شاخص دلار آمریکا DXY چیست؟ از تاثیرات DXY بر بازار ارزهای دیجیتال اطلاع دارید؟

تشخیص قدرت یا ضعف دلار در بازارهای جهانی، اهمیت زیادی برای اهالی اقتصاد، سرمایه‌گذاران، تحلیل‌گران، دولت‌ها و شرکت‌های تجاری دارد. قدرت این ارز فیات در برابر دیگر ارزهای رایج مانند یورو سنجیده می‌شود. برای این منظور، شاخصی توسط فدرال رزرو آمریکا به نام شاخص دلار آمریکا یا USDX ایجاد شده که بیشتر با عنوان DXY شناخته می‌شود. برای درک بهتر رفتار بازارهای مالی، باید بدانید که DXY چیست و چطور عمل می‌کند.

در این مقاله به معرفی DXY می‌پردازیم و ضمن مرور تاریخچه‌ی آن، نحوه‌ی تفسیر، کاربردها، فرمول و تاثیراتش بر دو بازار طلا و ارز دیجیتال را مرور می‌کنیم. با ما همراه شده و با یکی از مهم‌ترین شاخص‌های تحلیلی در بازارهای مالی آشنا شوید.

DXY‌ چیست و چه معنایی دارد؟

شاخص دلار آمریکا یا DXY معیاری برای‌اندازه‌گیری ارزش دلار آمریکا در برابر سایر ارزهای فیات بین‌المللی است. برای این منظور، نسبت ارزش این ارز در برابر سبدی متشکل از ۶ ارز زیر با اوزان ذکرشده سنجیده می‌شود:

• یورو (EUR)؛ ۵۷٫۶ درصد
• ین ژاپن (JPY)؛ ۱۳٫۶ درصد
• پوند انگلیس (GBP)؛ ۱۱٫۹ درصد
• دلار کانادا (CAD)؛ ۹٫۱ درصد
• کرون سوئد (SEK)؛ ۴٫۲ درصد
• فرانک سوئیس (CHF)؛ ۳٫۶ درصد

از این ۶ ارز به‌عنوان مهم‌ترین شرکای تجاری آمریکا یاد می‌شود. همانطور که می‌بینیم در این لیست، اهمیت یا وزن یورو از بقیه بسیار بیشتر است. دلیل این موضوع، حجم بیشتر مبادلات انجام‌شده با این ارز در سطح جهانی و کشورهای بیشتری است که از آن به‌عنوان پول رایج خود استفاده می‌کنند. اگر به DXY Chart در وب‌سایت‌هایی مانند Tradingview نگاه کنید، متوجه می‌شوید که پایه‌ی آن، عدد ۱۰۰ است.

حتما در چارت‌های ترید شاخص‌هایی را با عنوان DX یا Dixie نیز دیده‌اید. اگر می‌پرسید که تفاوت آنها با DXY چیست باید بگوییم تفاوتی وجود ندارد. DXY، USDX، DX و Dixie همگی به‌عنوان نماد شاخص دلار آمریکا استفاده می‌شوند.

نگاهی به تاریخچه پیدایش DXY

اما دلیل پیدایش شاخص DXY چیست؟ برای پاسخ به این سوال باید به سیستم برتون وودز (Bretton Woods) اشاره کنیم. این سیستم مدیریت پولی از سال ۱۹۴۴ تعیین‌کننده‌ی قوانین روابط تجاری بین آمریکا، کانادا، کشورهای اروپای غربی و ۴۴ کشور دیگر بود. این سیستم از این کشورها می‌خواست که نرخ تبدیل پول رایج خود به دلار آمریکا را با نرخ برابری ثابت یک درصد، تضمین کنند. در این سیستم، هر ۳۵ دلار، معادل یک اونس طلا و قابل تبدیل به آن بود.

در سال ۱۹۷۳ بسیاری از دولت‌ها نگران ارزش‌گذاری بیش از حد دلار و تاثیرگذاری آن بر قیمت طلا و مبادلات آن شدند. در آن زمان، ریچارد نیکسون، استاندارد طلا را موقتا به حالت تعلیق درآورده بود. اقدامی که فرصتی برای خروج از سیستم برتون وودز برای دولت‌های دیگر به وجود آورد. آنها نیز تصمیم گرفتند با پایان دادن به این توافق، نرخ ارزهای خود را شناور کنند.

شاخص دلار آمریکا در سال ۱۹۷۳ توسط فدرال رزرو آمریکا پس از مدت زمان‌اندکی از گذشت انحلال توافقنامه‌ی برتون وودز و به‌منظور‌ اندازه‌گیری قدرت این ارز معرفی شد. DXY تنها یک بار و در سال ۱۹۹۹ به‌روز شده است. این به‌روزرسانی در پی جایگزینی پول رایج کشورهای اروپایی مانند مارک آلمان، فرانک فرانسه و لیر ایتالیا با یورو انجام شد. این شاخص در سال‌های اخیر، توسط یکی از شرکت‌های تابعه‌ی شرکت تبادل بین قاره‌ای یا ICE‌ به نام ICE Data Indices اداره و اعلام می‌شود.

تغییرات شاخص دلار آمریکا و دلایل آن

نوسان DXY در طول بیش از ۵۰ سال گذشته نسبتا شدید بوده، واقعیتی که نشان می‌دهد تصمیم دولت‌های دیگر برای خروج از توافق‌نامه‌ی برتون وودز، درست انجام شده است. در سال ۱۹۸۴، DXY به بالاترین حد تاریخی خود، یعنی مرز ۱۶۵ رسید. پایین‌ترین حد ثبت‌شده برای آن نیز مربوط به سال ۲۰۰۷ هم‌زمان با بحران اقتصادی آمریکا در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما با عدد ۷۰ است. عددی که نشان‌دهنده‌ی افت ۳۰ درصدی ارزش دلار آمریکا در برابر ۶ ارز فیات اصلی دیگر بود.

در دهه‌ی گذشته نیز شاخص دلار آمریکا بین دو عدد ۹۰ و ۱۰۰ در نوسان بوده است. در زمان نگارش این مقاله، مطابق اطلاعات DXY Chart در تریدینگ ویو، این شاخص در حوالی عدد ۱۰۵٫۹۵ قرار دارد.

اما دلیل این نوسانات DXY چیست؟ به‌طورکلی این شاخص، تحت تاثیر عناصر اقتصاد کلان ازجمله تورم، رکود یا رونق اقتصادی، نرخ تولید ناخالص ملی در آمریکا و کشورهای دیگر و موازنه‌ی قوای سیاسی و اقتصادی در جهان است. اقتصاددانان از USDX برای سنجش عملکرد اقتصادی آمریکا به‌خصوص در بخش‌های صادرات و واردات استفاده می‌کنند. هرچه صادرات این کشور بیشتر باشد، تقاضا برای دلار آمریکا افزایش یافته و قیمت دلار بالا می‌رود. با قدرت‌گیری بیشتر این ارز، DXY نیز افزایش می‌یابد.

اما یک دلار قوی، به معنی عملکرد ضعیف‌تر ارزهای دیگر است. موضوعی که به اعتقاد برخی کارشناسان می‌تواند به نوسانات شدیدتر در بازارهای مالی منجر شود. فدرال رزرو آمریکا معمولا از روش سنتی افزایش نرخ بهره برای کاهش تورم و قوی‌تر کردن دلار استفاده می‌کند. اقدامی که می‌تواند به کاهش سرمایه‌گذاری در بازارهای سنتی مانند سهام و اوراق قرضه منجر شده و برای شرکت‌ها چندان خوشایند نباشد.

روش محاسبه شاخص دلار آمریکا

اما فرمول محاسبه DXY چیست؟ شرکت ICE در حال حاضر این شاخص را با انجام محاسبه‌ی ساده‌ی زیر، استخراج می‌کند:

عدد ابتدای این فرمول، عدد عادی کننده‌ای است که از سوی ICE‌ تعیین می‌شود. همانطور که می‌بینید، اوزان تعیین‌شده برای هریک از ارزهای سبد شاخص دلار آمریکا، به‌عنوان توان نرخ مبادله‌ی آنها به کار رفته است.

روش تفسیر DXY

تفسیر DXY Chart به‌سادگی انجام می‌شود. به‌طورکلی هر چه عدد آن بالاتر برود، نشان می‌دهد قدرت دلار آمریکا در برابر دیگر ارزهای رایج، افزایش یافته است. همانطور که گفتیم پایه‌ی محاسبه‌ی USDX عدد ۱۰۰ است. بنابراین اعداد زیر ۱۰۰ به معنی کاهش قدرت دلار آمریکا در برابر ۶ ارز موجود در سبد DXY هستند. به‌عنوان مثال، عدد ۹۰ نشان می‌دهد قدرت دلار در برابر این ارزها ۱۰ درصد کاهش یافته است. متخصصان تحلیل تکنیکال فارکس، از DXY به‌عنوان ابزاری مهم در معاملات جفت‌ارزهای این بازار استفاده می‌کنند.

باید این واقعیت را نیز در نظر گرفت که از زمان آخرین به‌روزرسانی شاخص دلار آمریکا تاکنون، ارزهای دیگری به سبد DXY اضافه نشده‌اند. همین موضوع سبب شده است که دقت آن برای اعلام دقیق وضعیت قدرت دلار در دهه‌ی اخیر کاهش یابد. از آن زمان، قدرت‌های اقتصادی بزرگی در دنیا پدید آمده‌اند که برخی از آنها به شرکای تجاری مهم آمریکا بدل شده‌اند. مهم‌ترین آنها چین با ارز رایج یوان (CNY) است. در رده‌های بعدی نیز اقتصادهای نوظهور مانند مکزیک، کشورهای عربی حاشیه‌ی خلیج فارس و کشورهای آسیای شرقی قرار دارند. انتظار می‌رود در سال‌های آینده، ارز رایج برخی از این کشورها نیز به سبد DXY اضافه شده یا حتی جایگزین ارزهای دیگر شوند.

رابطه بازار ارز دیجیتال و شاخص دلار آمریکا

به‌طورکلی، صنعت کریپتوکارنسی به‌عنوان یک سیستم مالی جدید در برابر بازارها و ارزهای سنتی عمل می‌کند. سابقه نشان می‌دهد که ارتباط شاخص دلار آمریکا و قیمت رمزارزها گاهی مستقیم و گاهی معکوس بوده است. بسیاری از تحلیل‌گران معتقدند که این شاخص، با بازارهای نزولی کریپتو رابطه‌ی عکس دارد. یعنی افزایش آن می‌تواند نشان‌دهنده‌ی رکود بیت کوین و سایر رمزارزها باشد.

اما چنین ارتباطی لزوما در بازارهای صعودی وجود ندارد. به‌عنوان مثال، در بول ران تاریخی سال ۲۰۲۱ کریپتوکارنسی، DXY نیز مانند قیمت کوین‌ها صعودی بود. اتفاقی که نشان‌دهنده‌ی نقش مهم دیگر عوامل بر قدرت دلار یا ارزهای دیجیتال است. مهم‌ترین آنها، بازار سهام آمریکا، تصمیمات فدرال رزرو و بحران‌ها یا پیشرفت‌های داخلی در صنعت رمزارز هستند.

ارتباط قیمت طلا و شاخص DXY

قدرت دلار آمریکا و قیمت طلا همواره یکدیگر را تحت تاثیر قرار داده‌اند. رابطه‌ی این دو عمدتا معکوس است. کارشناسان از DXY‌ به‌عنوان یکی از ابزارهای خود برای پیش بینی قیمت طلا استفاده می‌کنند. به‌طورکلی، دلار قوی‌تر به معنی کنترل‌شدگی بیشتر قیمت طلا و عدم احتمال افزایش آن در آینده نزدیک است. این در حالی است که به‌طور طبیعی، کاهش قدرت دلار، حاکی از احتمال افزایش قیمت این فلز گران‌بهاست. کمتر کشوری را می‌توان یافت که در آن شرکت‌ها، سرمایه‌گذاران و حتی مردم عادی از طلا به‌عنوان یک دارایی پوشش‌دهنده‌ی تورم استفاده نکنند.

معامله شاخص دلار آمریکا

DXY نیز مانند سایر شاخص‌های بازارهای مالی در سال‌های اخیر تبدیل به ابزاری برای معامله شده است. در حال حاضر، امکان معامله‌ی برخی مشتقات DXY در قالب معاملات فیوچرز وجود دارد. این ابزارهای جدید برای محافظت سرمایه در برابر نوسانات ارزها توسط سفته‌بازان استفاده می‌شوند.

DXY در سال‌های اخیر به‌عنوان بخشی از سبد صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس یا EFT ‌ها و نیز صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک استفاده شده است. صندوق‌های شاخص DXY که نوعی EFT هستند، تغییرات ارزش دلار آمریکا را از طریق قراردادهای آتی این شاخص دنبال می‌کنند. آنها بسته به استراتژی‌های خاص خود، می‌توانند از کاهش یا افزایش قدرت دلار سود ببرند.

دلار؛ بازیگری مهم در همه بازارهای مالی

برای معامله یا سرمایه‌گذاری در هریک از بازارهای مالی، باید به وضعیت دلار آمریکا، به‌عنوان ارز رایج بزرگترین قدرت اقتصادی دنیا توجه کنید. قدرت و ضعف این ارز، می‌تواند تعیین‌کننده‌ی رونق یا رکود اقتصاد آمریکا و نیز بازارهای مالی از سهام تا فارکس و ارز دیجیتال باشد. در کنار این، باید شاخص‌های دیگر اقتصاد کلان، مانند تورم، نرخ بهره، میزان تولید ناخالص ملی آمریکا و اخبار اقتصادی را نیز مدنظر قرار دهید.

در این مقاله، تلاش کردیم به این سوال پاسخ دهیم که DXY چیست و چه کاربردهایی دارد. همانطور که گفتیم، این شاخص، قدرت دلار آمریکا را در برابر ۶ ارز مهم دیگر دنیا که به‌عنوان شرکای تجاری این کشور شناخته می‌شوند، نشان می‌دهد. در نیمه دوم سال ۲۰۲۳، دلار آمریکا به کمک سیاست‌های انقباضی فدرال رزرو و برخی عوامل دیگر مانند جنگ اوکراین و روسیه، قوی شده است. به‌طوری‌که USDX در تاریخ ۲۳ اکتبر ۲۰۲۳ در محدوده‌ی عدد ۱۰۶ نوسان می‌کند. به نظر شما آیا دلار آمریکا همچنان قوی می‌ماند؟ تفسیر شما از DXY چیست؟ نظر خود را با ما دیگر خوانندگان والکس به اشتراک بگذارید.