کوساما چیست؟ آشنایی با شبکه چند زنجیرهای Kusama
صنعت بلاکچین همواره در حال رشد است و ابزارها و روشهای پیشرفته جدید و بهتری هر روز راهاندازی میشوند. همین امر، نیاز به نوآوریهایی برای بهبود عملکرد پروژههای بلاکچین موجود را برجستهتر میکند. ارزیابی منظم این نوآوریها برای مقابله با ضعف و آسیبپذیریهای احتمالی که ممکن است تأثیر منفی روی عملکرد یک پروژه بگذارد، ضروری به نظر میرسد. یکی از این نوآوریها، پروژه کوساما است. کوساما شبکهای است که مانند یک محیط آزمایشی عمل میکند و توسعهدهندگان میتوانند کارایی کدهای خود را قبل از اجرای رسمی در شبکه پولکادات، در کوساما آزمایش و آنالیز کنند. زیرساخت شبکه Kusama به گونهای است که توسعهدهندگان میتوانند از منعطف بودن سیستم نظارتی و کم بودن الزامات استیکینگ نسبت به شبکه پولکادات نهایت بهره را ببرند. در این مطلب، به هر آن چیزی که باید درباره کوساما بدانید میپردازیم.
کوساما چیست و چگونه عمل میکند؟
شبکه Kusama از زیرلایهها و کدهایی شبیه به پولکادات تشکیل شده است که اغلب به عنوان شبکه قناری پولکادات شناخته میشود. کوساما یک شبکه پیشرفته چند کانالی است که برای تسهیل سیستم بازبینی کد پولکادات طراحی شده است. نحوه کار سیستم بازبینی کد این گونه است که قبل از اجرایی شدن قابلیتهای جدید در پولکادات، ابتدا این قابلیتها در کوساما مورد آزمایش قرار میگیرند. اکثر اکوسیستمهای بلاکچین از یک شبکه آزمایشی فقط برای توسعه اپلیکیشنهای غیرمتمرکز (DApps) و پروژهها استفاده میکنند. اما شبکه Kusama شرایطی را برای آزمایش فراهم میکند که در دیگر زنجیرهها مشاهده نمیشود. کوساما پارامترهای ادارهای اصلاحشده دارد که این امکان را به شبکه میدهد تا چهار برابر سریعتر از اکوسیستم پولکادات کار کند.
شبکه Kusama از دو نوع بلاکچین برای پردازش تراکنشها و مدیریت فعالیت شبکه استفاده میکند. شبکه اصلی که ولیدیتورها (اعتبارسنجها) در آن قرار دارند، ریلی چین (زنجیره رله) نامیده میشود. ریلی چین دخالت زیادی در امور ندارد و وظیفه آن حفظ هماهنگی کلی سیستم است. در حالی که پاراچینها منحصر به فرد هستند و به کاربران این امکان را میدهند تا بلاکچینهای لایه ۱ جداگانهای را با شبکه Kusama اجرا کنند. این لایههای منفرد متصل به ریلی چین، امنیت پاراچینها را تضمین میکنند و مقیاس پذیری و قابلیت تعامل شبکه Kusama را به طور قابل توجهی افزایش میدهند. به علاوه، شبکههایی تولید شده توسط کاربران به نام پاراچین وجود دارند که بسته به پروژهای که دنبال میکنند میتوانند معماری، ویژگی و موارد استفاده متفاوتی داشته باشند.
توکن KSM چیست؟
توکن KSM، رمزارز بومی شبکه کوساماست، همانطور که ارز دات (DOT) توکن بومی شبکه پولکادات است. اگر شخصی در توزیع اولیه کوین دات شرکت کرده باشد، میتواند به همان تعداد کوین دات خریداری شده، کوین KSM دریافت کند. این به منظور تشویق توکنداران به استفاده از شبکه Kusama و کمک به تیم در توسعه آن است. با این حال شاید بزرگترین تفاوت کوساما، مربوط به تولید توکن از طریق پاداشهای شبکهای باشد.
کوساما کوین یک توکن نظارتی برای مدیریت بهروزرسانیها، پچها و پرداخت کارمزد از طریق پاراچین است. ولیدیتورها با استیک کردن KSM خود هم از امنیت شبکه اطمینان حاصل کرده و هم پاداشهای تورمی دریافت میکنند. در حالی که نامینیتورها میتوانند از KSM خود برای حمایت از بعضی از ولیدیتورهای خاص و دریافت سهمی از پاداش استفاده کنند. علاوه بر این، از رمزارز کوساما میتوان برای لینک شدن و حمایت از پاراچینهای جدید استفاده کرد.
چگونه کوساما کوین دریافت کنیم؟
توکنهای کوساما را میتوان از صرافیهای مختلفی خریداری کرد، اما این تنها راه برای دریافت کوساما کوین نیست. هر کسی که در زمان توزیع اولیه پولکادات، ارز دات خریداری کرده باشد میتواند توکن کوساما را هم دریافت کند. با استفاده از دستورالعملهای زیر میتوان به تعداد توکنهای دات خریداری شده، توکن KSM دریافت کرد. برای دریافت توکن کوساما هیچوقت دیر نیست چون ددلاینی برای دریافتش تعیین نشده است.
پیشنهادات خزانهداری: اگر پروژهای دارید که ارزش شبکه را بالا میبرد، میتوانید پیشنهاد جریان نقدی ثبت کنید.
برنامه باگ بانتی: در برنامه باگ بانتی (BugBounty) به هر کسی که آسیبپذیریهای موجود در کد کوساما را کشف کند، پاداش داده میشود.
ولیدیتورها: میتوانید به خاطر اجرای گرههای اعتبارسنجی پاداش دریافت کنید. تعداد KSM مورد نیاز برای تبدیل شدن به یک گره اعتبارسنجی متغیر است.
نامینیتورها: میتوانید با واگذاری KSM خود به حداکثر ۱۶ ولیدیتور، نقش سرمایهگذار منفعل را ایفا کنید و به خاطر این کارتان پاداشهایی دریافت کنید.
مدیریت کوساما چگونه است؟
مدیریت شبکه Kusama به دست سه گروه انجام میشود: اتاق همهپرسی، شورا و کمیته فنی.
اتاق همهپرسی: گروهی پیشنهادات خود را برای ایجاد تغییر ارائه و به این پیشنهادات رای میدهند تا ببینند کدام یک مناسب است. همچنین برای انتخاب اعضای هیئت مدیره رأیگیری انجام میدهند و اعضای این گروه میتوانند برای عضویت در هیئت مدیره درخواست بدهند.
شورا: از ۱۳ عضو تشکیل شده است که به نمایندگی از دارندگان کوساما انتخاب میشوند. هر ۲۴ ساعت یک بار رأیگیری برای تعیین اعضای هیئت مدیره برگزار میشود. شورا مسئول انتخاب اعضای کمیته فنی است.
کمیته فنی: این اعضا توسط هیئت مدیره انتخاب میشوند. این کمیته میتواند شامل توسعهدهندگان بلاکچین یا تیمهای توسعه باشد. وظیفه این گروه، تعیین درجه اهمیت هر پیشنهاد است. اعضای کمیته اطمینان حاصل میکنند که ابتدا پیشنهادات مهم و ضروری به رایگیری گذاشته و اجرا میشوند.
گروه همهپرسی میتواند پیشنهاد عمومی ارائه کند یا شورا پیشنهادات خود را ارائه کند، در حالی که کمیته فنی میتواند پیشنهادهای مهم و فوری را ارائه دهد. این سه گروه میتوانند با تصمیمات خود تغییراتی در پروتکل کوساما ایجاد کنند.
بخش مهم مدیریت، همهپرسی است که تعیین میکند در پروتکل تغییری ایجاد شود یا خیر. امکان ایجاد چندین تغییر با برگزاری همه پرسی وجود دارد، مانند تغییر پارامترهای شبکه، ثبت یا لغو ثبت پاراچین، رایگیری برای تأمین مالی یک پروژه توسط خزانهداری عمومی و بسیاری موارد دیگر. در شبکه Kusama، هر هفته یکبار رایگیری انجام میشود. پیشنهادی که بیشترین رای را بیاورد، مهم تلقی شده و برای آن همه پرسی برگزار میشود. این فرآیند مرتباً بین پیشنهادات عمومی و پیشنهادات شورا انجام میشود تا این که همه گروهها به توافق برسند.
زمانی که یک پیشنهاد به همه پرسی گذاشته میشود، هر کسی که علاقهمند است میتواند به آن رای مثبت یا منفی بدهد. اگر به تصویب برسد، بعد از هفت روز اعلام میشود. کوساما از سیستم رایگیری جدیدی به نام سوگیری حدنصاب تطبیقی استفاده میکند که بسته به گروهی که پیشنهاد را ارائه کرده است و تعداد رایدهندگان به آن، میتواند تصویب یک پیشنهاد را آسانتر یا دشوارتر سازد. به طور خلاصه، اگر مشارکت کم باشد، پروتکل برای رد پیشنهاد به رای اکثریت و برای تصویب پیشنهاد به آرای کمتری نیاز دارد. با این حال اگر میزان مشارکت به ۱۰۰% برسد، تصمیمگیری با نظر اکثریت انجام میشود.
مزیتی که کوساما دارد این است که اگر رویدادهای پیشبینی نشدهای رخ دهند و نیاز به تغییر سریع قوانین احساس شود، به سیستم مدیریتی این اجازه را میدهد تا با مشکل پیش آمده مقابله کند. چنین تغییر قانونی در مدت زمان کوتاه این امکان را فراهم میآورد که یک پیشنهاد فوری همزمان با پیشنهادهای عادی ماهانه به همهپرسی گذاشته شود.
در صورت تصویب اکثریت شورا (بیش از سه چهارم) و تصویب دو سوم از اعضای کمیته فنی میتوان سریعاً لایحه را ارائه کرد. سپس بلافاصله در اتاق همهپرسی در عرض سه روز (کمتر از مدت زمان معمول) به رایگیری گذاشته میشود. مکانیزمهای تأیید به همان حالت عادی باقیست و باید برای رفع اشکالات غیرمنطقی و ارتقاهای فنی کافی باشد.
نقش کاربران در کوساما چیست؟
هدف مشترک همه کاربران در شبکه Kusama، حفظ و توسعه این شبکه است. همانند پولکادات، هر کسی میتواند به روشهای مختلفی در شبکه کوساما شرکت کند. با این حال، دو دسته اصلی از مشارکتکنندگان وجود دارد که نقشهای خاصی در عملیات کلی شبکه ایفا میکنند و عبارتند از سازندگان و مدیران شبکه. از آن جایی که کارکرد شبکه Kusama مشابه پولکادات است، توسط مجموعه مشترکی از کاربران اداره و نگهداری میشود.
سازندگان
این دسته از کاربران میتوانند اپلیکیشنهای خود را قبل از اجرا در پولکادات، در کوساما بسازند. سپس با استفاده از نتایج آزمایشهای خود در کوساما میتوانند با موفقیت به شبکه پولکادات منتقل شوند. کار سازندگان، ساختن پاراچینها، بریجها، پاراتردها و دیگر اجزای شبکه است. آنها در واقع تیمهای توسعه و توسعهدهندگان فردی هستند. تیمهای توسعه شاید به دلایل زیر استفاده از کوساما را ترجیح بدهند:
- از آنجایی که کوساما از کد پایه پولکادات استفاده میکند، توسعهدهندگان میتوانند به صورت آزمایشی نحوه ساخت و فعالیت در پولکادات را تجربه کنند.
- سرعت توسعه در کوساما بسیار بیشتر از پولکادات است.
- در صورت تمایل، پروژههای ساخته شده در کوساما را به راحتی میتوان به پولکادات منتقل کرد.
- هزینه توسعه و راهاندازی در کوساما نسبت به پولکادات کمتر است.
با توجه به این که کوساما یک شبکه قناری است، توسعهدهندگان باید قبل از انتقال به پولکادات، پاراچینها را به صورت آزمایشی روی کوساما بسازند.
مدیران شبکه
کوساما شبکهای بدون مجوز است و هر دارنده KSM میتواند از قابلیتهای آن استفاده کند. برای مثال، ویژگیها و قابلیتهای شبکه Kusama شامل استیکینگ، نظارت، مزایده پاراچینها، انتقالات و بسیاری موارد دیگر میشود. هر کس که در فروش پولکادات شرکت میکند میتواند به همان تعداد KSM دریافت کند. قبلاً KSM از طریق یک فاسِت (شِبه اهداکننده کوچک کوین) برای عموم قابل دسترس بود اما دیگر از دور خارج شده است.
مدیران شبکه، مسئول حفظ و کنترل عملیات پلتفرم هستند. این دسته از کاربران، اطلاعات را از پاراچینها دریافت میکنند و به ولیدیتورها در بلاکهای جدید جهت تأیید انتقال میدهند. این ولیدیتورها بلاکهای جدید را دریافت کرده و پس از تأیید، آنها را اضافه میکنند. آنها همچنین در فعالیتهای آتی مانند اجماع با ولیدیتورهای دیگر شرکت میکنند. این دسته از کاربران از این جهت نگهدارندگان شبکه نامیده میشوند که روی فعالیتهای انجام شده در شبکه تأثیر میگذارند.
خزانهداری کوساما
خزانه کوساما شامل وجوهی از کارمزد تراکنشها، سپردههای از دست رفته، شرطهای باخته و جریمههای تخفیفی است. دارندگان توکن KSM میتوانند با سپردهگذاری ۵ درصد از مبلغ پیشنهادی به خزانهداری، پیشنهاد هزینه ارائه دهند. این بودجه برای شبکه Kusama است و به اعضا و کاربران بستگی دارد که تصمیم بگیرند وجوه نقدی چگونه خرج شوند.
برای این که یک پیشنهاد به تصویب برسد، باید حداقل ۶۰% از اعضای هیئت مدیره به آن رای مثبت بدهند. در صورت رد پیشنهاد، وجه سپرده کاهش مییابد و در صورت تصویب پیشنهاد، وجه بازگردانده میشود. این فرآیند هر ۶ روز یکبار انجام میشود.
پاراچینها و پاراتردهای کوساما
از لحاظ فنی تفاوت چندانی بین پاراچین و پاراترد وجود ندارد. پاراچین میتواند به پاراترد تبدیل شود و بالعکس. تفاوت اصلی این دو، از لحاظ اقتصادی است؛ پاراچینها بلاکچینهای مستقل با توکنهای سفارشی و عملکردی سازگار برای موارد استفاده خاص هستند. اتصال پاراچین به ریلی چین سراسری است و سیستم توان عملیاتی حداکثری را فراهم میکند. از طرفی، پاراترد شکل خاصی از پاراچین است که ارتباط دائمی با ریلی چین ندارد و به همین خاطر مشتریان با توجه به میزان استفادهای که از منابع کردهاند هزینه میکنند. شبکه Kusama سیستم عاملی دارد که چندین بلاکچین مشخص با اهداف مختلف را در شبکهای از پاراچین سازماندهی میکند.
نام پاراچین از مفهوم فعالیت چندین زنجیره موازی با ریلی چین گرفته شده است و امکان مقیاسبندی پردازش تراکنش را فراهم میکند. در کوساما صد مکان برای پاراچین وجود دارد. اگر پروژهای بخواهد در پاراچین راهاندازی شود، باید ابتدا در مزایده پاراچین شرکت کند. پروژههای مختلف بلاکچین برای به دست آوردن مکانهای در دسترس و باکیفیت با هم رقابت میکنند چون همه تیمها موفق به دریافت پاراچین نمیشوند. پاراچینها را نگهدارندگان شبکه که اصطلاحاً کولاتور (تلفیقکننده) نامیده میشوند، مدیریت میکنند. وظیفه گره کولاتور، حفظ یک گره کامل از پاراچین، جمعآوری اطلاعات لازم از پاراچین و ساختن بلاکهای جدید است.
ویژگی خاص پاراچینها این است که آنها را میتوان با هر تعداد اپلیکیشن تطابق داد. به علاوه، پاراچینها به بلاکچین اصلی کوساما (ریلی چین) متصل هستند و به همین دلیل از امنیت قابل توجهی برخوردارند. برای ایجاد چنین مجموعهای، کوساما از مزایدات اسلات پاراچین استفاده میکند که روشی کارآمد برای اضافه کردن پاراچینهای انتخابی به ریلی چین کوساما است. به تیمهایی که مورداعتماد اعضای شبکه Kusama باشند، امتیازاتی تعلق میگیرد. تصمیم نهایی درباره هر آن چه در شبکه کوساما اتفاق میافتد (از جمله تعیین زمان مزایده اسلات پاراچین)، توسط شورا و ذینفعان KSM گرفته میشود.
مزایده پاراچین کوساما چگونه انجام میشود؟
پروژهها برای دریافت پاراچین در شبکههای مربوطه، در مزایده شرکت میکنند. روش انجام این مزایده شمعی است که به قرن شانزدهم برمیگردد. در این روش، مزایده تا زمان خاموش شدن یک شمع مومی ادامه مییافت. مشخص نبودن زمان اتمام مزایده (خاموش شدن شمع) باعث کاهش بید اسنایپینگ (شرکت در مزایده در لحظه آخر) میشد. در اسنایپینگ، تعداد پیشنهادات در لحظه آخر به حدی زیاد میشود که دیگر شرکتکنندگان فرصتی برای دادن پیشنهادات بالاتر پیدا نمیکنند.
ادغام این روش با فناوری بلاکچین مزایای زیادی به همراه داشته است و به همین دلیل مکانیزمی مناسب برای تخصیص اسلات پاراچین در پولکادات و کوساما به حساب میآید. در این شیوه ادغامی جدید برخلاف روش شمع قدیمی، زمان پایان مشخص است و بلاک نهایی بعد از اتمام مهلت به طور تصادفی تعیین میشود.
به طور معمول این مزایدات هفتگی انجام میشوند. اولین پاراچین کوساما در ژوئن ۲۰۲۱ به مزایده گذاشته شد و کارورا بالاترین قیمت را پیشنهاد داد. شبکه کارورا یک پلتفرم مالی غیرمتمرکز و مستقل در اکوسیستم کوساما است و خدماتی از جمله وام، بهره و استیکینگ نقدی را ارائه میدهد.
چگونه میتوان در وامهای جمعی کوساما شرکت کرد؟
وام جمعی را میتوان مشابه به وام مشارکتی دانست. این یک نوع سرمایهگذاری جمعی اما به شکل یک وام برای مدت فعالیت یک پاراچین است. به این ترتیب کل مبلغ یا بخشی از مبلغ مورد نیاز (وام با DOT یا KSM ) برای مزایده و به دست آوردن پاراچین در شبکه Kusama یا پولکادات جمعآوری میشود. برای شرکت در وام جمعی کوساما، باید پروژهای خاص که قصد خرید پاراچین را دارد شناسایی کرد. هرچند روند هر پروژه ممکن است متفاوت باشد، اما همه آنها نسبتاً ساده هستند. توکنها (در این مورد KSM) به نمایندگی از طرف تیمها جمعآوری میشوند و تحت نظارت و امنیت ریلی چین قرار میگیرند. مشارکت در وام جمعی برای کاربران بهتر و ایمنتر است چرا که میتوانند مطمئن باشند در یکی از دو تاریخ از پیش تعیین شده سهم خود را دریافت میکنند.
تفاوت کوساما با پولکادات
کوساما و پولکادات بلاکچینهایی هستند که به طور مستقل عمل میکنند و کارکرد متفاوتی دارند. کوساما در مقایسه با پولکادات انعطاف پذیرتر، سریعتر و کم هزینهتر است. از سوی دیگر، پولکادات نسبت به کوساما پایدارتر، امنتر و محافظهکارتر است. نهایتاً این دو بلاکچین از طریق بریج به هم متصل میشوند و با هم تعامل دارند. اکثر قسمت کدهای این دو شبکه یکسان هستند، معماری و ساختار مشابهی دارند و سیستمی مبتنی بر اثبات سهام کاندید شده (NPoS) هستند. هر دو شبکههای مستقلی با استراتژیهای متفاوتی هستند. کوساما شبکه ایدهآلی برای آزمایش کردن مراحل اولیه است اما پولکادات محافظهکارتر، باثباتتر و امنتر است.
این دو شبکه کاملاً غیرمتمرکز و بدون مجوز هستند، یعنی نحوه مدیریت شبکه به نظر و رای افرادی که صاحب توکن اصلی هستند (توکن DOT در شبکه پولکادات و توکن KSM در شبکه Kusama) بستگی دارد. بنابراین با گذشت زمان، شبکهها به طور مستقل تکامل مییابند و هر یک طبق تصمیمات اعضای خود، همگرا یا واگرا میشوند.
تفاوت فنی مهم بین شبکه Kusama و پولکادات این است که تنظیمات مدیریتی کوساما تغییر داده شده که امکان ارتقای سریع شبکه را فراهم میسازد. اگر اعضا تصمیم به ایجاد تغییری در شبکه Kusama بگیرند، در مدت زمان کوتاهی تغییرات موردنظر ایجاد میشوند. علاوه بر این، شبکه کوساما چهار برابر سریعتر از شبکه پولکادات است و یک دوره رایگیری هفت روزه برای دارندگان KSM و سپس یک دوره هفت روزه دیگر برای وضع قوانین در بلاکچین از طریق همهپرسی را دارد. در شبکه پولکادات، این دوره چهار برابر طولانیتر است؛ رایگیری ۲۸ روز طول میکشد و سپس یک دوره ۲۸ روزه دیگر آغاز میشود. با همه اینها، نکته قابل توجه این است که پولکادات همیشه شبکه اصلی برای توسعه و راهاندازی اپلیکیشنها خواهد بود.
آیا سرمایهگذاری در کوساما سودآور است؟
طرح کوساما چندین مزیت برای کاربران شبکه دارد. اول این که توسعهدهندگان میتوانند یک فرآیند را چندین بار آزمایش و تکرار کنند تا به نتیجه موردنظر برسند. آنها میتوانند فناوریها و ایدههای جدیدی که میتوانند تأثیر قابل توجهی بر بازار بگذارند را کشف کنند. دوم این که به توسعهدهندگانی که قصد انتقال و راهاندازی اپلیکیشنها و پاراچینهای خاصی در شبکه پولکادات را دارند این امکان را میدهد تا بر اساس تجربیات خود در کوساما بتوانند عملکرد برنامههای خود را پیشبینی کنند. قیمت KSM با رشد ۱۱۲۴ درصدی از ۳۰ دلار در آگوست ۲۰۲۰ به حدود ۳۸۶ دلار در سپتامبر ۲۰۲۱ رسید. در ۱۸ مه ۲۰۲۱ قیمت آن به نقطه اوج خود یعنی ۶۲۳ دلار رسید و در کمتر از یک سال توانست ۱۲۴۲% رشد کند.
آینده شبکه Kusama و کوساما کوین
با رشد بیوقفه محبوبیت دیفای، نیاز به پلتفرمهای آزمایشی قابل اعتماد مانند کوساما بیش از پیش احساس میشود. شبکه Kusama که با قابلیت پشتیبانی از اکوسیستم رو به رشد وب ۳ ساخته شده است، ویژگیهایی تقریباً مشابه با پولکادات دارد. درک نحوه عملکرد مستقل پروتکل از شبکه پولکادات که در عین حال سیستم رو به رشد پولکادات را هم تکمیل میکند، جالب و آموزنده است.
این پلتفرم از سیستمی با عملکرد دموکراتیک پیروی میکند که امکان ایجاد نوآوریهای رادیکال را فراهم میسازد. به توسعهدهندگان هم این اجازه را میدهد تا بلاکچینهای خاص خود را از چند منبع راهاندازی و آنها را به شبکه اصلی متصل کنند. کوساما جدیدترین و مؤثرترین ابزارهای تکنولوژیکی معرفی شده از سوی بنیاد وب ۳ و فناوریهای برابر را دارد و برای توسعهدهندگان امکان استفاده از بلاکچینهای آزمایشی ارائه شده را فراهم میکند. به این ترتیب، توسعهدهندگان میتوانند سریعاً و با کمک فرآیندهای بازبینی، بلاکچین خود را قبل از انتقال به پولکادات راهاندازی کنند. در نتیجه، میتوان آینده روشنی را برای کوساما متصور بود. نظر شما چیست؟