موجودی خالص چیست و چگونه محاسبه می شود؟
در دنیای ترید و سرمایه‌گذاری بسیاری از افراد در محاسبه‌ی سود و زیان واقعی‌شان دچار مشکل می‌شوند. موضوعی که می‌تواند سبب تصمیم‌گیری نادرست درخصوص انتخاب موقعیت‌های معاملاتی و سرمایه‌گذاری روی دارایی‌های نزولی شود. مهم‌ترین مفهومی که می‌تواند در این زمینه به ما کمک کند، موجودی خالص یا Equity است. عددی که در هر لحظه می‌تواند سود خالص پورتفولیوی شما را با بیشترین دقت در اختیارتان قرار دهد.
در این مقاله به این سوال پاسخ خواهیم داد که موجودی خالص چیست و چطور محاسبه می‌شود؟ در ادامه نیز به دلایل اهمیت این شاخص و نقش آن در تحلیل فاندامنتال می‌پردازیم. بعد از مطالعه این مطلب به‌راحتی می‌توانید سود و زیان دارایی‌هایتان را دقیق‌تر محاسبه کنید.
تعریف موجودی خالص و نحوه محاسبه آن
به‌طورساده و خلاصه، موجودی خالص یا Equity ارزش یک دارایی، پس از کسر بدهی‌ها، سودها یا ضررهای شناور معطوف به آن است. مانند بسیاری از مفاهیم دیگر در اقتصاد و بازارهای مالی، موجودی یا ارزش خالص نیز برای اولین بار در بازار سهام مطرح شد. بازاری که دارایی اصلی مورد معامله در آن، سهام شرکت‌هاست؛ به همین دلیل در این بازار به Equity، حقوق صاحبان سهام یا Shareholder Equity گفته می‌شود. موجودی خالص یک شرکت، در واقع مقدار پولی است که درصورت انحلال آن و سپس پرداخت تمامی بدهی‌هایش به سهام‌داران بازگردانده می‌شود.
معنای موجودی خالص برای تریدرها
نه‌تنها یک شرکت، بلکه حساب هر تریدر یا سرمایه‌گذار بازارهای مالی مانند فارکس، سهام یا ارز دیجیتال نیز موجودی خالص دارد. این عدد درواقع ارزش کل دارایی‌های او پس از کسر سود و زیان موقعیت‌های معاملاتی باز یا لانگی است که دارد.
فرمول محاسبه موجودی خالص شرکت ها
بر اساس تعریف، محاسبه‌ی Equity برای هر شرکت، فرمول چندان پیچیده‌ای نداشته و به‌شرح زیر است:
حقوق صاحبان سهام = ارزش کل بدهی‌های شرکت – ارزش کل دارایی‌های شرکت
در این فرمول دارایی‌های شرکت، شامل انواع ثابت و جاری شده که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- پول نقد
- حساب‌های دریافتی یا ARها
- فهرست بهای کالاها
- مواد خام
- اموال، ماشین‌آلات و تجهیزات
- ارزش دارایی‌هایی مانند علائم تجاری و اختراعات
بدهی‌های شرکت‌ها نیز معمولا به‌صورت سالانه در ترازنامه‌ی آن‌ها ذکر شده و عمدتا شامل موارد زیر می‌شود:
- حساب‌های پرداختی یا APها
- مالیات‌های معوقه
- درآمدهای معوقه
- وام‌ها
- بدهی‌های بانکی
- هزینه‌های جاری و معوقه
فرمول Equity برای تریدرها
یک تریدر بازارهای مالی نیز می‌تواند ارزش خالص حساب خود را به‌شرح زیر محاسبه کند:
Equity = موجودی یا بالانس حساب + (سود یا ضرر معاملات باز)
بدیهی است که در این فرمول، ضرر یک معامله، عددی منفی و سود آن، عددی مثبت خواهد بود. این سود و زیان شامل انواع معاملات اعم از روزانه، لوریج، انتقالی و غیره می‌شود. بنابراین، این عدد نوسانات بیشتری نسبت به موجودی خالص یک شرکت دارد. مثال زیر از معامله در فارکس می‌تواند در درک مفهوم ایکوییتی برای تریدر مفید باشد:
- موجودی حساب تریدر در کارگزاری = ۱۰۰۰ دلار
- ضرر حاصل از n موقعیت باز: ۳۰۰ دلار
- موجودی خالص: ۷۰۰ دلار
پیشنهاد مطالعه: معامله روزانه
تفاوت ارزش خالص و بالانس حساب
همانطور که از فرمول محاسبه موجودی خالص برای تریدرها مشخص است، این عدد با بالانس یا موجودی اولیه‌ی شارژ در حساب صرافی یا کارگزاری تفاوت دارد. حتی اگر موقعیت‌های باز شما در حال ضرردهی باشند، همچنان بالانس حساب‌تان همان مقداری را نشان می‌دهد که در ابتدا شارژ کرده‌اید. موضوعی گمراه‌کننده که برای تریدرهای تازه‌کار می‌تواند سبب منفی‌شدن حسابشان در پایان موقعیت‌های معاملاتی شود. مشخص است که اگر تریدر هیچ موقعیت بازی نداشته باشد، بالانس حساب و موجودی خالصش با یکدیگر برابر هستند.
نقش موجودی خالص در تحلیل فاندامنتال
همانطورکه می‌دانید تریدرها و تحلیل‌گران بازارهای مالی از دو روش تحلیل تکنیکال و فاندامنتال برای پیش‌بینی قیمت ابزارهای مالی در آینده استفاده می‌کنند. درحالی‌که تحلیل تکنیکال بر نمودار قیمت و شاخص‌های انتزاعی و ریاضی هر دارایی تکیه دارد، تحلیل فاندامنتال از آنالیز معیارهای اقتصاد کلان برای تعیین سود یا زیان‌دهی یک دارایی در آینده بهره می‌برد. یکی از این معیارها به‌خصوص در بازارهای سنتی‌تر مانند سهام، موجودی خالص شرکت‌هاست.
با بررسی ترازنامه‌ی شرکت‌ها می‌توان حقوق صاحبان سهم در آن شرکت را محاسبه کرد. صورت‌حسابی مالی است که در آن دارایی‌ها، بدهی‌های عام، دارایی‌های استقراضی و غیره نشان داده می‌شوند. با محاسبه‌ی موجودی خالص هر شرکت می‌توان به وضعیت سلامت اقتصادی آن پی برد. وضعیتی که می‌تواند نشان‌دهنده‌ی میزان رشد و توسعه‌ی آن در آینده و درنتیجه افزایش ارزش سهامش باشد. سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی با Equity مثبت و قوی، این اطمینان ضمنی را در بر دارد که صاحبان شرکت، توانایی پوشش بدهی‌ها‌یشان را دارند. به‌این‌ترتیب در شرایط اضطراری، سرمایه‌گذار می‌تواند بدون ضرر قابل‌توجه سرمایه‌ی خود را از آن خارج کند.
در بازارهای غیرمتمرکز مانند ارز دیجیتال نیز بررسی موجودی خالص شرکت‌های توسعه‌دهنده‌ی پروژه‌های کریپتو، دیفای، صادرکننده‌ی توکن‌ها، صرافی‌ها و غیره پیش از سرمایه‌گذاری در آن‌ها سودمند است. این عدد می‌تواند به تریدر، اطلاعات مناسبی درخصوص تاثیرگذاری این شرکت‌ها بر بازار، احتمال رشد یا نزول قیمت توکن‌ها و کوین‌ها مرتبط با آن‌ها، میزان نقدشوندگی دارایی‌ها، اعتبار و قدرتشان در برابر بحران‌های این بازار پرنوسان ارائه کند.
چرا محاسبه Equity مهم است؟
محاسبه‌ی موجودی خالص نه‌فقط در تحلیل فاندامنتال، بلکه به‌عنوان روشی برای مدیریت سرمایه‌گذاری و معامله نیز مهم است. با محاسبه‌ی Equity برای پورتفولیوی معاملاتی خود و مقایسه‌ی آن در طول زمان، می‌توانید میزان موفقیت‌تان در اتخاذ سیاست‌های معاملاتی را بررسی کنید. علاوه بر این، این عدد می‌تواند به شما در تعیین حدود سود و زیان در موقعیت‌های معاملاتی و نیز برنامه‌ریزی مالی بهتر کمک کند.
بسیاری از کارگزاری یا صرافی‌ها در پروفایل کاربر خود، ستونی را به موجودی خالص او اختصاص داده‌اند. به‌این‌ترتیب تریدر دیگر نیازی به محاسبات جداگانه نخواهد داشت. درنظر گرفتن این عدد به جای بالانس یا رشد و نزول قیمت دارایی‌ها، سبب می‌شود که تریدر تنها سود یا زیان خود را ملاک قرار داده و از محاسبات واهی پرهیز کند. توجه به Equity به عنوان دارایی مفید، خود یکی از روش‌های کنترل ریسک، بهبود تراز تجاری و بستن و باز کردن به‌موقع موقعیت‌ها محسوب می‌شود.
موجودی خالص، بازدهی واقعی هر فعالیت اقتصادی
در تصمیم‌گیری برای انجام هر فعالیت اقتصادی، اعم از خریدوفروش املاک، معامله در بازارهای مالی یا خرید سهام شرکت‌ها، محاسبه‌ی هرچه دقیق‌تر سود و زیان واقعی، اهمیت زیادی دارد. درحالی‌که بسیاری از افراد تنها به کاهش یا افزایش قیمت دارایی‌های‌شان نگاه می‌کنند، این فاکتور Equity است که بازدهی واقعی سرمایه‌ی آن‌ها را نشان می‌دهد.
موجودی خالص از کسر میزان بدهی‌ها و ضررهای یک دارایی از موجودی اولیه به‌اضافه‌ی سود یا ارزش افزوده‌ی آن به‌دست می‌آید. این عدد برای شرکت‌ها تحت‌عنوان حقوق صاحبان سهام شناخته می‌شود که از کسر کل بدهی‌ها از دارایی‌های شرکت حاصل می‌شود. یک تریدر نیز می‌تواند ایکوییتی پورتفولیوی خود را با کسر ضرر موقعیت‌های معاملاتی‌اش از بالانس حساب خود یا افزودن سود موقعیت‌ها به آن، محاسبه کند.
