معرفی بزرگ‌ ترین و موفق‌ ترین پروژه های بلاکچین

امروزه ویژگی‌های مهم بلاکچین مانند شفافیت و قابلیت ردیابی تراکنش‌ها، باعث تسهیل معاملات مالی شده است. علاوه بر این، پروژه‌های بلاکچینی راهکار ساده‌ای برای کاربردهای دیگر مانند زنجیره‌های تامین ارائه می‌کنند. به همین خاطر گرایش عمومی به پروژه های بلاکچینی به طور چشمگیری در حال افزایش است. در ادامه به بررسی بهترین پلتفرم‌های بلاکچین خواهیم پرداخت.

شکل گیری و رشد پروژه های بلاکچین

گرایش عمومی به فناوری بلاکچین با جنجال‌های پیرامون بیت‌کوین آغاز شد. رشد بی‌سابقه بیت کوین منجر به ایجاد دارایی‌های دیجیتال جدید و طیف گسترده‌ای از پروژه‌های بلاکچینی شده است. بیت‌کوین مبتنی بر یک پلتفرم بلاکچین است که با چالش‌هایی در مصرف انرژی و سرعت تراکنش همراه است. پروژه های بلاکچین مدرن برای غلبه بر این محدودیت‌ها و رفع نیازهای کاربردی توسعه یافته‌اند. شرکت‌های تحلیل و مشاوره فناوری بلاکچین بیشتر به زمینه‌هایی گرایش دارند که نیاز به همکاری چند جانبه یا تبادل داده وجود دارد. کاربردهای بلاکچین در ردیابی زنجیره تامین، امور مالی، دارایی‌های دیجیتال و مدیریت هویت از مرحله آزمایش فراتر رفته است. امروزه برخی شرکت‌ها در استفاده از پلتفرم‌های بلاکچین برای ایجاد عملکردهای خاص ERP، مانند مدیریت فروش و مدیریت زنجیره تامین (SCM) فعالیت دارند. تکامل پروژه‌های بلاکچین در ایران نیز باعث افزایش آگاهی از امور مالی غیرمتمرکز یا DeFi شده است. تا جایی که مدل‌های کسب‌وکار جدید تهدیدی برای تجارت سنتی و بانک‌ها محسوب می‌شوند. پیش‌بینی می‌شود که پلتفرم‌های بلاکچینی می‌توانند کسب‌وکارهای زنجیره تامین قدیمی را از رده خارج کنند. به‌عنوان مثال، ایالات متحده الزامات جدیدی را برای ردیابی محصولات و مواد شرکت‌های دارویی تصویب کرده که رویکرد جدیدی را به منظور به اشتراک‌گذاری و تبادل کارآمدتر و شفاف‌تر داده‌ها می‌طلبد.

نخستین پروژه های تاثیر گذار در صنعت کریپتو

تاکنون پروژه های زیادی بر پایه فناوری بلاکچین ایجاد شده‌اند که بسیاری از آنها در طول زمان از دور خارج شده‌اند و برخی همچنان به رشد خود ادامه می‌دهند. در ادامه به برخی از آنها که بیشترین تاثیر را بر فضای کریپتو داشته‌اند اشاره می‌کنیم.

اتریوم (Ethereum)

ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) با الهام از بیت کوین، وایت پیپر اتریوم را در سال ۲۰۱۳ منتشر کرد که امروزه یکی از شناخته‌شده‌ترین پلتفرم‌های بلاکچین است. درحالی‌که بلاک‌چین بیت‌کوین یک سیستم نقدی الکترونیکی همتا به همتا را ایجاد کرد، اتریوم با هدف متفاوتی طراحی شد. چیزی که اتریوم را منحصربه‌فرد کرد، قابلیت پشتیبانی از قراردادهای هوشمند بود. قراردادهای هوشمند قراردادهایی هستند که در صورت تحقق شرایط خاص، بدون هیچ واسطه‌ای می‌توانند به طور خودکار معاملات را انجام دهند. اینها می‌توانند تراکنش‌های مالی، رای گیری، حاکمیت و موارد دیگر را تسهیل کنند. اتریوم به‌عنوان یکی از پروژه های موفق بلاکچین، زیربنای برنامه‌های کاربردی سازمانی است. نقاط ضعف کلیدی آن هزینه بالای تراکنش‌ها و کندی تایید آنها در مقایسه با دیگر پلتفرم های بلاکچین است.

اتریوم به طور گسترده توسط توسعه‌دهندگانی که برنامه‌های غیرمتمرکز یا dApps را می‌سازند، بکار گرفته شده است. به‌عنوان مثال، پلتفرم‌های متعددی برای مبادلات توکن‌های غیرقابل‌تعویض (NFT) بر بستر اتریوم وجود دارد. اتریوم دارای جامعه توسعه‌دهندگان فعالی است که توسط Enterprise Ethereum Alliance مرتبط شده‌اند که بیش از ۲۵۰ عضو از جمله Intel، JPMorgan و Microsoft دارد. اکوسیستم اتریوم دارای ابزارهای کامل برای نوشتن قراردادهای هوشمند با استفاده از محیط برنامه‌نویسی Solidity است که روی ماشین مجازی اتریوم اجرا می‌شود. بااین‌حال، پروژه های بلاکچین جایگزین آن می‌توانند تراکنش‌ها را با هزینه کمتر و بسیار سریع‌تر پردازش کنند، اگرچه انتظار می‌رود که پس از اتخاذ مکانیسم کارآمدتر اتریوم ۲، این نواقص رفع شود. انتظار می‌رود این مکانیسم در سال ۲۰۲۳ به‌صورت آزمایشی عرضه شود و در سال ۲۰۲۴ به طور کامل اجرا شود.

یونی سواپ (Uniswap)

اگرچه یونی سواپ اولین پروژه DeFi نبود، اما جایگاه خود را به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین پروژه های بلاکچین در امور مالی غیرمتمرکز تثبیت کرده است. ایده شکل‌گیری Uniswap برای اولین‌بار در سال ۲۰۱۶ در پست ویتالیک بوترین در شبکه اجتماعی Reddit مطرح شد. او ایده خود درباره صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) را به‌عنوان جایگزینی برای صرافی‌های سنتی شرح داد. یونی سواپ برخلاف صرافی‌های سنتی و متمرکز، استانداردهایی برای پیاده‌سازی مکانیسم‌های معاملاتی خودکار ایجاد کرد که به نام بازارساز خودکار (AMM) در مبادلات غیرمتمرکز شناخته می‌شود. AMMها با جایگزین کردن دفترچه‌های ثبت سفارش صرافی با برنامه‌های رایانه‌ای، نیاز به حضور طرف‌های واسطه در تجارت را از بین می‌برند.

اتریا (Etheria)

سه ماه پس از راه‌اندازی شبکه اصلی اتریوم در سال ۲۰۱۵، سایرس ادکیسون در کنفرانس DEVCON 1 دنیای اتریوم مجازی خود را با نام اتریا به نمایش گذاشت. در اتریا، بازیکنان می‌توانند زمین‌های شش‌ضلعی را به قیمت یک اتر (ETH) خرید و فروش کنند. در این پلتفرم برای تایید مالکیت زمین‌ها، از توکن‌های غیرقابل‌تعویض nft استفاده شده است.

اتریا یک لحظه مهم در تاریخ پروژه های بلاکچین است زیرا برای اولین‌بار بود که NFT در شبکه اتریوم ایجاد شد. امروزه، بسیاری از بازارهای NFT مانند OpenSea و Rarible بر اساس بلاکچین اتریوم هستند. اتریا نه‌تنها جهان را با NFT آشنا کرد، بلکه به‌عنوان یک مدل اولیه برای کلکسیون‌های NFT، فروش زمین مبتنی بر متاورس و بازی‌های مبتنی بر بلاک‌چین بود.

دائو (The DAO)

در سال ۲۰۱۶، برخی از اعضای اولیه جامعه اتریوم گرد هم آمدند و از یک پروژه توسعه‌یافته توسط انجمن خود با نام Genesis DAO رونمایی کردند. این پروژه که به The DAO شهرت یافت، اولین سازمان خودگردان غیرمتمرکز در بلاکچین اتریوم بود. با استفاده از قراردادهای هوشمند، DAOها یک ساختار شرکتی ایجاد می‌کنند که باز، شفاف و فاقد هرگونه مدیریت سلسله مراتبی است. DAO به‌گونه‌ای طراحی شده بود تا مانند یک صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر برای پروژه های بلاکچین غیرمتمرکز عمل کند. بااین‌حال DAOها می‌توانند اشکال مختلفی داشته باشند، اهداف متفاوتی را دنبال کنند و تقریباً برای هر چیزی ایجاد ارزش کنند.

اگرچه DAO بسیار تاثیرگذار بود، اما مدت کوتاهی پس از راه‌اندازی، به دلیل هک ۳٫۶ میلیون اتر که منجر به فورک بلاکچین اتریوم به اتریوم و اتریوم کلاسیک شد، بسیار لطمه دید. با این حال DAO الهام‌بخش پروژه های بلاکچین سازمانی آینده شد و ایده حاکمیت غیر متمرکز را معرفی کرد. امروزه، ده‌ها سازمان غیر متمرکز DAO برتر، نزدیک به ۲ میلیارد دلار در خزانه خود نگهداری می‌کنند و مدیریت DAO برای هر تصمیمی بین دارندگان یک ارز دیجیتال استفاده می‌شود.

بررسی بهترین پروژه های بلاکچین ۲۰۲۳

امروزه شرکت‌های بزرگ فناوری پا به عرصه فناوری بلاکچین گذاشته‌اند و از این فناوری برای توسعه محصولات خود استفاده می‌کنند. ما مهمترین آنها را بررسی می‌کنیم.

بلاکچین IBM

IBM Blockchain یک شبکه غیرمتمرکز ولی خصوصی با مشتریان سازمانی است که ریسک‌پذیری کمتری دارند. این بلاکچین در کنار فناوری‌های قدیمی، فرصت‌های وسیعی برای اتصال به فضای ابری سازمانی و استفاده از امکانات یکپارچه را امکان‌پذیر می‌کند. ابزار توسعه‌دهنده بلاک‌چین IBM به‌گونه‌ای طراحی شده که کاربردی و قابل تنظیم باشد. IBM برای ساده کردن وظایف حیاتی مانند تنظیمات سریع قراردادهای هوشمند، یک رابط کاربر پسند نیز ایجاد کرده است.

راکش موهان، مدیر توسعه راه‌حل‌های بلاک‌چین IBM، می‌گوید این شرکت پیشرفت چشمگیری در خدمات مالی و بانکداری و همچنین زنجیره تامین داشته است. برخی از نمونه‌های پروژه های بلاکچین موفق آن عبارت‌اند از IBM Food Trust که بیش از ۱۸ میلیون تراکنش را برای فروش بیش از ۱۷۰۰۰ محصول انجام داده و Blockchain Community Initiative در تایلند، که از خدماتی مانند تعهدات پرداخت و حراج‌های سازمانی ۲۲ بانک تایلندی پشتیبانی می‌کند.

محصولات هایپرلجر

Hyperledger Fabric مجموعه ابزارهایی است که به ایجاد پروژه های بلاکچین کمک می‌کند. این پلتفرم توسط بنیاد لینوکس بر اساس دفتر کل توزیع شده سازمانی ساخته شده است. اکوسیستم هایپرلجر مشتمل بر اجزا کاملی است که می‌تواند به‌صورت ماژولار به هر معماری متصل شود و در استقرار بلاکچین خصوصی به‌خوبی امنیت و سرعت را بهبود بخشد. در ادامه دو نمونه از محصولات هایپر لجر را معرفی کرده ‌یم:

Hyperledger Sawtooth

یکی از ابتکارات بلاکچین منبع‌باز که توسط Hyperledger و بنیاد لینوکس میزبانی شده، Hyperledger Sawtooth است. این پلتفرم از مکانیزم اجماع جدیدی به نام اثبات زمان سپری شده (proof of elapsed time) استفاده می‌کند. این مکانیسم می‌تواند با فناوری‌های امنیتی مبتنی بر سخت‌افزار ادغام شود تا «محیط‌های اجرای قابل‌اعتماد» را برای اجرای امن کد برنامه فعال کند. این محیط‌ها در واقع فضای حفاظت شده حافظه کامپیوتر هستند. رایج‌ترین کاربردهای Hyperledger Sawtooth برای توسعه سیستم‌های زنجیره تامین است. با این حال با سفارشی کردن Sawtooth می‌توان برای پروژه های بلاکچین خاص نیز از آن استفاده کرد.

R3 Corda

بحث‌هایی وجود دارد که آیا R3 Corda از نظر فنی یک بلاک‌چین است یا یک نوع جایگزین دفترکل توزیع شده. این پلتفرم از مکانیسم اجماع جدیدی استفاده می‌کند که در آن تراکنش‌ها به‌صورت رمزنگاری به هم مرتبط می‌شوند؛ اما به طور دوره‌ای چندین تراکنش را در یک بلوک دسته‌بندی نمی‌کند. حتی سایت رسمی کوردا آنرا این‌گونه توصیف می‌کند:

«کوردا هم یک بلاکچین هست و هم نیست! یکی از مزایای کلیدی این رویکرد این است که تمام تراکنش‌ها در لحظه پردازش می‌شوند. این می‌تواند عملکرد آنرا را در مقایسه با سایر پروژه‌های بلاکچینی بهبود بخشد.»

تزوس (Tezos)

Tezos یک پلتفرم قدیمی است که از سال ۲۰۱۴ از برنامه‌های غیرمتمرکز، قراردادهای هوشمند و ابزارهای مالی جدید مانند NFT پشتیبانی می‌کند. این پلتفرم از یک پروتکل قابل ارتقا و کلاینت‌های نرم‌افزاری مدولار پشتیبانی می‌کند. این ویژگی‌ها باعث می‌شود تزوس برای استفاده در پروژه های بلاکچین جدید سازگاری داشته باشد. جامعه تزوس با بروزرسانی این پلتفرم محدودیت سایز قراردادهای هوشمند را افزایش داده و ابزارهایی را برای خودکارسازی فرایند NFT ها در زنجیره تامین سازمانی توسعه داده است.

ایاس (EOS)

پلتفرم بلاکچین EOS.IO برای اولین‌بار به‌عنوان یک پروژه منبع‌باز در سال ۲۰۱۸ راه‌اندازی شد. ایاس از پروژه های بلاکچینی است که برای توسعه برنامه‌های کاربردی غیرمتمرکز و قراردادهای هوشمند بهینه شده است. به گفته طرفداران آن، ایاس از یک مکانیسم اجماع پیچیده مبتنی بر PoS استفاده می‌کند که عملکرد بهتری نسبت به مکانیسم‌های قدیمی ارائه می‌دهد. همچنین شامل پشتیبانی از یک ویژگی حاکمیتی برای رای‌گیری در مورد تغییرات پلتفرم است.

نقطه قوت این بلاکچین، تراکنش‌های سریع و ویژگی‌های پیشرفته حساب کاربری برای استقرار برنامه‌ها است. تاکنون بیش از ۴۰۰ برنامه کاربردی از جمله مدیریت هویت، SCM و بازی، بر روی این پلتفرم توسعه یافته است. انجمن ایاس همچنین ابزارهای مختلفی را برای پیاده‌سازی موارد استفاده مختلف مانند مراقبت‌های بهداشتی، DeFi و SCM بر روی این بلاکچین فراهم می‌کند.

استلار (Stellar)

Stellar از پروژه های بلاکچین جدید است که برای انواع مختلف برنامه‌های DeFi بهینه‌سازی‌شده است. استلار از پروتکل اجماع ستاره‌ای استفاده می‌کند که می‌تواند زمان مورد نیاز برای پردازش تراکنش‌ها در بلاک چین عمومی را سرعت دهد. همچنین شامل مکانیسم‌های امنیتی برای بستن کاربران مخرب یا مشکوک است. استلار توسط چندین شرکت برای تجارت بین‌المللی و مبادله پذیرفته شده است. برنامه‌های کاربردی MoneyGram برای انتقال پول، Circle برای پرداخت‌ها و زیرساخت خزانه Flutterwave برای ادغام پرداخت‌ها در برنامه‌های سازمانی، از نمونه برنامه‌های کاربردی پروژه های بلاکچینی بر بستر استلار هستند.

کوینسس (ConsenSys Quorum)

ConsenSys Quorum یک نسخه سفارشی شده از اتریوم است که توسط شرکت خدمات مالی JPMorgan توسعه‌یافته است. این پروژه بلاکچین از ویژگی‌های اصلی بلاک‌چین اتریوم بهره می‌برد و آن را در محیطی مناسب برای بانک‌ها بهینه می‌کند. در واقع برای پشتیبانی از تراکنش‌های پرسرعت بین نهادی مانند بانک‌ها و شرکت‌های بیمه در یک شبکه خصوصی، بهینه‌سازی شده است. همچنین برای بهبود پشتیبانی از مقرراتی مانند GDPR در اروپا و CCPA در کالیفرنیا، ویژگی‌های حفظ حریم خصوصی را به اتریوم اضافه می‌کند. کوینسس از سال ۲۰۱۵ محل حضور توسعه‌دهندگان برای کار بر روی مهمترین پروژه های بلاکچین و Web3 بوده است. ConsenSys در جولای ۲۰۲۲، سرویس بلاکچین Quorum را در Microsoft Azure برای تسهیل استقرار سازمانی راه‌اندازی کرد.

نظر شما در خصوص بهترین پلتفرم‌های بلاکچینی سال ۲۰۲۳ چیست؟ شما جای کدام بلاکچین را در این لیست خالی می‌بینید؟ دیدگاه خود را با ما درمیان بگذارید.