بلاکچین سازمانی چیست؟ معرفی Enterprise Blockchain
بلاکچین را می‌توان فناوری درحال‌رشد در حوزه مالی و دنیای دیجیتال دانست که برای کاربران امکان تمرکززدایی مبادله همتا به همتا را فراهم کرده است. دلیل اصلی پیدایش چنین فناوری، ساده‌سازی و افزایش سرعت انجام تراکنش‌های مالی است. یکی از انواع این بلاک چین‌ها، بلاکچین سازمانی است که برای استفاده طیف وسیعی از مشاغل طراحی و به کار گرفته می‌شود. به همین دلیل تصمیم گرفتیم چگونگی کارکرد این بلاکچین و مزایای آن را بررسی کنیم.
بیشتر بخوانید بلاک چین چیست؟
معرفی بلاکچین سازمانی
بلاکچین سازمانی (Enterprise Blockchain) را می‌توان یکی از انواع شبکه‌های بلاکچین مجاز دانست. از این فناوری برای فرایندهایی مثل تسویه تراکنش‌ها، ردیابی منابع، تبادل اطلاعات درون‌سازمانی و برون‌سازمانی استفاده می‌شود. اینترپرایز بلاکچین درواقع ورودی‌های رمزنگاری شده را در بلاک‌های جداگانه در یک دفتر کل ثبت و ذخیره‌سازی می‌کند.
برخلاف بلاکچین‌های عمومی مثل بیت کوین که همه کاربران می‌توانند اطلاعات را مشاهده کنند، Enterprise Blockchain برای استفاده شرکت‌ها و نهادها طراحی شده است. این تکنولوژی به شرکت‌ها و نهادهای مختلف اجازه می‌دهد تا دسترسی‌ها را محدود کند و فقط اجازه ویرایش اطلاعات به افراد خاصی داده شود. به دلیل امنیت بالا در این شبکه شرکت‌هایی مثل اینتل، متا، آی‌بی‌ام و … در حال حاضر از این فناوری در عملیات خود استفاده می‌کنند.
مزایای بلاکچین سازمانی
حال که متوجه شدیم Enterprise Blockchain چیست بهتر است مزایای آن را بررسی کنیم. بلاکچین به دلیل ویژگی‌های مختلف امکانات متنوعی را در اختیار سازمان‌ها می‌گذارد که هر سازمان بسته به نیاز خود می‌تواند از شبکه مدنظرش استفاده کند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های این بلاکچین اشاره می‌کنیم.
مسئولیت پذیری (Accountability)
نودهای فعال در شبکه، کلیه تراکنش‌های انجام شده را ثبت می‌کنند در نتیجه باید برای هر فعالیتی که انجام می‌دهند پاسخگو باشند.
مقیاس‌پذیری (Scalability)
این شبکه‌ها در واحد زمانی مشخص شده می‌توانند تراکنش‌های بیشتری را نسبت به شبکه‌های عمومی پردازش کنند.
تعیین دسترسی مجاز (Permissioned)
یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این نوع بلاکچین، توانایی ایجاد مجوز برای دسترسی به کاربران و امکان تعیین مالک و توسعه‌دهنده شبکه است.
امن (Secure)
داده‌ها با رمزگذاری، رمزنگاری و سایر فناوری‌ها ایمن می‌شود تا از کلاهبرداری و هک جلوگیری کند.
تغییرناپذیری (Immutable)
در بلاکچین سازمانی کاربران نمی‌توانند رکوردهای تأیید شده را دست‌کاری کرده و تغییر دهند.
توکن محور(Token Driven)
ابزار تبادلات اطلاعاتی و مالی در این شبکه‌ها، توکن‌ها هستند.
توزیع‌پذیر (Distributed)
با کپی‌کردن دفتر کل در گره‌های (نودها) مختلف می توان امکان توزیع اطلاعات در سراسر یک شبکه را فراهم کرد.
معرفی پلتفرم‌های ارائه‌دهنده بلاکچین سازمانی
پلتفرم‌های بلاکچین به کسب‌وکارها اجازه می‌دهند تا با استفاده از کد‌های اصلی شبکه بر اساس نیاز خود و باتوجه‌به هدفی که دنبال می‌کنند بلاکچین سازمانی مخصوص خود را طراحی و ایجاد کنند. برخی از مهم‌ترین پلتفرم‌ها که امکان طراحی Enterprise Blockchain را در اختیار شرکت‌ها قرار می‌دهند عبارت است از:
اتریوم
پلتفرمی متن‌باز که برای بهبود و تسهیل فرایندهای پرداخت و افزایش سرعت و ساده‌سازی تبادلات اطلاعات از آن استفاده می‌شود. دو نوع شبکه در این پلتفرم‌ها وجود دارد که کسب‌وکارها بر اساس نیاز خود می‌توانند از آن استفاده کنند. شبکه اصلی یا بدون مجوز و شبکه خصوصی که برای استفاده از آن باید دسترسی‌ها مشخص شود. شرکت‌هایی نظیر تاکو بل، کوکاکولا، نایک و والمارت جز شرکت‌هایی هستند که از این شبکه استفاده می‌کنند.
هایپرلجر
Hyperledger پلتفرمی ماژولار است که امکان ساخت اکوسیستم بلاکچینی قوی را در اختیار سازمان‌ها قرار می‌دهد. این شبکه بزرگ و متن‌باز با حذف بسیاری از سطوح ناکارآمد فرایند ساخت را بسیار ساده می‌کند. هایپرلجر تراکنش‌ها را در یک شبکه همتا به همتا انجام می‌دهد که امنیت و شفافیت آن‌ها را تضمین می‌کند. از جمله شرکت‌هایی که در حال حاضر از این شبکه استفاده می‌کنند می‌توان به اینتل و ساپ آریبا اشاره کرد.
کروم
کروم یک پلتفرم متن باز است که از آن می‌توان برای تولید بلاکچین سازمانی در بخش‌های مختلفی مثل املاک و مستغلات، زنجیره تأمین، ارز دیجیتال و … استفاده کرد. سازمان‌ها می‌توانند با استفاده از این پلتفرم شبکه خصوصی یا عمومی مدنظر خود را بر بستر اتریوم طراحی و اجرا کنند.
کوردا
کنسرسیومی متن‌باز و پیشرو در صنعت که از شبکه DLT پشتیبانی می‌کند و به سازمان‌ها اجازه می‌دهد تراکنش‌های خود را در یک شبکه خصوصی امن انجام دهند. از مهم‌ترین مزیت‌های کوردا می‌توان به پشتیبانی از قراردادهای هوشمند، امنیت بالا و به‌کارگیری فناوری ABFT(خطای ناهم‌زمان بیزانس) اشاره کرد. این ویژگی‌ها باعث شده بانک‌های بزرگی مثل HSBC و Bank of America برای ایجاد بلاکچین سازمانی خود از کوردا استفاده کنند.
انواع بلاکچین سازمانی
به‌طورکلی بلاکچین‌های سازمانی را می‌توان در سه دسته اصلی تقسیم‌بندی کرد. ملاک این تقسیم‌بندی امنیت و سطح تمرکززدایی است. در نتیجه کسب‌وکارها بر اساس نیاز خود یکی از این سه مورد را انتخاب می‌کنند.
بلاکچین خصوصی (مجاز)
این بلاکچین‌ها شبکه‌هایی بسته هستند که فقط کاربران مشخص شده توسط سازمان امکان دسترسی به اطلاعات آن را دارند. بلاک چین خصوصی برای تایید تراکنش‌ها از یک گره مرکزی استفاده می‌کند که موجب آسیب‌پذیری آن‌ها در برابر هک می‌شود. در این سیستم اگر گره مرکزی مورد حمله قرار گیرد کل سیستم دچار مشکل می‌شود. البته این سیستم مزایایی نیز دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به امنیت و سرعت راستی‌آزمایی اشاره کرد.
بلاکچین هیبریدی (ترکیبی)
بلاکچین هیبریدی را می‌توان ترکیبی از شبکه خصوصی و عمومی دانست در حالی که مزایای دو بلاکچین در عین رفع ایرادات آن‌ها، حفظ شده است. این نوع شبکه به توسعه‌دهنده اجازه می‌دهد تا برخی از امکانات را در اختیار عموم قرار دهد و برخی از امکانات را فقط در اختیار کاربرانی خاص قرار دهد. در این شبکه نمی‌توان داده‌ها را بدون اجازه سایر کاربران تغییر داد، به همین دلیل یکپارچگی آن بسیار بالا است که موجب افزایش امنیت شبکه نیز می‌شود.
بلاکچین کنسرسیوم
کنسرسیوم‌ها شباهت بسیار زیادی به بلاکچین عمومی دارند؛ زیرا از ساختاری غیرمتمرکز و همتا به همتا استفاده می‌کنند. یک نسخه از دفتر کل توزیع شده در اختیار تمام اعضا قرار می‌گیرد که موجب جلوگیری از نفوذ نهاد یا فرد به سیستم می‌شود. این شبکه را می‌توان جز شبکه‌های خصوصی دانست؛ زیرا مالک و توسعه‌دهنده مشخص می‌کنند که چه کسی می‌تواند وارد شبکه شود. به دلیل ویژگی‌های گفته شده، از این سیستم برای برقراری ارتباط ایمن بین سازمان‌های مختلف استفاده می‌شود.
دلایل اهمیت بلاکچین سازمانی
این سیستم به سازمان‌ها و نهادها کمک می‌کند تا شفافیت، امنیت و کارایی را به میزان قابل‌توجهی در سازمان خود افزایش دهند. از طرفی هزینه‌های سازمان با استفاده از بلاکچین سازمانی به میزان قابل‌توجهی افزایش می‌یابد. به همین دلیل است که بسیاری از سازمان ها ترجیح می‌دهند از این سیستم استفاده کنند.
