سرمایه گذاری خطرپذیر چیست و چگونه کار می‌کند؟

از دیرباز انسان‌ها در هر فعالیتی به دنبال کسب سود و منفعت بوده‌اند. در دنیای تجارت و کسب و کار این سرشت انسان بیشتر نمود پیدا می‌کند. در هر حوزه‌ای که انسان در حال کسب درآمد از آن است ردپای سرمایه گذاری و عطش کسب سود در فعالیت‌های اقتصادی مشاهده می‌شود. بازار ارزدیجیتال نیز از این امر مستثنا نیست و افراد و شرکت‌های سرمایه گذار در این بازار نیز حضوری پررنگ دارند. اما با وجود نوپا بودن این بازار، سرمایه‌ گذاران بزرگ سازمانی کمتر به این حوزه ورود می‌کنند و بیشتر می‌توانیم شاهد حضور شرکت‌های سرمایه گذاری خطرپذیر در این بازار باشیم. اما این نوع سرمایه گذاری چیست و چه تاثیری بر بازار ارزهای دیجیتال و کسب و کارهای فعال در این عرصه دارد؟

در این مقاله به معرفی صندوق‌های سرمایه گذاری خطرپذیر و دلیل و تاثیر حضورشان در بازار رمزارزها می‌پردازیم.

سرمایه گذاری خطرپذیر چیست؟

سرمایه گذاری خطرپذیر یا Venture Capital، نوعی تامین مالی خصوصی است که سرمایه گذاران به شرکت‌های تازه راه اندازی شده که تصور می‌شود پتانسیل رشد بالایی دارند ارائه می‌کنند. سرمایه‌ی VCها، عموماً از جانب افراد ثروتمند، بانک‌ها و سایر مؤسسات مالی تأمین می‌شود.

با این حال این عمل همیشه جنبه‌ی مالی ندارد، بلکه ممکن است این شرکت‌ها از نظر مدیریتی و فنی روی استارت آپ‌ها سرمایه گذاری کنند و با ارائه‌ی مشاوره به رشد این شرکت‌های نوپا کمک کنند.

با وجود پرریسک بودن سرمایه گذاری در کسب و کارهای کوچک، پتانسیل رشدهای غیرمعمول نیز وجود دارد. از این رو، این نوع فعالیت برای سرمایه گذاران خطرپذیر بسیار جذاب می‌باشد. با وجود تامین مالی و ارائه‌ی مشاوره، VCها به واسطه‌ی حمایت از استارت آپ‌ها بخشی از سهام یا سهمی از توکن‌های صادر شده را در تملک خود می‌گیرند، بنابراین می‌توانند در امور مدیریتی استارت آپ‌ها دخالت کنند.

صندوق‌های سرمایه گذاری خطرپذیر معمولا از مجموعه‌ای سرمایه گذار تشکیل شده است. روند کار به این صورت است که مدیران صندوق یک پروپوزال برای تامین کنندگان ارسال می‌کنند که در آن تمام اطلاعات استارت آپ هدف، قرار داده شده است. در مقابل این افراد مبلغی را بعنوان مشارکت به صندوق پرداخت می‌کنند. در مرحله‌ی بعد، پس از جمع آوری سرمایه، تامین مالی استارت آپ انجام می‌شود.

حضور VCها در بازار ارزدیجیتال

بازار ارزدیجیتال به سرعت در حال رشد است و این امر باعث شده توجه سرمایه گذاران ریز و درشت به سمت این بازار جلب شود. صندوق‌های سرمایه‌گذاری مخاطره‌ آمیز و سایر سرمایه‌ گذاران نهادی به طور فزاینده‌‌ای به کسب‌ و کارهای بلاکچینی چشم دوخته‌اند تا ببینند آیا سودی در تأمین مالی آنها وجود دارد یا خیر.

استارت آپ‌ها غیر بلاکچینی به دلیل اینکه ممکن است نتوانند جذب سرمایه اولیه را انجام دهند به دنبال تامین مالی توسط VCها هستند. در اوایل موجودیت بازار رمزارزها چون موضوعی مانند ICO و انواع مختلف آن رواج داشت، استارت آپ‌های بلاکچینی آنچنان به دنبال جلب توجه سرمایه گذاران خطرپذیر نبودند. ولی در چند سال اخیر با بزرگ شدن مارکت ارزدیجیتال این نوع نگاه کسب و کارها در حال تغییر است و بیش از پیش شاهد فعالیت VCها هستیم.

در حال حاضر این شرکت‌ها تنها به پروژه های قدرتمند بازار نگاه نمی‌کنند، بلکه توجه خود را به پروژه‌های کمتر شناخته شده این بازار معطوف کرده‌اند. به عبارتی این شرکت‌ها بیشتر علاقه به کسب و کارهایی دارند که روی حل مشکل و ارائه‌ی محصولات کارامد تمرکز کرده‌اند.

مراحل تامین مالی سرمایه گذاری خطرپذیر

حال که تا حدودی با مفهوم سرمایه گذاری خطرپذیر آشنا شدیم بهتر است به مراحل انجام این فرایند بپردازیم.

تامین مالی توسط شرکت‌های VC معمولا به پنج مرحله تقسیم می‌شود. با این حال، اگر اهداف تامین مالی در دورهای قبلی برآورده نشد یا اگر بنیانگذاران بخواهند به دنبال بودجه بیشتر باشند، ممکن است مراحل بیشتری اضافه شود.

مرحله صفر یا پیش بذری Pre-seed

مرحله پیش بذر مرحله ایده پردازی است و معمولا به عنوان مرحله رسمی در نظر گرفته نمی‌شود، زیرا در این مرحله اعضای تیم در حال تحقیق در مورد این موضوع هستند که آیا ایده‌ی بنیانگذار می‌تواند به محصول تبدیل شود یا خیر.

اگر بنیانگذار حلقه ارتباطات مناسب و وسیعی داشته باشد ممکن است بتواند با چند سرمایه گذار فرشته ارتباط برقرار کند. در مقایسه با صندوق‌های VC، سرمایه گذاران فرشته افراد بسیار ثروتمندی هستند که تمایل دارند به صورت انفرادی فعالیت کنند و برخلاف VCها، این سرمایه‌ گذاران می‌‌توانند در صورتی که به توانایی یک بنیان‌گذار اعتماد کامل داشته باشند، اعتبار یک پروژه را نادیده بگیرند.

مرحله یک یا سرمایه اولیه Seed capital

این مرحله دور تأمین مالی اولیه کوتاه است. این مرحله شامل آزمایش دوام محصول در بازار می‌شود. استارت آپ با استفاده از ابزاری مانند تحلیل پتانسیل بازار، دوام محصول را تعیین می‌کند. همانطور که از نام آن پیداست، ابزار تحلیل پتانسیل بازار به ارائه چارچوبی برای انجام تحقیقات بازار و تعیین اینکه آیا محصول ارزش عرضه به بازار را دارد یا خیر کمک می‌کند.

همچنین ممکن است استارتاپ مجبور باشد صندوق سرمایه گذاری خطرپذیر را متقاعد کند که محصول آنها ارزش حمایت مالی را دارد. بنیانگذار پروژه با ابزارهایی مانند صورت‌های سود و زیان، پیش‌بینی جریان نقدینگی، نقشه راه پروژه و حتی وایت پیپر سعی در متقاعد کردن کارشناسان VC را دارد. شایان ذکر است که سرمایه گذاران فرشته همچنان ممکن است در این مرحله شرکت کنند.

سری A یا سرمایه اولیه Startup capital

سری A زمانی شروع می‌شود که استارت آپ محصول خود را وارد بازار کرده است و به عبارتی پروژه رمزارزی ما شروع به فعالیت کرده است. در این دور نیازی به درخواست استارت آپ نیست، زیرا در این مرحله کسب و کار جامعه‌ای قوی و جریان نقدینگی ثابتی دارد. بنابراین شرکت‌های سرمایه گذاری به صورت داوطلب پیشنهادات خود را ارائه می‌دهند.

آنچه بنیانگذاران در این مرحله می‌خواهند سرمایه است، تا بوسیله آن بتوانند کسب و کار خود را گسترش دهند و به نقشه راه پروژه عمل کنند. سرمایه گذاری در این مرحله کم ریسک‌تر می‌باشد، زیرا محصول یا خدماتِ پروژه پیشتر عرضه شده است.

سری B یا مرحله اولیه Early stage

دور سرمایه گذاری سری B به رشد فروش و بازاریابی اختصاص داده شده است. کسب و کارهایی که به این مرحله راه یافته‌اند در مرحله توسعه هستند. آن‌ها به دنبال فرصت‌هایی برای گسترش فعالیت‌های خود و بهبود دسترسی به بازار می‌باشند. چنین پروژه‌هایی کاربران فعال زیادی دارند.

برای سرعت بخشیدن به رشد کسب و کار، بنیانگذاران قصد دارند از بودجه برای ایجاد یک تیم توانمند و تقویت محصول خود استفاده کنند. استارت آپ معمولا در این مرحله بیشتر به دنبال بازاریابی و فروش، منابع انسانی، توسعه کسب و کار و ارتقای ارائه‌ی خدمات به کاربران است.

سری C یا مرحله گسترش Expansion stage

آخرین دور رسمی تامین مالی VC مرحله گسترش است. در این مرحله، یک کسب و کار قصد دارد به بازارهای دیگر دست یابد. شرکت‌هایی که به دور سرمایه گذاریِ سری C می‌رسند، در بازار حضوری پر رنگ دارند و محصولشان کاربران زیادی دارد. تامین سرمایه به آنها کمک می کند تا محصولات یا خدمات جدید ارائه دهند و فعالیت‌های خود را به بازارهای دیگر معرفی کنند.

در این مرحله ریسک کمتر است، اما بازده نیز پایین است. یک استارتاپ در این سطح باید با یک محصول تجاری در دسترس، درآمد کافی ایجاد کند. بسیاری از دریافت کنندگان سرمایه در این مرحله، دو تا سه سال از تاسیس کسب و کارشان می‌گذرد.

در این مرحله علاوه بر VCها، مدیران صندوق‌های تامین سرمایه، شرکت‌های سهام خصوصی و بانک‌های سرمایه گذاری نیز وارد میدان می‌شوند.

مزایا و معایب سرمایه گذاری خطرپذیر در بازار رمزارزها

عملکرد شرکت‌های سرمایه گذاری خطرپذیر در بازار ارزهای دیجیتال مانند بازارهای سنتی است. شرکت‌های VC به دنبال بازدهی بالا هستند، که به معنای تصاحب بخشی از حقوق صاحبان کسب و کار است. به علاوه ممکن است که در مواقع حساس و پرخطر این شرکت‌ها از سرمایه گذاری خود در استارت آپ‌ها خارج شوند. در کنار این موضوع اینگونه صندوق‌ها بخشی از قدرت مدیریتی صاحبان کسب و کار را تصاحب می‌کنند و در تصمیم‌های حساس استارت آپ دخالت می‌کنند.

در مقابل با وجود این نکات منفی، حضور شرکت‌های VC در پروژه به استارت آپ کریپتویی مشروعیت می‌بخشد که باعث جذب سرمایه بیشتر از سرمایه گذاران خرد نیز می‌شود. این به این دلیل است که وجود ICO و سایر روش‌‌های جذب سرمایه ارزهای دیجیتال موانع بسیار کمتری را برای ورود به بازار ایجاد می‌کند. در بسیاری از موارد، یک وب سایت و یک وایت پیپر مناسب تمام آن چیزی است که شرکت‌های کریپتویی برای راه اندازی یک ICO لازم دارند.

این شرکت‌ها اقدامات لازم را برای تامین مالی انجام خواهند داد، مانند بررسی استحکام پروژه و توانایی تیم در اجرای وعده‌ها و همچنین تحقیق در جامعه و بازار ارزهای دیجیتال برای پیش‌بینی سودآوری. علاوه براین، صندوق‌های VC شامل مدیران خبره می‌باشد که در ارزیابی شرکت‌ها تخصص دارند.

علاوه بر این موارد، صندوق‌های سرمایه گذاری خطرپذیر برای مدت طولانی ریسک‌های این فرایند را پذیرفته‌اند، بنابراین آنها می‌دانند حمایت مالی و کسب سود چگونه انجام می‌شود. تجربه‌ای که آنها به اشتراک می‌گذارند ممکن است برای بسیاری از پروژه‌های کریپتویی مشاوره‌ای ارزشمند باشد.

شرکت‌های VC معتبر در بازار ارزهای دیجیتال

با علم براینکه وجود سرمایه گذاران خطرپذیر در بازار رمزارزها می‌تواند به پروژه‌های بلاکچینی اعتبار دهد، به معرفی شرکت‌های venture capital برتر در این حوزه می‌پردازیم.

کوین بیس ونچورز Coinbase Ventures

شرکت Coinbase Ventures در سال ۲۰۱۸ تأسیس شده و در سانفرانسیسکو مستقر است. این شرکت بازوی سرمایه گذاری جسورانه شرکت Coinbase.Inc است. این شرکت به دنبال سرمایه گذاری در استارت آپ‌هایی در مراحل اولیه است که در زمینه ارزهای دیجیتال و بلاکچین فعالیت می‌کنند.

اندرسن هُروویتز Andreessen Horowitz

شرکت Andreessen Horowitz معروف به a16z یک شرکت سرمایه گذاری خطرپذیر در سیلیکون ولی می‌باشد که متخصص در تامین مالی شرکت‌های حوزه تکنولوژی است. بازوی فعال این شرکت در بازار کریپتو به a16z crypto موسوم است که تا به امروز فعالیت‌های موفقی در پروژه‌های بلاکچینی داشته است. این شرکت در سال ۲۰۰۹ توسط مارک اندرسن و بن هوروویتز تأسیس شد و تا به امروز ۷.۱  میلیارد دلار از هفت صندوق جمع آوری کرده است.

پنترا کپیتال Pantera Capital

شرکت پنترا کپیتال، از VCهای مشهور حوزه رمزارزها است که بیشتر در مراحل اولیه وارد پروژه‌ها می‌شود و از مشاوران و کارشناسان کارکشته‌ای بهره می‌برد. این شرکت سرمایه‌ای بالغ بر ۷۰۰ میلیون دلار را مدیریت می‌کند.

انیموکا برندز Animoca Brands

انیموکا برندز یکی از شرکت‌های فعال در حوزه سرمایه گذاری جسورانه می‌باشد که بیشتر در حوزه بازی‌های بلاکچینی و متاورس فعالیت می‌کند. این شرکت بالغ بر ۲۵۰ سرمایه گذاری در حوزه رمزارزها انجام داده است که طبق گفته مدیران انیموکا هدف از این مشارکت‌ها رشد متاورس و صنعت بازی‌های بلاکچینی می‌باشد.

پارادایم Paradigm

شرکت Paradigm یک شرکت سرمایه گذاری مستقر در سانفرانسیسکو است که بر روی رمزارزها و فناوری‌های مرتبط با بلاکچین در سراسر جهان متمرکز است. پارادایم در سال ۲۰۱۸ توسط مت هوانگ (شریک سابق Sequoia Capital) و فرد اهرسام (از بنیانگذاران Coinbase) تأسیس شد. پارادایم یک شرکت سرمایه‌ گذاری است که از شرکت‌ها و پروتکل‌‌های بزرگ بلاکچینی حمایت می‌کند.

بایننس لبز Binance Labs

بایننس لبز بعنوان بازوی سرمایه‌ گذاری جسورانه و شتاب‌دهنده بایننس شناخته می‌شود. از سال ۲۰۱۸ این شرکت در بیش از ۲۰۰ پروژه از ۲۵ کشور سرمایه گذاری کرده است. همچنین باعث راه اندازی و رشد بیش از ۵۰ پروژه بومی Web3 از جمله Polygon ،Perpetual Protocol و Dune Analytics شده است. از آگوست ۲۰۲۲ بایننس لبز بزرگترین VC حوزه ارزدیجیتال با دارایی تحت مدیریت به ارزش ۷.۵ میلیارد دلار می‌باشد.

تاثیر سرمایه گذاری خطر پذیر روی بازار

حضور شرکت‌های سرمایه گذاری خطرپذیر در بازار کریپتو باعث تسریع رشد این بازار شده است. تزریق سرمایه و ارائه‌ی راهکارهای مدیریتی و استراتژی‌های بازاریابی که توسط VCها صورت می‌گیرد سبب هموار شدن مسیر رشد و پیشرفت کسب و کارهای کریپتویی می‌شود.

بنابراین می‌توان حضور این شرکت‌ها را به فال نیک گرفت، چون در نهایت باعث توسعه این مارکت و تکنولوژی‌های بلاکچینی خواهد شد.