همانطور که در این جهان تقریبا هیچ چیزی رایگان نیست، تراکنش ارزهای دیجیتال نیز از این دسته مستثنا نیستند و برای انجام شدن و تایید به هزینه نیاز دارند. در بلاکچین اتریوم «گس» آن واحدی است که میزان توان محاسباتی مورد نیاز برای اجرای عملیات خاص در شبکه را توصیف می‌کند. به زبان ساده‌تر، گس کارمزدی است که برای انجام تراکنش در شبکه اتریوم لازم است. از آنجا که هم‌اکنون اتریوم یکی از اصلی‌ترین پلتفرم‌های معاملاتی جهان به شمار می‌رود و بسیاری از افراد برای تراکنش‌های روزمره خود از آن استفاده می‌کنند، در این مقاله قصد داریم تا به طور کامل به گس اتریوم و هزینه‌های آن بپردازیم. تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
گس اتریوم چیست؟
گس پرایس به کارمزد یا مبالغی گفته می‌شود که برای انجام موفقیت‌آمیز یک تراکنش یا اجرای یک قرارداد در پلتفرم اتریوم لازم است. گس فی بخش‌های کوچکی از ارز دیجیتال اتریوم را در بر می‌گیرد که در اصلاح به آن gwei نیز می‌گویند. در واقع مفهوم کارمزد شبکه اتریوم برای حفظ یک لایه ارزش متمایز معرفی شد که نشان‌دهنده مصرف هزینه‌های محاسباتی در شبکه اتریوم باشد. اختصاص یک واحد مجزا برای این منظور همچنین امکان تمایز عملی بین ارزش‌گذاری واقعی ارز دیجیتال (ETH) و هزینه محاسباتی استفاده از ماشین مجازی اتریوم (EVM) را نیز فراهم می‌کند.
برای این که بهتر متوجه مفهوم گس اتریوم شوید اجازه دهید تا با مثالی موضوع را روشن‌تر کنیم. همانطور که می‌دانید رانندگی با یک ماشین برای X مایل ممکن است به Y گالن سوخت نیاز داشته باشد، یا انتقال X واحد پول از حساب بانکی خود به حساب کارت اعتباری دوستتان ممکن است Y واحد برای شما هزینه تراکنش داشته باشد. بنابراین در هر دو مورد، X نشان‌دهنده ارزش و Y هزینه انجام فرآیند سفر با ماشین یا تراکنش مالی است.
به طور مشابه، یک قرارداد یا تراکنش در اتریوم ممکن است ۵۰ ETH (X) ارزش داشته باشد و هزینه گس برای پردازش این تراکنش در آن زمان خاص ممکن است مثلاً ۱/۱۰۰۰۰۰ ETH (Y) محاسبه شود.
استخراج‌کنندگان یا ماینرهای اتریوم که تمام وظایف تأیید و پردازش تراکنش‌های شبکه را انجام می‌دهند، در ازای خدمات محاسباتی خود، این هزینه خاص را دریافت می‌کنند. به این ترتیب، قیمت گس اتریوم با عرضه و تقاضا برای قدرت پردازش در نوسان است و نمی‌توان هزینه ثابتی را برای آن در نظر گرفت.
چه کسی کارمزد شبکه را دریافت می کند؟
هزینه‌های گس اتریوم در مرحله اول به کسی پرداخت می‌شود که وظیفه امن نگه داشتن و پشتیبانی از شبکه اتریوم را بر عهده دارد. پس از آن و در لایه‌های اجرایی اتریوم (که قبلاً اتریوم ۱/۰ نامیده می‌شد)، کارمزدها به ماینرهایی که تراکنش‌ها را در پروتکل اتریوم اثبات می‌کنند تعلق می‌گیرد. در مرحله آخر یعنی در لایه اجماع اتریوم (که قبلاً اتریوم ۲/۰ نامیده می‌شد)، هزینه‌های کارمزد بین کسانی که اتریوم را در اختیار دارند توزیع می‌شود تا از این طریق آن‌ها از اثبات سهام (PoS) به‌روز شده اتریوم پشتیبانی کنند.
گس اتریوم چگونه محاسبه می شود؟
برای این که درک بهتری از هزینه کارمزدهای تراکنش اتریوم داشته باشید و روش های کاهش کارمزد اتریوم را بیابید، ابتدا باید با چگونگی محاسبه گس آشنا شوید.
از آنجا که کارمزدهای اتریوم معمولاً بسیار کمتر از ۱ اتریوم است (اگرچه کاربران در اکثر مواقع چنین احساسی ندارند)، اتریوم از یک سیستم محاسبه‌ای که واحدهای تعیین شده به نام “wei” استفاده می‌کند که در آن ۱ ETH برابر با ۱ کوئینتیلیون wei می‌شود. (یک کوئینتیلیون عددی است که ۱۸ صفر بعد از آن وجود دارد).
اما آنچه گس اتریوم بر اساس آن محاسبه می‌شود و یکی از رایج‌ترین زیرمجموعه‌های wei نیز به شمار می‌رود، گیگاوی (gwei) یا ۱ میلیارد وی است. این یعنی زمانی که شما gas track یا همان ردیاب گس را بررسی کرده و عدد میانگین گس برای یک تراکنش را ۱۰۰ gwei میبینید، باید انتظار داشته باشید که برای یک تراکنش معین ( ۰/۰۰۰۰۰۰۱ ETH (۰/۰۰۰۳۱ دلار هزینه پرداخت کنید.
اما برای روش‌های محاسباتی کارمزد بهتر است بدانید که اتریوم در آگوست ۲۰۲۱ سیستم محاسبه کارمزد خود را ارتقاء داد که به عنوان ارتقاء لندن شناخته می‌شود و به طور کلی روش محاسبه گس ETH را تغییر داد؛ بنابراین ما در اینجا روش محاسبه کارمزد را به دو نوع آپدیت لندن و پیش از آپدیت لندن تقسیم‌بندی می‌کنیم:
پیش از آپدیت لندن
قبل از ارتقای لندن، کارمزد ETH به این صورت عمل می‌کرد:
- فرض کنید آلیس می‌خواهد به باب ۱ ETH پرداخت کند. حد مجاز گاز ۲۱۰۰۰ واحد و قیمت گاز ۲۰۰ gwei است.
- کارمزد کل تراکنش به صورت زیر محاسبه می‌شد:
(واحد گاز (با لیمیت) x قیمت گاز هر واحد). در این مثال، این برابر است با:
۲۱۰۰۰ * ۲۰۰= ۴۲۰۰/۰۰۰GWEI یا ۰/۰۰۴۲ETH
- بنابراین زمانی که آلیس ۱ ETH را ارسال می‌کند، ۱/۰۰۴۲ ETH از کیف پول اتریوم او برداشت می‌شد و باب ۱۰۰۰۰ ETH دریافت می‌کرد. ماینر اتریوم نیز ۰/۰۰۴۲ ETH از این تراکنش به دست می‌آورد.
پس از آپدیت لندن
ارتقای لندن در واقع به عنوان تلاشی جهت قابل پیش‌بینی‌تر شدن کارمزدهای اتریوم برای کاربران معرفی شد. از زمان این ارتقا، هر بلوک یک کارمزد پایه دارد که توسط شبکه و بر اساس تقاضای فعلی برای فضای بلوک محاسبه می‌شود. علاوه بر کارمزد پایه که جهت اجرای تراکنش می‌سوزد، کاربران اکنون می‌توانند هزینه اضافی را با نام انعام (Tips) به هزینه تراکنش‌های خود بیفزایند تا ماینرها تراکنش را زودتر انجام دهند و هرچه انعام بیشتر باشد، احتمال انجام و تایید تراکنش بیشتر خواهد بود.
در آپدیت لندن فرمول محاسبه کارمزد اتریوم به شکل زیر است:
کارمزد کلی: هر واحد گس (لیمیت‌ها) * (کارمزد پایه + انعام)
اما بیاید تا کمی جزئی‌تر به بخش‌های این فرمول بپردازیم و تک به تک آن‌ها را بررسی کنیم و در انتها با یک مثال این فرمول را به کار بگیریم.
گس لیمیت
هدف از پرداخت هزینه‌های گس توسط کاربران، جبران انرژی محاسباتی مورد نیاز برای پردازش و اعتبارسنجی تراکنش‌ها در بلاک چین اتریوم است. با وجود این که این هزینه‌ها ابزاری موثر برای تشویق ماینرها به تایید تراکنش‌ها و حفظ امنیت شبکه هستند، اما به گزارش کاربران کارمزد شبکه جزو منفورترین بخش‌های تجربه آن‌ها در پلتفرم اتریوم به شمار می‌رود. آن‌ها می‌گویند از پرداخت این هزینه‌ها احساس تنفر می‌کنند نه به دلیل این که انتظار خدمات رایگان دارند، بلکه به این دلیل که هزینه‌های گس اتریوم زمانی که شبکه شلوغ باشد ممکن است به طرز عجیبی گران شود.
برای مقابله با این مشکل، کاربران دو راه جستجو برای پیدا کردن بهترین زمان انتقال اتریوم و گس لیمیت را روبه‌روی خود دارند. گس لیمیت حداکثر به مقدار کارمزد (یا انرژی) اشاره دارد که کاربر مایل است برای یک معامله خاص هزینه کند. باید توجه داشته باشید که اگر گس لیمیت خیلی پایین باشد، ماینرها می‌توانند از معامله چشم‌پوشی کنند.
کارمزد پایه در گس اتریوم
کارمزد پایه در گس اتریوم به حداقل مقدار گس مورد نیاز برای وارد کردن تراکنش در بلاک چین اتریوم اشاره دارد. میزان گس مورد نیاز برای کارمزد پایه، صرف نظر از این که معامله از چه نوعی باشد با توجه به تقاضای یک معامله تعیین می‌شود. علاوه بر این، از آنجا که این کارمزد یک عامل نشان‌دهنده تقاضا در بلاک چین است به صورت پویا و بر اساس تعداد کاربرانی که در آن زمان با شبکه تعامل دارند محاسبه خواهد شد.
انعام در گس اتریوم
انعام به هزینه‌هایی گفته می‌شود که کمک می‌کند تراکنش‌های شما در اولویت ماینرها قرار بگیرد و سریع‌تر انجام و تایید شود. در واقع ماینرها این هزینه اضافی را به عنوان پاداش خود برای زودتر قبول کردن سفارش شما دریافت می‌کنند و از آنجا که ماینرها قادر به دیدن تراکنش‌های با انعام هستند شما نیز می‌توانید با افزودن این هزینه، انجام سریع تراکنش خود را تضمین کنید.
البته باید به این نکته توجه داشته باشید که اگر گس لیمیت خود را پایین‌تر از میزان گس لازم برای انجام تراکنش قرار دهید، علاوه بر این که تراکنش شما برگشت می‌خورد، هزینه انعام نیز از آن کم می‌شود. زیرا ماینر کار خود را برای پردازش تراکنش شما انجام داده است و حتی اگر تراکنش انجام نشود، کارمزد انجام این کار را دریافت می‌کند.
برای نشان دادن فرمول کل هزینه، بیایید بگوییم که آلیس قرار است ۱ ETH برای باب ارسال کند و میانگین گس اتریوم مورد نیاز برای انتقال ETH در شبکه Ethereum ۲۳،۰۰۰ GWEI است که آلیس آن را به عنوان گس لیمیت خود تعیین کرده است. فرض می‌گیریم حداقل میزان گس مورد نیاز برای انجام معامله (هزینه پایه) ۱۵۰ GWEI باشد، اما آلیس چون می‌خواهد بلاک چین تراکنش را زودتر انجام دهد و آن را سریع‌تر به باب برساند، بنابراین یک انعام ۲۰ GWEI را به معامله اضافه می‌کند. در این حالت، فرمول ما برای یک هزینه کل به این شکل است:
هزینه کل برای ارسال:
ETH = ۲۳۰۰۰GWEI * (۱۵۰GWEI + ۲۰ GWEI)
پس از آن، کل هزینه برابر با ۳،۹۱۰،۰۰۰ GWEI یا ETH ۰/۰۰۳۹۱ خواهد بود. این بدان معنی است که آلیس ETH ۱/۰۰۲۳۱ را به blockchain Ethereum ارسال می‌کند و باب ۱ ETH دریافت می‌کنید. در اینجا ۰/۰۰۲۳۱ ETH نیز سوزانده خواهد شد.
چرا کارمزد اتریوم گران است؟
اکنون که دانستیم گس فی چیست و چگونه محاسبه می‌شود، ایده روشن‌تری از این که چرا گس اتریوم گران است داریم. در واقع اصلی‌ترین عواملی که بر کارمزد اتریوم تاثیرگذارند عبارتند از:
- هزینه گس در GWEI
- فرمول متغیر هزینه کل اتریوم
اما بیاید کمی در مورد عوامل تاثیرگذار بر کارمزد اتریوم ریزتر شویم و ببینیم چه زمان‌هایی اتریوم کارمزد بیشتری دارد.
کارمزد به دلیل افزایش قیمت اتریوم افزایش می یابد
اولین و ساده‌ترین دلیل برای اینکه گس اتریوم گران است را باید افزایش قیمت ETH معرفی کنیم. به یاد بیاورید که گس فی با GWEI مشخص می‌شد که یک روش متفاوت برای نشان دادن مقدار ETH نیز بود. در واقع کاتالیزور اصلی این تقاضای رو به رشد بخش‌های سرمایه‌گذاری غیرمتمرکز (DEFI) و NFT هستند که همچنان به جذب کاربران جدید به اکوسیستم Ethereum می‌پردازند.
گس فی با افزایش کارمزد پایه افزایش می یابد
همانطور که پیش از این گفتیم، فرمول محاسبه کارمزد اتریوم پویا است. اگر به یاد داشته باشید، کارمزد پایه حداقل میزانی بود که تراکنش برای ورود به بلاک چین اتریوم نیاز داشت و بر اساس تقاضاها در آن زمان تعیین می‌شد. در نتیجه، هر زمان که تقاضاها برای ورود به بلاک چین اتریوم افزایش یابد، کارمزد پایه نیز به دنبال آن افزایش خواهد داشت.
بیش از ۳،۰۰۰ برنامه غیرمتمرکز که به عنوان “DAPPS” نیز شناخته می‌شوند همواره به دنبال این هستند که معاملات خود را در کنار سایر کاربران پلتفرم اتریوم بگنجانند و در بلاک چین آن تراکنش‌های خود را انجام دهند. DAPPS به تنهایی بیش از ۱۰۰،۰۰۰ کاربر فعال روزانه را در پلتفرم Ethereum به خود اختصاص داده و در کل حدود ۲۵۰،۰۰۰ معامله را انجام می‌دهد.
این حجم تقاضای بالا برای بلاک چین اتریوم نه تنها باعث افزایش قیمت کارمزد پایه شده، بلکه قیمت آن را نیز بی‌ثبات کرده است. اگرچه تیم اتریوم به منظور سازگاری و ثبات بیشتر قیمت کارمزد پایه، EIP ۱۵۵۹ Ethereum را به عنوان یک قابلیت جدید تنظیم کرد، اما همچنان افزایش تقاضا و افزایش قیمت کارمزد پایه، دلیل اصلی برای گران بودن گس اتریوم به شمار می‌رود.
برای حل این دسته مشکلات، اتریوم یک به روزرسانی عمده به شبکه خود به نام اتریوم ۲/۰ را اجرا کرد که طی آن شبکه شاهد انتقال الگوریتم اجماع اتریوم از اثبات کار (POW) به اثبات سهام (POS) خواهد بود. اتریوم همچنین وعده داده که با این به‌روزرسانی، قابلیت‌های پردازش معاملات شبکه را بهبود بخشد و گس فی را نیز برای برتری نسبت به رقبای خود کاهش دهد.
کمترین و بیشترین قیمت کارمزد اتریوم
به طور کلی، گس اتریوم بنا به روزهای هفته و ساعات مختلف روز می‌تواند متفاوت باشد و معمولا آخر هفته‌ها یا ساعات غیر اوج قیمت ارزانی دارد. برای این که بتوانید کارمزد تراکنش خود را در زمان خاص محاسبه کنید، ماشین حساب‌هایی وجود دارند که گس فی را برای شما به راحتی محاسبه می‌کند. بسیاری از کیف پول‌هایی که پذیرای کاربران اتریوم هستند، این ماشین حساب‌ها را دارند که به طور خودکار هزینه گس را برای شما تعیین می‌کنند. البته در صورتی که تمایل به استفاده از این ماشین حساب‌ها ندارید، می‌توانید به صورت دستی هزینه کارمزد خود را به دست آورید.
علاوه بر این در پلتفرم اتریوم قابلیتی به نام ردیاب گس یا gas tracker نیز وجود دارد که قیمت لحظه‌ای کارمزد شبکه اتریوم را گزارش می‌کند. استفاده از این قابلیت به شما امکان می‌دهد تا کمترین میزان کارمزد را پیدا کرده یا برای پایین آمدن قیمت تا ساعت خاصی انجام سفارشات خود را به تعویق بیاندازید.
بنابراین به طور کلی شما باید بدانید که کارمزد اتریوم می‌تواند در روزهایی که تقاضای شبکه از ظرفیت پهنای باند بلاک چین بیشتر می‌شود، افزایش داشته باشد. در سال‌های اخیر دو مورد اتکای شدید به اتریوم در رونق ICO سال ۲۰۱۷ و سرمایه‌گذاری غیرمتمرکز (DeFi) در سال ۲۰۲۰ هر دو باعث افزایش‌های چشمگیر در هزینه‌های گس شبکه شده‌اند.
عامل دیگری همچون محبوبیت خرید و سرمایه‌گذاری در NFTها نیز را باید یکی از دلایل افزایش کارمزد نیز دانست. در مجموع، اگرچه تیم اتریوم معتقد است افزایش هزینه‌های کارمزد برای به تعادل رساندن عرضه و تقاضا ضروری خواهد بود، این امر تاکنون بسیاری از کاربران را از کار با این بلاک چین ناامید کرده است.
چطور کارمزدهای اتریوم را کاهش دهیم؟
تقریبا غیرممکن است که از پرداخت کارمزد اتریوم فرار کنیم اما همچنان راه‌هایی وجود دارد که می‌توان گس اتریوم را کاهش داد و هزینه کمتری پرداخت کرد. در ادامه ما به شما چند نمونه از روش‌های کاهش کارمزد شبکه بلاک چین را معرفی خواهیم کرد.
زمان مناسب را انتخاب کنید و صبور باشید
باید اعتراف کنیم هیچ راهی برای کاهش مستقیم تاثیر واحدهای گس برای کاربران وجود ندارد، اما راه‌هایی هستند که کمک می‌کنند با کاهش هزینه پایه و انعام، هزینه کل خود را کاهش دهید.
اولین کاری که برای کاهش کارمزد کل می‌توان کرد، انتخاب زمان‌هایی برای انجام تراکنش‌ها است که افراد کمتری در حال استفاده از بلاک چین باشند. از آنجا که کارمزد پایه نشان‌دهنده میزان تقاضا برای استفاده از شبکه است، در ساعاتی که افراد کمی در حال استفاده از اتریوم هستند این کارمزد نیز ارزان‌تر خواهد بود و باعث می‌شود که کارمزد کل نیز کاهش یابد.
همانطور که گفتیم، دو عامل سنگین بودن سفارش و شلوغ بودن شبکه تاثیر مستقیمی بر قیمت کارمزد پایه خواهند داشت. بنابراین، اگر بتوانید زمانی را بیابید که تقاضای کمتری برای تعامل با شبکه اتریوم وجود داشته باشد، می‌توانید با کاهش کارمزد پایه تراکنش هزینه کمتری را بپردازید. تعطیلات آخر هفته معمولا همان زمان طلایی استفاده از شبکه بلاک چین هستند و ارزانترین کارمزدها را می‌توانید در این روزها پیدا کنید. پس در صورت امکان پیشنهاد می‌کنیم اجرای تراکنش‌های خود را به شنبه و یکشنبه‌ها اختصاص دهید.
اما روش بعدی برای کاهش کارمزد کل، کاهش انعام است. به یاد داشته باشید که انعام یک هزینه اضافی بود که کمک می‌کرد ماینرها تراکنش شما را در اولویت خود قرار داده و آن را سریع‌تر انجام دهند. بنابراین اگر عجله‌ای برای انجام تراکنش خود ندارید و می‌توانید صبور باشید، نیازی نیست که برای تراکنش خود انعامی تعیین کنید.
حداکثر گس لیمیت خود را تعیین کنید
یکی دیگر از روش‌های کاهش گس اتریوم، تعیین گس لیمیتی معین برای همه تراکنش‌ها است. با تعیین حداکثر گس لیمیت، شما به بلاک چین اتریوم می‌گویید که X gwei حداکثر هزینه‌ای خواهد بود که شما برای انجام تراکنش خود خرج می‌کنید. بدین ترتیب پس از تکمیل تراکنش، شبکه اتریوم مابقی هزینه‌ای را که به عنوان بخشی از کل هزینه گاز شما استفاده نشده به حساب شما برگشت می‌زند.
تعیین حداکثر کارمزد نه تنها کمک می‌کند کارمزد شبکه کمتری را بپردازید، بلکه می‌تواند خیالتان را راحت کند که در یک معامله خاص بیش از آنچه تعیین کرده‌اید پرداخت نخواهید کرد. با این حال، مهم است که به یاد داشته باشید، مانند تعیین گس لیمیت، تعیین حداکثر کارمزد کمتر از کل گس مورد نیاز برای انجام تراکنش ممکن است باعث شود ماینر تراکنش را برگشت بزند و کارمزد را نیز از آن کم کند.
راه حل مقیاس پذیری ۲ لایه
در نهایت، آخرین راهی که برای کاهش هزینه‌های گس اتریوم مقابل شما قرار دارد، تعامل با بلاک چین اتریوم از طریق راه حل مقیاس‌پذیری لایه ۲ است. ابزارهای مقیاس‌بندی، قابلیت‌های جدید برای توسعه شبکه اتریوم هستند که با هدف افزایش سرعت و تعداد تراکنش‌های قابل پردازش در هر ثانیه معرفی شده‌اند. از نمونه‌های محبوب این ابزارها عبارت است از Arbitrum، Loopring و dYdX که بسیاری از کاربران برای کاهش کارمزد تراکنش‌های خود از آن‌ها استفاده می‌کنند.
راه‌حل‌های مقیاس‌بندی لایه ۲ خارج از زنجیره (Chain) هستند؛ این بدان معنا است که این راه‌حل‌ها تراکنش‌ها را جدا از بلاک چین اتریوم انجام می‌دهند و سپس توسط شبکه اتریوم تأیید شده و در زنجیره به ثبت می‌رسند. این ابزارها اگرچه نمونه‌ها و اسم‌های زیادی دارند، اما همه آن‌ها به روشی مشابه عمل می‌کنند.
این راه‌حل‌ها در واقع با کاهش تعداد گس یونیت‌ها یا همان واحدهای گس، کمک می‌کنند تا هزینه کارمزد کل کاهش یابد. از آنجایی که این روش تنها زمانی با اتریوم در تعامل است که تراکنش در حال تایید باشد، ماینرهای اتریوم به واحدهای گس کمتری برای مدیریت این تعامل نیاز خواهند داشت. علاوه بر این راه‌حل‌های لایه ۲ ازدحام شبکه اتریوم را نیز کاهش می‌دهند، که منجر به هزینه کلی پایین‌تر برای همه کاربران می‌شود.
چرا باید در مورد کارمزد شبکه اتریوم بدانیم؟
شبکه اتریوم یکی از محبوب‌ترین و البته قدیمی‌ترین شبکه‌های بلاک چین برای اجرای برنامه‌های غیرمتمرکز یا dApps و قراردادهای هوشمند است. با این حال، علاوه بر مزایای بسیار این شبکه بلاک چین اتریوم به دلیل کندی و گرانی نیز شهرت دارد؛ زیرا برای مثال، میانگین کارمزد تراکنش‌های شبکه اتریوم بیشتر از شبکه بلاک چین بیت کوین بوده و این خود باعث شده تا بسیاری از کاربران بلاک چین‌های دیگر را برای انجام تراکنش‌های خود ترجیح دهند. البته این روزها به لطف آپدیت‌های جدید کاربران آپشن‌های بیشتری برای الویت‌بندی تراکنش‌های خود در اختیار دارند اما همچنان ایراداتی به این شبکه وارد است.
البته همانطور که گفتیم کاربران بلاک چین اتریوم که می‌خواهند یک تراکنش را به سرعت انجام دهند می‌توانند با پرداخت انعام‌های بیشتر کار خود را جلو بیاندازند و کاربرانی که تمایل ندارند هزینه زیادی برای اجرای تراکنش بپردازند و می‌خواهند با حداقل گس اتریوم آن را انجام دهند نیز می‌توانند زمان‌هایی را انتخاب کنند که ترافیک شبکه نسبتاً کم باشد و انعامی هم برای این کار پرداخت نکنند.
