تفاوت بیت کوین و بلاک چین؛ بررسی فرق بلاکچین و بیت کوین

آیا بیت کوین و بلاکچین یکی هستند؟ خیر! هرچند که بسیار با هم مرتبط‎ هستند. در واقع، بیت کوین اولین نرم‌‎افزاری است که به صورت عمومی بر بستر بلاکچین منتشر شد. به همین دلیل، نام این دو به‌هم گره خورده است. در این مقالۀ والکس، فرق ارز دیجیتال با بیت کوین را بخوانید.

پیش نیاز مطالعه این مقاله:

• بیت کوین چیست؛ آموزشی ساده از مفهومی پیچیده

بلاکچین چیست؟

بلاکچین یک برنامه کامپیوتری برای نظم‌دهی به اطلاعات است. اگر بخواهیم کمی فنی‌تر توضیح دهیم، بلاکچین یک دفتر توزیع شده (مانند یک پایگاه داده) است که اطلاعات آن در زنجیره‌ای از بلاک‌ها ذخیره و در کامپیوترهای مختلف در سراسر دنیا کپی شده‌اند. معنی لغوی بلاکچین هم زنجیرۀ بلاک است.

این تمرکززدایی یکی از مواردی است که بلاکچین را از سایر فناوری‌ها متمایز می‌کند. برخلاف پایگاه داده‌های سنتی و متمرکز که توسط یک پردازنده مرکزی مدیریت می‌شوند (مثل یک بانک یا یک دولت)، بلاکچین شفاف و در اختیار همۀ کاربران است. تمام داده‌ها در بلاکچین با توافق کاربران تایید می‌شوند. این شفافیت و تمرکززدایی امنیت شبکه را هم بسیار بالا می‌برد؛ چرا که هیچ نقطه متمرکزی برای حملۀ هکرها وجود ندارد.

داستان بلاکچین پیش از بیت کوین

استوارت هابر و اسکات استورنتا ( Stuart Haber and W. Scott Stornetta) کسانی بودند که در سال ۱۹۹۱ تکنولوژی بلاکچین را اختراع کردند. پیش از آن‌ها، در سال ۱۹۸۲ یک رمزنگار به نام دیوید چائوم، ایده استفاده از بلاکچین را مطرح کرده بود.

هابر و استورنتا، می‌خواستند سیستمی را اجرا کنند که در آن نتوان فعالیت‌های انجام شده در گذشته را تغییر داد. به‌علاوه، آن‌ها می‌خواستند گزارشی کامل از فعالیت‌های انجام شده را نیز ارائه کنند.

در این سیستم یک مشکل وجود داشت و آن، زیاد شدن ظرفیت موردنیاز بلاکچین در هر بلاک، با انجام یک تراکنش جدید بود؛ ظرفیتی که بتواند هم تراکنش‌های قبلی را حفظ کند و هم تراکنش جدید را به آن اضافه کند. هابر و استورنتا برای این مشکل نیز یک راه حل داشتند. درخت مرکل، اجازه می‌دهد که یک بلاک، چندین تراکنش و سند را در یک بلوک جمع کند و بخشی از تراکنش‌های قبلی را در حافظه خود خلاصه کند. ما این مفهوم را در مقالۀ وایت پیپر بیت کوین توضیح داده‌ایم.

ویژگی های بلاکچین چیست؟

بلاکچین را می‌توان به یک سیستم عامل مانند ویندوز تشبیه کرد که روی آن نرم‌افزارهای مختلفی نصب می‌شود. برخی از ویژگی‌های بلاکچین عبارتند از:

۱- شفاف بودن

سابقۀ تمام تراکنش‌ها و فعالیت‌هایی که در شبکه بلاکچین انجام می‌شود، در اختیار همۀ کاربران قرار می‌گیرد. در نتیجه تمام اعضای شبکه در جریان جزئیات فعالیت‌ها در بلاکچین هستند. هرچند اطلاعات در این شبکه رمزنگاری شده هستند و ربط دادن هر فعالیت به یک هویت واقعی در دنیای واقعی آسان نیست.

۳- غیرمتمرکز بودن

اگر بلاکچین را یک دفترکل ثبت معاملات در نظر بگیریم، این دفتر کل به جای این که در اختیار یک فرد یا نهاد باشد، در اختیار اعضای شبکه است؛ پس برای ایجاد تغییر در دفتر کل، لازم است که تمام اعضا بر سر این تغییر توافق داشته باشند.

در این حالت تغییر فعالیت‌های ثبت شده در گذشته عملاً غیرممکن است. زیرا تمام کاربران از قبل بر سر آن توافق کرده‌اند و بعید است بتوان دوباره اجماع آن‌ها را بر سر تغییر فعالیتی در گذشته به دست آورد. این ویژگی، برخلاف دفتر کل‌های متمرکز مانند بانک‌ها است که در آن یک قدرت مرکزی برای ایجاد و ثبت تغییرات تصمیم می‌گیرد.

۳- کاربردهای متفاوت

بلاکچین در حال حاضر، در موقعیتی مشابه با اینترنت حدود ۲۰ سال پیش قرار دارد. هنوز به قدر کافی شناخته شده نیست و ظرفیت‌های آن به کار گرفته نشده است. با این حال همان‌گونه که اینترنت بعد از مدتی جای خود را در زندگی ما باز کرد، انتظار می‌رود که بلاکچین نیز همین کار را انجام دهد.

تا امروز شرکت‌های بزرگی مانند مایکروسافت و فیس بوک روی تکنولوژی بلاکچین سرمایه‌گذاری کرده‌اند. از بلاکچین می‌توان در حوزه‌های متنوعی از جمله رمزارزها، قراردادهای هوشمند، خدمات مالی، بازی‌های ویدئویی و حتی رای‌گیری استفاده کرد.

بیت کوین چیست؟

همانطور که در مقاله پول رمزنگاری شده چیست، توضیح دادیم؛ بیت کوین نوعی پول رمزنگاری شده (کریپتوکارنسی) است که بر بستر بلاکچین عمل می‌کند. بیت کوین یک سیستم پرداخت همتا به همتا و بدون نیاز به یک واسط سوم معتمد برای تایید تراکنش‌ها است. این پول زیرنظر هیچ نهاد مرکزی مانند بانک نیست و کاملاً غیرمتمرکز است.

بیت کوین در سال ۲۰۰۸، در یک وایت پیپر به دنیا معرفی شد. ساتوشی ناکاموتو، شخص یا گروه ناشناسی که بیت کوین را خلق کرده است. او در ابتدای سال ۲۰۰۹ آن را به صورت عمومی منتشر کرد.

بیت کوین یک نرم‌ افزار روی بلاکچین

در واقع بیت کوین اولین استفادۀ عمومی از بلاکچین است. رابطه بیت کوین و بلاکچین مانند رابطه یک نرم افزار مانند Microsoft Word با سیستم عامل Windows است. در واقع، بیت کوین نرم‌افزاری است که از تکنولوژی بلاکچین برای حضور و فعالیت خود استفاده می‌کند.

ناکاموتو با اضافه کردن ویژگی مهر زمانی به بلاکچین، توانست مشکل دوبار خرج کردن پول را در بلاکچین بیت کوین حل کند. همین ویژگی بیت کوین را به شخص سوم معتمد برای تایید تراکنش‌ها بی‌نیاز کرد. هر مهر زمان منحصر به فرد است. در بلاکچین بیت کوین به هر تراکنش با مقدار و ویژگی‌های مشخص یک مهر زمانی می‌دهد. پس اگر تراکنشی با همان مشخصات انجام شود، با کمک مهر زمانی تراکنش قدیمی‌ مشخص می‌شود و اجازه انجام تراکنش جدید داده نخواهد شد.

ویژگی های بیت کوین

به عنوان یک نرم‌افزار بر بستر بلاکچین، بیت کوین ویژگی‌های زیر را دارد:

۱- بازگشت ناپذیر بودن تراکنش ها

ثبت هر تراکنش در بلاکچین بیت کوین، به معنای نهایی بودن و غیرقابل بازگشت بودن آن است. ویژگی غیرمتمرکز بودن بلاکچین باعث می‌شود تغییر هر بلاک در گذشته وابسته به توافق عمومی باشد که امکان‌پذیر نیست. این ویژگی باعث می‌شود که بیت کوین برای حفظ امنیت در برابر هکرها ایمن باشد و هرچه حجم شبکه بالاتر برود، هزینۀ هک آن نیز بیشتر شود تا جایی که دیگر به صرفه نباشد.

۲- نیمه ناشناس بودن

اما آیا بیت کوین و تراکنش‌های آن ناشناس است؟

در پاسخ باید بگوییم که شیوه طراحی بیت کوین به گونه‌ای است که حریم خصوصی کاربرانش را به اندازۀ قابل توجهی حفظ کند. مانند هر پول یا شیوه پرداخت دیگری. اما بیت کوین ناشناخته نیست و نمی‌تواند به اندازه پول نقد از حریم خصوصی شما مراقبت کند.

مانند همان چیزی که در ویژگی اول بلاکچین گفتیم، اطلاعات تراکنش‌ها در بلاکچین بیت کوین رمزگذاری شده اما کاملاً شفاف هستند و در اختیار تمام کاربران قرار می‌گیرتد. پس اگر راهی پیدا شود که آدرس‌های یک تراکنش خاص را به هویت واقعی شخص ارتباط داد، بیت کوین خاصیت ناشناس بودن خود را از دست می‌دهد.

۳- قابل استخراج بودن

بیت کوین در شبکۀ بلاکچین تولید یا به عبارت دیگر استخراج می‌شود. ناکاموتو زنجیره اولیه بیت کوین را معرفی کرد و ادامه دادن آن را به عهده کاربران گذاشت و با قابل استخراج کردن بیت کوین به آن جذابیت بخشید.

در واقع ادامۀ کار و فعالیت با بیت کوین وابسته به فعالیت کاربران شبکه است. با استخراج هر بلاک جدید، به نود (کاربر) استخراج کننده بیت کوین پاداش داده خواهد شد. این پاداش به نودها انگیزه می‌دهد که به فعالیت خود و در نتیجه حفظ شبکه ادامه دهند.

مقایسه بلاکچین با بیت کوین

در جدول زیر، فرق بلاکچین با بیت کوین را که در این مقاله توضیح داده‌ایم، به طور خلاصه ذکر شده است:

صحبت پایانی

با وجود این که نام بیت کوین و بلاکچین به هم گره خورده است، اما تفاوت ارز دیجیتال با بیت کوین بسیار زیاد است. در واقع بیت کوین تنها یک کاربرد محدود از بستر بی‌نهایت بلاکچین است. بعد از بیت کوین، رمزارزهای بسیاری بر بستر بلاکچین آغاز به کار کردند. کسب‌وکارهای مختلف هم به مرور زمان در حال درک ظرفیت‌های زیاد بلاکچین هستند.

آنچه در این مقاله گفتیم، مروری کوتاه بر ویژگی‌های این دو مفهوم بود. اگر هنوز سوالی در این باره دارید، می‎توانید در بخش کامنت‌ها از ما بپرسید.