توکن های کاربردی چیست؟ آشنایی با انواع utility tokens

اصطلاح ارز دیجیتال معمولاً برای توصیف هر نوع دارایی دیجیتالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این‌حال، دارایی‌های دیگری مانند توکن های کاربردی (utility tokens) هم وجود دارند که با آنچه از سایر رمزارزها انتظار دارید بسیار متفاوت است. توکن‌های کاربردی یک فناوری‌های برجسته در دنیای بلاکچین هستند و نقش مهمی در آینده اکوسیستم وب ۳ خواهند داشت. اما این توکن‌ها دقیقاً چه چیزی هستند، ویژگی‌های آن‌ها چیست و چه کاربردی در دنیای کریپتو دارند؟ در ادامه این مقاله سعی داریم به این سوالات پاسخ دهیم.

پیشنهاد میکنیم برای درک بهتر مفهوم توکن کاربردی، مقاله توکن چیست را مطالعه فرمایید.

توکن های کاربردی چیست؟

توکن کاربردی که به آن توکن ابزاری هم گفته می‌شود، یکی از انواع رمزارزهاست که برای انجام کارکردی خاص در یک اکوسیستم طراحی شده‌ است. به‌طورکلی، این توکن‌ها به کاربران این اجازه را می‌دهند تا برخی اقدامات را در یک شبکه بلاکچین خاص یا برنامه غیرمتمرکز انجام دهند.

برخلاف رمز ارزهایی مانند بیت کوین (BTC)، توکن های کاربردی به‌گونه‌ای طراحی نشده‌اند که یک ابزار مبادله در دنیای واقعی باشند. در عوض آنها فقط یک مورد استفاده در پروتکل قرارداد هوشمند مربوطه دارند.

اغلب این توکن‌ها مانند رمزارزهای بیت کوین و لایت کوین قابل استخراج نیستند. تیم توسعه این پروژه‌های WEB3 توکن‌های خود را برای اعضای تیم، سرمایه‌گذاران اولیه و عموم مردم ارسال می‌کنند. هر پروژه می‌تواند توکن های کاربردی خود را در یک بلاکچین قرارداد هوشمند منتشر کند تا به کاربران امکان دسترسی به ویژگی‌های جدید را بدهد. برای مثال از توکن SAND می‌توان برای خرید آیتم‌‌های درون بازی سندباکس استفاده کرد. توکن‌های کاربردی در بازار آزاد کریپتو ارزش پولی دارند، اما به‌طورکلی نمی‌توان به عنوان ابزار مبادله، پوشش تورم و یا به‌عنوان ذخیره ارزش از آنها استفاده کرد. در عوض توسعه‌دهندگان، توکن های کاربردی را ایجاد می‌کنند تا رشد و تعامل با جامعه خود را افزایش دهند و یا برای “dApp” های خود بودجه جمع‌آوری کنند.

آشنایی با کاربردهای توکن ابزاری

پروژه‌ها و اکوسیستم‌هایی که در دنیای کریپتو متولد می‌شوند ممکن است با توجه به شرایطی که دارند و خدماتی که ارائه می‌دهند، کاربردهای خاصی را برای توکن‌ های ابزاری خود طراحی کنند. در ادامه به معرفی مهم‌ترین کاربردهای utility tokens می‌پردازیم.

رای‌گیری (Voting): توکن های کاربردی به کاربران این اجازه را می‌دهند تا در مورد پیشنهادهای بهبود آتی در dApp رای دهند. از نظر فنی، اگر یک توکن ابزاری این امتیاز را به افراد بدهد به‌عنوان توکن حاکمیتی شناخته می‌شود. درحالی‌که هر dApp قوانین متفاوتی برای حاکمیت بلاکچین دارد، داشتن هر توکن‌ ابزاری، نشان‌دهنده یک رای است.

بازی (Gaming): بسیاری از بازی‌های مبتنی بر بلاکچین دارای توکن های کاربردی هستند که می‌توان از آنها برای خرید آیتم‌های درون بازی مانند NFT (توکن‌های غیرقابل‌تعویض) استفاده کرد. همچنین این توکن‌ها اغلب به‌عنوان مکانیزم اعطای پاداش در بازی‌های play-to-earn مانند Axie Infinity هم عمل می‌کنند.

برای این منظور پیشنهاد می‌کنیم مقاله ان اف تی چیست را مطالعه کنید.

امتیازات تبادل رمزارز (Crypto exchange perks): برخی از صرافی‌های متمرکز مانند بایننس (Binance)، کوکوین (Kucoin) و کریپتو دات‌کام (Crypto.com) توکن‌های ابزاری را برای پاداش‌ در تخفیف نرخ‌های معاملاتی ارائه می‌کنند.

پاداش (Tipping): توکن های کاربردی ممکن است به‌عنوان مکانیزم پاداش داخلی dApp عمل کنند. این عملکرد علاوه بر اعطای پاداش به تولیدکنندگان محتوا، در رتبه‌بندی نظرات یا ویدئوها در صفحه اصلی رسانه اجتماعی آنها هم تاثیر می‌گذارد.

پرداخت کارمزد شبکه (Paying network fees): کاربران با استفاده از توکن ابزاری یک بلاکچین قرارداد هوشمند، قادرند هزینه تراکنشهای خود را بپردازند. برای مثال، افرادی که می‌خواهند از dAppهای پالیگان (Polygon) استفاده کنند، باید دارای رمزارز MATIC برای تایید تراکنش‌ها باشند.

تفاوت توکن های کاربردی با سایر توکن ها

تمامی توکن‌ها با یک هدف و کاربرد خاص خلق می‌شوند. توکن‌هایی که با حضور خود بتوانند یک نیاز را رفع کنند و خدمات مفیدی ارائه دهند، شانس بیشتری برای حضور در بازار سرمایه دارند. به‌طورکلی علاوه بر توکن‌های کاربردی، دو  دسته توکن دیگر در بازار وجود دارد که می‌خواهیم آنها را با هم مقایسه کنیم.

مقایسه توکن های کاربردی و توکن اوراق بهادار

توکن‌های اوراق  بهادار، حق مالکیت کالا یا سهام شرکت را به دارندگان آن می‌دهند اما توکن‌های کاربردی چنین نیستند. توکن اوراق بهادار نوعی سهام دیجیتال غیرمتمرکز محسوب می‌شود و به‌عنوان اوراق بهادار طبقه‌بندی شده است. حق مالکیتی که یک توکن بهادار به دارندگان خود می‌دهد علاوه بر یک دارایی دیجیتال، می‌تواند مانند یک دارایی فیزیکی مثل املاک و مستغلات و هر چیز قابل‌لمس دیگری باشد. رمزارزهای tZero و Blockchain Capital دو نمونه از توکن‌های بهادار شناخته شده هستند.

مقایسه توکن های کاربردی و توکن حاکمیتی

تفاوت این دو نوع توکن را می‌توان از ۳ جنبه بررسی کرد که اولین و مهم‌ترین ‌آنها هدف این توکن‌هاست. توکن حاکمیتی با هدف اعطای حق رای به دارندگان خود اعطا می‌شود. اما توکن ابزاری به حقوقی مانند حق محصولات، خدمات و یا تجربیات انحصاری در یک شبکه مربوط به همان توکن مربوط است.

تفاوت دیگر از لحاظ ارزش است. ارزش توکن حاکمیتی رابطه مستقیمی با پروژه مربوطه دارد، اما توکن های کاربردی هیچ ارتباط مستقیمی با ارزش‌گذاری تخمینی شرکت در زمان مورد نظر ندارد.

در نهایت، امنیت توکن حاکمیتی به این دلیل که دارای تضمین مالکیت انحصاری هستند بیشتر از utility tokens است. علاوه بر این توکن‌های کاربردی می‌توانند تحت یک عرضه اولیه کوین (ICO) تقلبی، توسط سودجویان سایبری ارائه شوند.

معرفی محبوب ترین توکن های کاربردی

برای درک بهتر اینکه چه چیزی توکن‌های ابزاری را از سایر ارزهای دیجیتال متمایز می‌کند، در ادامه چند پروژه موفق را بررسی می‌کنیم.

ارز SLP، معجون جاودانه عشق

رمزارز SLP توکن بومی بازی Axie Infinity است. در این بازی بازیکنان می‌توانند توکن‌های SLP را برای برنده‌شدن در جنگ‌ها و تکمیل ماموریت‌ها با هیولاهای خود به نام اکسی (Axie) کسب کنند. همچنین گیمرها می‌توانند از این توکن برای پرورش یا ارتقا سطح NFTها و اکسی خود استفاده کنند.

ارز LINK، چین لینک

پروژه چین لینک بر پایه اتریوم ساخته و بزرگ‌ترین اوراکل بلاکچین غیرمتمرکز است. هر فردی بخواهد از خدمات اوراکل چین لینک استفاده کند، باید هزینه تراکنش را با توکن کاربردی LINK بر پایه ERC-20 بپردازد. این توکن‌ها همچنین به‌عنوان مکانیزم پاداش برای اپراتورهای گره چین لینک عمل می‌کنند.

ارز BNB، توکن صرافی بایننس

رمزارز BNB که توسط صرافی بایننس منتشر شده، در ابتدا به کاربران بایننس در کارمزد معاملات تخفیف می‌داد. اما اکنون بایننس زنجیره هوشمند BNB خود را ایجاد کرده که کاربران می‌تواند از این رمزارز برای پرداخت هزینه‌های گس در اپلیکیشن‌هایی مثل PancakeSwap استفاده کنند.

ارز BAT، توکن بومی Brave

توکن BAT که با مرورگر Brave کار می‌کند یک مدل درآمد تبلیغاتی جدید را معرفی کرده و مشکل ردیابی مداوم رفتار کاربران را برطرف می‌کند. کاربران بریو می‌توانند با مشاهده تبلیغات، به‌عنوان پاداش توکن BAT دریافت کنند. به‌عبارتی برای تماشای آنها هزینه پرداخت می‌شود. همچنین کاربردهای دیگری برای ارز بت وجود دارد، مثلاً می‌توان از این ارز برای پاداش با خالقین محتوا در وب‌سایت‌ها یا توییتر استفاده کرد.

آیا توکن های کاربردی برای سرمایه‌گذاری مناسب‌اند؟

انتخاب یک utility tokens برای سرمایه‌گذاری موفق، به نوع پروژه آن بستگی دارد. به‌طورکلی عوامل زیادی وجود دارند که در رشد یک پروژه موثر هستند. یکی از این موارد میزان عرضه کل، عرضه در گردش و روند آزادسازی توکن است. چنانچه عرضه کل نامحدود باشد و یا هنوز بخش کمی در گردش باشد، بدون در نظر گرفتن سایر عوامل، رشد قیمتی توکن سخت‌تر اتفاق می‌افتد.

برخی از معامله‌گران معتقدند هر چقدر یک توکن موارد استفاده بیشتری داشته باشد، رشد بیشتری خواهد داشت، اما این موضوع به‌تنهایی درست نیست و اصل مطلب چیز دیگریست. مهم‌ترین عاملی که ارزش یک توکن ابزاری را تعیین میکند، تقاضایی است که برای آن ایجاد می‌شود و در صورت محدودیت عرضه، رشد قیمت را می‌تواند به همراه داشته باشد.

توکن ابزاری ؛ رمزارزی با اهداف خاص

در این مقاله در رابطه با اینکه توکن های کاربردی چیست و چه موارد استفاده‌ای دارد صحبت کردیم و دلایل ارزشمند بودن این توکن برای سرمایه‌گذاری بررسی شد. به‌طورکلی utility tokens با اهداف مشخصی برای یک اکوسیستم طراحی می‌شوند. این توکن‌ها الزامات قانونی ندارند و زیر ذره‌بین نمی‌روند، به همین دلیل از امنیت کمتری برخوردارند و ممکن است برخی از آنها پروژه‌ای کلاهبرداری باشند. هرچقدر یک پروژه بتواند در ایجاد جذابیت و تقاضا برای توکن کاربردی توانمند‌تر باشد، آن توکن ارزش بیشتری خواهد داشت. به نظر شما کدام توکن ابزاری پتانسیل رشد بالاتری دارد؟ لطفا نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.