع فورک نوعی انشعاب است که برنامه‌نویسان از بلاکچین اصلی می‌گیرند و با ایجاد تغییراتی در کد منبع یک پروژه، بلاکچین جدیدی را پدید می‌آورند. فورک به دلایل مختلفی مانند افزودن قابلیت‌های جدید، حل مشکلات امنیتی یا وجود اختلاف نظر بین اعضای یک جامعه بر سر سیاست‌های کلی می‌تواند اتفاق بیافتد.

فورک‌ها در حالت کلی به دو دسته سافت فورک (Soft Fork) و هارد فورک (Hard Fork) تقسیم می‌شوند که قرار است در این مطلب به معرفی آن‌ها بپردازیم و به این سوال پاسخ دهیم که تاثیر فورک در سرنوشت یک ارز دیجیتال چیست.

فورک (Fork) یا انشعاب چیست؟

اگر با فناوری بلاکچین آشنایی داشته باشید، می‌دانید که تغییر اطلاعات ثبت شده در بلاکچین غیرممکن است. بلاک چین از پروتکل‌هایی پیروی می‌کند که توسط برنامه‌نویسان پیاده‌سازی شده است و تغییرناپذیرند. برای مثال، در بلاک چین بیت کوین همیشه اندازه بلاک ۱ مگابایت است و یا زمان ماین یک بلاک ۱۰ دقیقه است. مسئله عدم ایجاد تغییر در بلاک چین برای کسانی که با قوانین موجود مخالف هستند، خوشایند نیست. در این شرایط تنها راه حلی که وجود دارد به‌روزرسانی یا ایجاد یک بلاک چین جدید است.

ارزهای دیجیتال بر اساس یک دسته از کدهای نرم افزاری به بازارها عرضه شده‌اند. این کدها متن باز بوده تا توسعه دهندگان این دسترسی را داشته باشند که همواره نسخه‌های بهتری را به بازار ارائه دهند. مشابه هر نرم افزار دیگری، رمزارزها نیز نیاز به به‌روزرسانی و بهبود روند پیشین خود دارند. تغییراتی که در کدهای منبع جهت بهبود و به‌روزرسانی این رمزارزها صورت می‌گیرد، منجر به ایجاد انشعاب در شبکه می‌شود. به‌روزرسانی یا ایجاد بلاکچین جدید، فورک یا انشعاب (Fork) نام دارد.

این تغییرات می‌تواند شامل تغییر قوانین شبکه بلاکچین و حتی اضافه شدن قابلیتی جدید به نسخه پیشین آن باشد. در برخی از فورک‌ها، این تغییرات و به‌‌روزرسانی‌ها منجر به منسوخ شدن نسخه‌های قدیمی می‌شود.

انواع فورک کدام است؟

به‌روزرسانی‌هایی که روی انوع بلاکچین انجام می‌شود، می‌تواند جزئی یا کلی باشد. بر این اساس فورک به ۲ نوع تقسیم می‌شود:

سافت فورک (Soft Fork)

سافت فورک یا انشعاب نرم که روشی سازگار با نسخه قبلی (backward-compatible) است، یک به‌روزرسانی جزئی در نرم‌افزار ایجاد می‌کند. اگر شرکت کنندگان در شبکه این به‌روزرسانی را انجام ندهند، همچنان می‌تواند در اعتبارسنجی و تایید تراکنش‌های شبکه شرکت کنند. اما برای ثبت بلاک توسط ماینری که این آپدیت را انجام نداده است؛ مشکل ایجاد می‌شود و شبکه بلاک او را رد می‌کند. در واقع می‌توان گفت که سافت فورک نوعی انشعاب موقت است و انشعاب جدید همچنان با نسخه قبلی سازگار هستند

یک مثال در مورد سافت فورک: جهت افزودن قابلیت آدرس‌های چند امضایی روی شبکه‌ی بیت کوین، سافت فورک SH2P انجام شد.

انواع سافت فورک

سافت فورک به صورت کلی به دو دسته Miner Activated Soft Fok(MASF) و User Activated Soft Fork(UASF) تقسیم می‌شود که با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند.

Miner Activated Soft Fok (MASF): در این یک نوع سافت فورک ماینرها و کاربران این اختیار را دارند که به روز رسانی جدید را نپذیرند و به مسیر قبلی خود ادامه دهند.

User Activated Soft Fork (UASF): در این نوع سافت فورک تغییرات صورت گرفته در یک زمان و تاریخ مشخصی رخ می‌دهد و کاربران هم ملزم به عدم تایید بلاک‌ها و تراکنش‌هایی هستند که مطابق با قوانین جدید نیستند.

هارد فورک (Hard Fork)

ممکن است بین اعضای شبکه اختلافات شدیدی بر سر امنیت شبکه، میزان توزیع ارز، سرعت انتقال و مواردی مشابه پیش بیاید. این اختلافات می‌تواند منجر به ایجاد هارد فورک شود. این هارد فورک باید صورت بپذیرد تا اختلافات به وجود آمده بر آینده رمزارز موردنظر تاثیر نگذارد.

بنابراین در هارد فورک، تغییراتی اساسی در نرم‌افزار ایجاد می‌شود به‌گونه‌ای که دیگر با نسخه‌های قبلی سازگار (backward-uncompatible) نیست. اگر شرکت‌ کننده‌ای این به‌روزرسانی را انجام ندهد، برای همیشه از شبکه جدا می‌شود. هارد فورک در واقع یک انشعاب دائمی از بلاکچین ایجاد می‌کند.

یک نکته مهم که در ارتباط با هارد فورک وجود دارد این است که تاریخچه تراکنش‌ها از نقطه فورک محسوب می‌شوند و تراکنش‌هایی که قبل از هارد فورک انجام شده‌اند در زنجیره جدید دارای اعتبار نخواهند بود.

یک مثال در مورد هارد فورک: فورک بیت کوین کش که با اندازه بلاک ۸ مگابایت ایجاد شد، به صورت مستقل از بلاک‌ چین بیت کوین به فعالیت خود ادامه داد.

شاید این سوال برای شما نیز پیش بیاید که بعد از هارد فورک چه اتفاقی برای ارزها می‌افتد. در واقع نگرانی بسیاری از تریدرها هنگام هارد فورک، از بین رفتن ارزش آن ارز است. اما این نکته را باید مطرح کرد که هارد فورک ارز قبلی به قوت خود همچنان باقی است و از شبکه بلاک چین حذف نمی‌شود.

انواع هارد فورک

هارد فورک‌ در بلاکچین دو نوع است که هر کدام ویژگی‌های مختلفی دارند. در ادامه به توضیح انواع هارد فورک می‌پردازیم.

هاردفورک برنامه ریزی شده (Planned Hard Fork): در صورتی که اغلب اعضای جامعه در مورد ایجاد تغییرات موافقت داشته باشند و فورک با مقاومت کمی مواجه شود، هارد فورکی که روی بلاکچین روخ می‌دهد از نوع برنامه ریزی شده است. این نوع از هارد فورک دارای دو هدف است که عبارت است از:

• به روز رسانی شبکه
• انجام به روز رسانی‌ها و پیشرفت‌های جدید

در نتیجه Planned Hard Fork زنجیره قدیمی از بین می‌رود و زنجیره جدید توسعه پیدا می‌کند. در اغلب موارد نام زنجیره جدید از نام زنجیره قدیمی گرفته می‌شود. یک مثال خوب برای این نوع فورک، هارد فورک بیزانس برای اتریوم بود که با هدف فعال‌کردن تراکنش‌های سریع‌تر و امنیت بیشتر در بلاکچین رخ داد.

هارد فورک بحث برانگیز (Contentious Hard Forks): در صورتی که بین اعضای یک جامعه بر سر مسیر و جهت پروژه، مخالفت زیادی باشد، هارد فورک برنامه‌ریزی شده به عنوان یک راه‌حل مطرح می‌شود. اما برخلاف هارد فورک برنامه ریزی شده، زنجیره قدیمی از بین نمی‌رود و دو بلاک‌ چین مجزا به وجود می‌آید که هر دو تا زمانی که مورد حمایت قرار بگیرند، به فعالیت خود ادامه خواهند داد. معروف‌ترین مثال برای این نوع از فورک، اتریوم کلاسیک است که پس از هک دائو رخ داد و دو زنجیره جدید به نام‌های اتریوم و اتریوم کلاسیک ایجاد شد.

تاثیرات ایجاد فورک

فورک‌ها می‌توانند تاثیرات مختلفی در وضعیت ارز دیجیتال داشته باشند یا به صورت کلی روند حرکتی آن را تغییر دهند. این تاثیرات عبارت است از:

بازگشت اعتماد و سرمایه از دست رفته

ممکن است برخی از رمزارزها هدف حملات سایبری قرار بگیرند و سرمایه بسیاری از تریدرها را از بین ببرند. مشابه آنچه در سال ۲۰۱۶ برای رمزارز اتریوم رخ داد. بعد از حمله هکرها به رمزارز اتریوم، سرمایه بسیاری از تریدرها از بین رفت و رمزارز اتریوم سقوط عجیبی را تجربه کرد. در نهایت هارد فورکی که بر روی شبکه اتریوم انجام شد، منجر به ایجاد ارزی جدید به نام اتریوم کلاسیک شد. همین هارد فورک اعتماد از دست رفته کاربران از اتریوم را به آنها بازگرداند.

رفع ایرادات و بهبود شبکه

همان‌طور که قبل‌تر نیز گفته شد، رمزارزها نیز مشابه هر نرم‌افزاری که به‌وسیله کد به وجود آمده است، نیاز به به‌روزرسانی و بهبود دارند. این به‌روزرسانی قطعاً به پایدار شدن شبکه رمزارز موردنظر و رفع خطاهای قبلی منجر خواهد شد.

بحث امنیت که شاید مهم‌ترین دغدغه برای سرمایه‌گذاران است نیز در به‌روزرسانی‌های جدیدی قوی‌تر می‌شود. در واقع، هارد فورک منجر به افزایش امنیت در شبکه بلاک چین می‌شود.

فورک‌ها عضوی جدا ناپذیر از بلاکچین

با گذشت بیش از یک دهه از معرفی اولین رمزارز (بیت کوین)، فورک‌های متعددی از آن زمان تا به امروز در حال وقوع است. بین تریدرها همواره نظرات مثبت و منفی در مورد فورک بیان می‌شود. بسیاری با اعتماد بالا نسبت به هارد فورک‌ها مشتاقانه منتظر به‌روزرسانی‌های بعدی هستند و بسیاری از هرگونه هارد فورکی اجتناب می‌کنند.

نظر شما در مورد هارد فورک و سافت فورک‌های معروف چیست؟ آیا از مخالفین فورک هستید یا موافقان آن؟