مقدمه‌ای بر معاملات مارجین؛ چرا و چگونه شروع کنیم؟

آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که بتوانید با سرمایه‌ای کمتر، معاملات بزرگ‌تری انجام دهید و سود خود را چند برابر کنید؟ معاملات مارجین این امکان را برای شما فراهم می‌کند. اما به همان اندازه که این روش معاملاتی سودهای وسوسه کننده‌ای دارد، می‌تواند سرمایه شما را در یک چشم به هم زدن نابود کند. در معاملات مارجین، شما از اهرم برای افزایش قدرت خرید خود استفاده می‌کنید، اما هر تصمیم اشتباه، می‌تواند شما را به نقطه لیکوئید شدن نزدیک‌تر کند. پس معاملات مارجین هم می‌توانند یک فرصت طلایی برای سودآوری باشند و هم یک دام خطرناک برای معامله‌گران بی‌تجربه محسوب شوند. در این مقاله، به بررسی مفاهیم کلیدی، مزایا، معایب و روش‌های مدیریت ریسک در این معاملات می‌پردازیم تا شما را برای ورود به این دنیای پرهیجان و پر ریسک آماده کنیم.

معاملات مارجین چیست؟

معاملات مارجین یک روش معاملاتی پر ریسک اما جذاب است که به معامله‌گران این امکان را می‌دهد با سرمایه‌ای بیش از موجودی واقعی خود معامله کنند. در این روش، معامله‌گر از صرافی یا کارگزار وام می‌گیرد تا حجم بزرگ‌تری از دارایی‌ها را خریداری یا روی کاهش قیمت آن‌ها شرط‌بندی کند. به بیان ساده، این یعنی شما می‌توانید با یک سرمایه کوچک، موقعیت‌های معاملاتی بزرگ‌تری باز کنید و از اهرم (Leverage) برای چند برابر کردن سود خود استفاده کنید. البته باید بدانید که این کار به همان اندازه ریسک را افزایش می‌دهد. معاملات مارجین در بازارهای مختلفی مانند ارزهای دیجیتال، فارکس و سهام مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا از نوسانات بازار حداکثر بهره را ببرند، اما اگر قیمت دارایی در جهت مخالف پیش‌بینی آن‌ها حرکت کند، ممکن است به مارجین کال یا حتی لیکوئید شدن (به معنی از دست دادن تمام سرمایه) منجر شود.

به همین دلیل، مدیریت ریسک و آشنایی کامل با اصول مارجین برای معامله‌گران ضروری است. اگر به درستی از این ابزار استفاده شود، می‌تواند به سودهای قابل‌توجهی منجر شود، اما در غیر این صورت، می‌تواند یک سرمایه‌گذاری بسیار خطرناک باشد.

مفاهیم مهم معاملات مارجین

برای این‌که بتوانید از معاملات مارجین برای کسب سود استفاده کنید، ابتدا باید با مفاهیم پایه و مهم این نوع معاملات آشنا شوید. مهم‌ترین مفاهیم معاملات مارجین را در ادامه با هم بررسی می‌کنیم.

۱- مارجین اولیه (Initial Margin)

مارجین اولیه مقدار پولی است که یک معامله‌گر باید به عنوان وثیقه در حساب خود نگه دارد تا بتواند از اهرم برای معاملات استفاده کند. به زبان ساده، این مبلغ مانند یک پیش‌پرداخت است که تضمین می‌کند معامله‌گر توانایی بازپرداخت وام گرفته‌شده از صرافی یا کارگزار را دارد. هرچه اهرم بالاتر باشد، مارجین اولیه کمتری نیاز است، اما در عوض ریسک لیکوئید شدن افزایش می‌یابد. در واقع، مارجین اولیه پلی بین معامله‌گر و سرمایه قرضی است که به او امکان می‌دهد با سرمایه بیشتری نسبت به دارایی واقعی خود وارد معامله شود. بگذارید این مفهوم را با چند مثال بیشتر بررسی کنیم. تصور کنید که دو معامله‌گر قصد دارند با استفاده از معاملات مارجین، یک پوزیشن به ارزش ۱۰۰۰۰ دلار باز کنند. معامله‌گری که از لورج ۲ استفاده می‌کند، باید ۵۰۰۰ دلار به عنوان مارجین اولیه در حساب خود داشته باشد و این در حالی است که معامله‌گری که از لورج ۱۰۰ استفاده می‌کند، تنها نیاز به ۱۰۰ دلار به عنوان مارجین اولیه دارد.

۲- مارجین نگهداری (Maintenance Margin)

مارجین نگهداری حداقل سرمایه‌ای است که یک معامله‌گر باید در حساب خود داشته باشد تا معامله باز باقی بماند. اگر موجودی حساب از این حد پایین‌تر برود، کارگزار یا صرافی یک هشدار مارجین کال ارسال می‌کند و از معامله‌گر می‌خواهد که موجودی حساب خود را افزایش دهد. در غیر این صورت، دارایی‌های او به طور خودکار لیکوئید می‌شوند تا بدهی پرداخت شود. به عبارتی، مارجین نگهداری مانند یک سپر ایمنی عمل می‌کند که تضمین می‌کند معامله‌گر بیش از حد توان خود ضرر نمی‌کند. بد نیست بدانید که معمولاً رقم مارجین نگهداری از مارجین اولیه کمتر است.

۳- مارجین لول (Margin Level)

مارجین لول یک شاخص کلیدی در معاملات مارجین است. این شاخص شان می‌دهد چه نسبتی از سرمایه موجود شما برای پوشش وام گرفته‌شده قابل استفاده است. این مقدار به صورت درصدی از نسبت دارایی خالص به مارجین استفاده‌شده محاسبه می‌شود. هرچه این درصد بالاتر باشد، حساب شما در وضعیت امن‌تری قرار دارد. اما اگر مارجین لول به سطح بحرانی که معمولاً زیر ۱۰۰ درصد است برسد، خطر دریافت مارجین کال افزایش می‌یابد و اگر کمتر از حد مجاز شود، صرافی ممکن است معاملات شما را به طور خودکار ببندد تا از ضرر بیشتر جلوگیری کند. به زبان ساده، مارجین لول شاخصی است که سلامت حساب مارجین شما را نشان می‌دهد. پس هر چه عدد این شاخص پایین‌تر برود، خطر بیشتر است و احتمال لیکوئید شدن افزایش می‌یابد.

۴- لیکوئید شدن (Liquidation) و مارجین کال (Margin Call)

مارجین کال و لیکوئید شدن دو مرحله بحرانی در معاملات مارجین هستند که هر معامله‌گر باید از آن‌ها آگاه باشد. وقتی موجودی حساب شما به کمتر از مارجین نگهداری برسد، صرافی یا کارگزار یک هشدار مارجین کال ارسال می‌کند و از شما می‌خواهد حساب خود را شارژ کنید. اگر این کار را انجام ندهید و ضررها ادامه پیدا کنند، حساب شما به نقطه لیکوئید شدن می‌رسد، یعنی صرافی به طور خودکار دارایی شما را فروخته تا بدهی را جبران کند. در این مرحله، کنترل از دست شما خارج شده و ممکن است کل سرمایه خود را از دست بدهید. به همین دلیل، مدیریت ریسک و تعیین حد ضرر، کلید بقا در معاملات مارجین است.

معمولاً برای جلوگیری از لیکوئید شدن، کاربران هنگام دریافت اخطار مارجین کال، از اقداماتی نظیر کاهش سایز پوزیشن، واریز وثیقه بیشتر و در صورت وجود بیش از یک معامله، بستن یک یا چند معامله استفاده می‌کنند. باید بدانید که لیکوئید شدن، ارتباط مستقیمی با لوریج و مارجین اولیه دارد. یعنی در صورتی که کاربری با لوریج ۱۰۰ وارد پوزیشنی به ارزش ۱۰۰۰۰ دلار شود، در صورتی که ضرر او به ۱۰۰ دلار یا همان مارجین اولیه برسد، او لیکوئید خواهد شد و معامله به صورت خودکار بسته می‌شود. این در حالی است که معامله‌گری که پوزیشنی به ارزش ۱۰۰۰۰ دلار با لورج ۲ دارد، پس از رسیدن ضرر به ۵۰۰۰ دلار که همان مارجین اولیه اوست، لیکوئید خواهد شد. البته باید بدانید که به دلیل وجود کارمزد و هزینه‌های معاملاتی، عدد لیکوئید شدن، معمولاً از میزان مارجین اولیه کمتر است.

انواع معاملات مارجین

در معاملات مارجین، دو روش اصلی برای مدیریت سرمایه و ریسک وجود دارد: مارجین ایزوله و کراس مارجین. انتخاب بین این دو روش تاثیر زیادی بر میزان کنترل شما روی سرمایه و نحوه مدیریت ضررها دارد. در ادامه، این دو مدل را بررسی می‌کنیم.

۱- مارجین ایزوله

در مارجین ایزوله، هر معامله فقط از مقدار مشخصی سرمایه اختصاص‌یافته تأمین می‌شود و بقیه موجودی حساب شما در معرض خطر قرار نمی‌گیرد. اگر معامله به درستی پیش نرود و به سطح لیکوئید شدن برسد، تنها همان مقدار ایزوله شده از بین می‌رود. این روش برای کنترل ریسک و جلوگیری از دست رفتن کل سرمایه ایده‌آل است، اما نیاز به مدیریت دقیق‌تری دارد.

۲- کراس مارجین

در کراس مارجین، کل موجودی شما به عنوان پشتوانه تمام معاملات باز استفاده می‌شود. این یعنی اگر یک معامله در حال ضرر باشد، از موجودی دیگر معاملات برای جلوگیری از لیکوئید شدن استفاده خواهد شد. این روش برای حفظ موقعیت‌های بلندمدت و جلوگیری از مارجین کال مفید است، اما در صورت زیان شدید، ممکن است کل سرمایه شما از بین برود.

نحوه کار معاملات مارجین

معاملات مارجین به معامله‌گران این امکان را می‌دهد که با استفاده از سرمایه قرضی، موقعیت‌های بزرگ‌تری نسبت به موجودی واقعی خود باز کنند. در این روش، معامله‌گر با واریز مارجین اولیه به عنوان وثیقه، از صرافی یا کارگزار وام می‌گیرد و بسته به اهرم یا همان لوریج انتخابی، قدرت خرید خود را افزایش می‌دهد. معمولاً کاربران می‌توانند در بازار کریپتوکارنسی از لورج ۲ تا ۱۰۰ استفاده کنند. میزان لوریج در بازار فارکس بیشتر است و کاربران می‌توانند حتی از لوریج ۲۰۰ نیز استفاده کنند. بد نیست بدانید که معمولاً لوریج را با نماد X مانند ۲X، ۱۰۰X و ۲۰۰X نمایش می‌دهند.

هنگامی که معامله باز است، دو فاکتور حیاتی یعنی مارجین نگهداری و مارجین لول باید به دقت بررسی و کنترل شوند. زیرا اگر ارزش دارایی کاهش یابد و موجودی حساب معامله‌گر از حد مارجین نگهداری پایین‌تر برود، صرافی مارجین کال صادر می‌کند و از او می‌خواهد حساب خود را تامین کند. در غیر این صورت، اگر زیان ادامه داشته باشد، معامله به صورت خودکار لیکوئید خواهد شد.

مزایای معاملات مارجین

معاملات مارجین به دلیل مزایای متعدد و جذابی که دارند، مورد توجه بسیاری از تریدرها و معامله‌گران قرار گرفته‌اند. در ادامه برخی از مهم‌ترین مزایای معاملات مارجین را با هم بررسی می‌کنیم.

• افزایش قدرت خرید: با استفاده از معاملات مارجین، سرمایه‌گذاران می‌توانند با سرمایه کمتری وارد موقعیت‌های بزرگ‌تری شوند و بازده بالقوه خود را افزایش دهند.
• امکان کسب سود در بازار نزولی: در معاملات مارجین، امکان فروش استقراضی وجود دارد که به معامله‌گران اجازه می‌دهد حتی در بازارهای نزولی نیز سود کسب کنند.
• فرصت‌های متنوع‌تر: با استفاده از اهرم، معامله‌گران می‌توانند استراتژی‌های پیچیده‌تری را در بازار پیاده کنند و فرصت‌های بیشتری برای کسب سود داشته باشند.

معایب و ریسک‌های معاملات مارجین

در کنار مزایای متعدد، معاملات مارجین با معایب و ریسک‌هایی نیز همراه است. مهم‌ترین معایب معاملات مارجین عبارتند از:

• افزایش ریسک ضرر: استفاده از اهرم نه تنها سود بلکه ضرر را نیز چند برابر می‌کند. اگر قیمت دارایی برخلاف پیش‌بینی معامله‌گر حرکت کند، ممکن است مقدار زیادی از سرمایه خود را از دست بدهد.
• لیکوئید شدن: اگر زیان‌های معامله از حد مشخصی فراتر برود، صرافی یا کارگزار ممکن است حساب را لیکوئید کند و سرمایه‌گذار تمام دارایی خود را از دست بدهد.
• هزینه‌های بهره و کارمزد: از آنجا که در معاملات مارجین از سرمایه قرضی استفاده می‌شود، معامله‌گران باید بهره‌ای برای وامی که گرفته‌اند بپردازند که می‌تواند هزینه‌های کلی معامله را افزایش دهد.

چگونه معاملات مارجین را شروع کنیم؟

معاملات مارجین فرصتی هیجان‌انگیز برای افزایش سودآوری از طریق اهرم است، اما بدون آگاهی و برنامه‌ریزی صحیح، می‌تواند به ضررهای سنگینی منجر شود. برای شروع یک تجربه موفق در معاملات مارجین باید مراحل زیر را پشت سر بگذارید.

۱- آشنایی با مفاهیم کلیدی

قبل از ورود به دنیای معاملات مارجین، لازم است درک کاملی از مفاهیمی مانند اهرم (Leverage)، لیکوئید شدن (Liquidation)، مارجین کال (Margin Call) و مدیریت ریسک داشته باشید. بدون شناخت این مفاهیم، ممکن است در مدت‌زمان کوتاهی سرمایه خود را از دست بدهید. یادگیری این اصول به شما کمک می‌کند تا ریسک‌ها را بهتر مدیریت کنید و از ضررهای غیرمنتظره جلوگیری نمایید.

۲- انتخاب صرافی یا کارگزار معتبر

انتخاب یک پلتفرم معاملاتی مناسب، تأثیر زیادی بر امنیت سرمایه و تجربه معاملاتی شما دارد. با توجه به این‌که در پلتفرم‌های معاملاتی متنوعی در بازار ارزهای دیجیتال و بازار فارکس امکان انجام معاملات مارجین وجود دارد، بررسی دقیق پلتفرم اهمیت بالایی دارد. برای انتخاب یک پلتفرم معتبر و مناسب باید به مواردی مانند امنیت بالا، نقدینگی مناسب، کارمزدهای شفاف، پشتیبانی قوی، انواع ابزارهای معاملاتی و عدم وجود محدودیت‌ها برای کاربران ایرانی توجه داشته باشید.

۳- ایجاد حساب و تأمین مالی آن

پس از انتخاب صرافی، باید یک حساب کاربری ایجاد کنید. در اکثر صرافی‌ها، فرآیند ثبت‌نام شامل تأیید ایمیل و فعال‌سازی احراز هویت دو مرحله‌ای برای امنیت بیشتر است. همچنین، برخی صرافی‌ها ممکن است احراز هویت را برای دسترسی به قابلیت‌های مارجین الزامی کنند. پس از ایجاد حساب، باید سرمایه اولیه خود را واریز کنید. این سرمایه می‌تواند به صورت ارزهای دیجیتال یا استیبل کوین‌هایی مانند تتر باشد. در این مرحله، باید تصمیم بگیرید که چه مقدار از سرمایه خود را به معاملات مارجین اختصاص دهید. همیشه با مبلغی شروع کنید که در صورت ضرر، تاثیر مخربی بر سرمایه کلی شما نداشته باشد.

۴- تدوین استراتژی معاملاتی

یکی از مهم‌ترین مراحل قبل از ورود به معاملات واقعی، داشتن یک استراتژی معاملاتی مشخص است. معامله‌گران حرفه‌ای همیشه قبل از ورود به بازار، برنامه‌ریزی دقیقی برای معاملات خود دارند. استراتژی شما باید شامل موارد زیر باشد.

• نقاط ورود و خروج: در چه قیمتی وارد معامله می‌شوید و در چه نقطه‌ای از آن خارج می‌شوید؟
• حد ضرر (Stop Loss): باید تعیین کنید که در صورتی که بازار بر خلاف پیش‌بینی شما حرکت کند، در چه نقطه‌ای معامله بسته شود تا از ضرر بیشتر جلوگیری کنید.
• مدیریت ریسک: مشخص کنید که چند درصد از سرمایه خود را در هر معامله به خطر می‌اندازید. همچنین بررسی کنید که آیا نسبت ریسک به ریوارد شما منطقی است.
• نوع مارجین (ایزوله یا کراس): مشخص کنید که قصد دارید از مارجین ایزوله برای محدود کردن ریسک استفاده کنید یا ترجیح می‌دهید از کراس مارجین برای مدیریت انعطاف‌پذیرتر سرمایه بهره ببرید.

۵- بررسی استراتژی با سرمایه کم یا استفاده از حساب دمو

قبل از اینکه سرمایه زیادی را وارد معاملات مارجین کنید، بهتر است با مقدار کم شروع کنید و استراتژی خود را در عمل آزمایش کنید. بسیاری از صرافی‌ها حساب‌های دمو یا آزمایشی ارائه می‌دهند که به شما اجازه می‌دهد بدون ریسک از دست دادن سرمایه واقعی، نحوه کار با اهرم و مارجین را تجربه کنید. پس از تسلط به اصول معاملات مارجین و تست استراتژی، می‌توانید به تدریج حجم معاملات خود را افزایش دهید. اما همیشه به یاد داشته باشید که معاملات مارجین، همان‌قدر که می‌تواند سودآور باشد، می‌تواند خطرناک هم باشد. بنابراین هیچ‌وقت بیش از حد توان مالی خود ریسک نکنید

نکات مهم برای موفقیت در معاملات مارجین

برای موفقیت در معاملات مارجین و کسب درآمد از این روش معاملاتی، باید به چند نکته بسیار مهم توجه داشته باشید. این نکات عبارتند از:

مدیریت ریسک: توجه به نکات مدیریت ریسک در معاملات مارجین اهمیت بسیار بالایی دارد. عدم ورود به معامله با تمام سرمایه و تعیین حد ضرر دو نکته مهم مدیریت ریسک هستند.

شروع با اهرم کم: اگر تازه‌کار هستید، بهتر است از اهرم‌های پایین‌تر مانند ۲X یا ۳X استفاده کنید تا بتوانید درک بهتری از معاملات مارجین به دست آورید و بتوانید مدیریت ریسک این معاملات را به شکل صحیح بیاموزید.

کنترل احساسات: احساسات قوی مانند ترس و طمع می‌توانند باعث تصمیم‌گیری‌های اشتباه شوند. بهتر است به استراتژی معاملاتی خود پایبند باشید.

عدم ترید بیش از حد: به باز کردن پوزیشن‌ها و معاملات متعدد که معامله‌گر توان مدیریت ریسک صحیح آن‌ها را ندارد، اور ترید (Overtrade) گفته می‌شود. معمولاً ترید بیش از حد به تحمل ضررهای سنگین منجر می‌شود.

بررسی مداوم پوزیشن‌ها: معاملات مارجین به دلیل استفاده از اهرم، به نوسانات حساسیت بسیار بیشتری دارند. همین امر سبب شده تا حتی کوچک‌ترین تغییرات قیمتی که خلاف روند پوزیشن شما باشد، باعث متحمل شدن ضررهای سنگین شود. همین امر نیاز به بررسی مداوم این پوزیشن‌ها را افزایش می‌دهد.

انجام تحلیل‌های مناسب: ورود به معاملات مارجین بدون انجام تحلیل تکنیکال، فاندامنتال، توجه به سطوح مقاومت و حمایت و درک صحیح از روند بازار می‌تواند باعث شود ضرر قابل توجهی کنید.

مطالعه و یادگیری مداوم: بازارهای مالی همواره در حال تغییر هستند، بنابراین مطالعه و یادگیری مداوم اهمیت زیادی دارد.

آیا معاملات مارجین انتخاب مناسبی است؟

معاملات مارجین ابزاری قدرتمند برای افزایش سودآوری در بازارهای مالی است اما در عین حال ریسک‌های بالایی دارد. برای ورود به این نوع معاملات، باید دانش کافی، استراتژی مناسب و مدیریت ریسک قوی داشته باشید. اگر به درستی از این روش استفاده شود، می‌تواند فرصت‌های خوبی برای کسب سود فراهم کند.