ظهور بلاکچین و رشته های دانشگاهی مرتبط با ارز دیجیتال در آموزش عالی جهان و ایران

طبق تحقیقاتی که در مورد بلاکچین و کریپتوکارنسی در سطح ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۱۸ انجام شده است، پرسش‌هایی به طور مستقیم با دانشجویان در این مورد مطرح شد که نتیجه‌ی آن یافته‌هایی هستند که در زیر به شرح آن‌ها و رشته های دانشگاهی مرتبط با ارز دیجیتال می‌پردازیم.

ظهور کریپتوکارنسی و رشته های دانشگاهی مرتبط با ارز دیجیتال در آموزش عالی جهان

در ادامه، با استناد به گزارش منتشر شده توسط  coinbase در سال ۲۰۱۸، وضعیت کریپتوکارنسی را در سیستم آموزش عالی در دنیا بررسی می‌کنیم.

• ۴۲ درصد از ۵۰ دانشگاه برتر دنیا، هم ‌اکنون حداقل یک واحد درسی را به آموزش کریپتوکارنسی و بلاکچین اختصاص می‌دهند.
• گروه زیادی از دانشجویان علاقمند به واحدهای درسی کریپتوکارنسی و بلاکچین هستند و همچنین دانشگاه‌ها نیز در حال گسترده‌تر‌ کردن واحدهای آموزشی در حوزه‌های مربوط در بخش‌های مختلف خود هستند.
• این تحقیق شامل نظرسنجی از ۶۷۵ دانشجوی آمریکایی، مختصری از واحدهای ارائه شده در ۵۰ دانشگاه بین‌المللی و مصاحبه با دانشجویان و اساتید است.

هنگامی که واحدهای درسی کریپتوکارنسی و بلاکچین برای بار اول در سال ۲۰۱۴ در دانشگاه‌ها ارائه شد، با استقبال ۳۵ نفر از دانشجویان همراه بود. در بهار سال ۲۰۱۸، تعداد دانشجوهایی که در این واحدها شرکت کردند، به ۲۳۰ نفر افزایش یافت که عوامل برگزاری جلسات را مجبور به انتقال دانشجویان به یک سالن بزرگتر کرد.

عوامل برگزار کننده‌ی این واحدهای کلاسی اظهار داشتند که اولین بار که این کلاس‌ها برگزار شد، تنها به علت علاقه‌ی آن‌ها به بیت ‌کوین و پیشرفتی که قیمت ارزهای دیجیتال داشتند، بود. اما پس از مدتی دلایل دیگری برای ادامه‌ی این آموزش‌ها پدیدار شد که مهم‌ترین آن‌ها، تقاضای شرکت‌کننده‌ها و افرادی بود که با موضوعات مختلف مرتبط با ارزهای دیجیتال سروکار داشتند. این کلاس‌ها به دانشجویان برای رسیدن به آیند‌ه‌ی شغلی بهتر کمک می‌کند.

David Yermack می‌گوید:

این فرایند آنقدر سریع و پیشرفته است که بزودی شاهد تامین مالی جمعی در بستر بلاکچین خواهیم بود. دانشجویان با آموزش این موضوع نفع زیادی خواهند برد.

همین روند مشابه در سراسر دنیا در حال اتفاق افتادن است. دانشجویان سراسر دنیا به یادگیری این ارزهای دیجیتال علاقه و اشتیاق نشان می‌دهند و در ادامه آینده‌ی شغلی درخشانی در انتظار این افراد خواهد بود.

در عوض دانشگاه‌ها نیز در تشکیل مراکز تحقیقاتی در این زمینه و برگزاری واحدهای درسی مربوط به ارزهای دیجیتال، اقدامات مهمی انجام داده‌اند. آن‌ها می‌دانند که تقاضا برای این دروس زیاد و آینده‌ی آن هم درخشان است.

در تحقیقات انجام شده، مشخص شد که در میان ۵۰ دانشگاه برتر دنیا این واحدهای درسی در تمامی رشته‌ها حتی انسان‌شناسی هم ارائه می‌شود. در حقیقت، دانشجویان از رشته‌های مختلف اعم از علوم انسانی و اجتماعی و بقیه‌ی رشته‌ها خواستار این آموزش‌ها هستند.

پاسخگویی به افزایش تقاضا

دانشگاه جانز هاپکینز (Johns Hopkins University) واحدهای درسی بلاکچین را ارائه می‌دهد که در آن دانشجویان در مورد ویژگی‌های امنیتی، منفعت و ضررهای ساختار اولیه‌ی آن در سازمان‌های تجاری می‌آموزند.
در دانشگاه پرینستون (Princeton)، این واحدها شامل آموزش سیستم‌های محاسباتی امن، بلاکچین و مسائل مربوط به اقتصاد و بقیه‌ی مسائل قانونی آن است.
دانشگاه کورنل (Cornell)، دارای بیشترین میزان واحدهای درسی کریپتوکارنسی، رمزنگاری و بلاکچین است. بیش از نیمی از دانشگاه‌هایی که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته‌اند، به آموزش رمزنگاری می‌پردازند.
تکنیک‌هایی که در بلاکچین از آن‌ها استفاده می‌شود، لزوماً جدید نیستند. در واقع، تحقیق در این مورد برای مدت طولانی انجام می‌شده است. تابستان امسال، دانشگاه استنفورد مرکز تحقیق بلاکچین خود را راه‌اندازی کرد و دانشجویان و دانشکده‌های بسیاری را در آن جا گردآوری کرد تا بر روی جنبه‌های مختلف ارزهای دیجیتال و بلاکچین کار کنند.

دن بونه (Dan Boneh)، پروفسور علوم کامپیوتر و مهندسی برق دانشگاه استنفورد و همینطور مدیر عامل مرکز تحقیقات، می‌گوید که با هر بار صحبت و تبادل نظر با تیم‌های جدید، به ۳ ایده‌ی تحقیقاتی جدید دست پیدا می‌کند.

سوال‌های فنی در مورد بلاکچین در حال ظهور است.

محبوب شدن تحقیقات در زمینه کریپتوکارنسی

در دانشگاه برکلی (Berkeley) در سال ۲۰۱۸ یک واحد درسی به نام «بلاکچین، اقتصاد کریپتوکارنسی و آینده‌ی تکنولوژی، تجارت و حقوق» ارائه شد. این یک درس ترکیبی با دانشکده‌های کامپیوتر، تجارت و حقوق بود که با محبوبیت زیادی همراه شد تا حدی که برگزار کنندگان مجبور به نپذیرفتن ۲۰۰ دانشجو شدند زیرا که آن کلاس فقط ظرفیت پذیرش ۷۰ نفر را داشت.

کمپبل هاروی- استاد تجارت بین‌الملل دانشگاه دوک می‌گوید:

دانشجویان حقوقی که در زمینه بلاکچین درس خوانده‌اند و آموزش دیده‌اند، نیازی به فرستادن تقاضای کار ندارند، بلکه افراد به سادگی از آن‌ها می‌خواهند که به شرکت‌های آن‌ها بپیوندند.

هاروی می‌گوید که امروزه دانشجویان اهمیت این نوع دانش را می‌دانند و تقاضای زیاد برای آن را درک می‌کنند. اگر به عنوان دانشجوی حقوق فارغ‌التحصیل بشوید، بازار مناسبی برای کار خود نخواهید داشت. اما اگر دانشجوی حقوق باشید و کمی در مورد ارز دیجیتال دانش و اطلاعات داشته باشید، حتماً استخدام می‌شوید.

نظر دانشجویان در مورد رمزارزها

در میان دانشجویان، علاقه و اشتیاق به کریپتوکارنسی در همه‌جا فراگیر شده‌ است. بر اساس نظرسنجی که از ۶۷۵ دانشجوی آمریکایی در این مورد انجام شد، نتایج حاکی از آن است که در حقیقت بیشتر دانشجویان رشته‌های علوم اجتماعی (۴۷ درصد) علاقه‌ی بیشتری به کریپتوکارنسی نشان دادند تا دانشجویان رشته‌های علوم کامپیوتر و مهندسی (۳۴ درصد).

۱۷ درصد از رشته‌های علوم کامپیوتر و مهندسی هم همانند ۱۵ درصد از رشته‌های اقتصاد و ریاضی و ۱۱ درصد از رشته‌های تجاری دارای واحدهای کریپتوکارنسی هستند. این در حالی است که فقط ۵ درصد از رشته‌های علوم اجتماعی این واحدها را به خود اختصاص داده‌اند.
در نظرسنجی که میان دانشجویان انجام شد، ۱۷ درصد از آن‌ها معتقدند که دانش کریپتوکارنسی و بلاکچین آن‌ها خوب است. این در حالی است که این میزان در نظرسنجی دیگری که از یک جمعیت عمومی در آن زمان انجام شد به ۹ درصد می‌رسد. به طور مشابه، ۱۸ درصد از دانشجویان در این نظرسنجی گفتند که مالک ارز رمزنگاری شده بوده‌اند یا همین حالا نیز هستند که این عدد دو برابر میزانی است که جمعیت عمومی به آن اشاره کرده بودند.

یک چهارم دانشجویان می‌گفتند که می‌خواهند گرایش مخصوص کریپتوکارنسی و یا بلاکچین را برای ادامه تحصیل انتخاب کنند.
به گفته‌ی بندیکت بونز، دانشجوی دکترای دانشگاه استنفورد در رشته‌ی کریپتوکارنسی، امروزه در میان دانشجویان هیجان و اشتیاق وصف‌ نشدنی در مورد کریپتوکارنسی‌ها وجود دارد. زمانی که بونز برای اولین بار واحدی با عنوان رمزنگاری برداشت، دانشجوی ارشد هوش مصنوعی بود. آن درس علاقه‌ی او را در زمینه‌ی کریپتوکارنسی افزایش داد و او را به سمت تغییر رشته‌ی دکتری پیش برد.
اغلب افراد به بونز نزدیک می‌شوند تا اگر کسی را می‌شناسد که دانش قابل قبولی از کریپتوکارنسی‌ها دارد را به آن‌ها معرفی کند، اما او می‌گوید هرکسی را که می‌شناسد به واسطه‌ی تقاضای زیاد برای این رشته، همین حالا هم شاغل هستند. او می‌گوید:

امروزه اگر در زمینه رمزنگاری و کریپتوکارنسی متخصص و حرفه‌ای باشید، بیکار ماندن برای شما غیرممکن است.

وضعیت رشته دانشگاهی مرتبط با ارز دیجیتال در آموزش عالی ایران

موضوع رمزارزها در سیستم آموزش عالی کشور ما نیز مورد توجه قرار گرفته است. برای مثال، از ابتدای نیم‌سال اول تحصیلی سال ۹۷، واحد درسی «مبانی بلاکچین و رمزارزها» به دانشکده‌ی مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف، در مقطع فوق لیسانس و دکتری اضافه و ارائه شده است.

هدف این درس، آشنا شدن دانشجویان با مبانی نظری و عملی بلاکچین و کاربردهای آن است. پس از آن دانشجویان می‌توانند به پژوهش و تفحص در زمینه‌ی رمزارزها بپردازند و محصولات جدیدی را توسعه نمایند.

با علم به این که سیستم‌های مبتنی در بلاکچین به اندازه‌ی کافی در حال توسعه و تحول هستند، به زودی شاهد این خواهیم بود که کاربرد آن در کشور ما هم روند رو به افزایشی را در پیش خواهد گرفت.

صحبت پایانی: چشم‌اندازی رو به آینده

دوک هاروی می‌گوید:

بهتر است هرچه زودتر دانشجویان خود را برای آینده آماده کنید. بلاکچین هیچ‌ وقت از بین نخواهد رفت.

گزینه‌های انتخابی زیادی برای افرادی که دانش آموخته‌ی دانشگاه نیستند هم وجود دارد که بتوانند به واسطه‌ی آن اطلاعات بیشتری در زمینه رمزنگاری به دست آورند. دوره‌های آنلاین بسیاری در وبسایت‌هایی نظیر Udemy ،Coursera ،edX و Udacity در زمینه‌ی رمزنگاری و حتی درس‌های خیلی تخصصی‌تر بلاکچین و کریپتوکارنسی یافت می‌شود.
این دوره‌ها توسط حرفه‌ای‌ها و متخصصین زیادی گردآوری شده که شامل اساتید برخی از ۵۰ دانشگاه برتر بین‌الملی است. هنوز همه‌ی دانشگاه‌ها به پیشرفت‌های بروز در این زمینه دست نیافته‌اند اما اساتید مطرح این حوزه معتقدند که اوج بلوغ و شکل‌گیری بلاکچین و کریپتوکارنسی‌ها و مقبولیت‌ آن‌ها توسط تجارت‌های مختلف و بقیه‌ی گروه‌های متنوع در سال‌های اخیر نشانگر تاثیر روزافزون و پیشرفت مداوم این رشته است. همین موضوع می‌تواند باعث شود که دانشگاه‌ها هم این آموزش را جدی بگیرند.