کالبدشکافی بزرگ‌ترین سقوط‌های بازار: ۱۰ ارز دیجیتال با بیشترین ضرر در سال ۲۰۲۵

سال ۲۰۲۵ در تاریخ ارزهای دیجیتال به عنوان سال «پاکسازی بزرگ» یا «واگرایی عظیم» ثبت خواهد شد. این سال، دورانی پر از تضاد بود؛ در حالی که دارایی‌های اصلی مانند بیت‌کوین به لطف ورود سرمایه‌های نهادی جدید، برای فتح قله‌های قیمتی تازه تلاش می‌کنند، بخش عظیمی از بازار آلت‌کوین‌ها در حال تجربه یک زمستان سخت و بی‌رحمانه هستند. آمارها نشان می‌دهد که درصد قابل توجهی از پروژه‌هایی که در چند سال گذشته ایجاد شده بودند، در این سال تقریبا از صحنه روزگار محو شدند. این مقاله به بررسی ارزهای دیجیتال با بیشترین ضرر در سال ۲۰۲۵ می‌پردازد و دلایل این سقوط‌های سنگین را کالبدشکافی می‌کند.

درک دلایل این شکست‌ها تنها یک مرور تاریخی نیست؛ بلکه درسی حیاتی برای سرمایه‌گذارانی است که به دنبال بقا و موفقیت در این بازار پرنوسان هستند. از اشباع بازار میم کوین‌ها گرفته تا سقوط پروژه‌های مبتنی بر هیجان و فشارهای اقتصاد کلان، سال ۲۰۲۵ به ما آموخت که هیچ پروژه‌ای بدون ارزش واقعی، در امان نخواهد بود.

عوامل اصلی شکست پروژه‌ها در سال ۲۰۲۵

پیش از معرفی بازندگان بزرگ سال ۲۰۲۵، باید به روندهای کلانی که زمینه را برای این شکست‌ها فراهم کردند، نگاهی بیندازیم:

• اشباع و فروپاشی بازار میم کوین‌ها: ظهور پلتفرم‌هایی که ساخت توکن را در چند ثانیه ممکن می‌کردند، منجر به ایجاد صدها هزار میم کوین بی‌ارزش و بدون پشتوانه شد. این «حباب همه‌چیز» سرانجام در سال ۲۰۲۵ ترکید و به جز تعداد انگشت‌شماری از پروژه‌های قدیمی یا بسیار خلاق، مابقی ارزش خود را به طور کامل از دست دادند.
• تله «PoliFi» (امور مالی سیاسی): ظهور کوین‌های مرتبط با شخصیت‌ها و رویدادهای سیاسی، یک ترند داغ اما بسیار خطرناک بود. این پروژه‌ها که ارزش آن‌ها صرفا به نتیجه یک انتخابات یا یک سخنرانی سیاسی گره خورده بود، پس از فروکش کردن هیجانات اولیه، سقوط‌های ۹۰ تا ۹۹ درصدی را تجربه کردند.
• مرگ روایت‌های قدیمی: هیجان پیرامون حوزه‌هایی مانند «هوش مصنوعی» یا «GameFi 2.0» که در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ بسیار داغ بودند، در سال ۲۰۲۵ جای خود را به پرسش‌های جدی در مورد کاربرد و مدل درآمدی آن‌ها دادند. پروژه‌هایی که نتوانستند به وعده‌های خود عمل کنند، با خروج سرمایه و بیشترین ریزش ارز دیجیتال در میان هم‌رده‌های خود مواجه شدند.
• فشار اقتصاد کلان: عواملی مانند افزایش نرخ بهره در برخی اقتصادهای بزرگ و تقویت ارزش دلار آمریکا، فشار مضاعفی بر دارایی‌های پرریسک مانند آلت‌کوین‌ها وارد کرد و سرمایه‌گذاران را به سمت گزینه‌های امن‌تر سوق داد.

معرفی بازندگان بزرگ بازار در سال ۲۰۲۵

در این قسمت، رمزارزهایی که بیش‌ترین سقوط یا حتی شکست کامل را در سال ۲۰۲۵ تجربه کردند را معرفی می‌کنیم. هر کدام از این ارزهای دیجیتال، به دلایل مختلفی با شکست مواجه شده‌اند.

۱. ترامپ کوین (TRUMP): سقوط اجتناب‌ناپذیر میم‌کوین‌های سیاسی

این دسته از میم کوین‌ها که مستقیما با نام و کمپین‌های انتخاباتی دونالد ترامپ و سایر چهره‌های سیاسی گره خورده بودند، نمونه بارز دارایی‌های مبتنی بر هیجان خالص بودند. با مشخص شدن نتایج انتخابات و پایان یافتن تب‌وتاب سیاسی، تمام دلیل وجودی این توکن‌ها از بین رفت و این امر باعث شد قیمت ارز ترامپ سقوطی بیش از ۹۰ درصد را تجربه کند و به سرمایه‌گذاران خود نشان دهد که گره زدن دارایی به سیاست، قمار بسیار خطرناکی است.

۲. پپه (PEPE): وقتی پادشاه قدیمی میم‌کوین‌ها، تاج خود را از دست می‌دهد

پپه قربانی موفقیت خودش و اشباع بازار شد. در حالی که این کوین توانست جایگاه خود را به عنوان یک میم کوین «کلاسیک» تا حدی حفظ کند، اما با ظهور هزاران رقیب جدید و انتقال توجه سرمایه‌گذاران به ترندهای تازه، بخش بزرگی از ارزش خود را از دست داد و قیمت پپه در مقایسه با اوج تاریخی‌اش، افتی شدید را ثبت کرد. این ارز دیجیتال شکست خورده نشان داد که حتی قوی‌ترین میم‌ها نیز در برابر خستگی بازار مصون نیستند.

۳. ورلدکوین (WLD): شکست پروژه جاه‌طلبانه به دلیل بحران حریم خصوصی

پروژه جاه‌طلبانه ورلدکوین از همان ابتدا با نگرانی‌های گسترده در مورد حریم خصوصی و جمع‌آوری داده‌های بیومتریک مواجه بود. در سال ۲۰۲۵، با افزایش فشارهای نظارتی در چندین کشور بزرگ و ممنوعیت فعالیت دستگاه‌های اسکن (Orb)، این پروژه با بحران مشروعیت روبرو شد. عدم وجود کاربرد واقعی نیز مزید بر علت شد تا قیمت ورلدکوین سقوط سنگینی را تجربه کند و به یکی از بزرگترین ناکامی‌های پروژه‌های با پشتوانه قوی تبدیل شود.

۴. لیدو دائو (LDO): افول رهبر لیکوئید استیکینگ در میان رقابت و ترس از تمرکز

دلایل سقوط ارز دیجیتال لیدو پیچیده بود. از یک سو، با ظهور رقبای جدید، بخشی از سهم بازار خود را از دست داد. از سوی دیگر، بحث‌های نظارتی پیرامون متمرکز بودن بیش از حد قدرت استیکینگ در دست لیدو، ریسک پروژه را برای سرمایه‌گذاران نهادی بالا برد و منجر به خروج سرمایه و افت شدید قیمت لیدو دائو شد.

۵. استارک نت (STRK): وقتی تکنولوژی برتر مغلوب تجربه کاربری ضعیف می‌شود

استارک نت، یکی از پیشروترین راهکارهای لایه ۲ اتریوم با فناوری ZK-Rollups، با وجود برتری فنی، در ایجاد یک تجربه کاربری روان و جذب توسعه‌دهندگان به اندازه رقبای خود موفق نبود. پیچیدگی فنی و ایردراپ بحث‌برانگیز آن در ابتدا، به وجهه پروژه آسیب زد. در سال ۲۰۲۵، با رشد انفجاری سایر راهکارهای لایه ۲، استارک نت از قافله عقب ماند و قیمت استارک نت نیز روند نزولی در پیش گرفت.

۶. فچ‌ای‌آی (Fetch.ai – FET): مرگ رویای هوش مصنوعی در بلاکچین

پس از هیجان عظیم پیرامون هوش مصنوعی در سال‌های گذشته، سال ۲۰۲۵ سال واقع‌بینی بود. فچ‌ای‌آی و بسیاری دیگر از پروژه‌های مشابه نتوانستند به وعده‌های بزرگ خود مبنی بر ایجاد یک اقتصاد غیرمتمرکز از ماشین‌های هوشمند عمل کنند. سرمایه‌گذاران که از عدم مشاهده پیشرفت واقعی خسته شده بودند، سرمایه خود را خارج کردند و این امر منجر به سقوط قیمت فچ ای آی شد.

۷. اکسی اینفینیتی (AXS): میخ آخر بر تابوت مدل «بازی برای کسب درآمد»

اگرچه مدل Play-to-Earn سال‌ها پیش با چالش مواجه شده بود، اما سال ۲۰۲۵ مرگ نهایی آن را رقم زد. اکسی اینفینیتی که زمانی پیشگام این حوزه بود، نتوانست اقتصاد توکنی خود را پایدار کند و بازیکنان جدیدی جذب نماید. با تمرکز بازار بر روی بازی‌های باکیفیت و مدل‌های پایدارتر، قیمت اکسی اینفینیتی به روند نزولی بلندمدت خود ادامه داد و بخش بزرگی از ارزش باقی‌مانده خود را نیز از دست داد.

۸. فایل‌کوین (Filecoin – FIL): شکست در نبرد با غول‌های ذخیره‌سازی متمرکز

با وجود گذشت چند سال، فایل‌کوین هنوز نتوانسته‌ به پذیرش گسترده در میان کاربران عادی و شرکت‌ها دست یابد. هزینه بالا و پیچیدگی استفاده در مقایسه با رقبای متمرکز مانند آمازون و گوگل، مانع اصلی رشد آن بود. در نتیجه، تقاضای واقعی برای توکن‌ها افزایش نیافت و قیمت فایل کوین در یک روند نزولی بلندمدت باقی ماند.

۹. سنتریفیوژ (Centrifuge – CFG): گرفتار شدن در باتلاق قوانین دارایی‌های دنیای واقعی (RWA)

حوزه RWA با وعده توکنیزه کردن دارایی‌های دنیای واقعی، هیجان زیادی ایجاد کرد، اما در عمل با موانع قانونی و حقوقی بسیار پیچیده‌ای روبرو شد. سنتریفیوژ به عنوان یکی از پروژه‌های پیشرو این حوزه، در سال ۲۰۲۵ در باتلاق قوانین کشورها و مشکلات اجرایی گرفتار شد. این چالش‌ها باعث ناامیدی سرمایه‌گذاران و سقوط قیمت سنتریفیوژ شد.

۱۰. پدیده «پامپ‌فان»: هزاران میم‌کوین یک‌شبه و سقوط‌های ۹۹ درصدی

این مورد به یک توکن خاص اشاره ندارد، بلکه به پدیده‌ای اشاره دارد که هزاران ارز دیجیتال شکست خورده را تولید کرد. پلتفرم‌هایی مانند Pump.fun ساخت میم کوین را به یک فرآیند چند ثانیه‌ای تبدیل کردند. نتیجه، ایجاد هزاران توکن بی‌ارزش بود که توسط گروه‌های کوچک برای طرح‌های «پامپ و دامپ» استفاده می‌شدند. قیمت این توکن‌های یک‌شبه در ۹۹.۹۹ درصد موارد، در عرض چند ساعت پس از ایجاد، به طور کامل از بین می‌رفت.

درس‌های کلیدی از سال ۲۰۲۵

سال ۲۰۲۵ یک بار دیگر به همه فعالان بازار یادآوری کرد که اصول بنیادین سرمایه‌گذاری در دنیای کریپتو نیز صادق است. پروژه‌هایی که فاقد کاربرد واقعی، مدل اقتصادی پایدار، جامعه وفادار و یک تیم متعهد هستند، دیر یا زود از صحنه روزگار حذف خواهند شد. سقوط ارزهای دیجیتال بزرگ در این سال، اگرچه برای بسیاری دردناک بود، اما به بالغ شدن بازار و غربال شدن پروژه‌های ضعیف از قوی، کمک شایانی کرد. درسی که از این سال می‌گیریم این است که آینده از آن پروژه‌هایی است که به جای تکیه بر هیجانات زودگذر، بر روی ساختن ارزش واقعی و پایدار تمرکز می‌کنند.