معرفی پلتفرم جیتو نتورک؛ از شبکه jito تا پروتکل استیکینگ آن

جیتو نتورک (Jito.Network) یک پروتکل لیکویید استیکینگ مبتنی بر شبکه سولانا است که با هدف مقابله با پیامدهای منفی استراتژی ارزش قابل استخراج (MEV) و همچنین برای به حداکثر رساندن سود کاربران از فرآیند استیکینگ توسعه یافته است. به عبارتی دیگر، پلتفرم جیتو پاداش‌های MEV را به صورت عادلانه میان استیک‌کنندگان توزیع می‌کند. توکن بومی این پلتفرم نیز با نماد JTO شناخته شده و نگهداری آن، به کاربران اجازه می‌دهد در فرآیندهای حاکمیتی نقش داشته باشند.

در این مقاله با نحوه کارکرد پروتکل استیکینگ جیتو، ویژگی‌های توکن بومی JTO و فرآیند ایردراپ آن آشنا خواهیم شد.

پلتفرم Jito.Network چیست؟

پلتفرم جیتو یک پروتکل لیکویید استیکینگ بدون نیاز به مجوز (Permissionless) است که امکان توزیع منصفانه پاداش‌های MEV را فراهم می‌کند. مفهوم MEV یا همان ارزش قابل استخراج، به گروهی از استراتژی‌های خاص اشاره دارد که برای کسب سود بیشتر از طریق فرآیند ماینینگ یا تایید تراکنش‌های بلاکچین مورد استفاده قرار می‌گیرند.

کاربران برای استفاده از Jito.network ابتدا مقداری سولانا (SOL) در آن استیک کرده و در ازای آن JitoSOL دریافت می‌کنند؛ در ادامه، استخر استیکینگ جیتو (Jito Stake Pool) دارایی‌های استیک شده کاربران را میان تاییدکنندگانی که کلاینت MEV جیتو نتورک را اجرا کرده و از طریق استراتژی‌هایی مانند ایجاد تغییر در ترتیب تراکنش‌ها و آربیتراژ سود کسب می‌کنند، توزیع می‌کند. سود حاصل از این فرآیند در جهت افزایش بازدهی درصدی سالانه (APY) هولدرهای JitoSOL مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین، هولدرها علاوه بر پاداش استیکینگ معمولی، از پاداش‌های MEV هم برخوردار می‌شوند. این روش نوآورانه Jito.network کسب سود بیشتر را ممکن ساخته و در عین حال به تمرکز زدایی بیشتر بلاکچین سولانا نیز کمک می‌کند.

پلتفرم جیتو چگونه کار می‌کند؟

پلتفرم جیتو استخرهای استیکینگ را به عنوان ابزاری برای افزایش تمرکز زدایی شبکه و بهبود عملکرد کلی آن مورد استفاده قرار می‌دهد. این استخرها که شامل یک یا چند نود تاییدکننده هستند، روشی سودآور برای واگذار کردن (Delegate) توکن‌های SOL محسوب می‌شوند. به عبارتی دیگر، کاربران با استیک کردن SOL، توکن JitoSOL و سود آن را دریافت می‌کنند.

نگهداری توکن JitoSOL در واقع روشی برای دریافت سود بیشتر (استیکینگ معمولی + پاداش MEV) است، اما از طرف دیگر به گونه‌ای طراحی شده که با سایر پلتفرم‌های دیفای نیز سازگاری داشته باشد. کاربران علاوه بر درآمدی که با استیک کردن SOL و دریافت JitoSOL به دست می‌آورند، می‌توانند به صورت همزمان از طریق قفل کردن همان JitoSOL در پروتکل‌های وام‌دهی یا ییلد فارمینگ، سود بیشتری کسب کنند. بنابراین می‌توان گفت هدف اصلی Jito.network به حداکثر رساندن میزان سود کاربران (هولدرهای JitoSOL) و بهبود عملکرد شبکه سولانا است.

با مراجعه به آدرس jito.network/defi می‌توانید از تمام راه‌های درآمدزایی با توکن‌های JitoSOL و JTO مطلع شوید؛ البته لازم به ذکر است که معرفی شدن این روش‌ها در وبسایت رسمی جیتو نتورک، به معنای ضمانت فعالیت صحیح یا سودآوری حتمی آنها نیست. در نتیجه:

امنیت و تمرکز زدایی در جیتو نتورک

برای حفظ امنیت پلتفرم جیتو، توکن JitoSOL و قرارداد هوشمند آن به طور کامل مورد حسابرسی (Audit) قرار گرفته است. علاوه بر این، ساختار غیرحضانتی JitoSOL باعث می‌شود که حتی اگر زمانی فعالیت Jito.network متوقف شد، هولدرها کنترل SOLهای استیک شده و پاداش‌های خود را از دست ندهند. از طرف دیگر، برای مقابله با ریسک انتخاب نود تاییدکننده جدید و تعیین نرخ کارمزد، موافقت اکثریت اعضای تیم سازنده برای ایجاد هر نوع تغییر در ساختار پلتفرم ضروری است.

استخرهای استیکینگ جیتو به افزایش سطح تمرکز زدایی شبکه سولانا کمک می‌کنند؛ چراکه این استخرها بر اساس قوانین و تاکتیک‌های خاصی که دارند، دارایی استیک شده کاربران را در میان تعداد زیادی از نودهای تاییدکننده تقسیم می‌کنند. برخی استخرهای استیکینگ جیتو، به‌کارگیری نودهای تاییدکننده از نقاط جغرافیایی متفاوت را اجباری کرده یا حتی برای عملکرد آنها یک حد نصاب خاص در نظر می‌گیرند.

بنابراین می‌توان گفت Jito.network اهمیت بالایی برای تاییدکنندگان باکیفیت قائل بوده و در کنار تامین امنیت و فراهم کردن حداکثر سود برای کاربران، به تحقق اهداف کلی شبکه سولانا در زمینه تمرکز زدایی نیز کمک شایانی می‌کند.

معرفی توکن JTO و بررسی توکنومیکس آن

توکن بومی Jito.network با نماد JTO به عنوان یک توکن حاکمیتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این یعنی هولدرهای JTO می‌توانند روی آینده و مسیر حرکت پلتفرم جیتو (شامل بروزرسانی، تعیین کارمزد و تغییر مقررات) تاثیرگذار باشند.

توکن JTO با موجودی ۱ میلیارد واحدی عرضه شده و شیوه توزیع آن نیز به شرح زیر است:

• ۳۴ درصد برای رشد جامعه کاربری: ۳۴۲,۸۵۷,۱۴۳ واحد JTO برای جذب کاربران جدید مورد استفاده قرار خواهد گرفت. از این مقدار، ۱۰۰ میلیون واحد برای رویداد ایردراپ میان کاربران فعال Jito.network در نظر گرفته شده است. شرایط دریافت ایردراپ را در بخش مربوطه توضیح خواهیم داد. مابقی نیز توسط سازمان خودگردان غیر متمرکز (DAO) جیتو در پلتفرم رلمز (Realms) مدیریت خواهد شد. این یعنی روش مصرف شدن ۲۴۲,۸۵۷,۱۴۳ واحد دیگر، به شیوه غیرمتمرکز و توسط هولدرهای JTO تعیین می‌شود.
• ۲۵ درصد برای توسعه اکوسیستم: ۲۵۰,۰۰۰,۰۰۰ واحد JTO برای تامین هزینه‌های مربوط به نوآوری‌هایی مانند استیک‌نت (StakeNet)، جامعه کاربری و مشارکت‌کنندگانی که به گسترش پروتکل لیکویید استیکینگ جیتو کمک می‌کنند، کنار گذاشته می‌شود. استیک‌نت محصولی از شبکه جیتو و پروتکلی برای توکن‌های لیکویید استیکینگ (LST) سولانا است که انتظار می‌رود در آینده نه چندان دور، نقشی اساسی در گسترش فعالیت‌های Jito.network ایفا کند.
• ۱۶.۲ درصد برای سرمایه‌گذاران: ۱۶۲,۱۴۲,۸۵۷ واحد JTO برای سرمایه‌گذارانی کنار گذاشته شده که شرایط لازم برای توسعه پلتفرم جیتو را ممکن ساختند. موجودی کنار گذاشته برای آنها پس از گذشت ۱۲ ماه، طی یک بازه زمانی ۳ ساله به تدریج در اختیارشان قرار خواهد گرفت.
• ۲۴.۵ درصد برای مشارکت‌کنندگان اصلی: ۲۴۵,۰۰۰,۰۰۰ واحد JTO برای بنیان‌گذاران و کارکنانی که در مراحل اولیه توسعه پلتفرم جیتو نتورک نقش داشتند، کنار گذاشته شده است. این توکن‌ها نیز به شیوه‌ای مشابه، پس از گذشت یک سال، طی یک بازه زمانی ۳ ساله به تدریج در اختیار مشارکت‌کنندگان اصلی قرار می‌گیرند.

شرایط ایردراپ پلتفرم جیتو و دریافت توکن JTO

۱۰۰ میلیون واحد JTO به شیوه ایردراپ و بر اساس وضعیت مشارکت کاربران تا تاریخ ۲۵ نوامبر ۲۰۲۳ (۴ آذر ۱۴۰۲) توزیع می‌شود. چه کسانی واجد شرایط دریافت ایردراپ جیتو هستند؟

• کاربرانی که تا این تاریخ (۲۵ نوامبر ۲۰۲۳) حداقل ۱۰۰ امتیاز داشتند.
• آن دسته از تاییدکنندگان سولانا که کلاینت جیتو (Jito Foundation MEV Solana Client) را اجرا کرده بودند.
• جستجوگرانی (Searchers) که حداقل ۱ واحد SOL انعام داده بودند.

اگر جزو افراد واجد شرایط هستید، برای دریافت ایردراپ JTO باید مراحل زیر را دنبال کنید:

1. به آدرس jito.network/airdrop مراجعه کنید.
2. از طریق گزینه Connet Wallet کیف پول خود را به پلتفرم جیتو متصل کنید.
3. در صورتی که واجد شرایط باشید، امکان دریافت توکن‌های JTO را خواهید داشت.

کسانی که صرفا قصد دارند از تعلق گرفتن یا نگرفتن ایردراپ به آدرس خود مطلع شوند نیز می‌توانند در همین صفحه روی Search for an Address کلیک کرده و با وارد کردن آدرس ولت خود، این کار را انجام دهند.

در ابتدای کار ۵۰ درصد از بودجه در نظر گرفته شده برای ایردراپ قابل دریافت خواهد بود و ۵۰ درصد دیگر به تدریج طی ۱۲ ماه در اختیار کاربران قرار خواهد گرفت. در ضمن کاربران از زمان آغاز ایردراپ Jito.network در ۷ دسامبر ۲۰۲۳ (۱۶ آذر ۱۴۰۲)، ۱۸ ماه برای دریافت توکن‌های خود فرصت دارند. هر توکنی که توسط کاربران دریافت نشود نیز به صورت اتوماتیک برای آدرس خزانه‌داری دائوی جیتو ارسال خواهد شد.

لازم به ذکر است که میزان پاداش هر کاربر بر اساس امتیازی که به خاطر فعالیت در بازه زمانی ۱ ژانویه تا ۲۵ نوامبر ۲۰۲۳ (۱۱ دی ۱۴۰۱ تا ۴ آذر ۱۴۰۲) دریافت کرده، متفاوت خواهد بود. سیستم امتیازبندی جیتو، برای فعالیت‌هایی مانند نگهداری JitoSOL و معرفی کاربران جدید اهمیت قائل بود و اکنون دیگر غیرفعال است. در ضمن مجموع آدرس‌هایی که تا ۲۵ نوامبر ۲۰۲۳ (۴ آذر ۱۴۰۲) حداقل ۱۰۰ امتیاز دریافت کرده و اکنون امکان دریافت ایردراپ را دارند نیز ۹,۸۵۲ عدد است.

آینده پلتفرم Jito.network چگونه خواهد بود؟

رشد پلتفرم جیتو و عرضه توکن JTO، حاکی از افزایش توجه به پروتکل‌های لیکویید استیکینگ و افزایش نقش کاربران در مدیریت غیرمتمرکز آنها است. ایردراپ توکن حاکمیتی اقدامی است که برخی دیگر از پروتکل‌های مبتنی بر شبکه سولانا مانند پایث (Pyth) و ژوپیتر (Jupiter) نیز انجام داده‌اند.

پیش‌بینی وضعیت Jito.network در آینده کار دشواری است و به میزان علاقه کاربران بستگی خواهد داشت. با توجه به عملکرد این پلتفرم در ماه‌های اخیر، به نظر می‌رسد علاقه کاربران به جیتو نتورک رو به افزایش است؛ در اواسط بهمن ۱۴۰۲، آمار رسمی در آدرس jito.network/stats نشان می‌دهد که بیش از ۷ میلیون واحد SOL در این پلتفرم استیک شده و بازدهی درصدی سالانه (APY) نیز ۷.۶۸ درصد است. حال باید دید که افزایش تعداد کاربران پلتفرم جیتو تا چه زمانی ادامه خواهد داشت و آیا سود دریافتی این کاربران در درازمدت بیشتر از بقیه خواهد بود یا خیر.

شما چه نظری در مورد جیتو نتورک دارید؟ آیا تاکنون از پروتکل‌های لیکویید استیکینگ استفاده کرده‌اید؟ لطفا تجربه خود را با ما به اشتراک بگذارید.