اتمیک سواپ (Atomic Swap)؛ آشنایی کامل با دنیای مبادلات اتمی

اتمیک سواپ یا مبادلات اتمی، طبق یک قرارداد خودکار، امکان انجام مبادله دو توکن با بلاک چین‌های متفاوت را برقرار می‌کند. در انجام این مبادله، واسطه‌ها و نهادهای شخص ثالث از مراحل مبادلات حذف می‌شوند و کاربران در مبادلات خود استقلال بیشتری دارند.

مبادلات اتمی یک سرویس عالی برای معامله‌گران یا تریدرهای ارزهای دیجیتال است. برای شروع معامله در ارزهای دیجیتال، باید آموزش‌های لازم از جمله آموزش ترید ارز دیجیتال را ببینید تا بتوانید در این زمینه فعالیت کنید. در صورتی که تجربه و مهارت کافی در ترید به دست نیاورید، ممکن است بازار ارزهای دیجیتال برای شما ضرر ساز باشد.

اتمیک سواپ چیست؟

اتمیک سواپ (Atomic Swap) یا مبادله اتمی، به مبادله ارزهای دیجیتال با بلاک چین متفاوت گفته می‌شود. در این نوع مبادله، هیچ‌گونه شخص ثالث یا نهادی مانند صرافی وجود ندارد و دقیقا برعکس معاملات مارجین (Margin Trading) عمل می‌کند. در این روش، افرادی که درخواست انتقال ارز مدنظر خود را می‌دهند به یکدیگر وصل می‌شوند و بدون نیاز به اعتمادسازی، مبادلات اتمی خود را انجام می‌دهند.

نام دیگر مبادلات اتمی، مبادله اتمی میان زنجیره‌ای (Cross-chain Atomic Swap) است. امکاناتی که اتمیک سواپ برای انجام مبادلات در اختیار کاربرانش قرار می‌دهد، باعث برتری خودش نسبت به دیگر صرافی‌های غیر متمرکز شده است. از آن جایی که صرافی‌های غیرمتمرکز تنها از یک بلاک چین پشتیبانی می‌کنند و مبادلات ارزها باید تنها روی یک بلاک چین انجام شود، برای کاربران محدودیت‌هایی را به وجود می‌آورد.

یونی سواپ (UniSwap) یکی از بهترین و محبوب‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) است. یونی سواپ تنها از مبادلات بر روی بلاک چین اتریوم پشتیبانی می‌کند. مثلا کاربران به طور مستقیم نمی‌توانند بیت کوین را در ازای اتریوم مبادله کنند. زیرا بیت کوین بر روی یک بلاک چین و اتریوم نیز بر روی یک بلاک چین دیگری است. کاربران برای مبادله این دو ارز دیجیتال به یکدیگر از طریق یونی سواپ یا دیگر صرافی‌های غیرمتمرکز، می‌توانند بیت کوین را به ارز فیات و سپس ارز فیات را به اتریوم تبدیل کنند. همچنین، می‌توانند بیت کوین را به ارزهای دیجیتال دیگر پشتیبانی شده تبدیل کنند تا به اتریوم برسند.

ولی اتمیک سواپ به این شکل نیست و با برقراری ارتباط با بلاک چین‌های دیگر، امکان انجام مبادله با هر بلاک چینی را به طور مستقیم فراهم کرده است. به همین دلیل، این روزها شرکت‌های زیادی در تلاش برای طراحی کیف پول‌هایی مبتنی بر اتمیک سواپ هستند. ولی در حال حاضر، کیف پول اتمیک (Atomic Wallet) امکان انجام مبادلات اتمی را برای کاربرانش فراهم کرده است.

تاریخچه اتمیک سواپ

در واقع، مفهوم مبادلات اتمی دقیقا بعد از به وجود آمدن آلت کوین ها شکل گرفت. به هر ارز دیجیتال دیگری به جز بیت کوین، آلت کوین گفته می‌شود. زمانی که آلت کوین‌ها شکل گرفتند، علاقه مبادله ارزهای دیجیتال به یکدیگر در میان صاحبان ارز دیجیتال به وجود آمد. به همین دلیل، تیر نولان (Tier Nolan) ایده اصلی مبادله همتا به همتا (P2P) بدون دخالت شخص ثالث و صرافی غیرمتمرکزی را مطرح کرد. البته در پس این ایده، به کارگیری فناوری بسیار پیشرفته‌ای از بلاک چین قرار داشت.

در نهایت، چارلی لی (Charlie Lee) مؤسس لایت کوین (LiteCoin) در سال ۲۰۱۷، یک توییت حاوی طراحی مبادله اتمی گذاشت. او در این توییت اعلام کرد که توانسته با استفاده از اتمیک سواپ، لایت کوین را به بیت کوین تبدیل کند. پس از اعلام چارلی لی، بسیاری از صرافی‌های غیرمتمرکز و معامله‌گران تصمیم بر استفاده از مبادله اتمی برای انجام مبادلات خود گرفتند. از این رو، اتمیک سواپ شرایط بهتری را برای ترید ارز دیجیتال فراهم کرد.

یکی از تفاوت‌های اصلی مبادله اتمیک با دیگر صرافی‌های مطرح مانند بایننس (Binance)، کوین بیس (Coinbase) و کراکن (Kraken)، بحث امنیت آنها است. در صرافی‌های ارز دیجیتال، کنترل کامل کیف پول در اختیار کاربران نیست. به همین دلیل، امنیت کیف پول ارز دیجیتال تا حد زیادی به امنیت صرافی بستگی دارد. ولی در اتمیک سواپ خطرات امنیتی کمتری وجود دارد. همچنین، کارمزد و هزینه انجام معاملات کاهش میابد.

عملکرد اتمیک سواپ

هر یک از کاربران برای استفاده از مبادلات اتمی، کلیدهای خصوصی دارند. به طور کلی، روند انجام مبادلات اتمی با به اشتراک گذاری این کلیدهای خصوصی در طرفین معامله است. معامله تنها زمانی انجام می‌شود که کلید خصوصی ارائه شده از طرف دو کاربر، یکسان باشد. پس از توافق طرفین برای انجام معامله، قرار داد هوشمند (Smart Contract) معامله را اجرا می‌کند. تراکنش ثبت شده در بلاک چین، مورد بررسی نودها (Nodes) قرار می‌گیرد و در صورت تأیید تراکنش، یک بلاک جدید برای این تراکنش باز می‌شود.

عملکرد اتمیک سواپ باعث می‌شود تا هیچ فرد غریبه‌ای نتواند به معامله شما دسترسی داشته باشد و کوین‌های شما را به دست آورد. زیرا، دسترسی به کوین‌های کاربران در مبادلات اتمی، تنها در صورت اطلاع از کلیدهای خصوصی امکان‌پذیر است. تمامی فرایند انجام شده در مبادلات اتمی از طریق قراردادهای زمان دار هش شده (Hashed Timelock Contracts) با نام اختصاری “HTLC” انجام می‌شود.

قرارداد هش زمان دار (HTLC)

قراردادهای هش زمان دار که در اتمیک سواپ اجرا می‌شوند، به موارد زیادی برای انجام معاملات رمزارز نیاز دارند. برخی از این موارد مورد نیاز، چندین امضا با کلیدهای خصوصی و عمومی است. ولی دو مورد “Hashlock” و زمان‌بندی از موارد مهم برای ایجاد تمایز میان قراردادهای هوشمند عادی است.

“Hashlock” چیست؟ در واقع “Hashlock” شامل یک نسخه هش شده از کلید عمومی کاربر مبدأ معامله است. ولی برای باز کردن هش اصلی قرارداد، باید از کلید خصوصی استفاده کرد. در اجرای قرارداد “HTLC”، از طرف مبدأ معامله یک کلید تولید شده و هش می‌شود. هش تولید شده در یک قسمت گاوصندوق شکل، ذخیره شده و در نهایت، در زمان انجام معامله نمایان می‌شود. طبق برنامه ریزی قراردادهای زمان‌دار، تولید بلاک‌های جدید بعد از گذشت زمانی مشخص، متوقف می‌شود. این زمان توقف تولید بلاک‌های جدید از قبل در قرارداد مشخص شده است.

همان‌طور که گفتیم، دومین عنصر مهم در قراردادهای زمان‌دار، زمان بندی است. این عنصر زمان‌بندی، به جهت محدود کردن قراردادهای تولید شده مورد استفاده قرار می‌گیرد. در قراردادهای زمان‌دار هش شده از دو مورد متفاوت زمان‌بندی استفاده می‌شود.

زمان‌بندی اول، “Check Lock Time Verify” با نام اختصاری “CLTV” است که از یک پایگاه زمانی برای قفل و انتشار ارزهای دیجیتال استفاده می‌کند. طبق این عنصر موجود در قراردادهای زمان‌دار، محدودیت‌هایی برای منتشر شدن ارزهای دیجیتال به وجود می‌آید. کوین‌ها تنها در یک زمان مشخصی با یک ارتفاع مشخصی از بلاک قابلیت انتشار خواهند داشت.

زمان‌بندی دوم، “Check Sequence Verify” با نام اختصاری “CSV” است که مدت زمان در این عنصر اهمیتی ندارد. بلکه برای نهایی شدن معامله، تعداد بلاک‌های تولید شده را نگاه می‌کند. از تعداد بلاک‌های تولید شده به عنوان یک معیار برای زمان‌بندی و مدت زمان گذشته استفاده می‌کند تا تأیید نهایی معامله را انجام دهد.

مزایای استفاده از اتمیک سواپ

تعامل بین ارزها

اتمیک سواپ، تعامل در میان تمامی ارزهای دیجیتال را برقرار می‌کند. به این معنا که شما می‌توانید از طریق مبادلات اتمی با تمامی ارزهای دیجیتال تعامل داشته باشید و نیازی به محدود شدن در میان برخی از ارزهای دیجیتال نیست.

راحتی در تبادل

مبادلات اتمی باعث ایجاد تنوع برای معامله‌گران می‌شود. تا قبل از راه اندازی و طراحی اتمیک سواپ، تریدرها مجبور به محدود سازی خود در میان چند ارز دیجیتال بودند. ولی پس از طراحی مبادلات اتمی، کاربران به راحتی می‌توانند در ارزهای دیجیتال متفاوت سرمایه گذاری کنند و به راحتی آنها را با کوین‌های دیگر مبادله کنند.

استفاده از یک صرافی واحد

با استفاده از مبادلات اتمی، دیگر نیازی به استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکز نخواهید داشت. همچنین از نظر محدودیت و پرداخت کارمزد تراکنش نیز بی نیاز می‌شوید.

کارمزد پایین

بسیاری از صرافی‌های متمرکز، برای انجام معاملات یا انتقال دارایی به داخل کیف پول شخصی، کارمزد بسیار زیادی را از کاربران خود دریافت می‌کنند. ولی اتمیک سواپ به این شکل نیست و میزان کارمزد تراکنش آن بسیار کمتر است.

حذف واسطه

اتمیک سواپ به دلیل امکان انجام تراکنش در بین چند بلاک چین، توکن‌های واسطه را حذف می‌کند. فرض کنید که شما مقداری لایت کوین دارید و می‌خواهید آنها را به دیکرد (Decred) تبدیل کنید. در دیگر صرافی‌های غیرمتمرکز، ابتدا باید لایت کوین را به بیت کوین تبدیل کرده و سپس، بیت کوین را به دیکرد تبدیل کنید. ولی در مبادلات اتمی، توکن واسطه که در اینجا بیت کوین است، حذف می‌شود و مبادله به صورت مستقیم از لایت کوین به دیکرد صورت می‌گیرد.

سرعت در انجام مبادله

اتمیک سواپ سرعت بالایی به معاملات شما می‌دهد. مبادله اتمی از طریق مرتبط سازی کیف پول‌ها به یکدیگر، دریافت تأییدیه از صرافی‌های غیرمتمرکز که بسیار زمانگیر هستند را حذف می‌کند. از این رو، سرعت انجام مبادلات شما بیشتر می‌شود.

ماهیت غیرمتمرکز

از طریق مبادلات اتمی، معاملات در کیف پول‌ها به صورت مستقیم انجام می‌شود و این مورد، تمرکززدایی به معنای واقعی کلمه است. ولی صرافی‌ها به دلیل اهداف قانونگذاری که دارند، تمام مراحل معامله را به صورت متمرکز انجام می‌دهند.

امنیت بالا

در اتمیک سواپ، معاملات به طور مستقیم میان طرفین معامله انجام می‌شود و به همین دلیل، واسطه‌هایی مانند صرافی‌های متمرکز، از میان معامله شما حذف می‌شوند. از طرفی، این صرافی‌های متمرکز مستعد حملات اینترنتی هستند و استفاده از آنها خطر آفرین است.

اختیارات کامل بر دارایی

مبادلات اتمی کنترل کل دارایی‌ها را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. ولی در صرافی‌های متمرکز به این شکل نیست. صرافی‌های متمرکز، نه تنها مستعد حملات اینترنتی هستند، بلکه برخی از آنها، دست‌کاری‌های داخلی انجام می‌دهند. به طور مثال، برخی از این دست‌کاری‌ها شامل، غیرفعال کردن برداشت و کنترل کیف پول است.

معایب و محدودیت‌های اتمیک سواپ

احتمالا با خود فکر می‌کنید که مبادلات اتمی با این همه مزایا، قطعا معایب بسیار جدی ندارد. ولی این طور نیست. اتمیک سواپ نیز مانند دیگر صرافی‌های غیرمتمرکز مانند یونی سواپ، پنکیک سواپ و … دارای معایب و محدودیت‌هایی است.

اولین محدودیت مبادلات اتمی، وجود سه شرط برای انجام معامله در میان دو ارز دیجیتال است.

• الگوریتم هش برقرار در ارزهای دیجیتال مورد معامله باید با یکدیگر یکسان باشند.
• قابلیت آغاز قراردادهای زمان‌دار باید برای هر دو ارز دیجیتال مورد معامله وجود داشته باشد.
• برای انجام اتمیک سواپ به قابلیت برنامه نویسی خاصی در میان دو ارز دیجیتال مورد معامله نیاز است.

این سه شرط، به تنهایی محدودیت‌های فراوانی را برای انجام معامله ایجاد می‌کند. البته، تاکنون بسیاری از معامله/ گران موفق به انجام معامله با اتمیک سواپ شدند. ولی وجود این سه شرط برای انجام معامله، یکی از دلایلی است که مبادلات اتمی هنوز در میان بسیاری از معامله‌گران، محبوبیت پیدا نکرده است.

دومین محدودیت در اتمیک سواپ، سرعت آن است. در بالاتر اشاره کردیم که مبادلات اتمی سرعت بالایی دارند و باعث افزایش سرعت معامله‌گران می‌شوند. ولی همان‌طور که نسبت به بسیاری دیگر از روش‌های معامله، سریع است، به پیشرفت در فناوری خود نیز نیاز دارد. در واقع، مبادلات اتمی در حال حاضر نمی‌تواند داده‌های زیادی را کنترل کند و برای انجام این کار، به بهبود و پیشرفت‌های زیادی در عملکرد خود نیاز دارد.

سومین محدودیت در مبادلات اتمی، ناسازگاری آن است. در حال حاضر، تعداد صرافی‌ها و کیف پول‌هایی که از اتمیک سواپ پشتیبانی می‌کنند، بسیار کم است. با این حال، بسیاری از کیف پول‌ها و صرافی‌های در حال توسعه برای پشتیبانی از مبادلات اتمی هستند. به احتمال زیاد، در سال‌های آینده استفاده از این فناوری افزایش میابد و پشتیبانی از آن بیشتر خواهد شد.

نیاز به اتمیک سواپ

در پایان، باید بگوییم که مبادلات اتمیک یک نیاز اساسی برای معامله‌گران است. با توجه به محدودیت‌هایی که دارد؛ مزایای بسیار زیادتری را نیز ارائه می‌دهد که می‌تواند جبران کننده محدودیت‌ها باشد. معامله‌گران برای انجام مبادلات خود با استفاده از مبادلات اتمی، واسطه‌ها و دیگر صرافی‌های غیرمتمرکز را حذف می‌کنند و از طرفی، انجام مبادله آنها بسیار مقرون به‌صرفه‌تر انجام می‌شود. پس، اتمیک سواپ می‌تواند یک فناوری خوب برای انجام تراکنش‌های تریدرها باشد.

سؤالات متداول