مقایسه آربیتروم و آپتیمیزم، تفاوت بهترین رول آپ های مقیاس پذیری اتریوم

در چند سال اخیر راهکار لایه دو اتریوم به بخشی جدایی ناپذیر از اکوسیستم اتریوم تبدیل شده و از اواخر سال ۲۰۲۰ استراتژی‌های اصلی مقیاس‌پذیری اتریوم را هدایت می‌کنند. حتی ویتالیک بوترین در پست وبلاگ خود به اهمیت این پروژه‌ها در شبکه اتریوم پرداخته است. از بین شبکه‌های لایه دوم اتریوم می‌توان به متیس، لوپرینگ، بوبا، پولیگان، اپتیمیزم و آربیتروم اشاره کرد. در این مطلب به معرفی و مقایسه آربیتروم و آپتیمیزم که از فناوری رول آپ استفاده می‌کنند، پرداخته و مزایا و معایب هر کدام را بررسی می‌کنیم.

رول آپ چیست؟

رول آپ نوعی راه‌حل مقیاس‌پذیری است که گروهی از تراکنش‌ها را دسته‌بندی و تایید می‌کند. سپس این تراکنش‌های جمع شده را بر اساس یک قرارداد هوشمند به لایه اصلی یعنی اتریوم ارسال می‌کند. این روش هزینه‌های تراکنش را کاهش می‌دهد و در عین حال سرعت را بالاتر می‌برد.

در واقع در این روش، تراکنش‌ها در بیرون شبکه اصلی انجام می‌شود و فقط اطلاعات این فرایند به شبکه اصلی منتقل و در بلوک ثبت می‌شود. در حال حاضر، کارمزد بالای تراکنش اتریوم و توان عملیاتی محدود ۱۵ تراکنش در ثانیه (TPS) مقیاس پذیری آن را به شدت محدود می‌کند.

به عنوان راه‌حلی برای این مشکل، راه‌حل‌های مقیاس‌بندی رول‌آپ ایجاد شده‌اند که به دو دسته‌های ZK-rollup و Optimistic دسته‌بندی می‌شوند. شبکه‌های آربیتروم و آپتیمیزم از راهکار optimistic بهره می‌برند که امکان تراکنش توکن‌های اتر یا ERC-20 را با توان عملیاتی ۲۰۰۰ تا ۴۰۰۰ TPS و با هزینه گس پایین را فراهم می‌کنند. این قابلیت این امکان را به این شبکه‌ها می‌دهد که تراکنش‌ها را خارج از شبکه بررسی و تایید کند. بنابراین به سرعت بالاتری دست پیدا می‌کند و در مقابل هزینه تراکنش‌ها نیز کاهش پیدا می‌کند.

راه‌حل رول آپ optimistic با اجرای تراکنش‌ها بر روی یک زنجیره جانبی لایه دوم کار می‌کند، در حالی که ابزاری به نام ترتیب‌دهنده، تراکنش‌ها را فشرده ساخته و به لایه یک ارسال می‌کند. این روش پردازش تراکنش‌ها، این مزیت را دارد که داده‌های ارسال شده به شبکه اصلی اتریوم را فشرده می‌کند و در عین حال هزینه‌های گس را کاهش می‌دهد.

علاوه بر این، بر خلاف زنجیره‌های جانبی، راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری رول آپ از مکانیسم اجماع بلاکچین لایه یک استفاده می‌کنند و به پروژه‌ها اجازه می‌دهند از امنیت شبکه‌های بزرگی مانند اتریوم بهره‌مند شوند. همچنین بخاطر این موضوع که این رول آپ‌ها از توان شبکه اصلی بهره می‌برند، هنگامی که با ETH 2.0 ترکیب می‌شوند، پتانسیل افزایش توان عملیاتی تراکنش را تا ۱۰۰۰۰۰ TPS دارند.

مقایسه آربیتروم و آپتیمیزم

در حالی که آربیتروم و آپتیمیزم هر دو به عنوان رول‌آپ‌ optimistic طبقه بندی می‌شوند، ولی چند تفاوت اساسی دارند. در ادامه تفاوت‌ آربیتروم و آپتیمیزم را بررسی می‌کنیم.

در ابتدا این دو شبکه از یک فرآیند حل اختلاف متفاوت برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها استفاده می‌کنند. آپتیمیزم از اثبات تقلب یک دور اجرا شده در لایه یک استفاده می‌کند، در حالی که آربیتروم از اثبات تقلب چند دور که خارج از زنجیره اجرا می‌شود استفاده می‌کند. فرایند اثبات تقلب چند دور آربیتروم پیشرفته‌تر، ارزان‌تر و کارآمدتر از اثبات تقلب یک دور است.

همچنین در حالی که Optimism و Arbitrum هر دو با EVM سازگار هستند، آپتیمیزم از EVM اتریوم استفاده می‌کند، در حالی که آربیتروم ماشین مجازی خود AVM را اجرا می‌کند. این موضوع باعث می‌شود آپتیمیزم فقط از زبان Solidity پشتیبانی کند، در حالی که در پلتفرم آربیتروم از تمام زبان‌های شبکه اتریوم مانند Vyper ،Yul و غیره می‌توان استفاده کرد.

نکته دیگری که با بررسی نقشه راه این دو پروژه متوجه آن می‌شویم این نکته است که Optimism به وضوح نقشه راه توسعه خود را تا سال ۲۰۲۴ ترسیم کرده است و برخی از اهداف آن شامل اجرای نسل بعدی اثبات تقلب‌های تعاملی، رول آپ‌های شارد شده و ارائه یک ترتیب‌دهنده غیرمتمرکز است.

شبکه Arbitrum هیچ یک از برنامه‌های آتی خود را به صورت عمومی در وب سایت یا Github خود درج نکرده است و این موضوع باعث ابهام در آینده این پلتفرم می‌شود.

مقایسه اکوسیستم

این دو پروژه از نظر فنی تفاوت‌های کوچک اما مهمی دارند اما این تفاوت و جزئیات آن، آنچنان به درد کاربر معمولی کریپتو نمی‌خورد. موضوعی که شاید در ظاهر بیشتر مورد توجه قرار گیرد، مقایسه آربیتروم و آپتیمیزم از نظر بزرگی اکوسیستم است.

در حال حاضر کل ارزش قفل شده (TVL) شبکه آربیتروم ۲.۸۲  بیلیون دلار است و این میزان در شبکه آپتیمیزم ۹۴۳ میلیون دلار است که تقریبا یک سوم کل ارزش قفل شده در آربیتروم است.

اکوسیستم Optimism، اگرچه کمی بالغ‌تر است اما ۱۰۲ اپلیکیشن دیفای بر روی آن کار می‌کنند. در مقایسه با ۱۹۴ DApp که به شبکه آربیتروم متصل هستند که نشان از پرطرفدار بودن این شبکه است.

هر دو پروتکل همچنین بسیاری از DEXها، DAppها و پروتکل‌های وام‌دهی را به اشتراک می‌گذارند. بزرگ‌ترین پلتفرم در آربیتروم GMX است، یک صرافی غیرمتمرکز و کامل که به کارمزدهای معاملات پایین مشهور است. دومین پروتکل بزرگ dForce است، یک پروتکل زیرساختی DeFi که خدمات وام‌دهی، تبادل و سهام‌گذاری را ارائه می‌دهد. در مقابل بزرگ‌ترین پروتکل که از شبکه آپتیمیزم استفاده می‌کند Velodrome است که یک DEX برای تجمیع معاملات ارز دیجیتال است. دومین پلتفرم بزرگ اکوسیستم آپتیمیزم، Synthetix است که یکی از بزرگ‌ترین پروتکل‌های دیفای در اتریوم است و امکان ایجاد دارایی‌های مصنوعی بر بستر بلاکچین را مهیا می‌کند.

مقیاس پذیری و هزینه‌های تراکنش

پلتفرم‌های لایه دو به دلیل سرعت پایین تراکنش و هزینه‌های بالای بلاکچین اتریوم ساخته شده‌اند. شبکه Arbitrum با ارتقاء قابلیت Nitro، در حال حاضر از Optimism پیشی گرفته است. با نگاهی به کارمزدهای تراکنش از سایت معتبر ،L2Fees برای انتقال کوین اتر در شبکه آربیتروم به ۰.۰۵ دلار هزینه تراکنش نیاز دارید و فرایند سواپ توکن‌ها تنها با ۰.۱۶  دلار صورت می‌گیرد.

در نقطه مقابل برای جابجایی رمزارز اتر در شبکه آپتیمیزم به ۰.۱۴ دلار گس نیاز دارید و برای سواپ توکن‌ها باید ۰.۲۱ دلار هزینه شبکه پرداخت کنید.

با مقایسه آربیتروم و آپتیمیزم از نظر هزینه‌های انجام فعالیت‌ها در شبکه، آربیتروم نسبت به پروژه رقیب برتری دارد. البته شبکه‌هایی مثل منتیس و لوپرینگ در این زمینه قدرتمندتر ظاهر شده‌اند.

البته شبکه Optimism در آینده به روزرسانی تحت عنوان Bedrock دارد که توان عملیاتی شبکه را به صورت چشمگیری افزایش می‌دهد. با انجام این به روزرسانی شبکه آپتیمیزم می‌تواند از نظر فنی با آربیتروم مقابله کند.

تعداد تراکنش‌های قابل پردازش

تراکنش‌ها در Arbitrum را می‌توان بدون نیاز به گنجاندن در یک بلوک پردازش کرد. این بدان معناست که تراکنش‌ها می‌توانند بسیار سریع‌تر از آنچه در زنجیره اصلی اتریوم انجام می‌شود، اجرا و نهایی شوند. مقیاس پذیری آربیتروم ۴۰۰۰۰ تراکنش در ثانیه است که بسیار بیشتر از شبکه اصلی خواهد بود.

از سوی دیگر، آپتیمیزم به تراکنش‌ها اجازه می‌دهد تا به صورت موازی پردازش شوند که می‌تواند سرعت اجرای تراکنش‌ها را افزایش دهد. مقیاس پذیری آپتیمیزم بین ۲۰۰۰ تا ۴۰۰۰ تراکنش در ثانیه است.

دلیل مقیاس پذیری پایین‌تر آپتیمیزم، وابستگی این پلتفرم به شبکه اصلی برای اجرای تراکنش‌ها است. همین امر این پلتفرم را کندتر و پر هزینه‌تر می‌کند.

جدول مقایسه آربیتروم و آپتیمیزم

در جدول زیر اطلاعات کلیدی دو شبکه آربیتروم و آپتیمیزم درج شده است تا دیدی بهتر نسبت به تفاوت این دو شبکه ارائه شود.

آربیتروم در مقابل آپتیمیزم

به‌صورت کلی هر کدام از این پلتفرم‌ها نسبت به دیگری مزیت‌هایی دارند بدون اینکه یکی از آن‌ها از نظر عینی بهتر باشد. تیم Arbitrum با توانایی خود در گسترش سریع حضور در شبکه‌های اجتماعی و جذب توسعه‌دهندگان DApp، مهارت بالای بازاریابی خود را نشان می‌دهد. به علاوه معماری ترکیبی آربیتروم به دلیل بهره‌مندی از مکانیزم برتر ضد تقلب و ماشین مجازی اختصاصی، بر معماری آپتیمیزم در امنیت و طول عمر برتری دارد.

اما نکته برجسته در مورد تیم Optimism، تاکید زیاد بر عدم تمرکز پروتکل و حاکمیت آن است. همچنین ارائه نقشه راه امیدوارکننده و برنامه‌ریزی شده آپتیمیزم می‌تواند کاربران بیشتری را به این پلتفرم جذب کند و اکوسیستم بزرگ‌تری را ایجاد کند.

بعلاوه با ارائه آپدیت Bedrock آپتیمیزم، این پلتفرم به بسیاری از قابلیت‌های آربیتروم دست پیدا می‌کند و سرعت تراکنش‌ها و مقیاس پذیری آن افزایش پیدا خواهد کرد.