لیکوئید شدن چیست؟ بررسی مفهوم لیکوئیدیتی یا نقدینگی ارز دیجیتال

لیکوئید چیست؟ به زبان ساده، یک شاخص برای میزان سرعت نقدشوندگی یک نوع دارایی است. برای مثال شما ممکن است یک عتیقه بسیار ارزشمند در کیف خود داشته باشید، اما چقدر احتمال دارد به سرعت بتوانید آن را به قیمت واقعی‌اش بفروشید؟

 لیکوئید بودن (liquidity) یک دارایی به معنای نقدپذیری بالای آن است. فرض کنید شما ۰.۱ بیت کوین دارید. قصد فروش آن را دارید و می‌توانید خیلی سریع در پلتفرم والکس یا بایننس آن را تبدیل به پول نقد کنید؛ معامله‌ای که تاثیر خاصی بر روند کلی بازار ندارد و حجم بازار با یک معامله ۶ هزار دلاری تغییر نمی‌کند.

 اصطلاح لیکوئید در بازار ارزهای دیجیتال، سه معنای مختلف دارد: ۱. لیکوئید بودن یک رمزارز ۲. لیکوئید بودن صرافی ارز دیجیتال و ۳. لیکوئید شدن کاربر در صرافی. در این مقاله از والکس به هر سه معنی لیکوئید به صورت مختصر خواهیم پرداخت.

لیکوئید شدن به زبان ساده

لیکوئیدیتی یک معیار برای اندازه‌گیری سهولت تبدیل یک دارایی به دارایی دیگر (مانند پول نقد) بدون تاثیر بر قیمت است. به زبان ساده، نقدینگی سرعت امکان خرید و فروش را مشخص می‌کند.

 با این اوصاف، نقدینگی بالا به این معناست که فرد می‌تواند بدون نگرانی بابت کاهش یا افزایش قیمت هنگام عرضۀ دارایی خود، آن را تبدیل به پول نقد کند. نقدینگی پایین بر خلاف آنچه گفته شد، به این معنی است که دارایی یا نمی‌تواند به سرعت تبدیل شود یا اگر تبدیل شد، اثر قابل توجهی بر قیمت اصلی آن خواهد گذاشت.

 ارزهای دیجیتال از جمله دارایی‌هایی هستند که نقدینگی در آن‌ها اهمیت دارد. یک ارز دیجیتال با عمق بازار زیاد و نقدینگی فراوان محل بهتری برای سرمایه‌گذاری، خرید و فروش یا پرداخت است. در حال حاضل استیبل‌کوین‌هایی مانند تتر و کوین‌هایی مانند بیت کوین و اتریوم بسیار لیکوئید هستند. 

 نقدینگی و سلامت بازار

برای این که سلامت و مطمئن بودن بازار را بسنجید، شاخص‌های زیادی را می‌توانید بررسی کنید: مثل حجم کل بازار یا حجم معاملات روزانه. یکی از شاخص‌های مهم برای اطمینان از سلامت بازار، میزان نقدپذیری آن است. بازارهایی که معاملات کوچک تاثیری در قیمت نهایی و حجم بازار نداشته و این معاملات نمی‌توانند سرنوشت بازار را تغییر دهند، لیکوئیدیتی یا نقدپذیری بالایی دارند و قابل اطمینان هستند.

 لیکوئید بودن بازار تضمین می‌کند که قیمت‌ها پایدار بوده و مستعد نوسانات بزرگ ناشی از معاملات بزرگ نیست. بنابراین یک فرد یا گروه خاص قدرت کمی برای تغییر قیمت‌ها در بازار دارند. برای مثال در بازار بیت کوین به عنوان بزرگترین ارز دیجیتال رمزنگاری شده، قیمت‌ها به اندازۀ کافی ثبات دارند که در برابر سفارشات بزرگ مقاومت کنند. به علاوه در این بازار امکان تجزیه و تحلیل فنی بیشتر فراهم است. چرا که امکان شکل‌گیری نمودارهای قیمتی معنادار را فراهم می‌کند.

اندازه گیری لیکوئید تی بر اساس دو شاخص حجم معاملات روزانه و به وجود آمدن شکاف قیمت خرید و فروش محاسبه می‌شود.

 تجارت در بازار غیر لیکوئید چه ضرری دارد؟

بازار بعضی رمزارزها مانند بیت کوین و اتریوم بسیار نقدپذیر یا همان لیکوئید است. لیکوئید بودن یک رمزارز یعنی امکان این که بتوانید در قیمت دلخواه رمزارز خود را نقد کرده و از بازار خارج شوید، فراهم است. رمزارزهای مانند بیت کوین و اتریوم روزانه چندمیلیارد دلار معامله می‌شوند و همین لیکوئید بودن بازار را تضمین می‌کند.

 اما در رمزارزهایی که مارکت کپ کوچک و با حجم معاملات روزانۀ محدود مانند Orbs با حجم معاملاتی حدود ۷۶۰ هزار دلار در روز، یک معامله ۱۰۰ هزاردلاری می‌تواند تعادل بازار را به هم بریزد.

 لیکوئید بودن صرافی ارز دیجیتال

عمق بازار یک صرافی ارز دیجیتال، بالا بودن تعداد سفارشات خرید و فروش در قیمت‌های مختلف، اعتبار صرافی و توانایی آن در تامین سریع نقدینگی مورد نیاز کاربر، از جمله ویژگی‌هایی است که میزان لیکوئید بودن یک صرافی را مشخص می‌کند.

 صرافی‌های لیکوئید معمولاً در بین کاربران اعتبار بیشتری داشته و سرعت خرید و فروش ارز دیجیتال در آن بسیار بیشتر است. برای این که میزان لیکوئید بودن یک صرافی را ببینید، می‌توانید به صفحه معاملات صرافی رفته و تقاضاهای خرید و فروش و تعداد آن‌ها را با هم مقایسه کنید. 

 اصطلاح لیکوئید شدن کاربر در صرافی

لیکوئید شدن در بازار در بین تریدرهای ارز دیجیتال معنای متفاوتی با نقدینگی موجود در بازار دارد. لیکوئید شدن یک کاربر در صرافی بر خلاف معنای مثبت رایج این اصطلاح، خبر خوبی نیست. در واقع یک کاربر با لیکوئید شدن، همه یا بخشی از دارایی خود را از دست داده است و صرافی دارایی او را به حساب خود منتقل کرده است.

 اما لیکویید شدن چگونه اتفاق می‌افتد؟ استفاده از معاملات مارجین (Margin Cantract) و قراردادهای آتی (futures contract) و پیش‌بینی‌های غلط روند بازار باعث لیکوئید شدن کاربر می‌شوند.

کال مارجین و معاملات مارجین

معامله مارجین، یک روش برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال است که کاربر نقدینگی مورد نیاز خود در این معاملات را از شخص سوم وام می‌گیرد. در این معامله، کاربر موجودی فعلی خود را تبدیل به یک اهرم کرده و از صرافی مبلغی را برای معاملات با سرمایه بالاتر وام می‌گیرد. معاملات مارجین علاوه بر بازار ارزهای دیجیتال، در چندین بازار بورس مطرح دنیا نیز استفاده می‌شود.

بروکرهای حرفه‌ای برای برای سطح مارجین خود محدودیت‌های خاص تعریف می‌کنند. البته در اغلب موارد بروکرها برای سطح مارجین، سطح صد در صد را در نظر می گیرند. این محدودیت سطح کال مارجین نامیده می‌شود.

یک مثال برای معاملات مارجین

شما با استفاده از اهرم هم شانس کسب سود زیاد و هم ریسک از دست دادن سرمایه‌ی خود را افزایش می‌دهید.

فرض کنید که ۱۰۰۰ دلار سرمایه دارید و تصمیم می‌گیرید از اهرم یک:ده استفاده کنید. این به آن معناست که شما از سرمایه‌ی کارگزار استفاده می‌کنید و با وجود این که فقط هزار دلار دارید ،با سرمایۀ ده هزار دلاری دست به خرید و فروش می‌زنید.

حال اگر خرید شما موفق باشد و محصولی که خریده‌اید یک دلار افزایش قیمت داشته باشد، شما ده دلار سود می‌کنید.

اما مشکل آنجا رخ می‌دهد که محصولی که خریده‌اید یک دلار قیمتش کاهش پیدا کند. در این حالت نیز شما به جای یک دلار ضرر، ده دلار ضرر می‌کنید.

خطر اصلی آنجاست که سرمایۀ شما صفر شود. در مثال بالا فقط کافی است رمزارزی که خریده‌اید صد دلار کاهش قیمت داشته باشد. چون شما از اهرم یک: ده استفاده کرده اید، ضرر شما ۱۰۰۰ دلار یعنی معادل کل سرمایه‌ی شما می‌شود و کارگزار کل موجودی شما را صفر می‌کند و شما با موجودی صفر از معامله خارج می‌شوید. در این حالت صرافی به اصطلاح “مارجین کال” (Margin Call) انجام داده است.

 جلوگیری از لیکوئید شدن

لیکوئید شدن در بازار ارزهای دیجیتال به طور خلاصه به معنای ضرر در قرارداد‌های آتی با صرافی است. در این حالت صرافی به عنوان جبران خسارت، اصل دارایی شما را نقد کرده و آن را به حساب خود منتقل می‌کند. انجام معاملات آتی یکی از روش‌هایی است که تریدرهای حرفه‌ای برای کسب سود انتخاب می‌کنند. روشی که با داشتن ریسک بسیار زیاد، امکان کسب سود زیاد را هم فراهم می‌کند.

 با این حال استفاده از اهرم قراردادهای آتی، ابزاری نیست که به تریدرهای تازه کار یا حتی حرفه‌ای پیشنهاد شود. کوچکترین اشتباه در این کار ممکن است باعث از دست دادن رمزارزها شود و تمام سرمایه شما در صرافی را به خطر بیندازد. به علاوه، هیچ راهی برای جبران این خسارت یا مذاکره با صرافی برای لغو قرارداد وجود ندارد.

 بنابراین فقط زمانی از معاملات مارجین استفاده کنید که کاملاً به پیش‌بینی خود ایمان دارید. همچنین میزانی از سرمایه را وارد این معامله کنید که از دست دادن آن آسیب جدی به شما و زندگی‌تان وارد نخواهد کرد.

خطر سرمایه‌گذاری در ارزهایی با لیکوئیدی پایین

سرمایه‌گذاری روی ارزهای دیجیتال باید با در نظر گرفتن فاکتورهای زیادی صورت بگیرد. لیکوئید بودن یک رمزارز تنها یکی از فاکتورهایی است که باید بررسی شود. اما تحلیل‌گران حوزه ارزهای دیجیتال توصیه می‌کنند که در ارتباط با سرمایه‌گذاری روی ارزهای دیجیتال با قابلیت لیکوئید پایین باید محتاطانه عمل کرد و از سرمایه‌گذاری با میزان دارایی زیاد اجتناب کرد. 

اگر فرد ریسک پذیری نیستنید بهتر است در حالت کلی روی ارزهای دیجیتال با قابلیت لیکوئید شدن سرمایه‌گذاری کنید. البته در نظر داشته باشید که باید سایر فاکتورها مانند ارزش بازار ارز دیجیتال، حجم در گردش ارز دیجیتال، حداکثر عرضه یا تعداد کل ارز دیجیتال، حجم معاملات ارز دیجیتال و … را نیز در نظر گرفت.

اهمیت آشنایی با اصطلاحات بازار ارزهای دیجیتال

بازار ارزهای دیجیتال بازاری پر از فرصت‌ها و ریسک‌های مختلف است.متاسفانه برخی افراد ناآشنا به این حوزه به اشتباه فکر می‌کنند که فقط با خرید بیت کوین یا سرمایه‌گذاری روی بعضی از ارزهای دیجیتال می‌توانند به سودهای کلان برسند. این در حالی است که به دلیل نداشتن دانش کافی در ارتباط با بازار ارزهای دیجیتال، متحمل خسارات مالی سنگین می‌شوند.

 آشنایی با اصطلاحات رایج بازار ارزهای دیجیتال، ابزارهای موجود در آن و همچنین این فرصت‌ها و خطرات می‌تواند باعث بهبود عملکرد شما در این بازار شده و در مسیر کسب سود به شما کمک کند.

 سعی کنید در این بازار با چشمان بسته هیچ معامله‌ای انجام ندهید تا سرمایه خود را در معرض آسیب‌ها و ریسک‌های مختلف قرار نداده باشید. قراردادهای آتی و معاملات مارجین بیش از آن که یک فرصت برای کسب سود کاربران باشند، فرصتی برای درآمدزایی صرافی است و افراد بسیار کمی در این معاملات موفق می‌شوند.

سوالات متداول