پوزیشن معاملاتی چیست؟ نحوه انتخاب موقعیت معاملاتی یا Position

دنیای بازارهای مالی مملو از اصطلاحات مالی و تخصصی است که هر تریدر یا معامله‌گری باید با آنها آشنا باشد. یکی از این اصطلاحات، پوزیشن معاملاتی (Trading Position) است که در فارسی آن را به موقعیت معاملاتی ترجمه کرده‌اند. این اصطلاح، بین بیشتر بازارهای مالی ازجمله ارز دیجیتال مشترک بوده و اساسا تعریف‌کننده‌ی نقاط ورود و خروج شما از معامله است. این مفهوم خود به انواع دیگری تقسیم می‌شود که هریک ریسک‌ها و ویژگی‌های خاص خودشان را دارند.

در این مقاله ضمن تعریف پوزیشن معاملاتی، انواع آن را مرور می‌کنیم. در ادامه نیز ریسک‌های احتمالی و ارتباط هریک را با روندهای بازار، استراتژی‌های معاملاتی و شاخص‌های تکنیکی را بررسی خواهیم کرد. با ما همراه شده و پیش از ورود به دنیای معاملات ارزهای دیجیتال و دیگر بازارهای مالی با یکی از اصلی‌ترین اصطلاحات کاربردی آن آشنا شوید.

پوزیشن معاملاتی چیست؟

طبق تعریف، Position، مقدار یک ابزار مالی اعم از اوراق بهادار، ارز دیجیتال و غیره است که یک تریدر (فردی یا سازمانی) در اختیار داشته یا می‌فروشد. معامله‌گر هنگام خرید دارایی موردنظرش، یک موقعیت معاملاتی را از طریق سفارش خرید اختیار کرده یا باز می‌کند. اقدامی که نشان‌دهنده‌ی انتظار او برای افزایش قیمت آن دارایی یا صعودی شدن بازارش در آینده است.

برعکس، تریدر هنگام فروش دارایی، پوزیشن معاملاتی را از طریق سفارش فروش، از اختیار خود خارج کرده یا می‌بندد. به‌هرحال هر پوزیشنی که باز می‌شود قطعا در آینده‌ی نزدیک یا دور بسته خواهد شد. خریدوفروش دارایی در هر Position با دو اقدام Put و Call‌ انجام می‌شود.

انواع موقعیت معاملاتی؛ سود و زیان آنها

موقعیت‌های معاملاتی به سه دسته‌ی اصلی می‌شود که در ادامه آن‌ها را بررسی کرده و سپس مکانیسم سود یا زیان‌دهی‌شان را مرور می‌کنیم؛

موقعیت لانگ (Long Position)

پوزیشن لانگ یا بلندمدت عبارت است از خرید یا در اختیار گرفتن یک دارایی یا قرارداد برای مدت طولانی. تریدر درصورت اختیار یا هولد (Hold) کردن، با افزایش قیمت دارایی سود و با کاهش آن ضرر می‌کند. به این پوزیشن معاملاتی، بای (Buy) یا خرید نیز گفته می‌شود.

موقعیت شورت (Short Position)

به پوزیشن شورت یا کوتاه مدت، سل (Sell) یا فروش نیز گفته می‌شود. تریدر با شورت کردن معامله و فروش دارایی‌اش، به دنبال کسب سود از یک روند نزولی است. او با این کار، دارایی تحت مالکیت یا قرضی‌ را به قیمت گران‌تری فروخته و در آینده با قیمت ارزان‌تری می‌خرد.

یکی از مهم‌ترین روش‌های شورت کردن یک دارایی، استقراض آن از یک پلتفرم وام‌دهی یا دیفای، فروش آن و بازگرداندن مقدار اولیه در زمانی است که قیمت دارایی تا حد موردنظر، کاهش یافته است. مثال زیر می‌تواند منظور ما از پوزیشن معاملاتی شورت برای چنین تریدری را بیشتر مشخص کند:

• استقراض ۲۰۰ واحد ارز دیجیتال X به ارزش کل ۱۰۰۰ دلار (هر کوین پنج دلار)
• فروش دارایی در یک موقعیت شورت به همان قیمت استقراض شده
• رسیدن قیمت هر کوین در یک روند نزولی به سه دلار
• بازگرداندن وجه اولیه به ارزش کل ۶۰۰ دلار (۲۰۰) و کسب سود ۴۰۰ دلاری (۶۰۰ -۱۰۰۰)

موقعیت خنثی (Neutral Position)

وضعیت خنثی درواقع یک پوزیشن معاملاتی نیست؛ بلکه عبارت است از حضور هم‌زمان دو موقعیت شورت و لانگ در پورتفولیوی تریدر. این استراتژی به مدیریت ریسک کمک کرده و می‌تواند زیان‌های احتمالی را به‌ویژه برای معامله‌گران تازه‌کار کاهش دهد.

سود هر موقعیت معاملاتی

آنچه سود معاملات لانگ و شورت را تعیین می‌کنند انتخاب درست آن‌ها بر اساس پیش‌بینی‌های انجام‌شده از روند کوتاه یا بلند مدت قیمت دارایی است. این پیش‌بینی‌ها بر اساس تحلیل تکنیکال، شامل بررسی و مطالعه شاخص‌ها و نمودارها و بر اساس تحلیل فاندامنتال، شامل تحلیل شاخص‌های اقتصاد کلان، به دست می‌آیند.

سود یک موقعیت خنثی را نیز نه روندهای صعودی و نزولی، بلکه عوامل فرعی‌تری مانند نرخ‌های بهره بانک‌های مرکزی، نوسانات یا نرخ‌های مبادله تعیین می‌کنند. همچنین اتخاذ پوزیشن معاملاتی خنثی، نگرانی‌های مربوط به جهت بازار را رفع کرده و ضمن کاهش ریسک، احتمال سودهای نجومی را نیز کاهش می‌دهد.

ریسک هر موقعیت معاملاتی چیست؟

یک پوزیشن معاملاتی باز وضعیتی است که دارایی را در معرض دسترسی بازار قرار می‌دهد. این شرایط هر شکلی اعم از فروش یا خرید را در بر گرفته و می‌تواند از چند دقیقه تا چند سال باز باشد. هرچه وضعیت این بازه زمانی طولانی‌تر، ریسک معامله هم افزایش پیدا می‌کند؛ احتمال وقوع نوسانات یکباره و منفی، یعنی خلاف سود تریدر بیشتر می‌شود. این موضوع برای هر دو موقعیت لانگ و شورت صادق است.

هرچه ارزش دارایی‌های تخصیص داده شده به یک موقعیت معاملاتی بیشتر باشد طبیعتا، ضرر احتمالی آن معامله نیز بیشتر خواهد بود. به این ترتیب تریدرهای ریسک‌پذیرتر، پوزیشن‌های باز بیشتری هم خواهند داشت. تنها راه کاهش این ریسک‌ها، بستن معامله در زمان مناسب است.

به‌طورخلاصه می‌توان گفت که آنچه یک وضعیت معاملاتی شورت را تهدید می‌کند، افزایش قیمت و آنچه یک Position لانگ را تهدید می‌کند، کاهش آن است. با‌این‌حال کاهش مداوم قیمت، یعنی زمانی که اساسا بازار با بحران مواجه است، حتی برای معامله‌گران شورت نیز زیان‌آور است؛ چراکه آنها نیز قطعا به افزایش قیمت دارایی‌های‌شان از یک نقطه‌ی مشخص به بعد امید دارند.

بستن پوزیشن معاملاتی و دلایل آن

پوزیشن‌های معاملاتی بلندمدت یا لانگ با فروش و شورت با خرید بسته می‌شود. هنگام بستن معامله، سود و زیان شما از کنترل آن مشخص خواهد شد. یک تریدر، موقعیت‌های معاملاتی‌اش را به دلایل مختلفی می‌بندد. رسیدن به سود موردنظر و جلوگیری از ضررهای بیشتر، مهم‌ترین این اهداف هستند.

در برخی بازارهای مالی به موقعیت معاملاتی، مالیات نیز تعلق می‌گیرد که می‌تواند ضرر معامله را از سودش بیشتر کند. این موضوع که البته کمتر شاهد آن در بازارهای ارزهای دیجیتال به دلیل غیرمتمرکز بودن این بازار هستیم، می‌تواند دلیلی برای بستن آن باشد.

پوزیشن معاملاتی می‌تواند از سوی صرافی، کارگزاری یا به‌طورکلی واسطه‌های معاملاتی نیز بسته شود. اقدامی که به آن Liquidation گفته می‌شود. احتمال بالای عدم تحقق اهداف یک موقعیت معاملاتی به‌خصوص در معاملات اهرم، اصلی‌ترین دلیل این اقدام است. در این معاملات، محتمل است که ضرر از مارجین یا وثیقه‌ی اولیه‌ی سرمایه‌گذار فراتر رفته و پلتفرم ترید با ضرر مواجه شود. بسته شدن Position در این شرایط را لیکوییدشدن اجباری (Forced Liquidation) می‌نامند.

رابطه پوزیشن و استراتژی‌های معاملاتی

Position معاملاتی در اصل با معاملات اسپات یا نقطه‌ای معنی پیدا می‌کند. در آن‌ها مقدار مشخصی دارایی در نقطه‌ی زمانی باز کردن یا بستن موقعیت معاملاتی خریداری شده یا به‌فروش می‌رسد. با‌این‌حال بسته به امکاناتی که پلتفرم مبادلاتی یا صرافی در اختیار شما قرار می‌دهد می‌توانید قراردادهای آتی، فوروارد و سایر مشتقات را نیز با انواع موقعیت لانگ و شورت خریدوفروش کنید. اهرم کردن پوزیشن برای معامله‌گران حرفه‌ای نیز می‌تواند سودهای کلانی در بر داشته باشد.

با‌این‌حال در یک بازار به‌شدت نوسانی معامله‌گر حرفه‌ای علاوه بر روند بازار به قله‌ها و کف‌های قیمت نیز توجه می‌کند. بر این اساس او ممکن است زمانی که قیمت یک دارایی در حال کاهش است آن را خریده و زمانی که در حال تست سطوح مقاومتی احتمالا موقتی است، آن را بفروشد.

انتخاب پوزیشن معاملاتی با تحلیل تکنیکال

بازکردن یک پوزیشن شورت معاملاتی در بازار ارزهای دیجیتال در مواقعی مانند اشباع روند صعودی و اصلاحات احتمالی، عدم موفقیت در شکستن یک سطح مقاومتی یا منفی شدن احساسات بازار، منطقی‌تر به‌نظر می‌رسد. عکس این موارد، یعنی زمانی که یک رالی احتمالی در پیش است، سطوح حمایتی رد نشده‌اند و احساسات بازار مثبت هستند، برای باز کردن موقعیت‌های لانگ مناسب‌تر خواهد بود.

از مهم‌ترین الگوهای نمودار روزانه نزولی که زمان مناسب برای پوزیشن معاملاتی شورت را نشان می‌دهند عبارتند از:

• تاپ‌های دوتایی (Double Tops)
• تاپ‌های سه‌تایی (Triple Tops)
• سر و شانه ( Head and Shoulders)
• مرد به‌دارآویخته (Hanging Man)
• کندل استیک و Shooting Star
• شمع دوجی سنگ قبر (Gravestone Doji)

الگوهای زیر نیز معمولا به‌عنوان سیگنال‌های مثبت برای پوزیشن معاملاتی لانگ درنظر گرفته می‌شوند:

• کف‌های دوتایی (Double Bottoms)
• سر و شانه برعکس (Inverse Head and Shoulders)
• الگوی مثلث صعودی (Ascending Triangle)
• الگوی چکش (Hammer)
• کندل استیک‌های گاوی مانند دوجی سنجاقک (Dragonfly Doji)

فراوانی موقعیت‌های معاملاتی در هر روند بازار

در یک بازار صعودی، بیشتر شاهد گشایش پوزیشن معاملاتی لانگ از سوی تریدرها هستیم؛ چراکه سرمایه‌گذاران بیشتر به دنبال کسب سود از روند صعودی هستند. در چنینی بازاری سطوح مقاومتی مرتبا آزمایش شده و می‌شکنند. اما در یک بازار نزولی، این موقعیت‌های شورت یا فروش هستند که رشد می‌کنند. در این بازار، سطوح حمایتی مدام تست می‌شوند. بنابراین باز کردن این دو وضعیت در بازارهای دارای روند، بیش از هر زمان دیگری منطقی است. در بازارهای خنثی یا رنج نیز، باز کردن Position شورت، معمول‌تر است.

پوزیشن معاملاتی و کسب سود آسان

معامله در بازار ارزهای دیجیتال در قالب انواع پوزیشن معاملاتی انجام می‌شود. این  نوع ترید اعم از خرید یا فروش و زمان و مقدار آن را تعیین می‌کند. درحالی‌که در بازارهای صعودی معامله‌گران عمدتا موقعیت‌های لانگ یا خرید را باز می‌کنند، در بازارهای نزولی، شاهد وضعیت فروش یا شورت بیشتر هستیم. بااین‌حال هنگام اتخاذ هریک از آنها لازم است که شاخص‌های تکنیکی و فاندامنتال را نیز مدنظر قرار دهیم.

باز و بسته کردن پوزیشن علاوه بر معاملات اسپات در معاملات مشتقات نیز کاربرد دارد. تریدر شورت، انتظار کاهش قیمت‌ها و تریدر لانگ، انتظار افزایش آن‌ها از نقطه‌ی گشایش موقعیت خود را دارد. پیش‌بینی اشتباه درخصوص روندهای احتمالی، اصلی‌ترین ریسک پیش روی هر یک از این‌هاست.