شبکه آنتولوژی: رقیب جدی اتریوم در آینده نزدیک
گسترش شبکه‌های بلاکچین مختلف، باعث شد تا نیاز جدیدی به نام پلتفرم‌های بین زنجیره‌ای یا cross-chain ایجاد شود. برخی کارشناسان حوزه فناوری معتقد بودند که با استفاده از این پلتفرم‌ها، به زودی پتانسیل واقعی شبکه‌های بلاکچین آشکار خواهد شد. دقیقاً در میان چنین نیازهایی، شبکه آنتولوژی (Ontology) با وعده‌های امیددهنده وارد این عرصه شد!
در این مقاله به بررسی کامل این شبکه در کنار کاربردها، اهداف، مزایا و معایب و سازوکارهای بلاکچینی آن پرداخته‌ایم. برای آشنایی بیشتر با این پلتفرم جذاب و کاربردی، با والکس همراه باشید.
شبکه آنتولوژی چیست؟
آنتولوژی (Ontology) یک شبکه بلاکچین عمومی است. این شبکه باعث شده تا شرکت‌هایی که دانش پایینی در مورد فناوری بلاکچین دارند، از آن در کسب‌وکار خود بهره ببرند. این شبکه با ارائه قابلیت سفارشی‌سازی، بیشترین استفاده از شبکه بلاکچین را فراهم می‌سازد. در سمت دیگر، پشتیبانی از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز باعث شده تا شبکه آنتولوژی به یک رقیب جدی برای اتریوم نیز تبدیل شود. به لطف شبکه آنتولوژی، امکان به‌اشتراک‌گذاری بخشی از اطلاعات هویتی به انتخاب هر فرد در شبکه‌های بلاکچین مهیا شده است.
بیشتر بخوانید: بلاکچین چیست
شبکه Ontology در سال ۲۰۱۷ فعالیت خود را آغاز کرد. این شبکه توسط یک شرکت چینی به نام OnChain ایجاد شد. این شرکت در سابقه کاری خود، سوابق درخشانی نظیر تأسیس بلاکچینNEO را نیز به همراه دارد. این شبکه کاملاً متن‌باز (open-source) بوده و از سازوکارهای لایه دوم شبکه‌های بلاکچین، به خوبی پشتیبانی می‌کند.
آنتولوژی دارای دو توکن بومی است. یکی از این سکه‌ها Ontology (ONT) بوده و توکن دیگر که اغلب به عنوان ارزی برای پرداخت هزینه تراکنش استفاده می‌شود، Ontology Gas (ONG) نام دارد. توکن Ontology Gas یک سال پس از راه‌اندازی شبکه در سال ۲۰۱۸ ایجاد شد. هدف اصلی و ابتدایی این توکن، ارائه پاداش برای کاربرانی است که در این پلتفرم مشارکت دارند.
جدول زیر ویژگی‌های آنتولوژی را در یک نگاه نشان می‌دهد:
| نام اختصاری | ONT |
| تاریخ راه‌اندازی | ۲۷ نوامبر ۲۰۱۷ |
| مکانیزم اجماع | اثبات سهام (Proof of Stake) |
| الگوریتم هش | VBFT (Variable Byzantine Fault Tolerance) |
| حداکثر میزان عرضه توکن | ۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰ |
| میانگین زمان هر بلاک | ۱۵ ثانیه |
| پاداش استخراج/استیکینگ | ۳ درصد (سالانه) |
| میانگین اندازه هر بلوک | ۱.۴ کیلوبایت |
| زمان نصف‌شدن (Halving) بلوک بعدی | نامشخص |
| پشتیبانی از قراردادهای هوشمند | بله |
نوآوری‌های شبکه بلاکچین آنتولوژی
شبکه آنتولوژی با نوآوری‌ها و مزایای خیره‌کننده خود، به سرعت توانست به محبوبیت بالایی در دنیای فناوری دست یابد؛ به طوری که به ادعای برخی کارشناسان، این نوآوری‌ها می‌توانند در تکنولوژی وب ۳.۰ یک انقلاب به وجود آورند. با یک در ادامه برخی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این شبکه را مورد بررسی قرار داده‌ایم.
عملکرد کاربردی پلتفرم
یکی از دلایلی که باعث پذیرش گسترده آنتولوژی شد، فراهم کردن امکانات بلاکچین‌های عمومی و خصوصی برای کسب‌وکارهاست. Ontology نه به عنوان یک بلاکچین مستقل، بلکه همانند پلی برای انتقال و به‌اشتراک‌گذاری داده بین انواع شبکه‌ها عمل می‌کند. توکن بومی این شبکه یا همان ONT، تجارت و مبادله بین زنجیره‌های مختلف را برای هر سرمایه‌گذار و کسب‌وکاری امکان‌پذیر می‌سازد.
سیستم اجماع منحصربه‌فرد
یکی دیگر از ویژگی‌های خاص شبکه آنتولوژی شامل استفاده از یک مکانیزم اجماع منحصربه‌فرد به نام VBFT است. مکانیزم اجماع در واقع روشی است که یک شبکه بلاکچین از آن برای اعتبارسنجی تراکنش‌های خود بدون نیاز به شخص ثالث استفاده می‌کند. همین ویژگی باعث می‌شود تا بلاکچین، به یک محیط غیرقابل اعتماد بدل شود.
مکانیزم VBFT ترکیب سه مدل اثبات سهام (PoS)، تحمل خطای بیزانسی (BFT) و تابع تصادفی قابل تأیید (VRF) است. توسعه‌دهندگان آنتولوژی ادعا می‌کنند که به لطف ترکیب این سه روش، شبکه بلاکچین آن‌ها قابلیت پردازش هزاران تراکنش در ثانیه را خواهد داشت. در نتیجه تراکنش‌های این شبکه بسیار ارزان‌تر و سریع‌تر از سایر شبکه‌های مشابه خواهد بود.
استفاده از یک سیستم دو سکه‌ای و بدون عرضه اولیه
همان‌طور که اشاره شد، شبکه آنتولوژی به صورت هم‌زمان از دو سکه بومی استفاده می‌کند. ONT به عنوان سکه اصلی این شبکه، یک توکن NEP-5 است که در ابتدا بر روی پلتفرم NEO قرار داشت. زمانی که در ژوئن ۲۰۱۸ شبکه اصلی آنتولوژی راه‌اندازی شد، توسعه‌دهندگان این شبکه به ازای پاداش به کاربران مشارکت‌کننده یک توکن ONT (به ازای هر ۵ توکن NEO) دادند. در نتیجه این توکن در زمان حیات خود، هرگز یک عرضه اولیه را تجربه نکرده است!
در مجموع تعداد توکن‌های ONT به یک میلیارد عدد می‌رسد که تا سال ۲۰۲۱، حدود ۹۰ درصد از آن‌ها در گردش هستند. ONT یک توکن حاکمیتی نیز محسوب می‌شود و می‌توان از آن برای تصمیم‌گیری در توسعه شبکه استفاده کرد.
هر بار که یک بلوک آنتولوژی تأیید می‌شود، یک توکن Ontology Gas (ONG) به عنوان توکن ثانویه شبکه آنتولوژی به وجود می‌آید. در واقع این توکن، نیروبخش شبکه اصلی آنتولوژی نیز به شمار می‌رود. هنگامی که کاربران از سکه‌های اصلی ONT برای رأی‌گیری استفاده کرده یا آن‌ها را از طریق اشتراک‌گذاری قفل می‌کنند، هزینه‌های تراکنش انجام گرفته توسط دارایی‌های قفل شده را در قالب ONG دریافت خواهند کرد. علاوه بر این، توکن Ontology Gas برای موارد عملیاتی نظیر استفاده از قراردادهای هوشمند بر روی این شبکه نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مزایای شبکه بلاکچین آنتولوژی
علاوه بر نوآوری‌های فوق، شبکه آنتولوژی دو مزیت بسیار ویژه را نیز در به همراه آورده است. در ادامه نگاه دقیق‌تری به این مزایا خواهیم داشت.
ONT ID: راه حل مدیریت هویت در بلاک چین
از دید علاقه‌مندان به شبکه آنتولوژی، کاربردها و مزایای آن تقریباً نامحدود است! با این حال از بین تمام گزینه‌های موجود، می‌توان ONT ID را به عنوان یکی از مزایای اصلی آن به حساب آورد. ONT ID یک چهارچوب هویت غیرمتمرکز است که می‌تواند از خود در برابر دست‌کاری محافظت کند. این ویژگی قابلیت اتصال مؤثر موجودیت‌ها، دارایی‌ها، دستگاه‌ها و داده‌ها به یکدیگر را به ارمغان می‌آورد.
شبکه‌های بلاکچین همواره با مشکلاتی در زمینه ارزیابی اعتبار کاربر و حتی ردیابی حقوق تولیدکنندگان محتوا مواجه بودند. به لطف این چهارچوب، این چالش شبکه‌های بلاکچین نیز برای همیشه به دست فراموشی سپرده خواهد شد. ONT ID می‌تواند قابلیت‌های زیر را به همراه داشته باشد:
- استفاده از نتایج قابل تأیید به دست آمده از چندین منبع که در این حالت کاربران تنها در زمان خاص، قابلیت فاش کردن بخشی از اطلاعات انتخابی خود را خواهند داشت.
- ایجاد ادعا (claim) به صورت ناشناس که از طریق زیرمجموعه‌ای از اعتبارسنج‌ها، مورد تأیید قرار می‌گیرند.
- امکان اتصال چند ONT ID به کلیدهای رمزنگاری خاص برای استفاده در موارد مختلف
- امکان اختصاص یک شخص ثالث قابل اعتماد برای اعطای حقوق مرتبط با یک شناسه ONT: این ویژگی می‌تواند در رویدادهای خاص نظیر جایگزینی یا گم شدن کلیدها مورد استفاده قرار گیرد.
- احراز هویت داده‌ها و ارائه یک سیستم مدیریت توکن توزیع شده
- پشتیبانی از پروتکل‌های احراز هویت اینترنت اشیا (IoT) از طریق پروتکل شناسه ONT
پیاده‌سازی ONT ID نیاز به شبکه‌ای از مجریان قابل اعتماد دارد. به عنوان مثال اشخاص ثالثی نظیر سازمان‌های دولتی، ارائه‌دهندگان خدمات مالی یا دانشگاه‌ها، نمونه‌هایی از این اشخاص حقیقی و حقوقی هستند. این ناظران قابل اعتماد می‌توانند بدون دسترسی به اطلاعات کامل و تغییر آن‌ها، روند احراز هویت و تعیین حقوق کاربران شبکه بلاکچین خود را سپری کنند. این مکانیزم چالش‌های مربوط به احراز هویت مشتری برای کسب‌وکارهای مرتبط با دنیای بلاکچین را نیز برطرف ساخته است.
به طور خلاصه، ONT ID به کاربران شبکه آنتولوژی امکان کنترل بهتر بر هویت و داده‌های شخصی را فراهم کرده و از آن‌ها در برابر خطرات مربوط به خریم خصوصی و امنیت داده‌ها، محافظت می‌کند.
چهارچوب اختصاصی برای تبادل داده‌های توزیع شده
چهارچوب اختصاصی برای تبادل داده‌های توزیع شده ONT یا همان ONT’s Distributed Data Exchange Framework که به صورت اختصار DDXF نامیده می‌شود، یکی دیگر از مزایای اصلی شبکه آنتولوژی است که امکان توکن‌سازی داده‌ها را فراهم می‌کند. ایجاد توکن از داده‌ها باعث انتقال ساده‌تر آن‌ها در بین شبکه‌های مختلف شده و ردیابی هر بسته را ساده‌تر می‌سازد.
داده‌های موجود بر روی DDXF بر روی چندین شبکه بلاکچین پخش شده‌اند؛ درنتیجه عملاً امکان تغییر و دست‌کاری آن‌ها وجود نخواهد داشت. در عین حال، کاربران به لطف پخش شدن داده‌ها می‌توانند برای مقاصد خاص خود، تنها بخشی از داده‌هایشان را فاش کنند.
قابلیت اعتماد و اشتراک‌گذاری داده‌ها برای پاسخگویی به طیف وسیعی از سناریوهای تجاری در نظر گرفته شده است. این فناوری می‌تواند در بسیاری از سناریوهای تبادل داده نظیر حفاظت از کپی‌رایت، سیستم‌های رتبه‌بندی، ردیابی و فروش و موارد دیگری از این قبیل، نقش مهمی را ایفا کند.
محدودیت‌های بلاکچین Ontology
شبکه آنتولوژی علی‌رغم تمامی نوآوری‌ها و مزایای منحصربه‌فرد خود، با نقاط ضعف و محدودیت‌هایی نیز مواجه هست. مهم‌ترین محدودیت‌های این شبکه عبارت‌اند از:
امکان مداخله دولتی و توقف پروژه
OnChain به عنوان شرکت توسعه‌دهنده این فناوری، در کشور چین قرار گرفته است. از همین رو با توجه به اقدامات پیشین دولت چین برای تغییر و محدودسازی پروژه‌ها، ممکن است مسیر حرکت آنتولوژی نیز برای همیشه صاف و هموار نباشد. به عقیده صاحب‌نظران حوزه فناوری، در صورتی که دولت چین احساس کند سیستم منحصربه‌فرد احراز هویت کاربران این شبکه می‌تواند تهدیدی برای آن‌ها باشد، احتمال انجام اقداماتی برای محدودسازی و حتی متوقف کردن کل این پروژه وجود خواهد داشت.
احتمال رقابت با NEO
توسعه‌دهندگان شبکه آنتولوژی پیش از این، سابقه راه‌اندازی پروژه NEO را در کارنامه خود داشتند. حتی در ابتدای کار آنتولوژی و پیش از آن که توکن بومی این شبکه به طور رسمی عرضه شود، کاربران آن از توکن بومی NEO برای انجام تراکنش‌های خود در این شبکه استفاده می‌کردند. از همین رو آنتولوژی و نئو تا به امروز رابطه بسیار دوستانه و مسالمت‌آمیزی با یکدیگر دارند.
پیشرفت بسیار سریع Ontology باعث شده تا احتمال رقابت این پروژه با NEO به وجود آید. هرچند که در دنیای فناوری، همیشه رقابت باعث پیشرفت و توسعه شده است؛ اما با توجه به ارتباط نزدیک این دو پروژه با یکدیگر، در صورت ایجاد یک رقابت بین NEO و Ontology رفتار کاربران کمی غیرقابل پیش‌بینی خواهد بود.
جذاب؛ مثل همه پروژه‌های بلاکچین!
شبکه آنتولوژی به لطف نوآوری‌هایی مانند سیستم احراز هویت انتخابی، مکانیزم اجماع ترکیبی، استفاده از دو توکن بومی بدون عرضه اولیه، سرعت بسیار بالای پردازش و همچنین هزینه پایین تراکنش‌ها، به یک پلتفرم بسیار محبوب در دنیای فناوری تبدیل شده است. به عقیده بسیاری از کاربران شبکه‌های بلاکچین، پتانسیل‌های آنتولوژی به شدت بالاست و در آینده قرار است نام این شبکه به عنوان یکی از جدی‌ترین رقبای اتریوم مطرح شود.
به نظر شما با توجه به نقاط قوت و محدودیت‌های اشاره شده، آنتولوژی چه مسیری در پیش خواهد داشت؟ نظرات خود در این زمینه را با ما و کاربران والکس به اشتراک بگذارید.
