استارک نت چیست؟ بررسی خصوصیات و معرفی شبکه لایه دوم StarkNet
استارک نت پروژه‌ای از Starkware است. Starkware را می‌توان به عنوان یک استارت‌آپ معرفی کرد که با هدف طراحی پروژه‌های لایه دوم اتریوم وارد دنیای کریپتوکارنسی شده است. این استارت‌آپ با حفظ حریم خصوصی اتریوم و کمک به افزایش مقیاس‌پذیری آن نقش خود را در دنیای رمزارزها ایفا می‌کند. پروژه استارک نت که در این مطلب قصد داریم در مورد آن صحبت کنیم، مجهز به فناوری ZK-rollups بوده که به وسیله آن می‌تواند محاسبات را در خارج از زنجیره اصلی اتریوم اجرا نماید. به وسیله شبکه استارک نت نه تنها سرعت شبکه بیشتر می‌شود بلکه هزینه گس اتریوم هم کمتر شده و ازدحام شبکه هم به حداقل خود می‌رسد. اگر می‌خواهید بدانید که شبکه لایه دوم StarkNet چیست و چه کاربردی دارد، در این مطلب همراه ما باشید.
شبکه استارک نت چیست؟
استارک نت شبکه‌ای است که بر بستر اتریوم کار می‌کند. این شبکه با کمک به برنامه‌های غیر متمرکز باعث می‌شود این برنامه‌ها با سیستم اثبات رمزگذاری استارک، مقیاس‌پذیر شوند. همچنین شبکه استارک این برنامه‌ها را از مزیت‌های شبکه اتریوم یعنی امنیت و عدم تمرکز این شبکه بهره‌مند می‌کند.
قراردادهای هوشمندی که در شبکه استارک نت وجود دارند با زبان Cairo نوشته شده و اجرا می‌شوند. این زبان دی‌اپ‌هایی دارد که سیستم‌عامل و قراردادهای هوشمند استارک نت حامی استقرار و مقایسه‌پذیری آن‌ها هستند.
پروژه استارک نت در واقع زیر مجموعه‌ای از پروژه Starkware است. Starkware در کنار این پروژه، پروژه‌های دیگری هم مثل استارک اکس و استارکز دارد. استارک نت در کنار استارک اکس به عنوان روش‌هایی برای مقیاس‌پذیری مبتنی بر الگوریتم استارک شناخته می‌شوند. از جمله مزیت‌های این پروژه‌ها نیز می‌توان به مقیاس‌پذیری، کم کردن هزینه گس و حفظ امنیت اشاره کرد. کاربرد استارک اکس در برنامه‌هایی هست که مستقل بوده و API آن‌ها با API این پروژه هماهنگی دارد. استارک نت نیز برای پروتکل‌هایی کاربردی است که می‌خواهند به طور همزمان با دیگر پروتکل‌ها تعامل داشته باشند.
کاربران در شبکه استارک نت به وسیله زبان Cairo می‌توانند باعث استقرار قراردادهای هوشمند در این پروژه شوند. اگر در شبکه استارک نت قراردادی داشته باشید، امکان تعامل این قرارداد با سایر قراردادهای شبکه وجود دارد. نکته جالب، تعامل قراردادهای استارک نت با شبکه اتریوم به وسیله ارسال پیام ناهمزمان است.
سازوکار استارک نت به این صورت است که در مرحله اول اقدام به دسته‌بندی تراکنش‌ها می‌کند و سپس شروع به ارسال آن‌ها به منظور پردازش و اثبات خواهد کرد.
پروژه استارک نت هیچ نیازی به مجوز ندارد و برای همین تمام اعضای شبکه مثل توسعه‌دهنده‌ها، اثبات‌کننده‌ها، ترتیب‌دهنده‌ها و حتی کاربران معمولی می‌توانند به عنوان سهامدار شبکه شناخته شوند.
روش کار شبکه استارک نت
اثبات و تایید محاسبات به وسیله استارک‌ها که به عنوان سیستم اثبات شناخته می‌شوند، انجام می‌گیرند. در واقع به کمک استارک‌ها پردازش محاسبه‌های بزرگ امکان‌پذیر خواهد شد. سیستم استارک‌ها به منظور تایید صحت محاسبات نیز مدارکی را ارائه می‌کند و امکان تایید اثبات را در چند مرحله مختلف به وجود می‌آورد.
با کمک سیستم استارک‌ها محاسبات بسیار بزرگ در خارج از زنجیره انجام می‌شوند، این سیستم منجر به مقیاس‌پذیری بلاکچین نیز خواهد شد. محاسباتی که در خارج از زنجیره صورت می‌پذیرند، مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند. در واقع سیستم استارک‌ها وظیفه تایید را روی زنجیره دارند که این کار هم نیاز به قدرت محاسباتی زیادی نخواهد داشت.
به وسیله سیستم استارک‌ها راهکارهای لایه دوم جمع می‌شوند و باعث انجام تراکنش‌های مختلف با سرعتی خیلی خوبی خواهند شد. این راهکارها بعد از انجام تراکنش‌ها اقدام به تایید اثبات خود با کمک الگوریتم استارک در زنجیره می‌کنند. برای همین هم امنیت اتریوم بیشتر و گس آن هم کمتر می‌شود.
با وجود هزینه‌های کم بابت تراکنش‌ها، امکان به وجود آمدن کلاس جدید از اپلیکیشن‌های کاربردی به وجود می‌آید. در واقع همین خدمات است که باعث می‌شود استارکز بابت افزایش سطح رضایت تجربه کاربری و کمتر شدن هزینه‌های مربوط به گس، گزینه مطلوب و خوبی به نظر برسد.
به‌روزترین راهکارهای لایه دوم اتریوم رول آپ‌ها هستند که با جمع‌آوری تراکنش‌های مختلف و فشردهکردنشان، همه آن‌ها را داخل بلاکی خاص قرار می‌دهند. بیشتر ZK-Rollupها را نمی‌توان به عنوان اثبات با دانش صفر شناخت. اشتباهی که بیشتر افراد می‌کنند در همین موضوع است که در درک مفهوم اثبات اعتبار با اثبات دانش صفر دچار سردرگمی می‌شوند.
از استارک‌ها می‌توان به عنوان اثبات اعتبار یا ” Validity proofs” هم یاد کرد که باعث ثابت بودن یکپارچگی محاسبات می‌شوند. در واقع در مجموعه اثبات اعتبار، امکان اثبات انجام درست معامله در بین طرفین وجود دارد. در نقطه مقابل یعنی در اثبات دانش صفر، برای محاسبه‌کننده هیچ اجباری وجود ندارد تا اطلاعات را افشا نماید. در واقع کار محاسبه‌کننده در اثبات دانش صفر اعلام انجام درستی محاسبات است.
سرویس‌های ارائه شده توسط استارک نت
مجموعه Starkware علاوه بر اینکه پروژه‌های استارک اکس و استارک نت را راه‌اندازی کرده، پروژه‌های دیگری را هم وارد دنیای کریپتوکارنسی کرده است که در ادامه در موردشان صحبت می‌کنیم:
- کایرو (Cairo): از کایرو به عنوان زبان برنامه‌نویسی محاسباتی استارک اکس و استارک نت استفاده می‌شود. در واقع تمام برنامه‌های غیر متمرکزی که در استارک اکس و استارک نت هستند، مبتنی بر زبان کایرو نوشته شده‌اند. از کایرو همچنین به منظور ایجاد اثبات استارک برای محاسبات عمومی استفاده می‌شود
- شارپ (SHARP): این سیستم برای ایجاد اثبات، اپلیکیشن‌هایی را که با زبان کایرو نوشته شده‌اند جمع‌آوری می‌کند. سیستم شارپ پس از ایجاد اثبات، به منظور تایید توسط تاییدکننده‌های استارک و کم کردن هزینه‌های گس، اثبات را بر روی شبکه اتریوم قرار خواهد داد.
- ویدو (VeeDo): از ویدو می‌توان به عنوان یک تابع تاخیر قابل تایید یاد کرد که بر پایه استارک کار می‌کند.
نقشه راه پروژه استارک نت
در ماه ژوئن سال ۲۰۲۰ اولین نسخه از استارک و شبکه اصلی ویدو عرضه و در اوت سال ۲۰۲۰ نیز سیستم کایرو راه‌اندازی شد و در نهایت در دسامبر سال ۲۰۲۰ هم در پروژه StarkEx 2.0 دو برنامه مختلف با نام ImmutableX و dYdX مستقر شدند.
پروژه استارک نت هنوز در شروع راه است، یعنی همان‌جایی که به عنوان نقطه شروع توسعه برنامه‌های دی‌فای یاد می‌شود. در واقع استارک ویر در نظر دارد تا اقدام به عرضه استارک نت در سه فاز مختلف کند. در ادامه گام‌های مختلف عرضه استارک نت را بررسی می‌کنیم:
- گام اول، فاز سیاره ای: در این گام توسعه‌دهنده‌ها می‌توانند اقدام به تولید برنامه‌های مقیاس‌پذیر کرده و آن‌ها را روی استارک نت آزمایش کنند.
- گام دوم، فاز صورت فلکی: در گام دوم از هزینه‌های گس اتریوم کم می‌شود و باعث تقویت رابطه برنامه‌های تحت استارک نت خواهد شد. در این مرحله امکان پشتیبانی از اجرای چند برنامه به صورت همزمان در استارک نت هم به وجود می‌آید.
- گام سوم، فاز کائنات: آخرین گام مربوط به غیر متمرکز کردن فعالیت‌های استارک نت است. البته این گام برای سال ۲۰۲۲ تصور می‌شد که الان از آن زمان می‌گذرد.
مزیت‌های شبکه استارک نت
در ادامه به بعضی از مهمترین مزیت‌های شبکه استارک نت می‌پردازیم:
- مقیاس‌پذیری: این شبکه در برگیرنده امنیت لایه دوم اتریوم به منظور اثبات و تایید محاسبات بوده و در عین حال مقیاس‌پذیر هم هست.
- همه منظوره: با این شبکه امکان تنظیم بیشتر قراردادهای هوشمند وجود دارد و از آن می‌توان در هر منطقه تجاری مد نظر استفاده کرد.
- ترکیب پذیری: با این شبکه امکان ترکیب‌پذیری در سطح اتریوم به وجود می‌آید و این ویژگی باعث نوآوری می‌شود.
پروژه‌های شبکه استارک نت
در شبکه استارک نت پروژه‌های مختلفی راه‌اندازی شده‌اند که در ادامه بررسی می‌کنیم:
- از Suez، Qasr و… می‌توان به عنوان پل‌هایی در شبکه استارک نت یاد کرد که قصد ورود جریان نقدینگی به این شبکه را دارند.
- اپلیکیشن‌های رای‌گیری مختلفی در هم در بستر استارک نت فعالیت می‌کنند که از جمله آن‌ها می‌توان به اسنپ‌شات (Snapshot) و پروتکل زوزو (Zorro Protocol) اشاره کرد.
استارک نت، پروژه‌ای از Starkware
ما در طول این مطلب به طور کامل درباره پروژه استارک نت صحبت کردیم و حالا شما با ویژگی‌های آن آشنا هستید. استارک نت را یک پروتکل اتریومی به نام استارک ویر به منظور راهکار مقایس‌پذیری لایه ۲ ساخت و حالا این پروژه این امکان را برای برنامه‌های غیر متمرکز به وجود می‌آورد تا بدون نیاز به مجوز اتریوم برای انجام محاسبات‌شان از مقیاس نامحدودی استفاده نمایند. استارک نت در واقع امکان انجام این کار را بدون به خطر افتادن امنیت شبکه اتریوم انجام می‌دهد.
