لایه صفر بلاکچین چیست؟ نقش و اجزای لایه بنیادین بلاکچین
بلاکچین دفتر کلی است که در آن معاملات ارز دیجیتال ثبت شده است. این تکنولوژی را می‌توان کاملا بین رشته‌ای دانست که از علومی مانند اقتصاد، رمزنگاری، کامپیوتر و غیره در آن استفاده می‌شود. به طور کلی این تکنولوژی واسطه‌ها را حذف کرده و هزینه‌ها را کاهش می‌دهد و در ادامه تبادل اطلاعات و دارایی‌ها را نیز تسهیل می‌کند. اگر در حوزه ارزهای دیجیتال و Blockchain مشغول به کار هستید، احتمالا با اصطلاح لایه صفر بلاکچین نیز برخورد داشته‌اید. در این مقاله قصد داریم به طور کامل درباره لایه های بلاکچین توضیح دهیم؛ پس با ما تا انتها همراه باشید.
لایه صفر بلاکچین چیست؟
لایه ۱ بلاکچین شبکه‌هایی مانند بیت کوین و اتریوم است که فضایی را فراهم می‌کند تا اپلیکیشن‌های غیرمتمرکزی (DApps) همچون Uniswap، Aave و Axis Infinitiy روی آن تشکیل و ساخته شوند. با این تفاسیر لایه صفر بلاکچین چیست؟ این لایه اجازه می‌دهد کل blockchain بر بسترش متولد شود و توسعه یابد. این لایه شامل پروتکل‌ها، اتصالات، سخت‌افزار، ماینرها و سایر اجزا است که ستون فقرات فضای دفتر کل را تشکیل می‌دهند. با وجود لایه زیرین مشترکی همچون لایه صفر بلاکچین، قابلیت همکاری متقابل زنجیره‌ای بهتری در اختیار معامله‌گران قرار می‌گیرد.
هدف از ساخت لایه صفر بلاکچین در واقع تشکیل یک چارچوب اساسی برای تمام عملکردهایی است که در لایه ۱ رخ می‌دهد. شبکه‌هایی همچون بیت کوین و اتریوم که در لایه ۱ blockchain دارا هستند، در تلاش‌اند مشکل مقیاس‌پذیری (scalability problem) را حل کرده و عملکرد فضای زنجیره‌ای بلاکچین را بهبود ببخشند. بدون لایه صفر، این مشکل افزایش خواهد یافت.
مشکل مقیاس‌پذیری، زمانی رخ می‌دهد که با گسترش فضای شبکه و استفاده افراد زیادتری از آن، سرعت پردازش و پرداخت داده‌ها کاهش می‌یابد.
برای درک بهتر لایه صفر بلاکچین به این مثال دقت کنید: اگر DAppsها ساختمان‌های فروشگاهی باشند که همه از آن‌ها بازدید می‌کنند، لایه ۱ قطعه زمینی است که ساختمان فروشگاه روی آن ساخته می‌شود. حال لایه صفر همان جاده‌هایی هستند که هر قطعه زمین را به زمین دیگر متصل می‌کنند و راه ارتباطی بین آن‌ها را فراهم می‌کنند.
لایه صفر بلاکچین چگونه کار می‌کند؟
همانطور که اشاره کردیم این لایه با ساختن یک چارچوب برای توسعه‌دهندگان، بلاکچین‌ها را به بلاکچین اصلی وصل می‌کند و حجم کاری را بین آن‌ها توزیع می‌کند. به طور کلی، لایه صفر blockchain از کانال‌هایی تشکیل شده است که داده‌ها را بر اساس عملکرد‌های تعریف شده توسط کاربر، تایید می‌کند. این لایه از چندین مکانیسم اجماع مانند PoW و PoS برای بهتر کردن توپولوژی شبکه استفاده می‌کند.
لایه صفر چند کاربرد بسیار مهم دارد. اول اینکه وابستگی بیش از حد بلاکچین‌های موجود در سیستم را برای ساخت اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز یا پروژه‌های دیگر را از بین می‌برد؛ زیرا شروع و ساخت یک بلاکچین به خودی خود دشوار است. توسعه یک بلاکچین لایه ۱ بر روی پروتکل لایه صفر درست همانند ایجاد یک اپلیکیشن یا برنامه کاربردی در لایه یک blockchain است.
دومین کاری که لایه صفر انجام می‌دهد این است که یک شبکه چند زنجیره‌ای ایجاد کرده که همکاری بین بلاکچین‌ها را تسهیل می‌کند. به این ترتیب، پروژه‌های لایه یک می‌توانند مشکل مقیاس‌پذیری را به لایه صفر واگذار کنند. یکی دیگر از کاربدهایی که لایه صفر بلاکچین برای کاربران دارد این است که آن‌ها در لایه بنیادین بلاکچین بدون نیاز به جا به جایی توسط توکن‌ها، به جای یک blockchain می‌توانند با چندین مورد تعامل داشته باشند.
سه پروتکل لایه صفر بلاکچین که از نظر کاربران، سایر رقبا را کنار زده‌اند عبارتند از:
- پولکادات (Polkadot)
- اوالانچ (Avalanche)
- کازماس (cosmos)
در این بین، پولکادات (Polkadot) از سایرین محبوب‌تر است. این لایه صفر بلاکچین، شبکه کاملی از بلاکچین‌های هدفمند را متحد کرده و به آن‌ها اجازه می‌دهد به راحتی با هم در ارتباط باشند و کار کنند. پولکادات از شبکه‌هایی تحت عنوان Parachains و Para-threads برای ارتباط گرفتن با سایر شبکه‌ها همچون اتریوم و بیت کوین استفاده می‌کند. از بین پروژه‌ها و اپلیکیشن‌هایی که بر اساس لایه صفر بلاکچین پولکادات ساخته شده، می‌توان به ChainX اشاره کرد.
اجزای اصلی لایه صفر بلاکچین
این لایه از سه جز اصلی تشکیل شده است:
زنجیره اصلی (Main chain)
تحت عنوان Rely layer نیز شناخته می‌شود. این قسمت به عنوان بلاکچین اصلی عمل می‌کند که در آن از داده تراکنش‌هایی که در شبکه‌های لایه یک بلاکچین انجام گرفته، پشتیبانی می‌شود.
زنجیره‌های جانبی (Sidechains)
بلاکچین‌های مستقل روی لایه یک هستند که به موازات زنجیره اصلی اجرا می‌شوند. هرکدام از آن‌ها به عنوان شبکه‌های مستقل توکن‌ها، مکانیسم‌ها و پروتکل‌های خود را دارند، اما ممکن است برای حفظ امنیت به زنجیره اصلی متکی باشند.
پروتکل انتقال متقابل زنجیره‌ای (Cross-chain transfer protocol)
پروتکلی است که امنیت تبادل اطلاعات بین شبکه‌های مستقل blockchain را تضمین می‌کند.
آینده لایه صفر بلاکچین
لایه صفر بلاکچین یکی دیگر از شگفتی‌های این دنیاست. پذیرش و توسعه وب ۳ در لایه ۱ موانعی دارد که می‌توان امیدوار بود با کمک لایه بنیادین بلاکچین چالش‌های مقیاس پذیری و همکاری متقابل زنجیره‌ها برطرف شود.
در این مقاله از والکس تلاش کردیم تا به بررسی یکی از مهم‌ترین لایه‌های بلاک چین بپردازیم و ابعاد آن را بررسی کنیم. شما چه پروژه‌های دیگری را می‌شناسید که بر این بستر توسعه یافته‌اند؟
