هارد کپ و سافت کپ: محدودیتی مفید در عرضه اولیه ارزهای دیجیتال

هارد کپ (Hard Cap) و سافت کپ (Soft Cap) دو مفهوم بسیار تأثیرگذار در آینده یک توکن یا ارز دیجیتال جدید به شمار می‌روند. تخمین یک میزان دقیق برای این دو معیار، می‌تواند عرضه اولیه سکه (ICO) را بسیار موفقیت‌آمیز کرده و توجه سرمایه‌گذاران به سمت آن را جلب کند؛ اما در سمت مقابل، این دو معیار می‌توانند یک توکن را در همان مرحله ابتدایی عرضه از بین ببرند! در این مقاله به بررسی این دو مفهوم و اهمیت آن‌ها از دید توسعه‌دهندگان و همچنین کاربران ارزهای دیجیتال خواهیم پرداخت.

هارد کپ چیست؟ یک مفهوم با دو تعریف متفاوت!

تمام ارزهای دیجیتال و توکن‌ها در اولین مرحله پیدایش خود از طریق فرایندی به نام عرضه اولیه سکه یا ICO در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرند. هدف از عرضه اولیه سکه، جذب سرمایه از طرف توسعه‌دهندگان ارز دیجیتال برای ادامه روند پیشرفت آن است. در این مرحله هر سرمایه‌گذار می‌تواند میزان کوین موردنظر خود را خریداری کرده و در انتظار رشد قیمت آن باشد. اما همان‌طور که انتظار می‌رود، تمام کوین‌های موجود، در این مرحله در اختیار سرمایه‌گذاران قرار نمی‌گیرند!

بیشتر بخوانید: ICO چیست؟

اینجاست که اصطلاح هارد کپ وارد عمل می‌شود. به زبان ساده، Hard Cap عبارت است از حداکثر میزان سرمایه‌ای که از جانب توسعه‌دهندگان برای جمع‌آوری در مرحله عرضه اولیه در نظر گرفته شده است. این رقم اغلب با معیار یک پول سنتی (نظیر دلار) مشخص می‌شود.

به عنوان مثال تصور کنید که یک تیم توسعه‌دهنده، یک توکن یا ارز دیجیتال را توسعه داده و در پی جمع‌آوری مقداری سرمایه برای ادامه حیات آن هستند. این تیم یک رقم مشخصی را به عنوان هارد کپ و سقف سرمایه مورد نظر خود تأمین کرده و عرضه اولیه را آغاز می‌کند. به محض این که مجموع سرمایه‌گذاری‌های انجام شده به این سقف رسید، عرضه اولیه به پایان رسیده و دیگر امکان خرید سکه از این طریق وجود نخواهد داشت.

البته در برخی منابع، به اشتباه مفهوم Hard Cap با حداکثر عرضه یا همان Maximum supply یکسان گرفته می‌شود. با این وجود این دو اصطلاح با یکدیگر متفاوت هستند. حداکثر عرضه، بیشترین تعداد موجود از یک توکن را نشان می‌دهد. به عنوان مثال حداکثر عرضه بیت‌کوین، ۲۱ میلیون واحد است؛ اما این عدد نشان‌دهنده حداکثر میزان عرضه اولیه آن نیست.

مسئولیت تنظیم Hard Cap به عهده کیست؟

تعیین Hard Cap به صورت کامل برعهده تیم توسعه دهنده توکن جدید است. با توجه به این که تنظیم این معیار پیش از عرضه اولیه توکن صورت می‌گیرد، جامعه بلاک چین نقشی در انتخاب و نظارت بر میزان تعیین شده توسط تیم توسعه نخواهند داشت. البته تعیین هارد کپ به شدت بر روی ارزش واقعی یک توکن و ارز دیجیتال موثر است. در قسمت‌های بعدی مقاله، به صورت مفصل به بررسی این موضوع پرداخته‌ایم.

آیا امکان تغییر هارد کپ وجود دارد؟

Hard Cap در اصل یک پارامتر در میان کدهای شبکه بلاکچین است. این پارامتر توسط جامعه بلاک چین و وب‌سایت‌های تحلیل ارزهای دیجیتال تحت نظارت قرار می‌گیرد. برای دور زدن محدودیت و تغییر این سقف، توسعه‌دهندگان نیاز به ایجاد تغییراتی در پارامترهای خود خواهند داشت که ممکن است باعث ایجاد یک ارز دیجیتال کاملاً جدید شود. علاوه بر این وجود برخی اشکالات فنی در کدها نیز می‌توانند حداکثر سقف جمع‌آوری سرمایه اولیه را با تغییر مواجه کنند.

در هر صورت، تغییر رسمی و قانونی هارد کپ نیاز به تغییر و اصلاح کدهای آن خواهد داشت؛ در نتیجه در یک نهاد غیرمتمرکز نظیر بلاک چین، اغلب جامعه باید با این تغییر موافقت کرده و در صورت نیاز اصلاحات جدیدی پیش از اعمال نهایی تغییرات مطرح کنند. در غیر این صورت ممکن است شبکه بلاکچین با یک فورک (Fork) مواجه شود که نتیجه آن کسب تایید از تمامی گره‌های جامعه یا حذف آن‌ها خواهد بود.

تعیین دقیق هارد کپ می‌تواند نقش بسیار مؤثری در آینده یک ارز دیجیتال داشته باشد. در سمت مقابل، سرمایه‌گذاران باهوش نیز می‌توانند از طریق این معیار تعیین شده، تصمیمات دقیقی در مورد خرید یا عدم خرید یک ارز دیجیتال جدید بگیرند. در بخش‌های بعدی بیشتر به اهمیت این معیار پرداخته‌ایم. اما قبل از بررسی اهمیت هارد کپ، شاید بهتر باشد نگاهی به نقطه مقابل آن یا همان سافت کپ داشته باشیم.

سافت کپ: حداقل سرمایه برای ادامه حیات یک ارز دیجیتال

سمت مقابل هارد کپ، به مفهوم دیگری به نام سافت کپ می‌رسد. البته اگر به صورت کامل با ماهیت Hard Cap آشنا شده باشید، نقش Soft Cap نیز مشخص خواهد شد. به طور خلاصه، سافت کپ عبارت است از حداقل میزان سرمایه‌ای که توسعه‌دهندگان یک ارز دیجیتال یا توکن برای جمع‌آوری در مرحله عرضه اولیه در نظر دارند. در صورتی که این سرمایه جمع‌آوری نشود، عرضه سکه با شکست مواجه شده و وجه پرداخت شده سرمایه‌گذاران به حساب آن‌ها بازگشت داده خواهد شد.

سافت کپ به طور عمومی با دو هدف تعیین می‌شود. هدف اول، تخمین موفقیت پروژه توسط توسعه‌دهندگان است. به این صورت که اگر یک ارز دیجیتال در مرحله آغازین خود قادر به جلب توجه سرمایه‌گذاران و کسب بودجه لازم برای ادامه فعالیت خود را نداشته باشد، امیدی به موفقیت آن نخواهد بود.

دلیل دوم تعیین سافت کپ نیز به جلب اعتماد سرمایه‌گذاران مربوط می‌شود. سافت کپ می‌تواند مانع از یک سرمایه‌گذاری کورکورانه بر روی یک پروژه با آینده نامشخص شود. به عبارت دیگر سرمایه‌گذاران اطمینان دارند که اگر پروژه مورد سرمایه‌گذاری در مرحله ابتدایی با شکست مواجه شود، سرمایه آن‌ها به صورت کامل عودت داده خواهد شد و ریسکی در این رابطه وجود ندارد. با توجه به تعریف این دو اصطلاح، می‌توان نتیجه گرفت که میزان تعیین شده برای Hard Cap همواره بیشتر از Soft Cap خواهد بود.

اهمیت تعیین هارد کپ و سافت کپ

همان‌طور که اشاره شد، معیارهای Hard Cap و Soft Cap می‌توانند نقش تعیین‌کننده‌ای در آینده یک توکن یا ارز دیجیتال داشته باشند. تعیین کف و سقف دقیق در مرحله عرضه اولیه، به شدت بر روی ارزش واقعی یا به اصطلاح توکنومیک (Tokenomic) یک ارز دیجیتال تاثیرگذار خواهد بود. همین مسئله در آینده می‌تواند حجم بازار (مارکت کپ) توکن را نیز تحت تاثیر خود قرار دهد.

در صورتی که تیم توسعه‌دهنده قادر به تخمین مناسب این دو پارامتر نباشند، خطرات زیر در کمین آن‌ها خواهد بود:

عدم  امکان جمع‌آوری بودجه اولیه: در صورتی که تیم توسعه‌دهنده یک توکن، برآورد دقیقی از هزینه‌های توسعه و زیرساخت خود نداشته باشد، ممکن است میزان سافت کپ را کمتر از حد مورد نیاز تعیین کند. در نتیجه ممکن است علی‌رغم رسیدن سرمایه جمع‌آوری شده اولیه به این رقم، پروژه با چالش‌هایی برای ادامه فعالیت خود مواجه شود.

کمبود عرضه توکن (Hard Cap پایین): این حالت زمانی ممکن است ایجاد شود که تیم توسعه دهنده در پیش‌بینی تقاضای توکن ناموفق باشد. در این شرایط با وجود تقاضا برای سرمایه‌گذاری، سرمایه جمع‌آوری شده به هارد کپ رسیده و عرضه اولیه متوقف خواهد شد.

عدم دستیابی به حداقل معیار علی‌رغم جمع‌آوری بودجه کافی: این مورد مربوط به حالتی است که توسعه‌دهندگان سطح بالایی برای سافت کپ تعیین می‌کنند. در این شرایط ممکن است بودجه اولیه مورد نیاز برای توسعه بیشتر توکن جمع‌آوری شود؛ اما عدم دستیابی به حداقل میزان تعیین شده پروژه را با شکست مواجه کرده و بودجه را به سرمایه‌گذاران بازگرداند.

کاهش ارزش توکن از دید سرمایه‌گذاران: در حالتی ممکن است تیم توسعه‌دهنده سقف سرمایه را بسیار بالا در نظر گرفته و پس از خریدهای اولیه، میزان تقاضا برای آن فروکش کند. در چنین شرایطی سایر سرمایه‌گذاران عرضه بالای توکن را معادل با کم‌ارزش بودن آن تلقی کنند و علاقه‌ای به سرمایه‌گذاری بر روی آن ندارند.

البته به این نکته توجه داشته باشید که تعیین هارد کپ و سافت کپ به هیچ وجه برای عرضه‌های اولیه اجباری نیست. در دنیای کریپتو، عرضه‌های اولیه دارای این پارامترها با اصطلاح Capped و عرضه‌هایی که فاقد حداقل و حداکثر میزان عرضه باشند، با اصطلاح Uncapped شناخته می‌شوند.

مقایسه عرضه‌های اولیه Capped و Uncapped

همان‌طور که اشاره شد، عرضه‌های اولیه از لحاظ تعیین سقف و کف سرمایه مشابه یکدیگر نیستند. در واقع برخی پروژه‌ها ترجیح می‌دهند تا رقمی به عنوان هارد و سافت کپ تعیین نکنند  و با هر سرمایه جمع‌آوری شده‌ای به کار خود ادامه دهند. هدف این عرضه اولیه، کسب حداکثر سود بدون تعیین محدودیت برای هارد کپ است؛ اما عدم تعیین کپ می‌تواند سرمایه‌گذاران را بدبین کند. زیرا در صورت عدم استقبال کافی، سرمایه‌گذاران بودجه تخصیص داده شده خود را از دست خواهند داد و در صورت عرضه بالا، توکن خریداری شده آن‌ها کم‌ارزش خواهد بود.

در نتیجه مواردی نظیر امکان جمع‌آوری سرمایه بدون محدودیت، امکان مشارکت بیشتر و امکان کسب بودجه نامحدود، جزو مزایای عرضه اولیه Uncap بوده و احتمال کاهش رغبت سرمایه‌گذاران به خرید توکن، در دسته معایب آن قرار می‌گیرد. از همین رو سرمایه گذاری در عرضه‌های اولیه دارای کپ، اطمینان بیشتری را به همراه دارند.

محدودیت همیشه هم بد نیست!

در این مقاله اصطلاحات هارد کپ، سافت کپ و همچنین تفاوت عرضه‌های اولیه بر اساس این پارامترها را به شما معرفی کردیم. تعیین Hard Cap و Soft Cap می‌تواند در کنار جلب اعتماد سرمایه‌گذاران، ارزش واقعی یک توکن یا ارز دیجیتال را نیز به صورت قابل توجهی افزایش دهد. با این حال عدم دقت در تعیین این پارامترها، به همان اندازه می‌تواند آینده یک توکن را نابود کند. به عنوان یک سرمایه‌گذار، وجود کپ در عرضه اولیه تا چه اندازه‌ای برای شما اهمیت دارد؟ نظرات و تجربیات خود را با ما و سایر کاربران والکس به اشتراک بگذارید.