آپدیت شاپلا اتریوم چیست و چه تاثیراتی در پی دارد؟

در تاریخ ۱۲ آوریل ۲۰۲۳، یعنی ۲۳ فروردین ۱۴۰۲، آپدیت شاپلا اتریوم که مدت‌ها انتظار آن می‌رفت انجام شد. ارتقائی که بخشی از مسیر ادغام این بلاکچین و تبدیل مکانیسم اجماع آن از اثبات کار به اثبات سهام بود. به موجب این اتفاق، اولین سری برداشت از اترهای استیک‌شده میسر شده است. درحالی‌که این بروزرسانی قرار است عملکرد شبکه اتریوم را بهبود ببخشد، حدس و گمان‌های مختلفی درباره اثرگذاری آن بر قیمت رمزارز بومی آن یعنی ETH زده می‌شود.

اما Shapella Upgrade اتریوم دقیقا چیست؟ چه وظیفه‌ای دارد و چه تاثیری بر ارز دیجیتال ETH و احیانا کل بازار می‌گذارد؟ در این مقاله به این سوالات پاسخ می‌دهیم. با ما همراه باشید تا با آخرین تغییر بزرگ دومین ارز دیجیتال جهان آشنا شوید.

ماهیت آپدیت شاپلا اتریوم چه بود؟

برای درک ماهیت و آنچه قرار است آپدیت شاپلا اتریوم انجام دهد، باید یادآوری کنیم که این شبکه از دو لایه‌ی اجرا (Execution) و اجماع (Consensus) تشکیل می‌شود. لایه‌ی اجرا، اصلی‌ترین لایه، پیش از ادغام بود و لایه‌ی اجماع نیز تا پیش‌از‌آن با عنوان زنجیره‌ی بیکن (Beacon Chain) شناخته می‌شد. حال با Shapella Upgrade لایه‌ی اجرا با ارتقایی به نام شانگهای و لایه‌ی اجماع با ارتقایی به نام کاپلا آپدیت شده‌اند. نتیجه‌ی کلی این فرآیند، تحت عنوان آپدیت شانگهای یا شاپلا شناخته می‌شود.

نام‌گذاری این رویداد، با ترکیبی از نام‌های شانگهای و کاپلا انجام شده است. شانگهای چین، شهر محل برگزاری کنفرانس بزرگ Devcon اتریوم در سال ۲۰۲۴ و کاپلا (Capella) نیز نام درخشان‌ترین ستاره در صورت فلکی ارابه‌ران (Auriga) ‌است.

به روال معمول آپدیت‌ها در همه‌ی بلاکچین‌ها در آپدیت شاپلا اتریوم نیز چند پیشنهاد یا EIP برای بهبود عملکرد شبکه ارائه شده‌اند. هریک از این پیشنهادها اهدافی دارند؛ اما یکی از آن‌ها، توجه بیشتری را به خود جلب کرده که EIP-4895 نام دارد.

پروپوزال EIP-4895 در آپدیت شانگهای اتریوم چیست؟

شبکه‌ی اتریوم مدت‌ها برای ادغام برنامه‌ریزی کرده بود. زنجیره‌ی بیکن، یکی از تدابیر این شبکه برای انتقال از مکانیسم PoW به PoS محسوب می‌شد که حتی پیش از ادغام نیز با مکانیسم PoS‌ کار می‌کرد. از زمان راه‌اندازی این زنجیره، امکان استیک ETH بر روی آن فراهم شد. اقدامی ضروری که همه‌ی بلاکچین‌های PoS از آن به‌عنوان جایگزین استخراج و به‌منظور انجام تراکنش‌ها، تامین امنیت شبکه و اجرای قراردادهای هوشمند استفاده می‌کنند. حداقل مقدار لازم برای استیک نیز ۳۲ اتر تعیین شد.

نکته‌ی مهم در مورد زنجیره‌ی بیکن این بود که تا زمان تکمیل مراحل نسبتا پایانی ادغام و به دلایل امنیتی و ساختاری، امکان برداشت توکن‌های اتر برای کاربران را مسدود کرد. اکنون و پس از سال‌ها، به‌موجب پروپوزال EIP-4895 در آپدیت شاپلا اتریوم ، امکان برداشت اترهای استیک‌شده برای کاربران فراهم شده است. این امکان درحقیقت، انتقال اترهای استیک‌شده از لایه‌ی اجماع به لایه‌ی اجرا و ماشین مجازی اتریوم (EVM) را میسر می‌کند. اهمیت این اتفاق به اندازه‌ای است که بسیاری آن را نوعی هارد فورک اتریوم قلمداد کنند.

لازم به ذکر است که آپدیت شاپلا اتریوم ، برداشت توکن‌های ETH را به دو نوع کلی (Full) و جزئی (Partial) تقسیم می‌کند. به ازای هر بلوک، ۱۶ نود اعتبارسنجی، امکان برداشت کلی برای‌شان فراهم می‌شود. آن‌ها می‌توانند تمام وثیقه و سود خود را هم‌زمان برداشت کنند. به‌منظور جلوگیری از افزایش شدید نقدینگی، در هر روز بیشتر از ۱۸۰۰ گره اعتبارسنج امکان برداشت کلی ندارند. میزان کل دارایی‌های این گره‌ها معادل ۵۷۶۰۰ اتر است. برداشت جزئی نیز تنها امکان برداشت سود استیک‌ها را در آخر هر هفته می‌دهد.

تاثیرات فعلی و احتمالی آپدیت شانگهای بر اتریوم

پس از گذشت بیش از یک ماه از اجرای آپدیت شاپلا اتریوم ، همگان منتظر مشاهده‌ی تاثیرات آن بر عملکرد این شبکه و نیز وضعیت ارز دیجیتال اتر در بازار هستند. در ادامه، تاثیرات فعلی و احتمالی آینده‌ی این رویداد را بررسی می‌کنیم.

افزایش نقدینگی؛ اولین تاثیر آپدیت شانگهای اتریوم

با اجرای EIP-4895 حدود ۱۸ میلیون اتر قفل‌شده به گردش درمی‌آیند که تقریبا ۱۵ درصد کل عرضه‌ی در گردش این توکن است. با توجه به وضعیت ناپایدار بازار ارزهای دیجیتال، احتمالا استیکرهای این رمزارز تصمیمات متفاوتی در قبال دارایی‌های آزادشده‌شان پس از آپدیت شاپلا اتریوم خواهند گرفت.

افراد محافظه‌کار، به‌ویژه آن‌ها که هنگام استیک اتریوم‌های خود، این رمزارز را با قیمت کمتری نسبت به زمان حاضر، یعنی حدود ۱۸۰۰ دلار خریده بودند، ممکن است سریعا دست به نقد کردن دارایی‌های آزاد‌شده‌شان بزنند. اما احتمالا برخی نیز با امید به افزایش قیمت این رمزارز در آینده، همچنان هولدر این ارز دیجیتال باقی می‌مانند.

لازم به ذکر است که آپدیت شاپلا اتریوم ، هیچ تغییری در میزان دارایی‌های ETH شما در کیف پول‌تان و میزان دسترسی به آن‌ها نخواهد داشت.

جذابیت بیشتر استیک اتریوم

در آینده‌ی نزدیک، قطعا شاهد هدایت بخشی از ETH‌ های در گردش به سمت استیکینگ خواهیم بود؛ چراکه، امکان برداشت سرمایه‌ پس از آپدیت شاپلا اتریوم خود یک مشوق برای این فعالیت است. تمایل بازار به استیک بیشتر ETH را آمار درخواست‌های ثبت‌شده برای برداشت کامل دارایی‌ها از لایه‌ی اجماع نیز تایید می‌کند. تا پیش از ۹ آوریل، تنها ۱۶۲۲ اعتبارسنج برای خروج کامل دارایی‌هایشان درخواست داده بودند. مطابق گزارش وب‌سایت CoinDesk این آمار در روز ارتقا، تنها به یک درصد از استیکرها می‌رسید.

بسیاری از صاحب‌نظران ازجمله اریک چن، مدیر شرکت راه‌حل‌های مالی Injective Labs معتقد هستند که فراهم‌شدن امکان برداشت، استیک اتریوم را دوباره به یک گزینه برای کسب درآمد کم‌ریسک و پایدار، برای کاربران عادی و شرکت‌های نهادی تبدیل می‌کند.

تاثیر ارتقا شانگهای بر قیمت اتریوم

آپدیت شاپلا اتریوم تاثیرات کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدتی بر قیمت این رمزارز خواهد داشت. در زمان نگارش این مقاله، افزایش نقدینگی این رمزارز بر اثر آزادسازی کوین‌های استیک‌شده و به‌طورکلی نوسانات و احساسات بازار، سبب کاهش حدود ۲۸۰ دلاری قیمت اتر در یک ماه گذشته یعنی از زمان اجرای ارتقا شده است. قیمت این رمزارز، در مقایسه با تاریخ مشابه در سال گذشته نیز افت تقریبا مشابهی را نشان می‌دهد.

این در حالی است که در بازه‌ی یک‌ماهه‌ی پیش از این ارتقا شانگهای، قیمت اتریوم بیش از ۲۰ درصد افزایش یافته بود. روندی که بسیاری آن را بی‌تاثیر از نزدیک شدن به تاریخ ارتقا نمی‌دانستند. بنابراین مشخص است که از مدت‌ها پیش، احساسات بازار نسبت به آپدیت شاپلا اتریوم ، مثبت بوده است.

با‌این‌حال پس از گذشت بیش از یک ماه، به‌نظر می‌رسد که قیمت ETH بیشتر تحت تاثیر افزایش افزایش نقدینگی‌اش بوده است. با توجه به روند صعودی قیمت این رمزارز تا پیش از Shapella Upgrade اتریوم، بعید نیست که افت قیمت آن در یک ماه گذشته، موقتی و بخشی از یک روند کوتاه نزولی در یک روند بزرگتر صعودی باشد. همچنین جذاب‌تر شدن استیک اتر و ورود بیشتر سرمایه‌گذاران به این فعالیت، سبب جلوگیری از افت شدید قیمت این رمزارز، حتی در کوتاه‌مدت خواهد شد.

دیگر EIP های آپدیت شاپلا اتریوم و تاثیرات آنها

همانطورکه گفتیم آپدیت شانگهای اتریوم شامل پروپوزال‌های دیگری به غیر از EIP-4895‌ نیز می‌شود. این پروپوزال‌ها عبارتند از:

• EIP-3651
• EIP-3855
• EIP-3860
• EIP-6049

همه این EIP ها بر کاهش کارمزد شبکه اتریوم متمرکز هستند؛ اما هریک تحقق این هدف را برای گروهی از کاربران اعم از معامله‌گران، توسعه‌دهندگان و غیره دنبال می‌کنند. راه‌حل‌های تکنیکی آن‌ها نیز متفاوت است. در نتیجه‌ی این پروپوزال‌ها و نیز افزایش استیک ETH، شاهد افزایش تدریجی امنیت و هرچه غیرمتمرکزتر شدن شبکه‌ی اتریوم در آینده خواهیم بود.

گفته می‌شود که پس از آپدیت شاپلا اتریوم ، قدم بعدی دومین بلاکچین ارز دیجیتال، اجرای پروپوزال EIP-4844 با هدف افزایش مقیاس‌پذیری این شبکه است.

تاثیر آپدیت شاپلا اتریوم بر کل صنعت ارزهای دیجیتال

هر تغییری در شبکه‌ی Ethereum به‌عنوان دومین بلاکچین بزرگ در صنعت ارزهای دیجیتال، بر دیگر ارزهای دیجیتال و شبکه‌ها نیز اثرگذار است. تاثیرات مثبت اجرای Shapella Upgrade اتریوم بر ارزهای دیجیتال و دیگر بلاکچین‌های ساخته‌شده روی این بلاکچین، به‌خصوص شبکه‌های ارائه‌دهنده‌ی راه‌حل‌های لایه دو، مانند پالیگان و آپتیمیسم، قطعا ملموس خواهد بود.

شانت کوونیان، مدیر شرکت راه‌حل‌های ایمیلی وب ۳ Ethermail.io‌ معتقد است:

«کاهش هزینه‌ی تراکنش در Ethereum، قطعا دیگر شبکه‌های ارز دیجیتال را نیز تشویق به اجرای سیاست‌های مشابه، مانند به‌کارگیری مکانیسم‌های اجماع کم‌مصرف‌تر خواهد کرد.»

باید دید که تاثیرات غیرمستقیم آپدیت شاپلا اتریوم بر ارزهای دیجیتال POW و به‌طور‌مثال آینده اتریوم کلاسیک چه خواهد بود؟

گام آخر اتریوم برای رسیدن به مکانیسم PoS

ماه‌ها پس از شروع فرآیند ادغام اتریوم، این شبکه در تاریخ ۱۲ آوریل ۲۰۲۳ با ارتقا موسوم به شانگهای، قدم نهایی‌اش را در جهت انتقال کامل به مکانیسم اجماع اثبات سهام برداشت. با وجود نگرانی‌ها درخصوص افزایش نقدینگی ETH درنتیجه‌ی آزادسازی دارایی‌های استیک‌شده و کاهش شدید قیمت این رمزارز، به‌نظر می‌رسد اکثریت استیکرها از خارج کردن شتاب‌زده‌ی دارایی‌های‌شان اجتناب کرده‌اند.

لازم به ذکر است که با وجود اجرای موفقیت‌آمیز آپدیت شاپلا اتریوم ، برخی از صرافی‌ها و پلتفرم‌ها مانند کوین‌بیس، برنامه‌ای زمانی و بعضا چندهفته‌ای برای برداشت‌ها تعیین کرده‌اند. به نظر شما Shapella Upgrade چه تاثیری بر قیمت این رمزارز خواهد داشت؟ اگر استیکر اتر بوده‌اید، تصمیم شما برداشت کامل دارایی‌های‌تان است یا همچنان به استیک ادامه می‌دهید؟