از ETF بیت کوین، این صندوق قابل معامله در بورس چه می‌دانید؟
در ۱۹ اکتبر ۲۰۲۱، کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده اولین صندوق ETF بیت کوین را تصویب کرد. این خبر همان چیزی بود که جامعه رمزارزها مدت‌ها انتظار آن را می‌کشید. با پذیرش این ETF، بازیگران سنتی صنایع مالی از یک محصول تحت نظارت برای خرید بیت کوین و قرارگیری در معرض بهای این دارایی دیجیتال بهبره‌مند شدند.
اما ETF یا صندوق قابل معامله در بورس چیست؟ و چه تاثیری بر بازار کریپتو خواهد داشت؟، همچنین از مزایا و معایب ETF بیت کوین چه می‌دانید؟ اینها سوالاتیست که در ادامه این مقاله به آنها پاسخ می‌دهیم.
بیستر بخوانید: تقاوت معامله ارز دیجیتال و بورس
فهرست مطالب
ETF یا صندوق قابل معامله در بورس چیست؟
ETF مخفف عبارت Exchange-Traded Fund یا همان صندوق قابل معامله در بورس است که از مجموعه‌ای از اوراق بهادار مانند سهام، اوراق قرضه، کالا و ارز تشکیل شده و برای معامله در بورس اوراق بهادار در دسترس سرمایهگذاران است. به طور کلی یک ETF روند قیمتی یک دارایی اساسی را دنبال می‌کند. به عنوان مثال ETF طلا، ارزش ذخایر طلا یا ETF نفت، شاخص سهام نفت و یک ETF کریپتو، ارزش دارایی‌های رمزارزی را دنبال می‌کند.
از این رو، یک صندوق ETF به سرمایهگذاران جریان اصلی کمک می‌کند تا پول خود را در برخی دارایی‌ها بدون دردسرهای مربوط به نگهداری و مدیریت آنها اختصاص دهند. یک صندوق ETF درست مانند سهام می‌تواند و در بورس‌های قانونی در سراسر جهان عرضه شود. سپس سرمایهگذاران قادرند از طریق حساب‌های کارگزاری خود، این ETF ها را معامله کنند.
ایده اصلی پشت ETF این است که ابزاری داشته باشیم که ارزش آن با ارزش یک دارایی اساسی مرتبط باشد. به این ترتیب، سرمایه‌گذار مجبور نیست مستقیماً با دارایی واقعی سروکار داشته باشد. به عنوان مثال، اگر سرمایه‌گذار بخواهد در طلا سرمایه‌گذاری کند و ترجیح می‌دهد به صورت فیزیکی با این دارایی معامله نکند، توسط ETF طلا می‌تواند در این بازار فعالیت داشته باشد.
رویکرد قانونگذاران در قبال ETF
کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده (SEC) که در بزرگترین بازار سرمایه جهان فعالیت می‌کند، ETFها را تحت قانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری ۱۹۴۰ قانونگذاران کرده که عموماً تحت دستورالعمل‌های نظارتی مشابه صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک (mutual funds) و تراست‌های سرمایه‌گذاری واحد (UIT) هستند.
بر اساس هشدارهای SEC الزامات نظارتی برای ETFها عبارتند از:
- قانون اوراق بهادار فدرال و معافیت‌های مربوطه برای محافظت از سرمایهگذاران در برابر خطرات موجود.
- محدودیت‌های قانونی در استفاده از اهرم (لوریج) و تراکنش با اشخاص مرتبط.
- گزارش‌دهی دقیق و افشای اطلاعات.
تقابل SEC و ETF بیت کوین
قانونگذاران مالی ایالات متحده که در راس آنها رئیس کمیسیون بورس و اوراق بهادار، گری گنسلر (Gary Gensler) به چشم می‌خورد، تا مدت‌ها شمشیر خود را برای صندوق‌های ETF بیت کوین از رو بسته بودند. به طوری که صرافی ارز دیجیتال Gemini دوبار برای دریافت مجوز ETF بیت کوین در آمریکا درخواست داد که هر دو آنها از سوی SEC رد شد.
کانادا به عنوان اولین کشور در فوریه ۲۰۲۱ به یک صندوق ETF بیت کوین مجوز فعالیت داد. این صندوق که با نماد BTCC فعالیت خود را در بازار بورس و اوراق بهادار تورنتو (TSX) آغاز کرد، توانست طی ۴۸ ساعت بیش از ۴۲۰ میلیون دلار سرمایه جذب کند. در آمریکا هم سرانجام پس از ماه‌ها بحث و مجادله، صندوق قابل معامله در بورس پروشرز با نماد BITO توانست از SEC مجوز فعالیت بگیرد. این صندوق هم در اولین روزهای کاری خود توانست بیش از ۵۵۰ میلیون دلار سرمایه جذب کند.
پذیرش صندوق‌های رمزارز قابل معامله در بورس می‌تواند میلیون‌ها و حتی میلیاردها دلار به این بازار تزریق کند. ETF بیت کوین، گامی مهم در جهت اصلاح ساختار سنتی مالی است.
بن جانسون مدیر پروژه تحقیقاتی بین‌المللی ETF مورنینگ استار
احکام جدید SEC در مورد مقررات ETF
در ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۹، SEC اعلام کرد که به تصویب قانون جدیدی برای بروزرسانی قوانین ETF رای داده است. این کار با فراهم کردن یک چارچوب نظارتی شفاف، منسجم و کارآمد همراه شد تا ETFها مجبور نباشند برای معافیت‌های زمان‌بر و پرهزینه خود، قبل از ورود به بازار درخواست دهند.
یک سال پس از تصویب این قانون، کمیسیون بورس و اوراق بهادار معافیت‌هایی را که قبلاً برای برخی ETFها مجاز بودند را متوقف کرد. به موجب آن، ETFهایی که بر این قانون تکیه می‌کنند، باید از قوانین جدید SEC برای محافظت از سرمایهگذاران پیروی کنند. این چارچوب نظارتی جدید، نوآوری و رقابت بیشتری را در حوزه ETF ترویج می‌کند و بیش از پیش حافظ منافع سرمایهگذاران است. خصوصاً برای سرمایهگذاران خرده فروش که به طور فزاینده‌ای از محصولات ETF به عنوان بخشی از سبد سرمایه‌گذاری خود استفاده می‌کنند.
بیشتر بخوانید: قوانین معامله ارزهای دیجیتال در ایران
ETF ارز دیجیتال چیست؟
ETF ارز دیجیتال صندوقی است که تغییرات ارزش یک یا چند ارز دیجیتال را ردیابی می‌کند و مانند یک سهام استاندارد در بازار بورس معامله می‌شود. برای اینکه یک ETF ارز دیجیتال به درستی کار کند، شرکتی که آن را در بورس لیست کرده باید حضانت از کوین مورد نظر را هم بر عهده بگیرد. با این کار، سرمایهگذاران با خرید این سهام، به نوعی مالک بخشی از صندوق شده و به طور غیرمستقیم در معرض نوسانات ارزهای دیجیتال قرار می‌گیرند.
از ETF ارز دیجیتال می‌توانیم به عنوان روشی کم خطر برای سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مبتنی بر بلاکچین نام ببریم. سرمایه‌گذاری در کریپتو در برخی موارد شامل ریسک‌هایی است که در ادامه بیشتر به آنها می‌پردازیم. اما در این روش سرمایه‌گذار با خرید سهام ETF، با سهام شرکت بلاکچینی که در پس یک ارز دیجیتال قرار دارد، تعامل می‌کند.
توجه داشته باشید ETF ارز دیجیتال برای انجام فعالیت خود باید از قانونگذاران و ناظران مالی مربوطه چراغ سبز دریافت کند. به عنوان مثال، یک ETF رمزارز که به دنبال جذب سرمایه‌گذار در ایالات متحده است، باید از کمیسیون بورس و اوراق بهادار این کشور مجوز قانونی دریافت کند.
ETF بیت کوین چیست؟
قطعاً با توضیحات گفته شده در بالا حدس زده‌اید که ETF بیت کوین، یک صندوق BTC قابل معامله در بورس است. بله، درست است. اما سوال اصلی این است که چرا سرمایهگذاران به جای سهام ETF، خود بیت کوین را نمی‌خرند؟ برای اکثر سرمایهگذاران خرده فروش و یا موسسات بزرگ، خرید بیت کوین اقدامی پرخطر به نظر می‌رسد. علاوه بر این، خلاءهای مربوط به قانون‌گذارای، عدم شفافیت، ریسک‌های مرتبط با کیف پول بیت کوین و اعتماد به صرافی‌های ارز های دیجیتال، عواملی هستند که برای افراد ناآشنا با این فضا تاحدودی ترسناک است. از طرفی نگهداری مستقیم بیت کوین، مسئولیت حفظ امنیت کلیدهای خصوصی را بر دوش سرمایه‌گذار می‌گذارد.
در مقابل، سرمایهگذاران با خرید سهام ETF بیت کوین، استرس نگهداری کلید خصوصی، نحوه ذخیره‌سازی و حفظ امنیت دارایی خود ندارند. آنها دقیقاً مانند داشتن سایر سهام، می‌توانند بدون نیاز به نگهداری رمزارز، در معرض بازار کریپتو قرار بگیرند. این روشی بسیار جذاب هم برای افراد عادی و هم سرمایهگذاران نهادی است.
ETF بیت کوین چگونه کار می‌کند؟
ETF بیت کوین، صندوقی قابل معامله در بورس است که قیمت بیت کوین را دنبال کند و به سرمایهگذاران اجازه می‌دهد بدون تملک بیت کوین، در معرض این دارایی دیجیتال قرار گیرند. بهای هر سهم ETF با قیمت بیت کوین در نوسان است. از این رو، هنگامی که ارزش بیت کوین افزایش یا کاهش می‌یابد، ارزش ETF هم تغییر می‌کند.
با این حال، از آنجا که ETFها درست مانند سایر سهام، آزادانه در بورس معامله می‌شوند، قیمت‌گذاری آنها ممکن است نسبت به ارزش دارایی اصلی (که در این مورد بیت کوین است) اختلاف داشته باشد. انجام معاملات ETF با نرخی بالاتر از ارزش خالص بیت کوین به این معناست که ETF با حق پرمیوم معامله می‌شود و بالعکس، انجام معاملات ETF با نرخی کمتر از ارزش خالص بیت کوین، به معنای معامله ETF با تخفیف است.
به طور کلی ما دو نوع صندوق ETF برای رمزارزها داریم:
- صندوق ETF آتی (فیوچرز)
- صندوق ETF اسپات یا فیزیکی
ETF بیت کوین فیوچرز (آتی) چیست؟
برای درک ETF آتی بیت کوین، ابتدا باید بدانید معاملات آتی بیت کوین چیست. این معاملات یک ابزار مشتقه هستند که به طرفین معامله اجازه داده در مورد خرید یا فروش BTC با قیمت و تاریخی از پیش تعیین شده توافق کنند. اساساً در این روش طرفین توافق می‌کنند که بیت کوین را با قیمتی مشخص، در تاریخ معلوم خرید یا فروش کنند (صرف نظر از اینکه قیمت در آن تاریخ چقدر است). به این تاریخ خاص، تاریخ تسویه حساب (یا تاریخ انقضا) نیز می‌گویند.
هنگامی که قرارداد آتی بیت کوین منقضی (یا تسویه) شد، یکی از طرفین باید بیت کوین را با قیمت توافق شده خریداری کند (یا بفروشد). در اصل آنها BTC مربوطه را با تخفیف/ پرمیوم دریافت می‌کنند، زیرا بعید است قیمت تغییر نکرده باشد. این قراردادها معمولاً در بورس کالا مانند بورس کالای شیکاگو (CME) معامله می‌شوند. قیمت قراردادهای آتی بیت کوین و قیمت حقیقی بیت کوین معمولاً بر اساس نرخ تسویه حساب معامله‌گران آتی متفاوت است. به عنوان مثال، اگر افراد بیشتری بر بر روی رشد بیت کوین شرط‌بندی کنند، ارزش این قراردادهای آتی بالاتر از قیمت فعلی بیت کوین در بازار خواهد شد. اکنون بیایید ببینیم ETF بیت کوین با پشتوانه آتی چیست.
همانطور که متوجه شده‌اید، یک صندوق BTC قابل معامله در بورس آتی، دارای پشتوانه بیت کوین‌های حقیقی نیست، بلکه توسط قراردادهای آتی بیت کوین پشتیبانی می‌شود. ارزش این ETF از حرکت قیمت معاملات آتی بیت کوین به دست می‌آید و شرکت مجری هر ETF، باید در این قراردادهای آتی پوزیشن داشته باشد و قیمت ETF خود را به آنها متصل کند.
در حقیقت این گونه صندوق‌ها، به جای قیمت بیت کوین، قیمت معاملات آتی بیت کوین را ردیابی می‌کنند.
ETF بیت کوین اسپات چیست؟
یک ETF بیت کوین مبتنی بر معاملات اسپات، قیمت حقیقی بیت کوین را ردیابی می‌کند. هدف اصلی این صندوق قرار دادن سرمایه‌گذار از طریق یک محصول قانونمند و شناخته شده مالی در معرض BTC است بدون اینکه او مالک این دارایی باشد. صندوق اسپات برای آن دسته سرمایهگذاران ارز دیجیتال که از حوزه‌های مالی قدیمی آمده‌اند مزایایی را به همراه دارد:
- قرارگیری در معرض بیت کوین از طریق یک محصول قانونگذاری شده
- دسترسی آسان
- بدون نیاز به ذخیره بیت کوین
- بدون نیاز به مدیریت کلیدهای خصوصی
- توانایی شورت کردن (فروش) بیت کوین
مورد آخر یک نکته مهم است زیرا سرمایه‌گذاری مبتنی بر اسپات به کاربران اجازه نمی‌دهد روی کاهش قیمت شرط‌بندی کنند. اما در ETF، سرمایهگذاران قادرند سهام اسپات خود را شورت کرده و از روندهای نزولی بازار سود ببرند (منبع).
مزایای ETF بیت کوین چیست؟
۱. راحتی
سرمایهگذاران سنتی بدون نیاز به ایجاد حساب در صرافی‌های ارز دیجیتال، امکان دسترسی به بیت کوین را خواهند داشت. بنابراین برخی افراد قدیمی که به تازگی وارد بازار کریپتو شده‌اند، با همان حساب‌های کارگزاری خود به راحتی می‌توانند در معرض بیت کوین قرار گیرند.
سرمایه‌گذاری در یک ETF بیت‌کوین، ورود به بازار بیت کوین و استرس محافظت از BTC را که برای برخی سرمایهگذاران امری پیچیده است، تسهیل می‌کند
۲. مقررات
سرمایهگذاران نهادی مانند صندوق‌های بازنشستگی یا مدیریت دارایی، احتمالاً تابع قوانین خاصی هستند که آنها را از سرمایه‌گذاری مستقیم در بیت کوین منع می‌کند. با یک ETF بیت کوین، آنها شانس بیشتری برای سرمایه‌گذاری در یک صندوق مورد تایید SEC خواهند داشت. امروزه بسیاری از موسسات مالی حتی اگر نتوانند بیت کوین را مستقیماً خریداری کنند، می‌توانند در صندوق تراست بیت کوین گری‌اسکیل (GBTC) سرمایه‌گذاری کنند. بنابراین سرمایه‌گذاری در بیت کوین با وجود یک ETF قابل معامله در بورس، از منظر قانونی موجه‌تر است.
۳. تنوع بخشی
یک صندوق بورسی ممکن است علاوه بر بیت کوین شامل دارایی‌هایی دیگری مانند سهام شرکت‌ها یا طلا هم باشد. بنابراین استفاده از ETF بیت کوین راه خوبی برای برای تنوع بخشی به پرتفوی سرمایهگذاران است. این استراتژی به افراد کمک می‌کند تا ریسک‌های مرتبط با سرمایه‌گذاری در یک دارایی یا مجموعه‌ای محدود از دارایی‌ها را کاهش دهند.
۴. نقدینگی
توانایی سرمایه‌گذاری در یک دارایی مرتبط با بیت کوین در بورس اوراق بهادار می‌تواند موج جدیدی از سرمایهگذاران (به عنوان مثال، سرمایهگذاران نهادی) را وارد بازار کند. این امر موجب افزایش نقدینگی بازار کریپتو شده و افراد بیشتری را به خرید و فروش بیت کوین ترغیب می‌کند.
۵. شورت کردن
سرمایهگذاران نهادی می‌توانند سهام بیت کوین خود را با استفاده از ETF شورت کرده و با این قابلیت در شرایط ریزشی بازار هم سود کسب کنند.
۶. ترس
از آنجا که حدود یک دهه از عمر بازار کریپتو کارنسی می‌گذرد، گزارش‌های پرحاشیه و کلاهبرداری‌های زیادی این حوزه را احاطه کرده که این موجب ترس برخی سرمایهگذاران برای ورود به این بازار شده است.
طبق گفته Markets Insider، حدود ۲۰ درصد از ۱۸.۵ میلیون بیت کوین موجود، گم شده یا در آدرس‌های غیرقابل دسترس گیر کرده‌اند. از این رو صندوق ETF برای افرادی که نگران ذخیره ارز دیجیتال خود هستند، آرامش خیال بیشتری به همراه دارد.
گاهی اوقات ترس از ناشناخته‌ها منجر به دست کشیدن افراد از نیات خود می‌شود و ETFها به عنوان یک ابزار شناخته شده، باعث آسودگی خیال سرمایهگذاران می‌شود
معایب ETF بیت کوین چیست؟
هرچند ETF بیت کوین ممکن است ویژگی‌های جذابی را به سرمایهگذاران ارایه دهد، اما واقعیت این است که داشتن سهام ETF با داشتن بیت کوین حقیقی متفاوت است. در ادامه به برخی معایب ETF بیت کوین اشاره می‌کنیم.
۱. خطای ردیابی
هرچند هر ETF نماینده یک دارایی اساسی است، اما عملکرد آن همیشه با عملکرد آن دارایی مطابقت ندارد. همانطور که قبلاً بحث شد، هیچ قانون نوشته شده‌ای درخصوص ارتباط قیمت ETF با بهای دارایی اساسی خود وجود ندارد. این معضل، «خطای ردیابی» نامیده می‌شود که بر اساس آن عملکرد قیمتی ETF همیشه منعکس کننده قیمت حقیقی بیت کوین نیست.
به عنوان مثال، حدفاصل ۱۹ تا ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱، در حالی که بهای بیت کوین ۱% کاهش یافته بود، ارزش سهام ETF صندوق پروشرز ۲.۴۵% و گری‌اسکیل 7.5% کاهش یافت.
۲. کارمزدهای تراکنش و مدیریت
صندوق ETF بیت کوین پروشرز که اخیراً معاملات خود را در ایالات متحده آغاز کرده، دارای نرخ کارمزد ۰.۹۵ درصد است که این در مقایسه با سایر صندوق‌های بورسی، نسبتاً زیاد است. این یک کارمزد سالانه است که در طول دوره نگهداری سهام از کاربر دریافت می‌شود. علاوه بر آن اگر کارگزاری شما تراکنشی را دریافت کند، هزینه آن جداگانه اعمال می‌شود.
۳. مالکیت
حامیان بیت کوین دلیل اصلی علاقه خود به این ارز را تمرکززدایی و عدم دخالت نهادهای دولتی و بانک‌های مرکزی می‌دانند. اما صندوق‌های ETF با در اختیار گرفتن کلیدهای خصوصی کاربران، موجب متمرکز شدن این حوزه شده که با ذات رمزارزها در تضاد است.
۴. محدودیت ساعت معاملات
بیت کوین ۲۴ ساعت شبانه روز و هفت روز هفته معامله می‌شود و دارندگان آن می‌توانند در هر زمان در بازار فعالیت کنند. از سوی دیگر، ETF بیت کوین به صورت شبانه روزی معامله نمی‌شود و مشمول زمان باز و بسته شدن بازار بورس است. پس با این کار، معامله‌گران برخی فرصت‌های معاملاتی را در زمان بسته بودن بازار ETF از دست می‌دهند.
۵. تسویه حساب
یکی از مزایای بیت کوین سهولت در انجام تراکنش و پرداخت است. با بیت کوین به جای اینکه چند روز کاری منتظر بمانید تا حواله بین‌المللی شما به مقصد برسد، این انتقال آنی انجام می‌شود. علاوه بر این کارمزدها به یک واسطه مالی وابسته نیستند و هزینه پرداخت نسبتاً کم است.
در مقابل، تراکنش‌های ETF بیت کوین به همان مقدار زمان سایر سهام نیاز دارند (دو روز کاری). پس صندوق‌های ETF بیت کوین، سرمایهگذاران به سیستم مالی سنتی باز می‌گرداند.
۶. ابزار پرداخت
با ETF نه تنها امکان تسویه آنی ارزهای دیجیتال را از دست می‌دهید، بلکه یک مزیت کلیدی بیت کوین، یعنی استفاده به عنوان روش پرداخت را هم نخواهید داشت. سهام ETF را نمی‌توان مستقیما برای پرداخت استفاده کرد و برای اینکار ابتدا باید به ارزهای فیات تبدیل شوند.
دورنمای صندوق ETF بیت کوین
اکنون با تصویب اولین ETF بیت کوین در ایالات متحده، سرمایهگذاران نسبت به پذیرش سایر ETFها خوش‌بین‌تر شده‌اند و بسیاری از متقاضیان (از جمله VanEck، WisdomTree، Amplify و Global X) در انتظار تایید درخواست خود هستند. با توجه به اینکه ETFهای آتی در بورس کالای شیکاگو تحت نظارت دقیق SEC فعالیت می‌کنند، آنها در مقایسه با صندوق‌های اسپات، از شانس بیشتری برای پذیرش برخوردار هستند.
چند شرکت دیگر مانند Invesco نیز در تلاشند تا ETFهایی را در گروه متنوعی از دارایی‌های مرتبط با بیت کوین معرفی کنند. سایر محصولات رقیب احتمالاً برای برآورده کردن تقاضا قرارگیری در معرض بیت کوین ایجاد خواهند شد. پذیرش هرچه بیشتر ETF ارزهای دیجیتال می‌تواند موجب ورود سرمایه از وال‌استریت به بازار کریپتو شود و به تبع آن با تبدیل رمزارزها به یک کلاس دارایی قانونی، بهای آنها رشد بی‌سابقه‌ای خواهد داشت.
صحبت پایانی
امروزه صحبت‌ها درخصوص ETF بیت کوین با دو رویکرد متفاوت مطرح می‌شود. عده‌ای آن را به عنوان یک گزینه سرمایه‌گذاری ایده‌آل دانسته که در نهایت منجر به جهشی بزرگ به سمت پذیرش ارزهای دیجیتال می‌شود. دسته دیگر هم معتقدند ETF بیت کوین احتمالاً در درازمدت باعث متمرکز شدن این بازار می‌شود که این برای ذات غیرمتمرکز این پادشاه ارزهای دیجیتال مضر است.
نظر شما چیست؟ آیا معتقید ETFها نقش سازنده‌ای در آینده بازار کریپتو کارنسی دارند؟ مشتاقانه منتظر شنیدن دیدگاه شما همراهان عزیز هستیم.
با سلام؛ هر چند با ذات بیت کوین سازگار نیست، ولی همیشه هستند آدمهایی که برای دارایی هاشون برای دیگران بهره بیشتری داره!
پس باید زرنگ بود و بیت کوین رو در کلید خصوصی خودمون ذخیره کنیم، حتی اگر فردا غیرقانونی شد نگران نیستیم که کسی به دارایی های واقعی مون دست پیدا کنه
سلام
بسیار ممنونیم از اینکه نظر خود را با ما درمیان گذاشتید. امیدواریم از خواندن این مقاله لذت برده باشید و سایر مقالات ما را هم دنبال کنید.
سپاس از همراهی شما