معرفی استاندارد SRC-20 و ویژگی های توکن SRC20

شما هم اگر اخبار و تحولات ارزهای دیجیتال را دنبال کرده باشید می‌دانید که در نیمه‌ی اول سال ۲۰۲۳، استاندارد BRC20 سروصدای زیادی در بازار برپا کرده است. بسیاری از توکن‌های ساخته‌شده بر بستر این استاندارد ازجمله PEPE با افزایش قیمت تصاعدی مواجه بوده‌اند. یکی از دلایل چنین رشدی، پروتکل اوردینالز (Ordinals) بود که امکان ساخت توکن‌های NFT با استفاده از قرارداد هوشمند را روی شبکه‌ی بیت کوین فراهم می‌کرد. حالا و با الهام از اوردینالز، شبکه SRC20 یا بیت کوین استمپز (Bitcoin STAMPS) به‌عنوان یک پروتکل دیگر با قابلیت‌های جدید و نیز امکان ضرب توکن‌های قابل تعویض و غیرقابل تعویض روی بیت کوین راه‌اندازی شده است.

به گمان بسیاری، استاندارد SRC20 تحول قابل‌توجهی در شبکه بیت کوین ایجاد کرده و توکن‌های آن، پتانسیل رشد بالایی دارند. در این مقاله، ویژگی های شبکه SRC20 را به همراه امکانات، مزایا و معایبش را بررسی کرده و مهم‌ترین توکن‌هایی که بر این بستر متولد شده‌اند معرفی می‌شوند. با ما همراه شده و با یکی از آخرین ترندهای دنیای ارز دیجیتال با پتانسیل تبدیل به تحول بزرگ بعدی در این صنعت آشنا شوید.

پروتکل کانترپارتی چیست؟

برای درک سازوکار و هدف شبکه SRC20‌ ابتدا باید با مفهوم کلی پروتکل کانترپارتی (Counterparty Protocol) آشنا شویم. یک پروتکل منبع باز پیام‌رسان که در سال ۲۰۱۴ روی شبکه‌ی بیت کوین ساخته شد. این پروتکل، یک صرافی غیرمتمرکز به همین نام و توکن بومی با نماد XCP دارد که به کاربران خود اجازه‌ی ضرب (Mint) دارایی‌های دیجیتال و معامله‌ی آن‌ها را می‌دهد. این شبکه از مکانیزم Proof of Burn (PoB)، شامل سوزاندن بیت کوین و دریافت XCP در ازای آن، برای توزیع غیرمتمرکز و عادلانه‌ی توکن‌هایش استفاده می‌کند.

طی سال‌ها استانداردها و پروتکل‌های مختلفی با هدف کشف پتانسیل‌های دیگر بیت کوین و توسعه‌ی امکانات آن بر پایه کانترپارتی ساخته شده‌اند؛ ازجمله، ساخت و اجرای قرارداد هوشمند. این پروتکل‌ها همگی P2P و منبع باز (Open Source) بوده و به Counterparty معروف هستند. آن‌ها امنیت خود را از شبکه‌ی اصلی و لایه‌یک بیت کوین تامین می‌کنند.

BRC20 یکی از معروف‌ترین استانداردهای کانترپارتی است که امکان ساخت NFT‌ های بیت کوین را تحت پروتکل اوردینالز (Ordinals) فراهم می‌کند. هر اوردینال، درواقع مقداری اطلاعات اضافه به هر واحد ساتوشی اضافه کرده و آن را منحصربه‌فرد و تبدیل به یک توکن nft می‌کند. این اطلاعات شامل نام، یادداشت، تصاویر و غیره بوده و می‌توانند تا ۸۰ کیلوبایت حجم داشته باشند.

شبکه SRC۲۰ چیست؟

استاندارد SRC20 یک پروتکل پیشرفته به‌منظور ضرب توکن‌های قابل تعویض و غیرقابل تعویض (NFT) است. این پروتکل اما عملکرد متفاوتی نسبت به دیگر پلتفرم‌های کانترپارتی (Counterparty) دارد؛ به توکن‌های ضرب‌شده تحت SRC20، بیت کوین استمپز (Bitcoin Stamps) گفته می‌شود که عملکرد و ماهیتی شبیه به توکن‌های نیمه‌قابل‌تعویض (SFT) ساخته‌شده بر بستر شبکه‌ی سولانا با استاندارد ERC-1155 یا مجموعه‌های دیجیتال دارند. برای آشنایی با سازوکار شبکه ERC-1155 ابتدا باید بدانید که استاندارد erc20 چیست و چه امکاناتی ایجاد می‌کند.

برخلاف اوردینالز، استمپ‌های بیت کوین در خروجی‌های خرج‌نشده‌ی تراکنش‌های بیت کوین یا UTXO ‌ها که درواقع، مقادیر مصرف‌نشده هنگام انجام تراکنش‌ها بین دو آدرس هستند، ذخیره می‌شوند. اوردینالز، برای این کار از داده‌های شاهد (Witness Data) استفاده می‌کند. سازوکار مینت توکن‌ها در SRC20 شامل مراحل کلی زیر است:

• تبدیل تصویر به متن با فرمت JSON و کدگذاری آن به‌عنوان یک فایل Base64 و افزودن عبارت STAMP قبل از متن
• توزیع فایل کدگذاری شده در شبکه‌ی بیت کوین با استفاده از پلتفرم Counterparty
• تجزیه‌ی داده‌های فایل در شبکه به‌منظور تایید
• کامپایل شدن دوباره‌ی داده‌ها، توسط پروتکل Counterparty در قالب فایل‌های PNG‌ یا GIF کم‌حجم به ابعاد ۲۴ در ۲۴ پیکسل با عمق رنگی هشت

شبکه SRC20 از نوع خاصی از تراکنش به نام Pay to Script Hash یا به‌اختصار P2HASH، برای ضرب استمپ‌های بیت کوین استفاده می‌کند. این نوع تراکنش، به کاربران امکان ارسال امن توکن به کیف پول‌های چندامضایی را می‌دهد. این ویژگی، آن را هرچه بیشتر به یک شبکه انتقال ارز شبیه می‌کند.

توکن های شبکه SRC۲۰

یک توکن SRC20‌ می‌تواند هرچیزی حتی یک شی فیزیکی نیز باشد. براساس آمار وب‌سایت Github، تاکنون حدود ۳۶۰ توکن با SRC20 راه‌اندازی شده‌اند. تعداد ارزهای ضرب‌شده نیز از زمان تولید اولین بیت کوین استمپ‌ها در تاریخ ۳۱ مارس ۲۰۲۳، به بیش از ۵۰ هزار رسیده است.

شناخته‌شده‌ترین توکن‌های SRC20 درحال‌حاضر عبارتند از:

• کوین (KEVIN)
• استمپ (STAMP)
• پپه (PEPE)
• بوبو (BOBO)
• شیب (SHIB)
• پانکس (PUNKS)
• ریر (RARE)

این ارزها از طریق پلتفرم‌های متعددی ازجمله کیف پول مخصوص کانترپارتی یعنی Free Wallet، وب‌سایت Rarestamps.xyz قابل خریدوفروش هستند. درحال‌حاضر اطلاعات خاصی در مورد ارزش کل بازار توکن‌های SRC20 وجود ندارد؛ اما با توجه به ارزش حدود ۴۵۰ میلیون دلاری توکن‌های BRC20 می‌تواند حدس زد که در آینده‌ای نزدیک، اقتصاد SRC20‌ به چنین قدرتی برسد.

KEVIN، اولین استمپ بیت کوین منتشرشده با استاندارد SRC20 است و بعد از آن توکن‌های Rare و Pepe شهرت بیشتری دارد. لازم به ذکر است که برخی توکن‌های مینت‌شده با استاندارد SRC20، نامی مشابه توکن‌های معروف مانند پپه، دوج و غیره دارند. اما آنها درواقع آثار NFT و تمبرهای ساخته‌شده بر اساس ایده‌ی این توکن‌های معروف هستند. لیست کامل انواع توکن SRC20 را در وب‌سایت stampsrc.github.io مشاهده کنید.

مزایای شبکه SRC۲۰

آنچه پروتکل SRC20 را نسبت به دیگر راه حل‌های مشابه لایه دو بیت کوین، مانند اوردینالز، متمایز می‌کند انعطاف‌پذیری بیشتر در ضرب کالکشن‌های دیجیتال است. به این معنی که ساختار تراکنش‌های این شبکه، فشرده‌تر است. به همین دلیل نیز به‌نظر می‌رسد این شبکه، رشد سریعی را در مقایسه با مدت‌زمانی که از ظهورش می‌گذرد، طی کرده است.

از دیگر مزایای و ویژگی های شبکه SRC20 نسبت به دیگر راه‌کارهای ارائه‌شده روی پروتکل کانترپارتی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• فراهم کردن امکان ایجاد توکن روی شبکه و انتقال آن‌ها بدون نیاز به قرارداد هوشمند
• عدم نیاز به سوزاندن بیت کوین برای انجام تراکنش‌ها
• امکان ساخت NFT‌ های تقسیم‌شده یا NFTs Fractional که مبادله‌ی تنها یک بخش از یک فایل را میسر می‌کند
• برخورداری از قابلیت‌ها و امکانات بیشتر ضرب توکن
• اصطکاک کمتر هنگام ضرب توکن
• امکان خریدوفروش تمبرها در بازارهای ارز دیجیتال
• امکان ضرب تمبرهای قدیمی، ارزشمند و کمیاب به‌عنوان تمبر دیجیتال
• توسعه‌ی دنیای NFT و پتانسیل‌های آن با ورود مجموعه‌داران تمبر به این عرصه
• قابلیت ردیابی مالکیت هر Bitcoin STAMP در تمامی شبکه‌ها مانند شبکه ترون، بایننس و غیره
• تغییرناپذیری داده‌ها و تصاویر، برخلاف اوردینالز
• امنیت بالا به دلیل ساختار چندامضایی تایید هویت و انتقال دارایی‌ها

معایب شبکه SRC۲۰

از مهم‌ترین معایب پروتکل کانترپارتی SRC20 در زمان نگارش این مقاله، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تعداد اندک توکن‌های ساخته‌شده روی آن
• بازارهای کم خریدوفروش
• زمان طولانی برای مینت توکن
• احتمال از بین رفتن تراکنش‌ها درصورت خرج‌شدن UTXO متصل به هر استمپ بیت کوین
• افزایش هزینه‌های ضرب توکن تا حدود چهار برابر بیشتر از اوردینالز
• محدودیت ابزارها و پشتیبانی کیف پول‌ها در زمان نگارش مقاله
• عدم امکان هرس داده‌ها به دلیل اجرا شدن توکن روی UTXO

پیشنهاد مطالعه: استاندارد trc20 چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟

نکاتی پیرامون ضرب تمبرهای بیت کوین

شبکه SRC نیز مانند دیگر پلتفرم‌های کانترپارتی، منبع باز است و بنابراین امکان Mint توکن‌ها بدون نیاز به سرویس‌های معمول در آن وجود دارد؛ با‌این‌حال، به دلایل امنیتی و این واقعیت که هنوز ابزارهای زیادی برای این کار وجود نداشته و توکن‌های متعددی روی این شبکه ایجاد نشده‌اند، توصیه می‌شود حتما از یکی از سرویس‌های ضرب توکن یا مینتینگ برای این منظور استفاده کنید.

دو نمونه از این سرویس‌ها Rarestamp.xyz و Stampchain.io هستند که ابزارها و استخرهای رایگان مینتینگ را در اختیار شما قرار می‌دهند. این پلتفرم‌ها تا حد خوبی از هدررفت منابع انرژی جلوگیری کرده و فرآیند اعتبارسنجی را نیز مطمئن‌تر انجام می‌دهند. همچنین برای ضرب توکن در SRC20 ویژگی یا فیچر KeyBurn اجباری است که ارائه‌دهنده‌های این سرویس‌ها از آن برخوردار هستند. درحال‌حاضر Free Wallet چنین امکانی ندارد.

توصیه می‌شود از ضرب توکن‌هایی که ظرفیت ضرب آن‌ها به ۵۰ درصد یا بیشتر رسیده است، خودداری کنید؛ چراکه به دلیل طولانی بودن زمان Mint، ممکن است تا رسیدن نوبت به شما، استخر Mint خالی شده باشد. اگر قصد ایجاد ارزهای جدید دارید نیز دقت کنید که طول نام آنها باید بین یک تا پنج کاراکتر باشد. همچنین به کاراکترهای مجاز و غیرمجاز توجه داشته باشید. این مشخصات را می‌توانید در گیت هاب پروژه مشاهده کنید.

حواشی بیت کوین استمپز

پروتکل کانترپارتی با استانداردهایی نظیر SRC20، درواقع امکان استفاده از فضای بلاکچین بیت کوین برای اهداف هنری را فراهم کرده است. همین امر، سبب شکل‌گیری بحث‌هایی پیرامون احتمال تورم شبکه به دلیل ازدیاد UTXO‌ها شده است.

در شبکه‌های اجتماعی بحث‌هایی این در خصوص مطرح شده است که استقبال زیاد از امکانات SRC20 و اوردینال‌ها، احتمال افزایش کارمزد معاملات به دلیل کندی شبکه را در پی دارد. در مقابل، برخی افزایش سایز بلوک‌ها را پیشنهاد داده‌اند؛ اما بسیاری دیگر، استدلال می‌کنند که این راه‌حل، شبکه را آسیب‌پذیرتر کرده و به دلیل افزایش نیاز به ذخیره‌سازی داده‌های بیشتر، هزینه‌های ماینرها را بالا می‌برد.

تمبرهای بیت کوین، قدم بعدی صنعت NFT

به‌نظر می‌رسد رشد صنعت NFT‌ حالا شبکه‌ی بیت کوین را نیز به حرکت وادار کرده است. پس از Ordinals‌ و استقبال قابل‌توجهی که از توکن‌های این پروتکل لایه دو بیت کوین شد، حالا شبکه SRC20 با تمبرهای بیت کوین ظهور کرده است که به‌نوعی اصلاح‌کننده‌ی معایب BRC20 محسوب می‌شود. انعطاف‌پذیری بالا، عدم نیاز به قرارداد هوشمند، قابلیت انتقال دارایی‌ها و بسیاری مزایای دیگر، طرفداران بیت کوین و NFT را به توسعه‌ی بیشتر ابزارهای ضرب توکن با این استاندارد امیدوار  کرده است. هم‌اکنون برخی مجموعه‌های NFT تمبر بیت کوین معروف نیز شده‌اند که Pixel Gods، ۳GGS، Stamp Pepes و Eternai Rare برخی از آن‌ها هستند.

شما چه نظری درباره‌ی شبکه SRC20 و آینده‌ی تمبرهای بیت کوین دارید؟ آیا حاضرید در آن‌ها سرمایه‌گذاری کنید؟ نظر خود را با ما به‌اشتراک بگذارید.