مقایسه رشد بازارهای مالی و سرمایه؛ کدام دارایی‌ها بیشترین سودآوری را دارند؟

سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی و سرمایه همواره به‌عنوان راهی برای حفظ ارزش ثروت و حتی رشد آن در نظر گرفته می‌شود. با غیرمتمرکز شدن بازارها و خدمات کارگزاران و صرافی‌های واسطه، امروزه ورود به این بازارها از همیشه آسان‌تر است. اما از طرف دیگر، تعدد آن‌ها می‌تواند سبب سردرگمی شود. این سردرگمی، زمانی بیشتر خواهد شد که پای سود بازارهای مالی و مقایسه آن‌ها به میان می‌آید.

در این مقاله انواع بازارهای مالی و سرمایه را مختصرا معرفی و سپس عملکرد هریک از سال ۱۴۰۰ تا امروز را از نظر سودآوری بررسی می‌کنیم. پیش از شروع، لازم به ذکر است که در این مطلب، بازارها را از نظر کاربردی و نه تئوری دسته‌بندی کرده‌ایم. همچنین مهم‌ترین آن‌ها را کاربران داخل ایران برگزیده‌ایم. با ما همراه شده و برآوردی از سود بازارهای مالی به دست آورید.

بازار سهام؛ معروف‌ترین در بین بازارهای مالی و سرمایه

بازار سهام یا بورس (Stock Market)، قطعا یکی از شناخته‌شده‌ترین و بزرگ‌ترین بازارهای مالی و سرمایه در سراسر دنیاست. در این بازار، شرکت‌ها سهام خود را به‌منظور خرید و فروش در اختیار معامله‌گران و سرمایه‌گذاران می‌گذارند. برای این منظور آن‌ها معمولا باید از نهاد مربوطه در هر کشور مجوزهای لازم را کسب کنند. سپس، سهام آن‌ها اصطلاحا در آن بازار لیست می‌شود.

بازارهای بورس نیویورک (NYSE)، نزدک (Nasdaq)، یورونکست هلند (Euronext) و شانگهای چین (Shanghai Stock Exchange) در حال حاضر بزرگ‌ترین بازارهای بورس و حتی به‌طورکلی، بازارهای مالی و سرمایه در دنیا هستند. در کشور ما نیز سازمان بورس و اوراق بهادار متولی بازار سهام است. برای ورود به این بازار نیز باید از طریق کارگزاری‌های بورس اقدام کنید.

بررسی سود بازار سهام ایران از سال ۱۴۰۰

وضعیت کلی بازار بورس ایران از نظر سودآوری با شاخصی به نام شاخص کل بورس بیان می‌شود. نرخ رشد این شاخص در طی سال‌های گذشته به شرح زیر بوده است:

• سال ۱۴۰۰: حدود ۴٫۴ درصد
• سال ۱۴۰۱: حدود ۴۳ درصد
• سال ۱۴۰۲: حدود ۱۱٫۹ درصد
• نیمه اول سال ۱۴۰۳: منفی ۴٫۴۷ درصد

بنابراین به‌طورکلی می‌توان گفت که طی سه سال و نیم گذشته، شاهد رشد تقریبا ۵۵ درصدی سود سرمایه‌گذاری در بازار سهام ایران بوده‌ایم. بسته به شرکت صاحب سهام، این رقم می‌تواند بیشتر یا کمتر شود.

بازار فرابورس؛ بازاری با ریسک بیشتر

از نظر سود بازارهای مالی سنتی، بازار فرابورس (Over The Counter‌ یا OTC) شاید جذابیت بیشتری برای سرمایه‌گذاران خطرپذیر داشته باشد. در این بازار، سهام شرکت‌هایی لیست می‌شود که هنوز برای ورود به بازار اصلی بورس، شرایط لازم را ندارند. آن‌ها معمولا شرکت‌های تازه‌تاسیس با پتانسیل رشد یا افت قیمت بیشتر هستند. در سال‌های گذشته، رشد قیمت سهام برخی شرکت‌ها در این بازار در ایران از ۳۰۰ درصد نیز فراتر رفت. بااین‌حال ضرر برخی دیگر از شرکت‌ها نیز به همین اندازه یا بیشتر قابل توجه بود.

بازار طلا؛ روش قدیمی سرمایه‌گذاری بین ایرانیان

یکی از مهم‌ترین بازارهای مالی و سرمایه در کل دنیا، بازار طلا است. ایران نیز نه‌تنها از این قاعده مستثنی نیست، بلکه مردم آن از دیرباز به طلا به‌عنوان یکی از روش‌های اصلی سرمایه‌گذاری نگاه کرده‌اند. دلیل مهم این موضوع را می‌توان در عواملی مانند قدرت پول ملی در برابر سایر ارزهای رایج، دلایل فرهنگی و غیره جستجو کرد. 

سود سرمایه‌گذاری در طلا از سال ۱۴۰۰

سکه یکی از مهم‌ترین روش‌های فعالیت در بازارهای مالی و سرمایه برای ایرانیان است. قیمت این دارایی طی سال گذشته (آبان ۱۴۰۰ تا آبان ۱۴۰۳) از حدود ۱۲ میلیون تومان به حدود ۵۱ میلیون تومان رسید؛ عددی که رشد بیش از ۳۳۰ درصدی این دارایی را نشان می‌دهد. طی همین بازه، قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز با تقریبا همین میزان رشد از حدود ۱٫۲ میلیون تومان به بیش از ۴٫۳ میلیون تومان رسیده است.

سود بازارهای مالی و سرمایه در ایران از روندهای جهانی نیز متاثر است. بنابراین توجه به نوسان قیمت جهانی طلا نیز، به‌ویژه برای افرادی که به سرمایه‌گذاری در پلتفرم‌های بین‌المللی جهانی در حوزه طلا علاقه‌مند هستند، ضروری است. بنابراین هنگام ورود به بازار طلا، بد نیست که رشد قیمت جهانی هر اونس طلا از حدود ۱۸۱۸ دلار به ۲۷۴۷ دلار طی بازه آبان ۱۴۰۰ تا آبان ۱۴۰۳ را نیز در محاسبات خود لحاظ کنید.

در دو ماه منتهی به تاریخ نگارش این مطلب، سرعت رشد قیمت جهانی طلا و نیز قیمت طلا در ایران به‌طورکلی تندتر شده است. روندی که ناشی از تحولات اقتصادی و سیاسی، قدرت‌گیری مجدد دلار و نیز تحولات مربوط به عرضه این فلز گران‌بها و تقاضا برای آن در بخش‌های مختلف مانند تکنولوژی است.

روش‌های سرمایه‌گذاری در طلا

به غیر از خرید طلای فیزیکی قالب‌هایی مانند زیورآلات، سکه، شمش و طلای آب‌شده، برای سرمایه‌گذاری روی طلا می‌توانید از بستر بازارهای مالی و سرمایه متنوعی استفاده کنید. مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• خرید طلای دیجیتال: شامل خرید یکی از ارزهای دیجیتال با پشتوانه طلا مانند تتر گلد و پکس گلد. نوسان قیمت این توکن‌ها متاثر از قیمت جهانی طلا است.

• صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا: صندوق سرمایه‌گذاری (ETF) نوعی دارایی قابل معامله در بورس و شامل دارایی‌های متنوعی مانند طلا، سهام شرکت‌ها، قراردادهای آتی، دیگر کالاها و حتی ارزهای دیجیتال است.
• قراردادهای آتی طلا: قرارداد آتی (Future Contract) طلا نوعی دارایی قابل معامله در بازارهای مختلف مانند بورس و فارکس است که امکان خرید یا فروش طلا در تاریخ مشخصی در آینده با قیمت توافق‌شده را فراهم می‌کند.
• حساب پس‌انداز طلا: این خدمات توسط برخی بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری ارائه می‌شود.

همانطور که می‌بینید، برای خرید طلا با هریک از این روش‌ها، باید به بسترهای متفاوتی در هریک از بازارهای مالی و سرمایه مانند کارگزاری‌های بورس، بانک‌ها یا حتی انواع صرافی ارز دیجیتال مراجعه کنید.

بازار ارز دیجیتال؛ نوسانی‌‌ترین در بین بازارهای مالی و سرمایه

با در نظر گرفتن فاکتور سود بازارهای مالی، بازار ارز دیجیتال (Cryptocurrency) نه‌تنها پرسودترین، بلکه پرریسک‌ترین محسوب می‌شود. این بازار نوین، بستری برای خرید و فروش هزاران رمزارز و مشتقات آن‌هاست. بیت کوین، اتریوم، تتر، بایننس کوین، سولانا، یو‌اس‌دی‌سی، ریپل، دوج کوین و ترون نمونه‌ای از مهم‌ترین ارزهای دیجیتال از نظر مارکت کپ یا ارزش بازار هستند. 

• قیمت ارزهای دیجیتال تحت تاثیر عوامل متنوعی نوسان می‌کند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
• شرایط کلان اقتصادی و سیاسی کلی دنیا به‌ویژه در آمریکا و اروپا
• قوانین وضع‌شده درباره این صنعت از سوی نهادهای مالی و سیاسی
• پیشرفت‌ها یا چالش‌های تکنولوژیک پیش روی صنعت بلاکچین
• رویدادها و شاخص‌های فنی مانند هاوینگ بیت کوین و سختی شبکه
• جزئیات مربوط به نحوه عرضه و کاربردهای توکن

بررسی سود سرمایه گذاری در رمزارزها از سال ۱۴۰۰

برخلاف بسیاری از بازارهای مالی و سرمایه، برای بررسی سود کلی سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال، شاخص واحدی در دست نیست. در عوض باید به نوسان قیمت دارایی‌های مهم مانند بیت کوین و اتریوم و از طرف دیگر دارایی‌های نوسانی‌تر مانند برخی از میم کوین‌ها توجه کنیم. در اینجا وضعیت نوسان قیمت برخی از مهم‌ترین توکن‌های این بازار را در بازه پنجم آبان ۱۴۰۰ تا پنجم آبان ۱۴۰۳ خلاصه کرده‌ایم:

• بیت کوین (اولین و مهم‌ترین رمزارز بازار): از ۵۸۹۶۰ دلار به ۶۶۷۵۴ دلار
• اتریوم (مهم‌ترین آلت کوین): از ۴۲۱۷ به ۲۲۴۸ دلار
• دوج کوین (اولین و مهم‌ترین میم کوین): از ۰٫۲۲۱ دلار به ۰٫۱۳۲۵ دلار
• سولانا (رمزارز اصلی اکوسیستم سولانا): از ۲۰۵ به ۱۶۸ دلار
• نیر (بزرگ‌ترین توکن حوزه هوش مصنوعی از نظر حجم بازار): از ۹٫۲۸ به ۴٫۱۵ دلار

در نگاه اول، این اعداد نشان‌دهنده ضررده بودن سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال در این بازه زمانی هستند. اما با عوض کردن این بازه به یک سال گذشته، یعنی پنج آبان ۱۴۰۲ تا پنج آبان ۱۴۰۳ با اعداد زیر مواجه می‌شویم:

• بیت کوین: از ۳۳۹۰۰ دلار به ۶۶٫۷۵۴ دلار (رشد تقریبا ۱۰۰ درصدی)
• اتریوم: از ۱۷۸۰ به ۲۲۴۸ دلار (رشد تقریبا ۳۸ درصدی)
• دوج کوین: از ۰٫۰۶۷ دلار به ۰٫۱۳۲۵ دلار (رشد تقریبا ۱۰۰ درصدی)
• سولانا: از ۳۱٫۷۳ به ۱۶۸ دلار (رشد تقریبا ۴۳۹ درصدی)
• نیر: از ۱٫۸ به ۴٫۱۵ دلار (رشد تقریبا ۱۳۰ درصدی)

سود بازارهای مالی به بازه سرمایه‌گذاری و زمان ورود و خروج شما از موقعیت‌های‌تان نیز بستگی دارد؛ اما همانطورکه می‌بینید، این وابستگی در بازار کریپتوکارنسی بسیار بیشتر است.

ریسک و سود سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال

نوسانات شدید و عدم تمرکز بازار کریپتوکارنسی در مقایسه با دیگر بازارهای مالی و سرمایه، آن را به گزینه‌ای عالی برای تریدرها بدل کرده است. به همین دلیل، در سال‌های گذشته و به‌ویژه در طول بولران‌های سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۲۱، بسیاری از این بازار سودهای کلان به دست آوردند. در طرف مقابل نیز عده زیادی سرمایه خود را در بحران‌هایی مانند بحران سقوط اکوسیستم ترا در سال ۲۰۲۲ از دست دادند.

سود و زیان شما از خرید ارز دیجیتال به توکن‌های انتخابی‌تان جهت سرمایه‌گذاری نیز بستگی دارد؛ برخی توکن‌ها مانند میم کوین‌ها پتانسیل سود و زیان بیشتری دارند. برخی از نمونه‌های موفق در این مورد پپه، شیبا، دوج کوین و بونک هستند. اما برخی دیگر مانند بیت کوین و اتریوم، امن‌تر بوده و رشد کندتری نیز دارند.

بررسی سود سرمایه‌گذاری در بازار مسکن

مسکن نیز یکی بازارهای مالی و سرمایه بزرگ در بسیاری از کشورها از جمله ایران است. آمارها نشان می‌دهند که قیمت متوسط هر متر خانه در شهر تهران از حدود ۳۲ میلیون تومان در آبان ۱۴۰۰ با رشد سالانه حدودا ۶۳ درصد، به نزدیکی ۸۶ میلیون تومان در آبان ۱۴۰۳ رسیده است. بخش بزرگی از این رشد، به سال ۱۴۰۲ مربوط می‌شود.

در نگاه اول و از نظر سود بازارهای مالی و سرمایه، این آمار، مسکن را در رده‌هایی بالاتر از بورس و حتی ارزهای دیجیتال قرار می‌دهد. با‌این‌وجود، این بازار در بسیاری از مواقع با وجود رشد، نوعی رکود تورمی را تجربه می‌کند. همچنین، سرمایه‌گذاری بلندمدت در مسکن، نیازمند در نظر گرفتن هزینه‌های نگهداری است. از طرف دیگر شیب رشد قیمت آن نیز پس از گذشت هر سال، افت پیدا می‌کند. این عوامل قطعا از سود واقعی شما در این بازار می‌کاهند.

بررسی سود سرمایه‌‌گذاری در فارکس

در بین بازارهای مالی و سرمایه، بازار ارزهای خارجی در سال‌های گذشته یکی از داغ ترین‌ها بوده است. در تاریخ انتشار این مطلب، قیمت دلار در کانال ۶۷ هزار تومان قرار دارد؛ عددی که نشان‌دهنده رشد تقریبا ۵۰ درصدی آن نسبت به سال گذشته با قیمت حدود ۴۲ هزار تومان و نیز رشد تقریبا ۲٫۵ برابری آن از آبان ۱۴۰۰ با قیمت حدود ۲۶ هزار تومان است. قیمت یورو نیز تقریبا با همین شیب رشد داشته است. 

فارکس مهم‌ترین بازاری است که از طریق آن می‌توانید به خرید و فروش ارزهای رایج خارجی بپردازید. سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال با پشتوانه ارز فیات مانند استیبل کوین‌های تتر و USDC نیز ورود به این بازار مالی را آسان‌تر کرده‌اند.

بررسی سود سرمایه‌گذاری در بازار خودرو

در کشور ما، خودرو سال‌هاست که به یک کالای سرمایه‌ای بدل شده است. سرمایه‌گذاری روی این کالا از طریق خرید و فروش مستقیم و نیز بازار بورس کالا صورت می‌گیرد. آمارها نشان‌دهنده رشد سالانه حدود ۳۰ درصدی قیمت خودرو از سال ۱۴۰۰ هستند؛ عددی که با توجه به نوع خودرو، سال ساخت، محبوبیت و حتی عوامل جزئی‌تر مانند رنگ و ویژگی‌های خودرو متغیر است.

مانند بازار مسکن، در مورد خودرو نیز باید عامل استهلاک، هزینه‌های نگهداری، بیمه و کارکرد آن را هنگام خرید این کالا به‌منظور سرمایه‌گذاری در نظر داشته باشید. همچنین خرید خودرو ریسک‌های طبیعی ناشی از تصادف، بروز ایرادات فنی یا سرقت را نیز در بر دارد.

بررسی سود سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت

اوراق قرضه یا اوراق مشارکت دولتی، یکی از بازارهای مالی و سرمایه کم‌ریسک است. برای سرمایه‌گذاری روی این دارایی باید به بانک‌ها مراجعه کنید. دولت با فروش این اوراق، به شما تعهد می‌دهد که در پایان بازه زمانی تعیین شده که معمولا یک‌ساله است، اصل پول‌تان به اضافه سود آن را به شما بازگرداند.

از سال ۱۴۰۱ نرخ سود اوراق مشارکت برابر با حداقل ۲۳ درصد تعیین شده است. این نرخ در برخی بانک‌ها تا ۳۰ درصد نیز افزایش می‌یابد. در سال ۱۴۰۰ نیز این نرخ برابر با ۱۸ درصد بود. هنگام سرمایه‌گذاری در این بازار باید شاخص تورم را نیز در محاسبات خود لحاظ کنید.

بازارهای مالی و سرمایه؛ کدام روش سرمایه‌گذاری بهتر است؟!

به‌طورکلی برآورد بیشترین سود در بازارهای مالی به عوامل متعددی از جمله نوع دارایی، بستر سرمایه‌گذاری، بازه زمانی ورود و خروج از بازار، هزینه‌های معامله و هزینه‌های نگهداری از دارایی بستگی دارد. بااین‌حال، در جدول زیر تلاش کردیم سود بازارهای مالی مختلف را به‌همراه دیگر اطلاعات ارائه‌شده در این مقاله خلاصه کنیم:

نوع دارایی	سود از آبان ۱۴۰۰ تا آبان ۱۴۰۳	ریسک نگهداری	استهلاک و هزینه نگهداری	هزینه معامله
بازار بورس	۵۵ درصد	کم	ندارد	متوسط (شامل مالیات و کارمزد)
طلا	۳۳۰ درصد	بسته به روش سرمایه‌گذاری از بسیار زیاد تا بسیار اندک	بسته به روش سرمایه‌گذاری	بالا (شامل مالیات، کارمزد، اجرت، سود فروشنده و غیره)
ارز دیجیتال	بسته به نوع توکن از بسیار ضررده تا سود چندصد درصدی	در صورت نگهداری در کیف پول‌ها یا صرافی‌های معتبر: پایین	ندارد	اندک (شامل کارمزد)
مسکن	حدود ۱۸۰ درصد	متوسط	دارد	بالا (شامل کمیسیون، مالیات، هزینه‌های شهرداری و غیره)
ارزهای بین‌المللی	حدود ۲۵۰ درصد	بسته به روش نگهداری از بالا تا اندک	ندارد	اندک (شامل کارمزد)
خودرو	حدود ۱۰۰ درصد	بالا	دارد	بالا (شامل مالیات، کمیسیون و غیره)
اوراق مشارکت	حدود ۶۴ درصد	ندارد	ندارد	پایین

نظر شما درباره سود و زیان هریک از بازارهای مالی و سرمایه در سال‌های اخیر چیست؟ چه پیش‌بینی‌ای در مورد آینده دارید؟ نظر خود را با ما دیگر خوانندگان والکس به‌اشتراک بگذارید.