هر آنچه نیاز است از تراکنش بیت کوین بدانید

بیت کوین به عنوان یک پول الکترونیکی، با این هدف ساخته شد تا افراد بدون نیاز به واسطه یا محدودیت‌هایی که در تراکنش‌های بانکی وجود دارد، مبادلات مالی خود را بدون سقف و در ۲۴ ساعت روز انجام دهند. این که شما، به عنوان یک فعال بازار کریپتو، از این ارز دیجیتال برای سرمایه‌گذاری دارایی‌های خود استفاده کنید یا مبادلات روزانه خود را با آن انجام دهید تفاوت چندانی ندارد؛ در هر صورت باید با شیوه‌های تراکنش بیت کوین آشنا باشید و اصول آن را نیز بدانید تا سرمایه خود را از دست ندهید. در ادامه این مقاله شما را با ماهیت تراکنش‌ های بیت کوین و چگونگی اجرای آن‌ها به طور کامل آشنا خواهیم کرد.

تراکنش بیت کوین چگونه کار می‌کند؟

به بیان ساده، یک تراکنش در شبکه بیت کوین یعنی انتقال ارزش بیت کوین از یک آدرس به آدرس دیگر که بر روی شبکه بلاک چین انجام می‌شود. تراکنش بیت کوین زمانی اتفاق می‌افتد که کاربر «الف» مقدار مشخصی بیت کوین را به کاربر «ب» می‌دهد. این تراکنش‌ها پیام‌هایی مانند ایمیل هستند که به صورت دیجیتالی امضا شده‌اند و برای تأیید به شبکه بیت کوین ارسال می‌شوند؛ پس از تایید نهایی و به‌وسیله یک ماینر بیت کوین در شبکه بلاک چین ثبت خواهند شد.

ساتوشی ناکاموتو در وایت پیپر بیت کوین نوشته است: «ما بیت کوین را به عنوان زنجیره‌ای از امضاهای دیجیتال تعریف می‌کنیم. هر مالک با امضای دیجیتالی هش تراکنش قبلی و کلید عمومی مالک بعدی و افزودن آن‌ها به انتهای کوین، بیت کوین را به شخص بعدی انتقال می‌دهد. دریافت‌کننده نیز می‌تواند امضاها را برای تأیید زنجیره مالکیت تأیید کند.»

بنابراین طبق تعریفی که خالق این ارز دیجیتال گفته است، هیچ بیت کوین فیزیکی وجود ندارد و صاحبان بیت کوین نیز هیچ حساب اختصاصی ندارند. اما در عوض، یک «بلاک چین» وجود دارد که می‌توانی آن را به‌عنوان یک دفتر کل یا یک رکورد از تمام تراکنش‌هایی که تاکنون میان آدرس‌های بیت‌کوین انجام شده‌اند، در نظر گرفت. این سوابق تراکنش‌ها توسط معامله‌گران شبکه بیت‌کوین (که به اصطلاح به آن‌ها گره‌ گفته می‌شود) به‌روزرسانی شده و با افزایش و کاهش موجودی‌ در هر یک از گره‌ها روی بلاک چین منتشر می‌شود. بنابراین برخلاف باور بسیاری مبنی بر گم شدن پول در تراکنش ناشناس بیت کوین، تراکنش‌های این ارز، شاید کمی سخت‌تر از سایر ارزها، اما همچنان بر روی بلاک چین قابل ردیابی است.

بیت کوین برای اطمینان از درستی تراکنش‌های انجام شده، از رمزنگاری با کلید عمومی استفاده می‌کند. کاربران شبکه بیت کوین، در کنار کلیدهای عمومی یک کلید خصوصی نیز دارند که به آن‌ها اجازه استفاده از کلیدهای عمومی برای اجرای تراکنش بیت کوین را می‌دهد و متعلق به شخص آن‌ها است. اما برای این که بدانیم تراکنش بیت کوین چیست ابتدا باید با کلیدهای عمومی و خصوصی به طور کامل آشنا شویم.

کلیدهای عمومی و خصوصی در تراکنش بیت کوین

برای این که هر فردی بتواند مقدار بیت کوینی که می‌خواهد را مبادله و ارسال کند، باید به کلیدهای عمومی و خصوصی دسترسی داشته باشد. اما کلیدهای عمومی و خصوصی یعنی چه؟

زمانی که می‌گوییم فردی مالک یا سهام‌دار بیت کوین است، در واقع یعنی این فرد به یک جفت کلید دسترسی دارد. جفت کلید شامل:

• یک کلید عمومی (یا همان آدرس) که قبلاً مقداری بیت کوین به آن ارسال شده است.
• یک کلید خصوصی منحصر به فرد (یا یک رمز عبور) که به بیت کوینی که قبلاً به کلید عمومی (آدرس) ارسال شده بود اجازه می‌دهد تا به جای دیگری ارسال شود.

کلیدهای عمومی که به آن‌ها آدرس‌های بیت کوین نیز گفته می‌شود، دنباله‌هایی از حروف و اعداد هستند که به طور تصادفی و رندوم شکل می‌گیرند و عملکردی مشابه با آدرس ایمیل یا نام کاربری در رسانه‌های اجتماعی دارند. کلیدهای عمومی زمانی استفاده می‌شوند که فردی بخواهد به آدرس شما بیت کوین ارسال کند یا شما بخواهید تراکنش بیت کوین انجام دهید. بنابراین و همانطور که از نام این کلیدها پیدا است، افراد می‌توانند کلیدهای عمومی را با خیال راحت با یکدیگر به اشتراک بگذارند.

کلیدهای خصوصی کمی متفاوت با کلیدهای عمومی هستند. این کلیدها نیز دنباله‌ایی از حروف و اعداد است که به صورت تصادفی تولید می‌شود. با این حال، کلیدهای خصوصی مانند رمز عبور ایمیل یا سایر حساب‌های فرد باید مخفی نگه‌داشته شوند و هرگز نباید با فرد دیگری به اشتراک گذاشته شود زیرا خطر دزدی و از دست دادن دارایی بیت کوین را برای فرد به دنبال دارد.

به بیان ساده، آدرس بیت کوین یا همان کلیدهای عمومی مانند یک گاوصندوق شفاف است که همه افراد می‌توانند داخل آن را ببینند، اما تنها کسانی که کلید خصوصی یا رمز عبور را داشته باشند می‌توانند قفل گاوصندوق را باز کنند و به پول‌های داخل آن دسترسی داشته باشند.

ورودی و خروجی تراکنش بیت کوین چیست؟

ساتوشی ناکاموتو می‌گوید: «اگرچه می‌توان کوین‌ها را به‌صورت جداگانه مدیریت کرد، اما انجام یک معامله جداگانه برای هر سنت کار دشواری است. برای اینکه ارزش بیت کوین تقسیم و ترکیب شود، تراکنش‌های آن دارای ورودی و خروجی های متعدد هستند. در تراکنش‌ بیت کوین معمولاً یا یک ورودی از یک تراکنش بزرگتر قبلی وجود دارد یا ورودی های متعددی که مقادیر کمتری دارند و با هم ترکیب می‌شوند. علاوه بر ورودی‌ها حداکثر دو خروجی نیز وجود دارد: یکی برای پرداخت، و دیگری برای اصلاح تراکنش بیت کوین، در صورت وجود مشکل، به فرستنده.»

برای این که این بخش از وایت پیپر بیت کوین را بهتر متوجه شویم اجازه دهید تا ورودی و خروجی تراکنش بیت کوین را با یک مثال توضیح دهیم.

فرض کنید دوست شما (علی) می‌خواهد ۱ بیت کوین برای شما بفرستد. برای انجام این کار، او با استفاده از کلید خصوصی خود تراکنشی خاص را آغاز می‌کند. این تراکنش بیت کوین شامل سه بخش خواهد بود:

ورودی‌ها (Input): این بخش حاوی اطلاعات در مورد بیت کوینی بوده که قبلاً به آدرس ولت علی ارسال شده است. به عنوان مثال، علی ۰.۶ بیت کوین و محمد ۰.۶ بیت کوین قبلا برای علی واریز کرده‌اند. اکنون، برای ارسال ۱ بیت کوین به شما، ولت علی دو ورودی قبلی دارد: یک ورودی ۰.۶ بیت کوین قبلاً از سینا و یک ورودی ۰.۶ بیت کوین از محمد که از تراکنش‌های قبلی موجود است.

حجم (Amount): معادل مبلغی که دوست شما می‌خواهد ارسال کند یعنی ۱ بیت کوین است.

‌خروجی‌ها (output): در این تراکنش دو خروجی وجود دارد. اولی ۱ بیت کوین به آدرس شما و دومی ۰.۲ بیت کوین که به عنوان اصلاحیه تراکنش به علی بازگردانده می‌شود. در نهایت مبلغ ۱ بیت کوین خروجی اصلی است که به ولت شما می‌رسد.

یک نکته مهم در مورد تراکنش بیت کوین این است که یک تراکنش می‌تواند چندین ورودی و خروجی داشته باشد و تا زمانی که هر خروجی دارای یک مقدار مرتبط باشد و مجموع مقادیر ورودی بیشتر از مقادیر خروجی باشد، تراکنش معتبر خواهد بود.

توضیحاتی که گفته شد، شاید کمی گیج‌کننده به نظر برسند، اما خبر خوب این است که تمام فعالیت‌های در حین تراکنش‌ها به طور خودکار توسط ولت شما انجام می‌شوند و نیازی نیست که آن‌ها را حفظ باشید یا برای هر تراکنش بدانید.

تایید تراکنش بیت کوین و تشکیل بلاک چین

در مثالی که پیشتر گفتیم، دوست شما (از طریق نرم افزار کیف پول خود) تراکنش مورد نظرش را به شبکه بیت کوین پخش می‌کند. گروه ویژه‌ای از معامله‌گران در شبکه یا همان ماینرها تأیید می‌کنند که کلیدهای دوست شما می‌توانند به ورودی‌ها (یعنی آدرس‌هایی از جایی که قبلاً بیت‌کوینی را که مدعی کنترل آن است)، دسترسی داشته باشند یا خیر. ماینرها همچنین فهرستی از موارد دیگر را برای ثبت تراکنش‌های بیت کوین جمع‌آوری می‌کنند.

تراکنش‌هایی که تقریباً در یک زمان مشابه  به شبکه بیت کوین فرستاده می‌شوند یک بلاک را تشکیل می‌دهند و هر ماینری که بلاک تراکنش‌های خود را تایید کرده باشد، مجاز است کار بلاک جدیدی را شروع و بلاک قبلی را به زنجیره اضافه کند. بلاک جدید نیز پس از تایید به شبکه پخش می‌شود و در صورتی که سایر شرکت کنندگان شبکه (گره‌ها) موافق باشند، تایید بلاک معتبر است (یعنی تراکنش های موجود در آن از تمام قوانین پروتکل پیروی می‌کند و به درستی به بلاک قبلی ارجاع داده شده است) سایر ماینرها می‌توانند زنجیره بلاک (بلاک چین) را ادامه دهند. در نهایت، هر تراکنشی که در بلاک قبلی بوده توسط ماینر بعدی تأیید می‌شود و با اضافه شدن این بلاک‌ها به زنجیره، تعداد تاییدات تراکنش‌های دوست شما نیز افزایش می‌یابد.

علت زمانبر بودن تراکنش‌ بیت کوین چیست؟

هر بلاک از بلاک چین فقط می‌تواند شامل تعداد معینی از تراکنش‌ها باشد و این تعداد با فضای موجود در هر بلاک که ۱ مگابایت است تعیین می‌شود. این فضای محدود در بلاک چین باعث به وجود آمدن مفهومی به نام بازار کارمزد شده، جایی که ماینرها (که دریافت‌کننده کارمزد هستند)، تنها تراکنش‌هایی را انتخاب می‌کنند که کارمزد بالایی داشته باشند. بنابراین هر چه کارمزد یک تراکنش بیشتر باشد انگیزه ماینرها برای اولویت قرار دادن آن تراکنش بیشتر خواهد بود.

جالب است بدانید اندازه بلاک یک فضای قابل تعیین و دلخواه است، اما جامعه بیت‌کوین تصمیم گرفته است تا اندازه بلاک‌‌ها را تا حد امکان کوچک نگه دارد تا کارکرد را برای افراد آسان‌تر کند. بیت‌کوین کش (Bitcoin Cash)، که زیر مجموعه‌ایی از بیت‌کوین است، اندازه بلاک بزرگ‌تری دارد و برای تراکنش‌ها به کارمزد بسیار کمتری هم نیاز دارد.

کارمزد تراکنش بیت کوین چقدر است؟

کارمزد تراکنش بیت کوین نرخ مشخصی ندارد و ممکن است از چند سنت تا ۱۰۰ دلار نیز متغیر باشد. دلیل این اختلاف قیمت این است که کارمزد بیت کوین هم به عرضه و هم به تقاضا (یعنی میزان شلوغی شبکه در یک زمان معین) و حجم تراکنش شما بستگی دارد و به همین دلیل نمی‌تواند میزان ثابتی باشد. در درجه اول حجم تراکنش تحت تأثیر ورودی‌ها قرار می‌گیرد، بنابراین اگر تراکنش شما ورودی‌های زیادی داشته باشد، فضای بلاک بیشتری را اشغال می‌کند و طبیعتا کارمزد بیشتری را نیز طلب می‌کند.

همانطور که اشاره شد، کارمزد تراکنش بیت کوین بنا به عرضه و تقاضا تعیین می‌شود اما بسیاری از کیف‌پول‌ها، به کاربران این اجازه را می‌دهند تا کارمزد تراکنش‌ها را به صورت دستی و خودشان تنظیم کنند و هزینه اضافی نپردازند. برای مثال، اگر عجله‌ایی برای تایید تراکنش ندارید، می‌توانید کارمزد کمتری را تعیین کنید تا زمانی که شبکه شلوغ کمتری دارد، توسط ماینر دریافت شود یا با افزایش کارمزد خود، از پردازش سریع تراکنش‌های درخواستی اطمینان حاصل کنید.

آیا تراکنش بیت کوین در آینده دستخوش تغییر می‌شود؟

بدیهی است که بیت کوین در میان افرادی که ترید ارز دیجیتال یا هولد انجام می‌دهند، محبوب‌ترین ارز بوده و از آنجا که تبدیل به یک واحد ارزی معتبر برای خریدهای روزمره و غیره نیز شده است، جای تعجبی ندارد که شلوغ‌ترین شبکه تراکنش‌ را نیز داشته باشد. با این وجود تیم پشت این ارز همچنان اعتقادی بر گسترش شبکه بلاک چین آن ندارند و به همین دلیل کارمزدهای تراکنش این ارز روز به روز با قیمت‌های نجومی‌تری روبه‌رو می‌شود و کاربران نیز از این تاخیر در انتقال‌ها ناراضی هستند. با ظهور شبکه‌های رقیب پرسرعتی مانند اکوسیستم لونا که سرعت تایید تراکنش باورنکردنی دارد، باید دید تیم بیت کوین در آینده چه برنامه‌ایی برای بلاک چین خود خواهد داشت.