اوردر بوک چیست؟ معرفی کامل دفتر سفارش یا orderbook
اوردر بوک (orderbook) یا دفتر سفارش در صرافی‌های ارز دیجیتال به منظور نشان دادن میزان عرضه و تقاضا یک دارایی، ارز، سهام و … استفاده می‌شود. در واقع خرید و فروش‌هایی که معاملهگران انجام می‌دهند، توسط همین اوردر بوک ها نمایش داده می‌شود. کسانی که قصد ترید ارز دیجیتال یا دارایی‌های مشابه را دارند، از طریق دفتر ثبت سفارش متوجه میزان خرید و فروش و تعاملات آن دارایی می‌شوند. در این مطلب قصد داریم به صورت کامل در مورد orderbook صحبت کنیم و نکات مهم در خصوص آن را به شما بگوییم.
اوردر بوک چیست؟
اوردر بوک را می‌توان مثل یک لیست الکترونیکی دانست که تمامی خرید و فروش‌ها در آن قرار می‌گیرند و اطلاعات کامل و جامعی را به فروشندگان یا خریداران ارائه می‌دهند. مهم نیست شما در چه بازاری فعالیت می‌کنید، به هر حال این دفتر تمامی سفارش‌ها را به شما نشان می‌دهد تا با دیدی باز خرید و فروش‌تان را انجام دهید.
فرض کنید برای یک ارز دیجیتال، قیمت‌های پیشنهادی مختلفی در حجم به خصوصی ارائه شود، در این جا دفتر سفارش وظیفه نشان دادن قیمت، حجم و سایر نکات لازم به معاملهگران را دارد. این دفترچه فعالیت تمامی معاملهگران یک پلتفرم را شناسایی کرده و باعث ایجاد شفافیت در معاملات هم خواهد شد.
بخش‌های مختلف اوردر بوک
اوردر بوک‌ها شامل بخش‌های مختلفی هستند که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم:
- بخش خرید: در این بخش تمامی اطلاعات که مربوط به خریداران است را می‌توانید ببینید. ازجمله قیمت پیشنهادی، حجم‌های پیشنهادی و غیره.
- بخش فروش: در این بخش تمامی اطلاعات مربوط به فروشندگان نمایش داده می‌شود و می‌توانید برای خرید دارایی خاص به این قسمت مراجعه و مشخصات فروشندگان را ببینید.
- بخش تاریخچه: تمام معاملاتی که تا به حالا انجام شده در بخش تاریخچه ثبت می‌شوند. شما می‌توانید در این بخش در مورد گذشته قیمتی یک دارایی و … اطلاعاتی به دست آورید.
ویژگی‌های اوردر بوک
در هر پلتفرمی که مربوط به بازارهای مالی است می‌توانید اوردر بوک ها را ببینید (البته بسته به نوع منبع ممکن است جایگاه دفتر سفارش روی صفحه مانیتور شما در چپ، راست، بالا یا پایین باشد).
ازجمله مهمترین مشخصه‌های دفترچه ثبت سفارش می‌توان به آپدیت متداول و بروزرسانی‌های پیوسته آن اشاره کرد. در طی روز اوردر بوک بارها بروزرسانی می‌شود تا سفارش‌ها خرید و فروش جدید را وارد لیست خود کنند.
دفترچه‌های سفارش بالاترین و پایین‌ترین قیمت‌ها را هم برای خرید و هم برای فروش به شما نشان می‌دهند. این اطلاعات کمک می‌کند تا معاملات سودآوری را انجام داده و از ریز جزئیات قیمت دارایی‌ها مطلع شوید.
شاخصه‌ای که اوردر بوک را برای معاملهگران مهم می‌کند، ارتباط این دفترچه با کندل استیک‌ها و نمودار سهام و دارایی‌ها است. در واقع هماهنگی دفتر سفارش‌ها با کندل‌ها باعث می‌شود درباره گذشته و وضعیت فعلی بازار اطلاعات سودمندی به دست آورده و از آن‌ها در تحلیل‌های خود استفاده کنید.
به طور کلی هر اوردر بوک در بازارهای معاملاتی موتور محرکی برای کسب سود توسط معاملهگران است و به آن‌ها در گرفتن تصمیمات معاملاتی بهتر کمک می‌کند. این دفترچه‌ها مشخص می‌کنند که کارگزاری‌های خریدار یا فروشنده کدام هستند و همچنین خریدارهای کوچک یا بزرگ، بازار را به چه سمتی می‌برند.
یکی از بهترین ویژگی‌های اوردربوک‌ها این است که می‌توانند سطوح حمایت و مقاومت یک سهم یا دارایی را مشخص کنند و همین از ضررهای احتمالی خریدارها یا فروشندگان جلوگیری می‌کند. اگر شما سطوح حمایت و مقاومت را بشناسید، در جای درست وارد یک دارایی می‌شوید و از طریق آن سود به دست می‌آورید.
اوردر بوک شامل دو بخش مختلف نیز است که یکی بخش خرید یا Buy-Side و دیگری هم بخش فروش یا Sell-Side است.
مفاهیم اصلی در اوردر بوک
برای آشنایی با اصطلاح orderbook، نیاز است تا با برخی مفاهیم و موضوعات مهم درباره بازارهای مالی آشنا شوید. در ادامه به این موضوعات و مفاهیم آن می‌پردازیم.
۱. قیمت (Price): هر بخش از دفترچه‌های سفارش مربوط به نمایش داده‌ها و اطلاعاتی مشخص و متفاوت هستند اما قیمت برای هر دو بخش کاربرد داشته و چه برای فروش و چه برای خرید، داده‌های مربوط به قیمت درج می‌شود. در واقع قیمتی که در اوردر بوک می‌بینید، برای مجموعه دارایی‌هایی است که توسط یک فروشنده در بازار عرضه می‌شوند.
۲. حجم (Amount): حجم نیز درست مانند قیمت هم برای بخش فروش و هم برای بخش خرید قابل استفاده است و با استفاده از داده‌های دفتر سفارش در رابطه با حجم یا مقدار می‌توانید متوجه میزان دارایی‌هایی که توسط خریدار یا فروشنده عرضه می‌گردند، شوید.
هدف ساخت اوردر بوک
اما چرا اوردر بوک ها ساخته شدند؟ در واقع دفترهای ثبت سفارش برای این وارد دنیای مالی شدند تا خریداران و فروشندگان بتوانند در یک پنجره تمامی اطلاعات مورد نیازشان برای خرید یا فروش را به دست آورند. حالا هر صرافی که وارد دنیای مالی می‌شود، از قبل برنامه‌نویسی‌های لازم را انجام داده تا بتواند یک دفتر سفارش مناسب و با اطلاعات کامل را در اختیار کاربران خود بگذارد.
کاربران از طریق orderbook هم می‌توانند سفارش‌شان را ثبت کرده و معامله کنند. در سفارش‌های که توسط اوردر بوک ثبت می‌شوند، مشخصه‌ها و مولفه‌های مهمی در نظر گرفته خواهند شد که در ادامه آن‌ها را لیست می‌کنیم:
- نوع سفارش: برای اوردر بوک اهمیت دارد تا نوع سفارش را تشخیص داده و متوجه شود که از نوع خرید است یا فروش.
- مقدار سفارش: میزان سفارش یا همان حجم که در قبل در موردش صحبت کردیم یکی از مولفه‌های مهم در ساخت اورد بوک‌هاست تا کاربران از تعداد سهمی که برای خرید یا فروش عرضه شده اطلاع پیدا کنند.
- قیمت لیمیت (حد قیمت): این قیمت را کاربران مشخص می‌کنند. مثلا شما می‌خواهید یک ارز را با قیمت ۱۵ دلار بخرید، در این صورت بالاترین مقدار برای خرید در یک سفارش و پایین‌ترین مقدار برای فروش ۱۵ دلار است. توجه کنید که اوردر بوکهای معمولی از این ویژگی برخوردار نیستند.
- زمان ثبت سفارش: زمان انجام معاملات و سفارش‌ها در صرافی‌ها در بخشی به نام زمان ثبت سفارش ثبت می‌شوند. زمان سفارش را معامله‌گرها تعیین نکرده و این کار توسط خود صرافی‌ها انجام می‌شود.
به طور کلی اوردر بوک برای این ساخته شده‌اند تا با توجه به مولفه‌هایی که گفتیم، هر خریدار و فروشنده میزان دارایی‌هایی را که دارد به مقدار و قیمت دلخواه بفروشد. orderbook را می‌توان مثل بازارهای قدیمی و سنتی دانست که فروشندگان محصول خود را با یک قیمت می‌فروشند و خریداران نیز در نقطه مقابل، قیمت درخواستی‌شان برای خرید همان محصول را می‌گویند و در این زمان اگر فروشنده‌ای با خریدار توافق کرد، معامله انجام می‌شود و هر دو نفر به هدف خود می‌رسند.
انواع سفارش در اوردر بوک
سفارش‌های مختلفی را می‌توان در دفترچه‌های سفارش ثبت کرد که در ادامه قصد داریم آن‌ها را توضیح دهیم:
سفارش لیمیت یا محدود
در صورتی که شما در اوردر بوک سفارشی از نوع لیمیت ثبت کنید، یعنی حاضر نیست معامله‌ای با قیمتی پایین‌تر از آن چیزی که ثبت کردید، انجام دهید. در چنین مواقعی حتی ممکن است شما معامله‌ای انجام دهید که با قیمت بهتر از قیمت محدود شما هست اما در هر صورت معامله‌تان با قیمت پایین‌تر انجام نمی‌شود
سفارش قیمت بازار
در سفارش قیمت بازار، معامله‌گر قیمت لیمیتی برای دارایی‌های خود در نظر نمی‌گیرد و تنها با تعیین حجم دارایی، مطابق با قیمت لحظه‌ای بازار، معامله‌اش را انجام می‌دهد. مثلا فرض کنید شما می‌خواهید ۱۰۰۰ واحد از یک دارایی مشخص را با توجه به قیمت بازار بخرید، در این لحظه صرافی بدون هیچ معطلی اولین قیمت پیشنهادی در صف فروش را در نظر می‌گیرد و معامله شما را انجام می‌دهد.
نکته: پیشنهاد می‌کنیم که چنین سفارش‌هایی را کاربران تازه وارد انجام ندهند چون در این حالت به دلیل اینکه کنترلی روی معامله‌تان ندارید ممکن است دچار ضرر شوید.
سفارش استاپ
به سفارش‌های استاپ معمولا سفارش‌ها استاپ لیمیت هم می‌گویند که هم به صورت مارکت و هم به صورت لیمیت انجام می‌شوند. در واقع چنین سفارش‌هایی بعد از اینکه توسط کاربر ثبت شد، فورا وارد لیست خرید و فروش اوردر بوک نشده و منتظر می‌مانند تا شرایط مطلوبی میسر شود.
Time In Force یا TIF
سفارش TIF هم گونه‌ای دیگر از سفارش‌هاست که در آن می‌توان مشخص کرد یک سفارش تا چه مدت فعال باشد. در TIF گزینه‌های مختلفی پیش رویتان قرار دارند که در ادامه آن‌ها را توضیح می‌دهیم:
- Good Till Cancel یا GTC: در چنین حالتی تا زمانی که سفارش توسط کاربر لغو یا تکمیل نشود، همچنان در جریان است.
- روزانه: با این گزینه اگر سفارش تا پایان روز معاملاتی انجام نشود، لغو شده و به اتمام می‌رسد. اینکه یک صرافی چطور پایان روز محاسباتی را تشخیص می‌دهد کاملا به سیاست‌ها و قوانین آن بستگی دارد. مثلا در صرافی ارز دیجیتال بیت‌مکس ساعت ۱۲ جهانی پایان روز معاملاتی در نظر گرفته می‌شود.
- Immediate Or Cancel Order یا IOC: در چنین حالتی اگر سفارش منفعل باشد لغو شده و در صورت فعال بودن بخش یا جزئی از آن تکمیل می‌شود و بعد از اینکه معامله صورت گرفت، سفارشی که مانده لغو خواهد شد.
- Fill Or Kill Order یا FOK: اگر در اوردر بوک جاری سفارشی کامل نشود، لغو می‌گردد. در واقع در این زمان یا سفارش به صورت کاملا صورت گرفته یا کاملا لغو خواهد شد.
- Post Only: کسانی که نمی‌خواهند ریسک سفارش‌ها فعال را بپذیرند و فقط قصد ثبت سفارش به صورت منفعل دارند، می‌توانند سفارش از نوع سفارش Post Only ثبت کنند. در واقع این سفارش هیچ وقت فعال نمی‌شود.
قسمت‌های مختلف اوردر بوک
در ادامه بخش‌های مختلف هر دفتر سفارش را بررسی می‌کنیم:
۱. بخش خرید در دفترچه سفارش
سفارش‌ها باز خریداران در بخش خرید نمایش داده می‌شود و هر قیمتی که در آن‌جا می‌بینید، مبلغی پایین‌تر از قیمت دارایی‌هایی بوده که در قبلا معامله شده‌اند در بخش خرید، خریداران می‌توانند قیمت پیشنهادی یا Bid هم ثبت کنند. مفهوم قیمت پیشنهادی خرید این است که مثلا کاربر در دفترچه سفارش‌ها مشخص کرده که حاضر است مقداری بیت‌کوین را با قیمتی که خودش تعیین کرده بخرد.
شاید اصطلاحی به نام Buy Wall به گوش شما هم خورده باشد. این اصطلاح زمانی درباره بخش خرید در دفتر سفارش به کار می‌رود که تعداد سفارش‌های مربوط به تقاضا و خرید کاربران در محدوده‌ای مشخص زیاد شود. چیزی که در مورد دیوارهای خرید اهمیت دارد این است که این دیوارها روی قیمت دارایی‌ها تاثیر می‌گذارند و قیمت‌شان را کم یا زیاد می‌کنند. در این صورت اگر سفارش بزرگی انجام نشود، سفارش خرید با قیمت پیشنهادی کمتر هم انجام نخواهد شد
هر سفارشی که در دیوار خرید قرار بگیرد، باید منتظر بماند تا سفارش‌های بزرگتر از آن انجام شوند در غیر این صورت تکمیل نمی‌شود. با چنین اتفاقی قیمت هم کمتر نشده و دیوار در اینجا نقش سطح حمایتی دارد
۲. بخش فروش در دفترچه سفارش
کد نویسی بخش فروش در اوردر بوک کاملا متفاوت با بخش خرید است و در این بخش شما می‌توانید تمامی سفارش‌ها فروش را ببینید که قیمت‌شان بالاتر از سفارش‌های قبلی بوده که انجام شده‌اند. در بخش فروش هم قسمتی به نام قیمت پیشنهادی وجود دارد که سفارش‌دهنده در آن‌جا می‌تواند میزان قیمت دلخواهش برای فروش یک دارایی را مشخص کند.
در بخش فروش هم اصطلاحی به نام Sell Wall یا دیوار فروش وجود دارد. این دیوار زمانی ایجاد می‌شود که سفارش‌های فروش در محدوده قیمتی مشخصی زیاد شوند. اگر در دفتر سفارش تقاضایی در یک قیمت خاص وجود نداشت و سفارش فروش خیلی بزرگی هم انجام نشود، در این صورت سفارش‌هایی که در بخش فروش هستند و قیمت‌شان بالا است، انجام نشده و باید منتظر باقی بمانند. در اینجا هم Sell Wall یا دیوار فروش نقش یک سطح مقاومتی را بازی کرده و در بازه زمانی کوتاهی این نقش را بر عهده دارد.
چه کارهایی با اوردر بوک می‌توان انجام داد
اما حالا به این موضوع می‌رسیم که با دفترچه سفارش‌ها چه کارهایی می‌توان انجام داد یا در حالت کلی اوردر بوک‌ها دست شما را در انجام چه کارهایی باز می‌گذارند؟ در ادامه به بررسی عملیات دفتر سفارش می‌پردازیم:
ایجاد سفارش جدید: کاربران از طریق دفترچه‌های سفارش می‌توانند معاملات جدیدی را ثبت کنند و بر اساس نوع سفارش‌شان، پارامترهایی را که نیاز دارند در سفارش ایجاد نمایند
لغو سفارش: در صرافی‌های ارز دیجیتال شما می‌توانید سفارش‌هایی را که در اوردر بوک‌ها ثبت کردید لغو کنید. این در صورتی است که شاید بخشی از سفارش شما انجام شده اما با این حال می‌خواهید مابقی سفارش‌تان لغو شود که برای این کار کافیست وارد بخش لغو سفارش شوید و درخواست‌تان را ثبت نمایید.
تصحیح سفارش: بعضی صرافی‌های ارز دیجیتال این امکان را برای کاربران خود ایجاد کرده‌اند که سفارش‌های خود را تصحیح کرده و تغییراتی در آن به وجود بیاورند. در یک صرافی که از این قابلیت برخوردار نیست، اگر بخواهید سفارشی را تغییر دهید، مجبور هستید آن را لغو و سفارش جدیدی ثبت کنید که در این صورت امکان دارد اولویت‌بندی‌های دفتر سفارش تغییر کند و سفارش شما در لیست قرار نگیرد.
معمولا صرافی‌ها امکان تصحیح مقدار و قیمت سفارش را به کاربران خود می‌دهند تا بدون ثبت سفارش جدید و لغو سفارش قبلی بتوانند تغییراتی را که می‌خواهند اعمال کنند.
اصطلاحات مربوط به اوردر بوک‌ها
برای استفاده بهتر از دفترچه‌های سفارش باید با اصطلاحاتی که معامله‌گرها و فعالان بازار برای اوردر بوک‌ها به کار می‌برند آشنا باشید که در ادامه قصد داریم این اصطلاحات را لیست کرده و توضیح دهیم:
مبنای یک صدم: با این مبنا که Bps نامید می‌شود می‌توان درصد را اندازه‌گیری کرد. هر ۱ درصد با ۱۰۰ Bps برابر است و در اوردر بوک ها هر ۱ Bps یعنی ۰.۰۱ درصد. اگر بخواهیم از درصد‌ها برای تغییرات کوچک در دفترچه‌های سفارش استفاده کنیم معمولا این کار باعث از بین رفتن نظم دفترچه می‌شود برای همین صرافی‌ها از واحدی به نام Bps استفاده می‌کنند تا تغییرات کوچک‌تر را با این واحد نمایش دهند.
حجم معاملات: حجم معاملات یعنی اینکه چه مقدار از یک سهم در یک بازه زمانی به فروش رسیده! به طور مثال اگر ۱۰۰۰ واحد در آن واحد به فروش برسد، حجم معاملات فروخته شده در آن زمان ۱۰۰۰ خواهد بود.
حذف یا افزودن نقدینگی: در قبل گفتیم که سفارش‌ها فقط در صورتی انجام می‌شوند که به صورت فعال باشند. با ثبت سفارش فعال خرید، سفارش‌های که در بخش فروش اوردر بوک هستند انجام می‌شوند. شما با این کار نقدینگی را از بخش فروش حذف کرده و سهم‌های فروش آن‌جا را هم کم می‌کنید. سفارش‌ها مربوط به خرید هم در زمانی انجام می‌شوند که سفارش‌ها فعال خریدار با سفارش منفعل فروشنده تبادل کند. فرد فروشنده در این زمان نقدینگی شما را فراهم می‌کند و این یعنی نقدینگی را اضافه کرده است.
عمق نقدینگی: با اسکرول کردن بالا تا پایین اوردر بوک، می‌توانید سطوح قیمتی مختلفی را در این دفترچه ببینید که این مقادیر عمق نقدینگی را نشان می‌دهند.
قیمت اثرگذار (Price Impact): اگر سفارشی که توسط شما در اوردر بوک ثبت می‌شود تغییری در بهترین قیمت خرید یا فروش ایجاد کند، شما باعث بروز Price Impact شده‌اید. در واقع معنی قیمت اثر گذار یعنی اینکه سفارش مارکت با میزانی مشخص در بهترین قیمت خرید یا فروش انجام می‌شود.
نکات مهم درباره اوردر بوک ها
در ادامه به نکات مهم درباره درفترهای ثبت سفارش اشاره می‌کینم.
۱. اولویت زمان و قیمت
هر سفارشی که در دفترچه‌های سفارش ثبت می‌شود، بر اساس اولویت زمانی و قیمتی دسته‌بندی شده و در صدر لیست قرار می‌گیرد. این یعنی در سفارش‌های Buy، بالاترین قیمت خرید همیشه در ابتدای لیست و در سفارش‌های Sell، کمترین قیمت فروش در بالای لیست قرار دارد و شما می‌توانید یک دارایی را با توجه به این موضوع خرید و فروش کنید.
اما گاهی اوقات پیش می‌آید که کاربران دو قیمت را به صورت همزمان و یکسان وارد اوردر بوک می‌کنند که در چنین مواقعی orderbook سفارش‌ها را بر اساس اولویت زمانی دسته‌بندی می‌کند، یعنی هر کاربری که زودتر سفارش را وارد کرده، درخواستش در صدر لیست قرار می‌گیرد.
البته در بعضی از صرافی‌ها بنا به سیاست‌ها و قوانینی که دارند ممکن است الویوت‌بندی‌ها بر اساس معیارهای دیگری باشد. مثلا در صرافی IEX سفارش‌های برخی کاربران در اوردر بوک در اولویت قرار می‌گرفت که به مرور زمان این سیاست تغییر کرد.
۲. نحوه انجام معامله
اوردرهایی که در دفترچه‌های سفارش ثبت می‌شوند معمولا یا به صورت منفعل (Passive) یا اکتیو (Aggressive) هستند. که در ادامه هر یک از آن‌ها را توضیح می‌دهیم:
سفارش‌های پسیو یا منفعل: در سفارش‌های منفعل هیچ تداخلی بین قیمت لیمیت یک سفارش با بقیه سفارش‌هایی که در دفترچه هستند وجود ندارد. مثلا اگر یک پیشنهاد خرید در اوردر بوک در بخش خریدها ثبت شود، قیمت محدود آن برابر یا بیشتر از سفارشی که در صدر بخش فروش قرار دارد نیست و متقابلا اگر سفارشی در بخش فروش ثبت شود، قیمت محدود آن برابر یا کمتر از بهترین پیشنهاد قیمت در بخش خریدها نیست. سفارش‌هایی که به صورت منفعل ثبت می‌شوند، هیچوقت از محدوده قیمت لیمیت‌شان تجاوز نکرده و در همان مقدار ثابت باقی می‌مانند.
سفارش‌های اکتیو یا فعال: به سفارش‌های فعال سفارش‌های تهاجمی هم می‌گویند. در واقع بین سفارش‌هایی که در صدر لیست خرید و فروش قرار دارند، یک شکاف قیمتی حکمفرماست و زمانی سفارش‌ها تهاجمی می‌شوند که قیمت لیمیت‌شان از بهترین قیمت بخش دیگر بیشتر یا کمتر شود. در چنین حالتی گپ یا شکاف قیمتی می‌شکند و سفارش تهاجمی خواهد شد.
نکته: فقط در زمانی که سفارش فعال وجود داشته باشد امکان انجام ترید و معامله وجود دارد. به عبارتی در سفارش‌های لیمیت، سطح سفارش باید به سطح دیگر بخش خرید یا فروش برسد که در چنین حالتی معامله صورت می‌پذیرد.
دو سوال مهم و اساسی در مورد سفارش‌های منفعل مخالف وجود دارد که اگر پاسخ‌شان مثبت باشد، سفارش به صورت کامل انجام شده و از اوردر بوک نیز حذف خواهد شد:
۱. آیا سفارشی که ثبت کردیم به صورت کامل انجام نشده یا مقداری از آن هنوز معامله نشده است؟
۲. آیا قیمت لیمیتی که ما برای سفارش‌مان ثبت کردیم برابر با قیمت سفارش مخالف یا کمتر از آن است؟
انواع معاملات در اوردر بوک
دو نوع معامله در orderbook وجود دارد و صرافی‌ها سفارش‌ها را بر اساس این دو معامله ثبت می‌کنند:
معاملات تک مرحله‌ای
در چنین معاملاتی اگر معامله‌گر در صدر لیست فروش یک سفارش Sell با مثلا ۱۰۰۰ واحد ثبت کند و معامله‌گر دیگری بخواهد با همین قیمت ۵۰۰ واحد بخرد، معامله بین دو نفر انجام می‌شود و دارایی‌های فروشنده به ۵۰۰ واحد تغییر پیدا می‌کند. در صرافی‌ها بخشی به نام Trade Feed وجود دارد که در این بخش معاملات تکمیل‌شده قرار می‌گیرند. اگر در زمان معامله‌ای که از آن حرف زدیم به بخش Trade Feed نگاه کنید، متوجه می‌شوید که فقط سفارش خریدار در آن‌جا ثبت شده و سفارش فروشنده نمایش داده نمی‌شود. چون کسی که قصد خرید ۵۰۰ واحد داشته سفارش را باز کرده و برای همین سفارش او در این بخش قرار گرفته است. در واقع در اکثر صرافی‌های ارز دیجیتال در بخش Trade Feed فقط سفارش افرادی نمایش داده می‌شود که معامله‌ای را باز می‌کنند.
معاملات چند مرحله‌ای
در معاملات چند مرحله‌ای، معامله یک باره انجام نشده و برای تکمیل آن باید چند مرحله پشت سر گذاشته شود. حالا فرض کنید شما می‌خواهید ۵۵۰۰ واحد را با قیمت ۹۷ دلار بفروشید اما در بخش خرید کسی نیست که بخواهد مستقیما تمام ۵۵۰۰ واحد شما را بخرد. در چنین حالتی سفارش شما طی چند مرحله خرید تکمیل خواهد شد.
فرض کنید در بخش خرید سه سفارش A، B و C داریم. اگر A سفارش خریدی با ۲۰۰۰ واحد و قیمت ۹۹ دلار ثبت کرده باشد، معامله شما هم انجام شده و ۲۰۰۰ واحد از دارایی‌های شما به فروش می‌رسد. حالا سفارش A از بخش خریدها حذف شده و نوبت به سفارش B می‌رسد. برای سفارش B هم فرض کنید خریدار به ۳۰۰۰ واحد با قیمت ۹۸ دلار از نوع دارایی شما نیاز دارد که به محض ثبت، سفارش او انجام شده و ۳۰۰۰ واحد شما هم به فروش می‌رسد. حالا با حذف سفارش B نوبت سفارش C می‌رسد که قصد خرید ۱۰۰۰ واحد دارایی دارد که در چنین حالتی باز همن سفارش شما انجام شده و ۵۰۰ واحد باقی مانده‌تان هم فروخته می‌شود. اما حالا سفارش شما از بخش فروش حذف شده و ۵۰۰ واحد از ۱۰۰۰ واحدی که سفارش C می‌خواست هم به او تعلق می‌گیرد.
با دقت در مثال بالا متوجه می‌شوید که سفارش شما نه در یک مرحله بلکه در چند مرحله انجام شده است. چنین اتفاقی معمولا برای معامله‌های بزرگ رخ می‌دهد که معامله‌گر طی آن سعی دارد دارایی‌هایی با حجم زیاد را بفروشد.
کارمزد معاملات و تاثیر آن بر اوردر بوک
در اکثر مواقع تاثیر کارمزدهای صرافی‌های ارز دیجیتال را بر اوردر بوک‌ها نمی‌توان نادیده گرفت. صرافی‌هایی که در بازار کریپتوکارنسی فعالیت دارند، از طریق همین کارمزدها کسب درآمد داشته و این موضوع برایشان اساسی و مهم است. این صرافی‌ها با مقداری ثابت یا مقیاسی در هر معامله کاربر، کارمزد می‌گیرند.
در کارمزدهای صرافی‌ها دو اصطلاح میکر و تیکر به کار برده می‌شوند که میکرها سفارش‌گذارها و تیکرها هم سفارش‌بردارها هستند که هر کدام باید میزان مشخصی کارمزد پرداخت کنند. شما با ثبت سفارش تیکر و با ایجاد سفارش منفعل برای دیگران میکر شناخته می‌شوید.
محدودیت‌های اوردر بوک برای ثبت سفارش
در اوردر بوک‌ها محدودیت‌هایی برای ثبت سفارش دارید و این محدودیت‌ها را صرافی‌ها مشخص می‌کنند. در ادامه به برخی از محدودیت‌هایی که صرافی‌ها برای دفترچه سفارش‌ها ایجاد می‌کنند اشاره کرده‌ایم:
محدودیت تیک‌سایز (Tick size): به تیک‌سایز حداقل تفاوت قیمت بین سطوح قیمتی هم می‌گویند که مثلا اگر میزان Tick size توسط صرافی ۰.۵ تعیین شده بود، شما نمی‌توانید سفارش‌هایی با قیمت مثلا ۱۰۰.۲ دلار ثبت کنید اما در مقابل امکان ثبت سفارش‌های مثل ۱۰۰ دلار یا ۱۰۰.۵ دلار را دارید
لات‌سایز (Lot size): به لات‌سایز حداقل تفاوت مقدار سفارش هم می‌گویند که طبق آن باید میزان سفارش‌های ثبت‌شده توسط کاربران مضربی از عدد لات‌سایز باشد. به عنوان مثال اگر صرافی لات‌سایز را ۱۰۰ در نظر بگیرد، شما فقط عددهای مضرب ۱۰۰ یعنی ۲۰۰، ۳۰۰ و … را می‌توانید ثبت کنید و امکان ثبت عددی مثل ۱۵۰ را ندارید
انواع مختلف اوردر بوک
اوردر بوک در صرافی‌های مختلف انواع متنوعی دارند که خریدها در آن‌ها به رنگ سبز و فروش‌ها هم به رنگ قرمز نمایش داده شده و در دو دسته تقسیم‌بندی می‌شوند:
- عمودی یا نردبانی: در دفترچه سفارش‌ها عمودی، لیست سفارش‌ها کاربران بر اساس میزان قیمت از بالا تا پایین ترتیب یافته است. در این نوع دفترچه‌ها سفارش‌هایی که مخصوص خرید بوده در بخش پایین ادوردر بوک و سفارش‌هایی که مخصوص به فروش هستند در بخش بالای اوردر بوک قرار می‌گیرند.
- افقی یا پهلو‌به‌پهلو: در اوردر بوکهای افقی، دفترچه به دو بخش تقسیم می‌شود و به جای اینکه بخش خرید و فروش روی هم قرار بگیرند، کنار هم بوده و شما می‌توانید سفارش‌ها خرید را در یک بخش و سفارش‌ها فروش را هم در بخشی دیگر مشاهده کنید
داده‌های بازار در اوردر بوک
معاملهگران و شرکت‌هایی در بازارها فعالیت دارند که به بازارساز مشهورند. آن‌ها وظیفه تهیه نقدینگی برای سفارش‌بردارها را داشته و با این کار پاداش میکر می‌گیرند. این افراد با انجام مداوم معامله‌های خرید و فروش، از تفاوت قیمتی که بین سفارش‌ها است و همچنین پاداش‌ها سود می‌گیرند. برای این افراد اهمیت زیادی دارد تا به داده‌های شفاف و بدون اغراق اوردر بوک ها دست پیدا کرده و از آن برای تصمیم‌های خود جهت ورود یا خروج از یک معامله استفاده کنند.
داده‌هایی که در orderbook هستند در ۳ سطح مختلف دسته بندی می‌شوند:
داده‌های سطح یک (L1)
داده‌های سطح یک به داده‌های “Quote” یا نقل‌قولی هم معروف هستند که فقط شامل پیشنهاد خرید، پیشنهاد فروش و مقدار موجود در قیمت می‌شوند و بیشتر معامله‌گرهای بازار کریپتو کارنسی برای انجام معاملات‌شان به همین داده‌ها اکتفا می‌کنند.
داده‌های سطح دو (L2)
در داده‌های سطح ۲ جزئیات بیشتری در اختیار معامله‌گرها قرار داده و جدای از پیشنهادات خرید و فروش و مقدار موجود در قیمت، داده‌هایی مثل مقدار سهم‌هایی که در دسترس هستند یا سطوح قیمتی به آن‌ها نمایش داده می‌شود. به داده‌های سطح ۲ داده‌های متراکم هم می‌گویند که هزینه‌های زیادی برای صرافی‌ها مثل هزینه‌های مربوط به فناوری‌های پیشرفته و پهنای باند بالا می‌تراشند
داده‌های سطح سه (L3)
در این داده‌ها، علاوه بر اینکه به سطوح قیمتی دسترسی دارید، می‌توانید هر کدام از سفارش‌ها را هم به صورت جداگانه ببینید. بازارسازها نیز معمولا از همین سطح داده‌ها برای انجام معاملات خود استفاده می‌کنند؛ چون دقیق‌ترین و کامل‌ترین اطلاعات را نمایش می‌دهند.
اوردر بوک، بخشی مهم و اساسی در بازار کریپتو
اوردر بوک تاثیری مهم و اساسی در صرافی‌های بازارهای مالی دارند و معامله را برای کاربران و معامله‌گرها راحت‌تر می‌کند. ما در این مطلب از والکس به طور کامل درباره مفهوم دفتر سفارش صحبت کردیم و حالا شما می‌توانید با آگاهی بیشتری با این بخش از صرافی‌های کریپتوکارنسی و سایر بازارهای مالی کار کنید.
