تفاوت شبکه های src-20 و brc-20 چیست؟
امروزه اکوسیستم و شبکه کریپتوکارنسی بسیار متحول شده و با دنیای شگرفی از نوآوری‌های جذاب رو به رو هستیم. در واقع چنین تحولاتی، باعث شده‌اند که جریان بازی در شبکه بلاکچین و به طور کلی رمزارزها مدام عوض شود.
از زمانی که شبکه بلاکچین ایجاد شد، تاکنون استانداردهای زیادی روی کار آمده‌اند. این استانداردها که برای توکنهای مختلف متفاوت است، در مدت زمان خاصی تکامل یافته و با یکدیگر رقابت می‌کنند. استاندارد Src-20 و Brc-20 از جمله این استانداردها هستند که برای بهبود کارایی شبکه بیت کوین معرفه شده‌اند.
در این مطلب، به بررسی تفاوت src-20 و brc-20 پرداخته و بررسی می‌کنیم کدامیک از این استانداردها می‌تواند به شکل بهتری پیشگام بازار کریپتو باشد. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
معرفی شبکه Brc-20
همانطور که پیشتر گفته شد، در دنیای کریپتوکارنسی، تغییر و تحول به شکل بسیار سریعی رخ می‌دهد. استاندارد Brc-20، یک استاندارد آزمایشی است که برای بلاکچین بیت کوین عرضه شده و از استاندارد Erc-20 شبکه اتریوم الهام گرفته است. در استاندارد Brc-20، شاهد این هستیم که توسعه‌دهندگان میتوانند با استفاده از نوعی پروتکل بنام اوردینال (Ordinal)، توکنهای قابل‌تعویض را ایجاد یا آنها را انتقال دهند. این موضوع در گذشته به دلیل عدم بهره‌مندی شبکه بلاکچین از قراردادهای هوشمند (Smart Contract)، امکان پذیر نبود.
از مهم‌ترین دلایلی که Brc-20 را نسبت به استاندارد Erc-20 تمایز می‌کند، گواه اثبات کار (PoW) است. گواه اثبات کار یا Proof of Work، در واقع نوعی الگوریتم است که از حملات DDos و سایر سوء استفاده‌ها در شبکه، جلوگیری می‌کند. این الگوریتم در بلاکچین کاربردهای فراوانی دارد و باعث می‌شود ماینرها برای حل تراکنش‌ها، رقابت کنند.
استاندارد Brc-20 برای انجام فعالیت‌های خود، از قراردادهای هوشمند استفاده نمی‌کند و برای پیشبرد اهداف خود، از مفهومی تحت عنوان اوردینال استفاده می‌کند. برای اینکه بتوانیم بیشتر با ساز و کار این استاندارد آشنا شویم، لازم است ابتدا به بررسی این مفهوم بپردازیم.
اوردینالز (Ordinals) چیست؟
در حال حاضر، کوچکترین واحد در دنیای ارزهای دیجیتال، «ساتوشی» است که می‌توان به یک دارایی اطلاق کرد. اوردینال، یک راه برای ذخیره اطلاعات در شبکه بیت کوین است که باعث می‌شود مطابق با آن، درون هر ساتوشی، اطلاعات مناسب ذخیره شود. این اطلاعات تحت عنوان کدهای مخصوص و به شکل اعداد طبیعی قرار می‌گیرند. چنین موضوعی سبب می‌شود کاربران بتوانند اطلاعات بسیار زیاد و حجیمی را روی شبکه ذخیره کنند. این اطلاعات می‌تواند به شکل توکن یا NFT ثبت شود. به نوعی اوردینال، این اجازه را به کاربران خود می‌دهد که بتوانند بر روی زنجیره اصلی و نخست بیت کوین، توکن خود را ضرب و اطلاعات را ذخیره کنند.
مزایا و معایب استاندارد Brc-20
قبل از اینکه مزایا و معایب استاندارد Brc-20 را عنوان کنیم، باید این موضوع را بیان کنیم که گرچه از توکنهای Brc-20 تحت عنوان توکنهای قابل تعویض یاد می‌شود اما در واقعیت این موضوع کمی متفاوت است و این توکنها قابل تعویض نیستند. به عبارتی این توکنها در شرایط خاص و در صورت حضور در یک مجموعه، میتوانند معامله شوند.
مزایا:
- سازگاری با بلاکچین بیت کوین با استفاده از اوردینال
- مکانیزم ساده و سهولت استفاده
- امنیت بالا به دلیل بهره‌مندی از پروتکل اثبات کار
معایب:
- عدم پشتیبانی از قرارداد هوشمند
- وابستگی کامل به بیت کوین که باعث کاهش سرعت و افزایش هزینه تراکنش‌ها می‌شود.
- تعامل پایین با سایر استانداردها
- محدودیت عملکرد و توسعه‌دهنده اندک
معرفی شبکه Src-20
پس از آنکه استاندارد Brc-20 در نیمه نخست سال ۲۰۲۳ وارد دنیای کریپتوکارنسی شد، توکنهای زیادی بر روی این بستر ساخته شدند. اما با گذشت زمان مفهوم دیگری تحت عنوان استاندارد Src-20 شکل گرفت که با پروتکل بیت کوین استمپز (Bitcoin Stamps) فعالیت می‌کند. علت اصلی شکل‌گیری این استاندارد، ضرب توکنهای قابل‌تعویض و غیرقابل‌تعویض (NFT) است. در این استاندارد امکانات و ویژگی‌های جذابی وجود دارد که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم. البته قبل از ورود به این مبحث، ابتدا درباره پروتکل بیت کوین استمپز، اطلاعات بیشتری دریافت خواهیم کرد.
بیت کوین استمپز (Bitcoin Stamps) چیست؟
پروتکل بیت کوین استمپز که در استاندارد Src-20 بکارگرفته شده، برای اجرای قراردادهای هوشمند استفاده می‌شود. نحوه انجام این فرآیند نه از طریق سوزاندن بیت کوین و نه از طریق سوزاندن سایر آلتکوین‌ها است؛ بلکه روند انجام آن، از طریق انجام یک تراکنش بیت کوین و افزودن اطلاعات به آن است. در واقع بیت کوین استمپز، روشی برای افزودن اطلاعات به بلاکچین بیت کوین را به کاربر پیشنهاد می‌دهد.
سازنده بیت کوین استمپز عنوان کرده که این پروتکل نسبت به سایر پروتکل‌هایی که روی خروجی‌های قابل خرج تراکنش‌ها در بلاکچین ایجاد شده‌اند، از پایداری بیشتری برخوردار است. در حال حاضر از بیت کوین استمپز در موارد زیادی استفاده می‌شود. یکی از این موارد خریداری آیتم‌های مختلف درون بازی‌های است. دیگر ویژگی این پروتکل، این است که می‌توان از آن برای مینت کردن NFT های تقسیم شده و ذخیره این داده‌ها در نودهای شبکه، بهره برد. NFT های تقسیم شده در واقع همان دارایی‌های دیجیتالی هستند که بر روی شبکه بلاکچین قرار دارند و در یک زمان خاص، تنها به یک مالک مخصوص متعلق دارند.
مزایا و معایب استاندارد Src-20
شبکه Src-20 به دلیل برخورداری از انعطاف پذیری، می‌تواند رشد بیشتر و سریعتری را نسبت به سایر استانداردها تجربه کند و همین موضوع باعث شده آینده این استاندارد بسیار درخشان تصور شود. در ادامه نگاهی به مزایا و معایب این استاندارد می‌اندازیم.
مزایا:
- امنیت بسیار بالا به دلیل ساختار چند امضایی
- تعامل بهتر با سایر استانداردها
- عدم نیاز به قرارداد هوشمند برای انتقال توکنها
- امکان مینت توکن و فروش تنها بخشی از آن
- امکان ضرب توکن در مقادیر بیشتر
معایب:
- به دلیل تازگی این استاندارد، در حال حاضر توکنهای کمی بر روی این شبکه ساخته شده‌اند.
- مینت توکنها در این استاندارد، مستلزم زمان بیشتری است.
- امکان از بین رفتن تراکنش‌ها هنگامی که UTXO به بیت کوین استمپز متصل است، وجود دارد.
- هزینه ضرب توکن نسبت به استاندارد Brc-20 و پروتکل اوردینال بیشتر است.
بررسی تفاوت src-20 و brc-20
به بخش اصلی این مطلب رسیده‌ایم: بررسی تفاوت src-20 و brc-20 از زوایای متعدد. برای اینکه بتوانیم این مقایسه را به بهترین شکل ممکن پیش ببریم، نیاز است متغیرهایی که تفاوت‌ها بر اساس آنها شکل گرفته را بیان کنیم. به عنوان مثال بررسی نوع الگوی تشکیل دهنده این استانداردها، هزینه تراکنشی که در این شبکه‌ها دریافت می‌شود، چگونگی سوزاندن یا از بین بردن توکنها در این شبکه، بلاکچین، داده‌ها و … از جمله متغیرهایی هستند که در این مقایسه، از آنها استفاده می‌شود.
داده‌های شاهد یا قابل مصرف؟
نخستین وجه تمایزی که در این استانداردها قابل مشاهده است، مربوط به داده‌های شاهد و قابل مصرف است. تراکنش‌هایی که در استاندارد brc-20 انجام می‌شوند، در داده‌های شاهد ذخیره می‌شوند. این موضوع برای استاندارد src-20 کمی متفاوت است و این تراکنش‌ها در داده‌های قابل مصرف ذخیره خواهند شد.
شاید برایتان این سوال پیش بیاید که داده‌های شاهد و قابل مصرف چیست؟ برای اینکه بتوانیم تراکنشی را با موفقیت در شبکه بلاکچین ثبت کنیم، نیاز داریم آدرس عمومی و مقدار دارایی برای انتقال را مشخص کنیم. چنین مواردی نیاز به یک کلید خصوصی یا امضا دارد تا ثابت شود این دارایی‌ها متعلق به شخص شماست. این امضا یا کلید خصوصی، داده‌های شاهد نام دارند.
این موضوع برای استاندارد src-20 متفاوت است و این تراکنش‌ها در داده‌های قابل مصرف ذخیره می‌شوند. داده‌های قابل مصرف به کلید خصوصی یا امضایی گفته می‌شود که امکان حذف آن از شبکه بلاکچین وجود دارد. این موضوع گواه این است که اگر توسعه‌دهنده بیت کوین، قصد نداشته باشد تراکنش‌های داده‌های شاهد را قطع کند و تصمیم بگیرد که این تراکنش‌ها در بلاکچین بیت کوین نگهداری نشوند، در این حالت استاندارد brc-20 از زنجیره بلاکچین حذف خواهد شد.
اوردینال یا استمپ؟
متغیر دیگر قابل بررسی در این بخش، بلاکچین است. هرچند استانداردهای src-20 و brc-20 هر دو روی بلاکچین بیت کوین شکل گرفته‌اند؛ اما البته نکته مهمی که باید به آن اشاره کنیم، این است که توکنهای موجود بر روی استاندارد brc-20 با استفاده از پروتکل ordinals شکل گرفته‌اند. این درحالیست که توکنهای استاندارد src-20 با استفاده از پروتکل Stamps ایجاد شده‌اند. هرچند هر دوی اینها روشی برای قرار دادن اطلاعات بر روی شبکه بیت کوین هستند، اما اوردینال دارای مکانیزم ساده و تعامل سخت‌تر با سایر استانداردها بوده و در مقابل بیت استمز داری پایداری و تعامل بهتر با سایر استانداردها معروف است.
نوع توکن
پارامتر قابل بررسی بعدی، نوع توکن است. در استاندارد brc-20، شاهد این هستیم که توکنهای بومی و غیرشبکه‌ای، وارد اکوسیستم می‌شوند. حال در طرف مقابل، استاندارد src-20 در تلاش است تا پشتیبانی مناسبی جهت ذخیره سازی زنجیره‌ای دارایی‌های دیجیتال مانند تصاویر ارائه دهد. توسعه دهندگان با استاندارد brc 20 میتوانند توکنهای قابل تعویض را در شبکه بیت کوین عرضه کنند. در صورتی که محدودیتها در استاندارد src 20 کمتر است و با استفاده از بیت استمز می‌توان به صدور توکنهای قابل تعویض و غیرقابل تعویض پرداخت.
مقایسه src-20 و brc-20 در ابعاد دیگر هم انجام شده که توجه شما را به جدول زیر جلب می‌کنیم:
| مقیاس / پارامتر | استاندارد SRC-20 | استاندارد BRC-20 |
|---|---|---|
| فیلترینگ | داده‌ها در استاندارد SRC-20 قابل فیلترینگ نیست و در مجموعه باقی می‌مانند. | نودها در توکنهای استاندارد BRC-20 میتوانند با حذف داده‌های شاهد، آنها را فیلتر کنند. |
| نوع الگو | چند الگو | تک الگو |
| هزینه تراکنش‌ها | نسبت به استاندارد BRC-20، هزینه تراکنش‌ها بیشتر است. | به دلیل عدم حضور سگویت ( تفکیک الگو)، هزینه تراکنش‌ها کمتر از SRC-20 است. |
| از بین رفتن توکن | اگر ارزهای دیجیتالی متصل به کیف خرج شوند، توکنها از بین می‌روند.اگر ارزهای دیجیتالی متصل به کیف خرج شوند، توکنها از بین می‌روند. | داده‌های شاهد در استاندارد BRC-20، غیرقابل تغییر می‌باشند. |
تفاوت src-20 و brc-20 از زاویه‌ای دیگر
همانطور که می‌دانید، بیت کوین استمز (Bitcoin Stamps) یا تمبر بیت کوین پس از ordinals ارائه شد. در این رابطه، بسیاری از تمبرهای NFT در استمز بیت کوین ثبت و فهرست شده‌اند. در چنین حالتی، موضوعی به نام سایز تصاویر مطرح می‌شود. برای ذخیره تصاویر استمزهای ذکر شده، نیاز است اندازه تصاویر حداکثر ۶ کیلوبایت باشد. به عبارتی اگر سایز تصاویر موجود در این تمبرها بیشتر از این مقدار باشد، عملا ذخیره‌سازی این تصاویر با مشکل روبه‌رو خواهد شد.
در واقع استاندارد src-20، شکل تکامل یافته brc-20 است که در آن سعی شده معایب و مشکلات استاندارد brc-20 برطرف گردد تا نسخه‌ای متمایز و مطلوب در اختیار کاربران و توسعه‌دهندگان، قرار گیرد.
کدام استاندارد مناسب‌تر است؟
حال شاید این موضوع مهم مطرح شود که کدام استاندارد می‌تواند بهتر و مفیدتر باشد. استاندارد Src-20 یا Brc-20؟ در هنگام به روی کار آمدن brc-20 با ordinals، توسعه‌دهندگان مسیری جذاب و هیجان‌انگیز را پیش‌روی خود دیدند. این استاندارد که برای بلاکچین بیت کوین و برگرفته از استاندارد ERC-20 شبکه اتریوم است، به توسعه‌دهندگان این اجازه را می‌دهد تا با پروتکل ordinals، بتوانند توکنهای قابل تعویض را ایجاد و آنها را انتقال دهند.
در توکنهای مبتنی بر استاندارد Brc-20، شاهد یک ویژگی متمایز نسبت به استاندارد Src-20 هستیم و آن، حضور در بلاکچین بیت کوین بر اساس الگوی گواه اثبات کار (Pow) است. علاوه بر این، استاندارد Brc-20 این قابلیت را به توسعه‌دهنده می‌دهد تا بتواند فایل اسکریپت را درون بیت کوین ذخیره و از آن برای نقل و انتقال به یک کاربر دیگر، بهره ببرد.
اما در brc-20، محدودیت‌هایی را هم شاهد هستیم. به عنوان مثال امکان ایجاد تغییر در اطلاعات و بروزرسانی آنها وجود ندارد. همچنین کاربر نمی‌تواند تراکنش‌های ناتمام را متوقف و از انجام آنها، جلوگیری کند. شرایط نام‌گذاری کوتاه نیز دیگر محدودیت موجود در این استاندارد است که زمینه‌ساز ایجاد استاندارد جدید src-20 شده است.
استاندارد src-20 که با استمپ بیت کوین شناخته می‌شود، مسیری جذاب را برای توسعه‌دهندگان ترسیم کرده‌است. در ابتدا از استامپ برای استفاده در بازی‌های بلاکچین استفاده می‌شد اما رفته رفته این استاندارد، اجازه ارسال تراکنش‌ها را به واسطه ویژگی‌های یک توکن به کاربران ارائه داد. هم‌اکنون از این استاندارد برای مینت کردن NFT و ذخیره داده‌ها در نود شبکه‌ها استفاده می‌شود.
بلاکچین و Src-20؛ حرکت به‌سوی تکامل هیجان‌انگیز
امروزه دنیای بلاکچین دائما رو به پیشرفت و تکامل حرکت می‌کند. استانداردها و پروتکل‌ها در حال تغییرند و مسیرهای هیجان‌انگیز و در عین حال جذابی را برای توسعه‌دهندگان و کاربران خلق می‌کنند. یکی از جدیدترین تحولاتی که در این زمینه صورت گرفته، استانداردهای Src-20 و Brc-20 در شبکه بیت کوین است که سعی دارند مزایا و قابلیت های جدیدی را به این شبکه اضافه کنند. در این مقاله سعی شد اطلاعات مفیدی در رابطه با تفاوت src-20 و brc-20 ارائه شود تا با مقایسه ویژگی‌ها و مزایای هر یک، شرایط توسعه آنها در آینده را بهتر ارزیابی کنیم..
به نظر شما کدامیک از این استانداردها کارایی بیشتری دارند؟ آیا src-20 می‌تواند جایگزین مناسبی برای استاندارد قدیمی‌تر brc-20 باشد؟
