هویت دیجیتال (Digital Identity) چیست؟
با پررنگ شدن نقش تکنولوژی و دیجیتالی شدن بسیاری از امور روزمره‌ی مردم، استفاده از هویت دیجیتال (Digital Identity) شکل گرفت و معنا پیدا کرد. ما هر روز با این مفهوم سروکار داریم، اما شاید اطلاعات زیادی از آن نداشته باشیم و گوش ما با این عبارت آشنا نباشد. مثلا زمانی که اینترنتی خرید می‌کنیم یا کارهای بانکی خود را با موبایل انجام می‌دهیم، در حقیقت رد دیجیتال خود را بر جای گذاشته و از این نوع هویت استفاده می‌کنیم.
اما جایگاه آن در فعالیت‌های روزانه چیست؟ اگر می‌خواهید این موضوع را عمیق‌تر بررسی کنید و کاربردهای آن در زندگی را بدانید، با ما همراه باشید.
مفهوم هویت دیجیتال
این اطلاعات می‌تواند داده‌های بیومتریک، اطلاعات شخصی، ویژگی‌های هویتی یا مشخصات ورود به حساب باشد. مثلا اثر انگشت ثبت شده از شما در گوشی همراه برای باز کردن قفل صفحه یا نام کاربری و گذرواژه‌ی حسابتان در سایت‌ها، بخشی از هویت دیجیتالتان محسوب می‌شود. در واقع حساب کاربریتان در صرافی والکس، بخشی از Digital Identity شما به شمار می‌رود.
این هویت، نشانگر یک موجودیت از دنیای واقعی در فضای دیجیتال است و سایت‌ها، اپلیکیشن‌ها و سرویس‌ها از آن برای شناسایی کاربر یا سازمان استفاده می‌کنند. چنین داده‌هایی در دنیای دیجیتال برای شناسایی شما استفاده می‌شوند:
- نام کاربری
- گذرواژه
- اثر انگشت ثبت شده
- آدرس آیپی
- تاریخ تولد
- فعالیت‌های اینترنتی
- مشخصات هویتی دیگر
تاریخچه هویت دیجیتال
استفاده از اطلاعات هویتی موضوع جدیدی نیست. در ابتدا، هویت افراد با تتو یا جواهرات برای نشان دادن موقعیت اجتماعی، ارتباط با گروه‌های خاص و موارد دیگر به نمایش گذاشته میشد. بنا به مدارک موجود، از هزاران سال پیش از میلاد استفاده از اثر انگشت برای حفاظت از تراکنش‌ها در جریان بوده است. همچنین، شایعاتی وجود دارد مبنی بر اینکه در رم باستان، مقامات با ارتباط دادن یک اثر انگشت خونی به یک مجرم یک پرونده‌ی جنایی را حل کرده‌اند.
با پیشرفت تمدن‌ها، معنای هویت هم تکامل یافت و شکل‌های جدیدی از آن پیدا شد. ویژگی‌های حفاظت اطلاعات هویتی پیشرفت کرد تا اینکه در دهه‌ی شصت میلادی در قرن بیستم، برای نخستین بار فرناندو کورباتو (Fernando Corbató)، دانشمند کامپیوتر آمریکایی شکلی از هویت دیجیتال را بنا نهاد. او امکان ساخت حساب با نام کاربری و گذرواژه را فراهم کرد و از این طریق، یک فرد نمی‌توانست بدون دانستن رمز عبور به حساب و اطلاعات هویتی فرد دیگر دسترسی یابد. البته این روش، امنیت سطح پایینی ارائه می‌داد؛ اگر گذرواژه‌ی فرد فاش میشد، هویت او در معرض سو استفاده قرار می‌گرفت.
مدتی بعد با تولد اینترنت و فراهم شدن امکان ارتباط جمعی، ارسال پیام و دسترسی گسترده به اطلاعات، حریم خصوصی در فضای دیجیتال اهمیت بیشتری پیدا کرد و به دنبال آن، مفهوم Digital Identity پیچیده‌تر شد. کم کم تایید چند عاملی (Multi-factor Authentication) پدیدار شد و دیگر تنها یک گذرواژه، دسترسی کامل به اطلاعات هویتی یک شخص نمی‌داد. همچنین، روش‌هایی مشابه تایید هویت فیزیکی مثل اسکن چهره یا اثر انگشت هم در دنیای دیجیتال پیدا شد.
کاربردهای Digital Identity
بسیاری از فعالیت‌هایی که در اینترنت یا دستگاه‌های دیجیتال انجام می‌دهیم، با هویت دیجیتال ما ارتباط دارد؛ مثل زمانی که با اپلیکیشن بانکی موبایل برای حساب دیگری پول انتقال می‌دهید. در ادامه، به چند نمونه از موارد استفاده‌ی این نوع هویت می‌پردازیم:
تجارت الکترونیک
فروشگاه‌های آنلاین برای ثبت سفارش به مشخصات فردی، آدرس و شماره تماس کاربر جهت تایید هویت او و تحویل کالا نیاز دارند. همچنین، زمانی که کاربر بخواهد هزینه سفارش خود را بپردازد باید اطلاعات بانکی خود را در درگاه وارد کند. این اطلاعات و مشخصات، بخشی از هویت ما در دنیای دیجیتال هستند که با تدابیر امنیتی مورد حفاظت قرار می‌گیرند.
بازی‌های ویدیویی
امروزه بسیاری از بازی‌ها، امکان خرید درون برنامه‌ای را به بازیکنان ارائه می‌دهند. این خریدها با تایید هویت اشخاص توسط شرکت‌ها با استفاده از اطلاعات مربوطه انجام می‌شوند. همچنین، شرکت‌های بازی‌سازی می‌توانند با توجه به هویت دیجیتال افراد و سبک بازی آنها، تجربه‌ای منحصر به فرد را به بازیکنان ارائه کنند.
شرکت‌ها
یک کسب‌وکار، اطلاعات و مشخصات کارمندان خود را نگهداری می‌کند. این اطلاعات می‌تواند به شکل دیجیتال دریافت و ذخیره شود و از این طریق، دورکاری هم ممکن می‌شود. زمانی که کارمند بخواهد به اپلیکیشن‌های کاری خود در شرکت دسترسی پیدا کند هم با هویت دیجیتال سروکار دارد.
کریپتو
در حوزه‌ی رمزارز، هویت اشخاص نقش پررنگ و پیچیده‌ای دارد. ارزهای دیجیتال با ذات غیرمتمرکز خود رویکرد متفاوتی را در این زمینه پیش می‌گیرند. کاربران می‌توانند کیف پول دیجیتال داشته باشند و دارایی خود را در آن نگهداری کنند. اما این والت چه رابطه‌ای با مالک آن دارد؟ اگر می‌خواهید جزئیات بیشتری از کاربرد Digital Identity در حوزه‌ی ارز دیجیتال بدانید، ادامه‌ی این مقاله را از دست ندهید.
هویت دیجیتال در حوزه کریپتو
در اینجا، یک تفاوت بزرگ با حوزه‌های دیگر وجود دارد و آن، وجود شبکه‌های غیرمتمرکز است. برای مثال، زمانی که در یک بانک به‌طور اینترنتی حساب باز می‌کنید اطلاعات هویتی شما نزد آنها (یک نهاد متمرکز) نگهداری می‌شود. اما برای نگهداری دارایی به شکل کریپتو، نیازی به ارائه‌ی اطلاعات به هیچ سازمانی نیست. البته صرافی‌های متمرکز در این حوزه فعالیت می‌کنند، اما گونه‌های غیرمتمرکز آنها هم در دسترس هستند.
در دنیای رمز ارز و بلاکچین، به راحتی می‌توانید هویت غیر متمرکز داشته باشید و دارایی خود را با استفاده از کیف پول خصوصی پیش خود نگه دارید. والت کریپتویی ارتباطی با هیچ نهاد متمرکزی ندارد و پس از ایجاد آن، یک آدرس و یک عبارت امنیتی به شما ارائه می‌شود. اگر عبارت امنیتی کیف پول را از دست بدهید، هیچ راه بازیابی‌ای برای آن وجود ندارد؛ چرا که اطلاعات آن در هیچ سروری نگهداری نمی‌شود.
مزایا و معایب Digital Identity
همانطور که دیجیتالی‌شدن امور روزمره و حضور تکنولوژی در زندگی مزایای فراوانی داشته و رفاه بالایی فراهم کرده است، هویت دیجیتال هم نقاط مثبت بسیاری دارد. تقریبا همه‌ی ما با این نوع هویت سروکار داریم. با این حال، تکنولوژی با تمام مزایایش برای بشریت، مشکلات و خطراتی هم رقم زده است. در جدول زیر، برتری‌ها و معایب Digital Identity را برای شما لیست می‌کنیم:
| مزایا | معایب |
|---|---|
| از طریق آن به راحتی می‌توانید در سایت‌ها و پلتفرم‌های آنلاین، حساب بسازید | خطر هک و سوءاستفاده از اطلاعات هویتی شما وجود دارد |
| برخی از شرکت‌ها از آن جهت ارائه‌ی تجربه‌ای بر اساس شخصیت افراد استفاده می‌کنند | حجم زیادی از داده‌ها به طور متمرکز نگهداری می‌شود |
| با این نوع هویت، افراد بیشتری امکان دسترسی به سیستم‌های بانکی را دارند | مشکلات فنی، دسترسی کاربر به اطلاعات خود را قطع می‌کند |
| حمل مدارک هویتی از این روش تنها نیازمند به یک گوشی است | راه‌اندازی تجهیزات مورد نیاز برای آن در برخی از موقعیت‌ها چالش برانگیز است |
| با توجه به عدم نیاز به کاغذ در این نوع هویت، آسیب کمتری به محیط زیست وارد می‌شود | دولت‌ها امکان نظارت بر فعالیت کاربران از طریق Digital Identity را دارند |
آیا زندگی بدون هویت دیجیتال ممکن است؟
احتمالا با خواندن این مقاله فکر می‌کنید که هویت دیجیتال به یک مفهوم جدایی ناپذیر از زندگی مدرن تبدیل شده است. این ادعا جای بحث دارد، اما با توجه به تاثیر و کاربردهای این نوع هویت در کارهای روزمره‌ی مردم، رد کردن آن راحت نیست. شاید خطراتی درخصوص Digital Identity وجود داشته باشد، ولی استفاده از آن در بسیاری از موقعیت‌ها ضروری است. در نهایت، اگر در دنیای دیجیتالی به حفظ حریم خصوصی اهمیت می‌دهید، از جدیدترین ابزارها و روش‌های امنیتی کمک بگیرید تا خطرات مربوطه را به حداقل برسانید و با آرامش خاطر فعالیت کنید.
آیا شما با ضرورت استفاده از این نوع هویت موافقید؟ نظرات خود درباره‌ی این موضوع را با ما در بخش دیدگاه‌ها به اشتراک بگذارید.
