لیکوئید شدن چیست؟ بررسی اصطلاح لیکوئید شدن تریدر ها در بازارهای مالی

بازار رمزارزها به نوسانات بالا شهرت دارد. از بیت کوین و اتریوم گرفته تا استیبل کوین‌ها، این نوسانات همواره در بازار وجود داشته‌اند. همین امر باعث شده که سرمایه‌گذاری در این بازار ریسک بیشتری نسبت به سایر بازارها داشته باشد. یکی از این ریسک‌ها که در بازارهای مارجین و فیوچرز اتفاق می‌افتد، لیکوئید (Liquidation) یا صفر شدن موجودی است. 

با توجه به اینکه جبران ضررهای مالی در برخی موارد ممکن نیست، آشنایی با روش‌های جلوگیری از لیکوئید شدن بسیار حائز اهمیت است. بر همین اساس در این مقاله تصمیم گرفتیم ابتدا به این سوال پاسخ دهیم که Liquidation چیست؟ و سپس به بررسی روش های جلوگیری از لیکویید شدن بپردازیم.

 لیکویید شدن چیست؟

لیکوئید شدن یکی از اصطلاحات مهم ارز دیجیتال است که به فرایند فروش دارایی‌های کریپتویی برای به حداقل رساندن ضرر، به ویژه در صورت سقوط بازار، اشاره دارد. در بازار کریپتوکارنسی، اصطلاح لیکوئید شدن عمدتاً برای توصیف بسته شدن اجباری موقعیت یک معامله‌گر به دلیل از دست دادن جزئی یا کلی حاشیه سود اولیه معامله گر استفاده می‌شود.

لیکوئید شدن زمانی اتفاق می‌افتد که در یک معامله اهرم یا levrage حاشیه سود در نظر گرفته شده کاهش پیدا می‌کند و در صورت باز بودن معامله، تریدر متضرر می‌شود. در صورت سقوط قیمت بازار، صرافی به صورت خودکار معامله باز را می‌بندد. این عمل ممکن است سرمایه اولیه تریدر را تحت تاثیر قرار دهد. در شرایط وخیم سقوط قیمت، تریدر ممکن است کل سرمایه خود را از دست بدهد.

لیکوئید شدن را می توان به لیکوئید جزئی و کل تقسیم کرد.

• لیکوئید جزئی: معامله را در سریع‌ترین زمان ممکن می‌بندد و تریدر بخشی از سرمایه خود را از دست می‌دهد.
• لیکوئید کلی: سقوط شدید قیمتی در بازار و بسته شدن معامله به از دست دادن کل سرمایه تریدر منجر می‌شود.

 ارتباط معاملات مارجین با لیکویید شدن

معامله مارجین، یک روش برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال است که کاربر نقدینگی مورد نیاز خود در این معاملات را از شخص سوم وام می‌گیرد. در این معامله، کاربر موجودی فعلی خود را تبدیل به یک اهرم کرده و از صرافی مبلغی را برای معاملات با سرمایه بالاتر وام می‌گیرد. معاملات مارجین علاوه بر بازار ارزهای دیجیتال، در چندین بازار بورس مطرح دنیا نیز استفاده می‌شود.

بروکرهای حرفه‌ای برای برای سطح مارجین خود محدودیت‌های خاص تعریف می‌کنند. البته در اغلب موارد بروکرها برای سطح مارجین، سطح صد در صد را در نظر می‌گیرند. این محدودیت سطح کال مارجین نامیده می‌شود. شما با استفاده از اهرم هم شانس کسب سود زیاد و هم ریسک از دست دادن سرمایه‌ی خود را افزایش می‌دهید.

یک مثال برای معاملات مارجین

فرض کنید که ۱۰۰۰ دلار سرمایه دارید و تصمیم می‌گیرید از اهرم یک: ده استفاده کنید. این به آن معناست که شما از سرمایه‌ی کارگزار استفاده می‌کنید و با وجود این که فقط هزار دلار دارید، با سرمایۀ ده‌هزاردلاری دست به خرید و فروش می‌زنید.

حال اگر خرید شما موفق باشد و محصولی که خریده‌اید یک دلار افزایش قیمت داشته باشد، شما ده دلار سود می‌کنید.

اما مشکل آنجا رخ می‌دهد که محصولی که خریده‌اید یک دلار قیمتش کاهش پیدا کند. در این حالت نیز شما به جای یک دلار ضرر، ده دلار ضرر می‌کنید.

خطر اصلی آنجاست که سرمایۀ شما صفر شود. در مثال بالا فقط کافی است رمزارزی که خریده‌اید صد دلار کاهش قیمت داشته باشد. چون شما از اهرم یک: ده استفاده کرده‌اید، ضرر شما ۱۰۰۰ دلار یعنی معادل کل سرمایه‌ی شما می‌شود و کارگزار کل موجودی شما را صفر می‌کند و شما با موجودی صفر از معامله خارج می‌شوید. در این حالت صرافی به اصطلاح “مارجین کال” (Margin Call) انجام داده است.

لیکوئید شدن چگونه رخ می‌دهد؟

لیکوئید شدن زمانی اتفاق می‌افتد که یک صرافی یا کارگزاری موقعیت معامله‌گر را ببندد، چرا که موقعیت معامله دیگر نمی‌تواند الزامات مارجین را برآورده کند. زمانی که حساب مارجین معامله گر از سطحی که قبلاً با صرافی توافق شده بود پایین بیاید، پوزیشن‌ها به طور خودکار شروع به نقد شدن می‌کنند. هنگامی که موقعیت اهرمی شما به آستانه لیکوئید شدن رسید، با یک مارجین کال مواجه خواهید شد، که به این معنی است که باید حاشیه قیمتی بیشتری ایجاد کنید. لیکوئید شدن بیشتر در قراردادهای آتی اتفاق می‌افتد، جایی که معامله گران از مقادیر بالاتری از اهرم استفاده می‌کنند. در ادامه برای درک بیشتر این موضوع یک مثال می‌زنیم:

فرض کنید که با سرمایه ۱۰۰۰ دلار، وارد معامله‌ای با اهرم ۱۰ برابری شده‌اید. به این معنی که موقعیت اهرمی شما اکنون ۱۰۰۰۰ دلار است. در صورتی که قیمت بیت کوین ۱۰ درصد کاهش پیدا کند. موقعیت شما ۹۰۰۰ دلار خواهد بود. اگر روند نزولی ادامه‌دار باشد و زیان پوزیشن افزایش پیدا کند، برای جلوگیری از ضرر سرمایه قرض گرفته شده، صرافی موقعیت شما را برای محافظت از پولی که به شما قرض داده شده است، نقد می‌کند. موقعیت شما بسته شده است و سرمایه اولیه ۱۰۰۰ دلاری شما از بین می‌رود.

لیکوئید قیمتی چیست؟

لیکوئید قیمتی نقطه‌ای است که در آن موقعیت‌های اهرمی شما به طور خودکار بسته می‌شوند. چند عاملی که بر این آستانه قیمت تأثیر می‌گذارند عبارت‌اند از اهرم مورد استفاده، نرخ حاشیه نگهداری، قیمت ارز دیجیتال و مانده حساب. صرافی‌ها قیمت لیکوئید را برای شما محاسبه می‌کنند که ممکن است میانگینی از چندین صرافی بزرگ باشد.

وقتی قیمت ارز دیجیتال از آستانه قیمت لیکوئید عبور می‌کند، فرایند لیکوئید شدن آغاز می‌شود. قیمت ارزهای دیجیتال دائماً در حال تغییر است، بنابراین مهم است که از آخرین اخبار مطلع باشید و مطمئن شوید که موقعیت‌های شما همچنان سودآور هستند. در غیر این صورت، ممکن است قسمتی یا کل دارایی خود را از دست بدهید.

مثالی از لیکوئید شدن بیت کوین

یک معامله‌گر ممکن است برای پوشش یک موقعیت کوتاه یا برای انجام سایر تعهدات مالی نیاز به نقدینگی بیت کوین خود داشته باشد. وقتی این اتفاق می‌افتد، معامله‌گر معمولاً بیت کوین خود را با قیمت فعلی بازار می‌فروشد، صرف نظر از اینکه قیمت آن بالاتر یا پایین‌تر از قیمت خرید اصلی باشد. با این حال، در برخی موارد، یک معامله گر ممکن است مجبور شود بیت کوین خود را با قیمتی کمتر از نرخ بازار بفروشد. این ممکن است به لیکوئید شدن منجر شود و معمولاً توسط صرافی که بیت کوین در آن فروخته می‌شود تعیین می‌شود.

در اوایل ژانویه، زمانی که بیت کوین به زیر ۴۳ هزار سقوط کرد، بیش از ۸۱۲ میلیون دلار از معاملات آتی کریپتو منحل شد که منجر به زیان زیادی برای معامله گران ارزهای دیجیتال شد. این اتفاق به دلیل از دست دادن جزئی یا کلی حاشیه اولیه سود برای معامله گران اتفاق افتاد.

توجه به این نکته مهم است که بسته به شرایط فعلی بازار، قیمت لیکوئید می‌تواند در هر زمان تغییر کند. بنابراین اگر به فروش بیت کوین خود فکر می‌کنید، خوب است که قبل از تصمیم گیری نهایی آخرین قیمت لیکویید شدن را بررسی کنید. با انجام این کار، می‌توانید مطمئن شوید که بهترین معامله ممکن را خواهید داشت.

روش‌های جلوگیری از لیکوئید شدن

استفاده از برخی تکنیک‌های مدیریت سرمایه به منظور جلوگیری از لیکویید شدن می‌تواند بسیار کاربردی باشد. در ادامه به برخی از این موارد اشاره می‌کنیم:

کل سرمایه خود را وارد بازار نکنید

یکی از اشتباهات رایج در بازار ارزهای دیجیتال این است که برخی از افراد به دلیل تجربه کم در این حوزه، تمام سرمایه خود را وارد بازار می‌کنند. بهترین کار این است تا زمانی که با ساز و کار این معاملات به خوبی آشنا نشده‌اید، فقط بخشی از سرمایه خود را وارد معاملات کنید. تنها در این صورت است که در صورت اشتباه بودن محاسبات و تحلیل‌ها، متحمل ضرر و زیان شدید نخواهید شد.

استراتژی معاملاتی داشته باشید

یکی از بهترین راهکارها برای جلوگیری از لیکوئید شدن این است که استراتژی معاملاتی داشته باشید. داشتن یک استراتژی مشخص به شما کمک خواهد کرد که در مسیر مشخصی حرکت کنید و از هیجانات بازار به دور بمانید. در بازار ارزهای دیجیتال، استراتژی‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانید با توجه به شرایط خود یکی از آن‌ها را انتخاب کنید.

از اهرم پایین (lower leverage) استفاده کنید

هرچند استفاده از اهرم بالا در معاملات، یکی از روش‌هایی است که میزان درآمد شما را افزایش می‌دهد، اما نباید فراموش کنید که به همان اندازه هم احتمال از دست دادن سرمایه یا لیکوئید شدن بیشتر می‌شود. با توجه به اینکه بازار ارزهای دیجیتال بسیار پرنوسان است، استفاده از لوریج کم منطقی‌تر به‌نظر می‌آید. این موضوع وقتی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که شما در این حوزه مبتدی هستید و تجربه زیادی ندارید.

زیرا کوچکترین اشتباه در این کار ممکن است باعث از دست دادن رمزارزها شود و تمام سرمایه شما در صرافی را به خطر بیندازد. به علاوه، هیچ راهی برای جبران این خسارت یا مذاکره با صرافی برای لغو قرارداد وجود ندارد.

روی رمزارزهای ناشناس سرمایه‌گذاری نکنید

در سال‌های اخیر، تعداد پروژه‌های ارز دیجیتال روز‌به‌روز افزایش پیدا می‌کند. همین موضوع می‌تواند باعث سردرگمی کاربران شود. در این میان ظهور برخی از پروژه‌هایی که ارزش واقعی ندارند و صرفا به خاطر تبلیغات یا هیجانات در بازار به صورت مقطعی رشد کرده‌اند، انتخاب را سخت‌تر می‌کند. به خصوص اگر شاهد آن باشیم که در بازه زمانی کم، سود نجومی می‌دهند.

اما نباید فراموش کرد که قیمت این ارزهای دیجیتال به همان سرعت که روند صعودی به خود گرفته است، می‌تواند با همان سرعت تغییر روند دهد و باعث لیکویید شدن حساب معاملاتی شود. به همین دلیل سعی کنید که روی رمزارزهای ناشناس سرمایه‌گذاری نکنید و به سراغ ارزهایی بروید که در بازار از قدمت و اعتبار بیشتری برخوردار هستند.

از حد ضرر و حد سود استفاده کنید

یکی از راه‌های موفقیت در بازارهای مالی تعیین حد ضرر و حد سود است. حد ضرر قیمتی است که وقتی سهم به آن رسید، باید آن را فروخت تا از ضرر بیشتر جلوگیری شود. تعیین حد سود هم به این معنا است که در ازای چه میزان سود، دارایی خود را باید بفروشیم زیرا بسیاری از معاملات سودده اگر به موقع بسته نشوند، ممکن است که از روند صعودی به روند نزولی تغییر وضعیت دهد. تعیین حد ضرر و حد سود از ضررهای هنگفت در بازارهای مالی جلوگیری می‌کند و به معامله‌گر کمک می‌کند تا در شرایط حساس بتواند تصمیم درست بگیرد و احساسات به او غلبه نکند.

تفاوت لیکوئید شدن و لیکوئیدیتی

این دو اصطلاح از نظر لغوی به یکدیگر نزدیک هستند اما در مفهوم تفاوت بسیاری دارند. لیکوئید شدن به معنای از دست دادن بخش یا کل دارایی یک تریدر در معاملات ارزهای دیجیتال اشاره دارد. از سوی دیگر لیکوئیدیتی یا نقدشوندگی، به قدرت نقدینگی یک ارز، صرافی یا بازار اشاره دارد. به‌عنوان مثال قدرت نقدشوندگی بیت کوین از سایر رمزارزها بیشتر است. چرا که همواره سرمایه‌گذار در این بخش راغب به خرید و فروش آن است. علاوه بر این، یک صرافی ارز دیجیتال در صورتی که نقدشوندگی بالایی داشته باشد، کاربران بیشتری را نیز دارا است و گزینه‌ای مطمئن برای فعالیت در بازار به حساب می‌آید.

لیکوئید شدن از رگ گردن به شما نزدیک‌تر است! 

بازار ارزهای دیجیتال بازاری پر از فرصت‌ها و ریسک‌های مختلف است. متأسفانه برخی افراد ناآشنا به این حوزه به اشتباه فکر می‌کنند که فقط با خرید بیت کوین یا سرمایه‌گذاری روی بعضی از ارزهای دیجیتال می‌توانند به سودهای کلان برسند. این در حالی است که به دلیل نداشتن دانش کافی در ارتباط با بازار ارزهای دیجیتال، متحمل خسارات مالی سنگین می‌شوند.

تریدرهای حرفه‌ای با افزایش مهارت خود در حوزه ارزهای دیجیتال و استفاده از ابزارهای مدیریت سرمایه، سعی می‌کنند که دارایی خود را در معرض آسیب‌ها و ریسک‌های مختلف قرار ندهند. قراردادهای آتی و معاملات مارجین بیش از آن که یک فرصت برای کسب سود کاربران باشند، فرصتی برای درآمدزایی صرافی است و تنها افرادی در این معاملات موفق می‌شوند که تجربه کافی داشته باشند.

بنابراین همواره در معاملات خود هوشمندانه عمل کنید و خطر لیکوئید شدن را جدی بگیرید.

سوالات متداول