نسبت P/E و کاربردهای آن؛ p بر e بالا بهتر است یا پایین؟
اگر تجربه فعالیت در بازار سهام را داشته باشید، حتما نام نسبت قیمت به درآمد یا P/E را شنیده‌اید. نسبتی که محاسبه آن برای تخمین سوددهی احتمالی یک سهم و سنجش ارزش واقعی آن در مقابل قیمت‌گذاری انجام‌شده، ضروری است. ازاین‌رو، از نسبت P/E در بازارهای دیگر مانند فارکس، ارز دیجیتال، کالا و اوراق قرضه نیز می‌توان استفاده کرد. در این مقاله به تعریف این نسبت پرداخته و کاربردها، انواع و نحوه تفسیر نسبت P/E را مطرح می‌کنیم. با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
نسبت P/E چیست؟
نسبت Price-to-Earning که در زبان فارسی به نسبت «قیمت به درآمد» یا «قیمت به سود» ترجمه شده، از تقسیم قیمت فعلی یک سهم شرکت بر درآمد یا سود آن (EPS) در طول یک بازه زمانی مشخص به دست می‌آید. سود هر سهم یا EPS که در نسبت P/E با حرف E نشان داده می‌شود، از طریق همان شرکت در قالب راهنماهای سرمایه‌گذاری یا منابع تحلیلی معتبر به دست می‌آید.
توجه به نسبت P/E به سرمایه‌گذار نشان می‌دهد زمان بازگشت سرمایه اولیه آنها چقدر است. به‌عنوان مثال، اگر ارزش یک سهم ۵۰ دلار و سود سالانه آن ۱۰ دلار باشد؛ نسبت قیمت به درآمد آن شرکت برابر با عدد پنج خواهد بود. بنابراین، پنج سال زمان میبرد که سرمایه‌گذار بتواند از محل خرید این سهم به سود برسد. درصورتی‌که بازه اندازه‌گیری طولانی‌تر باشد، عملکرد کلی آن دارایی در طول زمان بهتر مشخص خواهد شد.
موارد کاربرد P/E چیست؟
مهم‌ترین کاربرد نسبت P/E، برآورد واقعی بودن قیمت یک دارایی مانند سهام است. به عبارت دیگر، این شاخص نشان می‌دهد یک دارایی، بیش از حد یا کمتر از ارزش واقعی خود قیمت‌گذاری شده است. از این نسبت همچنین برای بررسی عملکرد شاخص‌هایی مانند S&P 500 نیز استفاده می‌شود.
از دیگر موارد کاربرد P/E مقایسه دارایی‌های مختلف از نظر سرعت و میزان سوددهی است. به‌خصوص در بازار سهام از این شاخص برای مقایسه شرکت‌های فعال در یک صنعت مشابه استفاده می‌شود. همچنین PE، شاخص خوبی برای سنجش افت و خیز عملکرد یک دارایی در گذشته یا مقایسه سوددهی آن در برابر عملکرد کلی بازار است.
انواع نسبت P/E را بشناسید
نسبت قیمت به درآمد بر اساس نحوه محاسبه مخرج کسر یعنی درآمد یا سود، به سه نوع مختلف تقسیم می‌شود. در ادامه، هریک را مختصرا معرفی می‌کنیم.
نسبت PE با سود دوازده ماهه
یکی از معمول‌ترین انواع سود در نسبت P/E، سود دوازده‌ماهه (Trailing Twelve Month) یا TTM است. به این نسبت، Trailing P/E یا P/E دوازده‌ماهه نیز گفته می‌شود. برای محاسبه این شاخص، از سود دارایی در یک ساله گذشته استفاده خواهد شد. از مزایای آن می‌توان به سادگی محاسبه و از معایبش به ثابت بودن عدد E تا زمان گزارش بعدی سود سالانه اشاره کرد. این نسبت در کنار نرخ بازگشت سرمایه، یکی از محبوب‌ترین شاخص‌های تحلیل فاندامنتال در بازار سهام است.
نسبت P/E پیشرو یا آینده‌نگر
روش پرریسک‌تر محاسبه نسبت درآمد به سود، قرار دادن تخمین سودهای آتی دارایی مورد نظر در مخرج کسر است. به این شاخص Forward P/E، آینده‌نگر یا روبه‌جلو گفته می‌شود. شرکت‌های مدیریت سرمایه و تحلیل بازار معتبر، بهترین منبع برای به دست آوردن این عدد برای یک دارایی یا سهام خاص هستند که یکی از مهم‌ترین آنها Morning Star است. شرکت‌ها یا به‌طورکلی ناشران ابزارهای مالی نیز گاهی سودهای آتی خود را پیش‌بینی می‌کنند. بازه زمانی پیش‌بینی سود دارایی نیز معمولا حداقل سه‌ماهه در نظر گرفته می‌شود.
کاربرد P/E فوروارد برای سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر بیشتر است. این نسبت می‌تواند در مقایسه با PE دوازده‌ماهه که از داده‌های قبلی استفاده می‌کند، دقیق‌تر باشد؛ چراکه تحولات بعدی ابزار مالی و ناشر آن را در نظر می‌گیرد. اما طبیعتا پیش‌بینی سود یک دارایی، شامل خطا نیز می‌شود. به‌خصوص شرکت‌ها ممکن است در اعلام این عدد به اندازه کافی صادق نباشند.
نسبت قیمت به درآمد شیلر
نسبت P/E شیلر (The Shiller P/E) که به آن CAP/E نیز گفته می‌شود، نسبت قیمت فعلی یک ابزار مالی به درآمد را در یک بازه زمانی در گذشته نشان می‌دهد. این نسبت در سال ۱۹۹۶ توسط رابرت شیلر (Robert Shiller) و جان کمپبل (john Campbell) ارائه شد. شیلر P/E با تقسیم قیمت بر متوسط درآمد طی ده سال گذشته، تورمی را که در بازار ایجاد شده را محاسبه می کند. بنابراین، عدد روبه‌روی این نسبت، نشان‌دهنده بازه زمانی اندازه‌گیری سود سهم با تعدیل تورم خواهد بود. از این شاخص به‌خصوص برای اندازه‌گیری ارزش سرمایه‌گذاری روی شاخص S&P 500 استفاده می‌شود.
P/E بالا بهتر است یا پایین؟
از تعریف P/E مشخص است که هرچه این نسبت بزرگتر باشد، می‌توان احتمال داد که ابزار مالی مورد نظر، بیش از حد قیمت‌گذاری شده است. یا به عبارتی، مدت‌زمان بیشتری طول می‌کشد تا سود به دست آمده به اصل سرمایه برسد. اما تحلیل‌گران از نسبت P/E بالا یک نتیجه دیگر هم دریافت می‌کنند و آن قیمت روبه‌رشد ابزار مالی است. بنابراین، در چنین سهامی اگر درآمد یا E صعودی باشد، می‌توان نتیجه گرفت که سرمایه‌گذاری خوبی است. اما به‌طورکلی، سرمایه‌گذاری روی چنین دارایی‌هایی نسبتا پرخطر است.
در مقابل، یک نسبت P/E پایین بیانگر قیمت‌گذاری کمتر بازار یک دارایی، نسبت به ارزش ذاتی آن است. چنین دارایی‌هایی معمولا ریسک کمتری دارند. به‌خصوص این نسبت برای شرکت‌های معتبری که نرخ سود ثابتی دارند، معمولا پایین است. اما باید در نظر داشت که P/E پایین می‌تواند نشان‌دهنده احساسات منفی بازار نسبت به یک دارایی و افت ارزش آن در آینده هم تلقی شود.
بنابراین مشخص است که از نسبت P/E به‌تنهایی نمی‌توان در مورد ارزش سرمایه‌گذاری روی یک ابزار مالی کمک گرفت. توصیه بسیاری از تحلیل‌گران باتجربه استفاده از دیگر شاخص‌های فاندامنتال و حتی ترکیب آنها با شاخص‌های تحلیل تکنیکال است.
نسبت P/E در بازار ارز دیجیتال
کاربرد P/E در بازارهای سنتی و به‌خصوص سهام بیشتر است. اما در بازارهای دیگر ازجمله ارز دیجیتال نیز ورژن‌هایی از آن استفاده می‌شوند. ویلی وو (Willy Woo) تحلیلگر برجسته ارزهای دیجیتال، مبدع نسبت P/E بیت کوین است و آن را به‌صورت نسبت ارزش کل شبکه به حجم تراکنش‌ها یا نقل و انتقالات آن تعریف می‌کند. به این نسبت، NVT نیز گفته می‌شود.
ازآنجاکه بیت کوین یک شرکت نیست، جریان نقدی یا Cash Flow ایجاد نمی‌کند. بنابراین آقای وو با اتکا به این فرضیه که ارزش اصلی این دارایی، امکان انتقال همتابه‌همتای آن است، مخرج P/E بیت کوین را حجم تراکنش‌های آن در یک بازه زمانی در نظر گرفته است. تفسیر این نسبت برای بیت کوین نیز تقریبا مشابه دیگر بازارهای مالی است.
نسبت قیمت به درآمد؛ لازم اما ناکافی
نسبت P/E مزایای زیادی دارد که مهم‌ترین آن سادگی محاسبه و تفسیر آن است. با‌این‌حال هنگام استفاده از آن باید نواقصش را نیز در نظر گرفت. به‌عنوان مثال، این شاخص برای شرکت‌های نوپا با عمر حداکثر یک‌سال، می‌تواند خطای بیشتری داشته باشد. همچنین تفسیر آن تا زمانی که شرکت به سودآوری نرسد، امکان‌پذیر نیست.
علاوه بر این، در مقایسه نسبت قیمت به درآمد شرکت‌ها باید به عوامل دیگری مانند روش‌های کسب درآمد، محاسبه آن و زمان‌بندی‌ها نیز توجه کرد.
شما تا چه اندازه از نسبت P/E برای سرمایه‌گذاری‌های خود استفاده می‌کنید؟ نظر خود را با ما دیگر مخاطبان والکس به اشتراک بگذارید.
