مقالات ارز دیجیتال

ارز فیات چیست و چه تفاوتی با ارزهای دیجیتال دارد؟

ارز فیات در واقع همان اسکناس‌های کاغذی و سکه‌های فلزی است که روزانه در خرید و فروش‌ها از آن‌ها استفاده می‌کنیم، به عنوان پول رایج هر کشوری آن‌ها را می‌شناسیم و با آن‌ها سر و کار داریم. تا چند سال پیش پول فقط به همان شکل سکه و اسکناس وجود داشت و ماهیت آن فیزیکی بود، اما با پیدایش ارز دیجیتال شکل ارتباطات مالی تغییر کرده است. شاید کمتر کسی باشد که در حال حاضر نام بیت کوین یا ارزهای دیجیتال را نشنیده باشد. اما اغلب با ماهیت این فناوری نوظهور کمی بیگانه هستند. با توجه به همین موضوع در این مقاله، ما قصد داریم علاوه‌بر بررسی تاریخچه‌ی پیدایش پول‌های کاغذی، نگاهی نیز به تفاوت‌های آن با ارزهای دیجیتال بیاندازیم. با ما همراه باشید.

ارز فیات چیست؟

ارز فیات

ارز فیات یا همان پول بدون پشتوانه (Fiat Currency)،‌ واحد پولی کشورهاست. فیات (Fiat) یک واژه با ریشه‌ی لاتین و به معنای «باید بشود» یا «بگذار بشود» است. ارز فیات هیچ ارزش فیزیکی ندارد و یک تکه کاغذ یا سکه است. این ارزها که همان اسکناس‌ها و سکه‌های رایج امروزی هستند؛ در سراسر جهان برای مبادلات اقتصادی، تجاری،‌ خرید و فروش کالا و سرمایه‌گذاری استفاده می‌شوند. این ارز جایگزینی برای استاندارد طلا و پول کالایی (کالایی اقتصادی که به‌جای پول استفاده می‌شود) است. مهم‌ترین مشکلی که ارزهای فیات دارند، امکان چاپ بدون محدودیت آن‌‌هاست که منجر به تولید بی‌رویه و افزایش تورم می‌شود. دلار آمریکا، پوند انگلستان و ریال ایران، مثال‌هایی از ارز فیات هستند.

پشتوانه ارز فیات

ارز فیات برخلاف باورهای رایج مردم که تصور می‌کنند پشتوانه‌ی آن طلا و نقره موجود در خزانه‌داری هر کشور است؛ پشتوانه‌ای ندارد. اعتبار این پول بسته به ثبات اقتصادی کشور مربوطه و میزان عرضه و تقاضای مردمی است که از آن استفاده می‌کنند. می‌توان گفت این ارزها اعتبار خود را از دولت چاپ کننده‌ی آن می‌گیرند.

برای مثال دلار آمریکا به عنوان یک نمونه ارز فیات برجسته، پشتوانه‌ای ندارد و اگر مردم آمریکا به هر دلیلی تصمیم بگیرند دلار را معامله نکنند، ارزش آن سقوط خواهد کرد. یک نمونه بسیار مشهور دیگر کاهش ارزش پول محلی زیمباوه و به وجود آمدن ابرتورم است. به طوری که مردم برای خرید یک کالای معمولی مجبور به حمل کیسه‌های اسکناس بودند یا حتی برخی از مردم با اسکناس‌ها صنایع دستی درست می کنند و می فروختند.

تاریخچه ارز فیات

گذری بر انواع پول

در قرن یازدهم و در زمان سیچوآن (Sichuan) در کشور چین، برای اولین بار تصمیم به چاپ پول‌های کاغذی گرفته شد. آن‌ها از این پول‌ها را برای خرید ابریشم، طلا و نقره استفاده می‌کردند.

سپس در دوره کوبلای خان یکی از نوادگان چنگیز مغول در قرن ۱۳، سیستم ارز فیات در سرزمین‌های تحت سلطه‌ی این پادشاه شروع به‌کار کرد. برخی از مورخان هزینه‌های بالای را‌ه‌اندازی این سیستم و ایجاد تورم پس از آن را، دلیل سقوط سلطنت کوبلای خان می‌دانند.

در قرن هفدهم برخی از کشورهای اروپایی مانند اسپانیا، هلند و سوئد، تصمیم به استفاده از ارز فیات گرفتند. اما این سیستم در کشور سوئد موفقیتی نداشت و سیستم مالی این کشور به استفاده از استاندارد نقره روی آورد.

در قرن‌های ۱۸ و ۱۹ به‌تدریج فرانسه و تمام مستعمرات آن و کشورهای آمریکای شمالی، شروع به استفاده از این سیستم پولی کردند. اما مدتی بعد و در قرن بیستم، ایالات متحده مجدداً به سراغ پول کالایی رفت. این روند تا سال ۱۹۳۳ ادامه داشت. در این سال دولت مبادله‌ی پول‌های کاغذی با طلا و کالاهای دیگر را متوقف ساخت. در نهایت در سال ۱۹۷۱ میلادی، ر‌ئیس‌جمهور وقت ایالات متحده آمریکا پول‌های فیات را به‌طور رسمی جایگزین استاندارد طلا کرد. پس از این تصمیم استفاده از سیستم استاندارد طلا، در تمام کشورهای دنیا متوقف شد و ارز فیات جایگزین این سیستم سنتی شد.

چرا پول فیات جایگزین استاندارد طلا شد؟

دولت‌ها در گذشته از طلا به‌عنوان پشتوانه برای پول‌های کاغذی استفاده می‌کردند. در این سیستم با توجه به میزان اندوخته‌ی طلا در خزانه‌ی ملی هر کشور، امکان ورود ارز جدید و تغییر ارزش آن وجود داشت. به‌عبارت دیگر، دولت‌ها فقط متناسب با میزان دخیره‌ی طلا، می‌توانستند ارز جدید تولید و وارد چرخه‌ی اقتصادی کشور کنند و نمی‌توانستند با فاکتورهای اقتصادی دیگر بر روی ارزش پول تاثیر بگذارند.

اما پس از ورود ارز فیات به چرخه‌ی اقتصاد کشورها، مسئولین اقتصادی کنترل بیشتری روی میزان تولید ارز جدید و نحوه‌ی ارزش‌گذاری روی پول ملی کشور داشتند. این رویه در زمان بحران‌ها و شرایط مختلف اقتصادی، این امکان را به دولت‌مردان و بانک‌های مرکزی هر کشور می‌داد تا با کاهش یا افزایش ارزش پول شرایط را راحت‌تر کنترل کنند.

آن دسته از کارشناسان که موافق استاندارد طلا بودند؛ عقیده داشتند اگر اسکناس پشتوانه‌ی فیزیکی داشته باشد، ثبات بیشتری نیز خواهد داشت. اما مخالفان استاندارد طلا معتقد بودند که خود فلز طلا نیز هیچ‌گاه ثبات قیمت ندارد و این عدم ثبات روی ارزش پول تاثیر منفی خواهد داشت.

مزایای استفاده از ارز فیات

هر چند در مورد برخی ویژگی‌های ارز فیات در بین اقتصاددانان اختلاف نظرهایی وجود دارد اما در حالت کلی می‌توان به موارد زیر به عنوان مزایای ارز فیات اشاره کرد:

کمیاب نمی‌شود: پول‌های کالایی یا ذخایر طلا که در سیستم‌های استاندارد طلا مورد استفاده قرار می‌گیرند، به دلیل اینکه کالا و شئ هستند؛ ممکن است در برهه‌های زمانی خاص نایاب یا کمیاب شوند. اما پول‌های فیات را می‌توان به راحتی و بدون محدودیت تولید کرد.

کم هزینه است: چاپ پول‌های کاغذی بدون پشتوانه بسیار کم هزینه‌تر از ذخیره‌ی طلا است. همچنین تولید این پول‌‌ از پول‌های کالایی نیز هزینه‌ی کم‌تری دارد.

انعطاف‌پذیر است: همان‌طور که قبل‌تر هم توضیح دادیم؛ دولت‌ها و بانک‌های مرکزی در مواقع خاص و در زمان بحران‌های اقتصادی می‌توانند روی ارزش پول فیات تاثیر بگذارند.

در مبادلات بین‌المللی کاربردی است: به‌‌دلیل آن‌که بیشتر کشورهای دنیا این پول‌ها را به رسمیت می‌شناسند و فعالیت‌های اقتصادی خود را با ارز فیات انجام می‌دهند؛ مبادلات بین‌المللی با آن‌ها آسان‌تر است.

ذخیره کردن آن آسان‌تر است: پول‌‌های کالایی یا ذخایر طلا و نقره در سیستم‌های استاندارد طلا، نیاز به مکانی امن و مطمئن برای حفظ و نگه‌داری دارند. ذخیره‌ی طلا به‌عنوان پشتوانه‌ی پول ملی یک کشور (خزانه ملی) نیاز به یک سیستم پیچیده‌ی امنیتی دارد. اما پول‌های کاغذی جا و هزینه‌ی کم‌تری نسبت به این ذخایر برای حفظ و نگه‌داری نیاز دارند.

معایب استفاده از ارز فیات

دو مورد که به عنوان معایب استفاده از ارز فیات می‌تواند به شمار رود عبارت است از:

ایجاد تورم: به‌دلیل آن‌که این پول‌ها را می‌توان به‌صورت نامحدود چاپ و تولید کرد؛ امکان ایجاد تورم از این طریق همیشه وجود دارد.

پیشینه بد: چندین حکومت و دولت تا‌کنون با اتکا به ارزهای فیات و تولید بیش ‌از حد آن سرانجام به ورشکستگی اقتصادی و یا از دست دادن قدرت رسیده‌اند. (ورشکستگی دولت زیمباوه در قرن بیست و یکم)

مقایسه ارزهای دیجیتال و ارزهای فیات

ارز دیجیتال در دهه ۹۰ میلادی به‌وجود آمد و با معرفی چند نمونه‌ی ناموفق مانند ای گلد و ریزور لیبرتی پا به عرصه‌ی اقتصاد جهان گذاشت. اما در سال ۲۰۰۹ محبوب‌ترین ارز دیجیتالی یا رمزارز جهان یعنی بیت کوین (BTC) به دنیا معرفی شد و تحولی عظیم در دنیای ارزهای دیجیتال ایجاد کرد. بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال دریچه‌ای تاره به سوی اقتصاد جهانی گشوده‌اند. در ادامه به بررسی این تفاوت‌‌های ارز دیجیتال و ارزهای فیات می‌پردازیم.

  • بیشتر رمزارزها در مقدار محدودی تولید می‌شوند و برای تولید محدود آن‌‌ها پروتکل‌های خاص مشخص شده است (هاوینگ بیت کوین). سایر آن‌ها نیز برای کنترل این موضوع پروتکل‌‌هایی را تعیین کرده‌اند که از ایجاد تورم جلوگیری کنند. این امر نقطه‌ی مقابل امکان تولید بی‌رویه ارزهای فیات (عامل اصلی تورم) است.
  • برخلاف دلیل پیدایش ارزهای فیات که کنترل بیشتر دولت‌مردان و بانک‌های مرکزی بوده است، کریپتوکارنسی یا رمزارز با هدف عدم تمرکز و کنترل‌زدایی به‌وجود آمده است.
  • استفاده از پول فیات بستگی به مرزهای جغرافیایی و پذیرش آن در کشوری دارد که قصد دارید از آن استفاده کنید. اما پول دیجیتالی محدودیت مرزی و جغرافیایی ندارد و در سراسر دنیا قابل استفاده است.
  • کریپتوکارنسی یا رمزارز به‌دلیل استفاده از سیستم‌های رمزنگاری، امنیت بسیار بالایی دارند و امکان جعل، هک و سرقت آن‌ها بسیار پایین است. اما پول فیات به‌راحتی جعل می‌شود. از طرفی حساب‌های بانکی هم قابل هک شدن هستند و این پول‌ها همیشه در معرض سرقت قرار دارند.
  • مهم‌ترین نکته که تا امروز در رقابت این دو ارز بسیار قابل توجه بوده است؛ میزان بالای پذیرش عمومی ارز فیات در مقایسه با ارز دیجیتال است. افکار عمومی هنوز آن‌چنان که باید و شاید ارزهای دیجیتال را به رسمیت نمی‌شناسد و پول فیات مقبولیت بیشتری دارد.
  • مزیت دیگر ارزهای فیات به نسبت نوع دیجیتال آن‌ها، نوسانات پایین است. رمزارزها دنیای پر نوسانی دارند؛ از این رو افراد کم‌تری به سرمایه‌گذاری در این بازار اطمینان می‌کنند.
ویژگیارز دیجیتالارز فیات
شکلدیجیتالفیزیکی (سکه یا اسکناس)
محدودیت عرضهمحدود/نامحدودنامحدود
قابلیت حملآساندشوار
امنیتامکان جعل، هک و سرقت آن‌ها بسیار پایین است. به‌راحتی جعل می‌شود.
نوسان قیمتزیادپایین
پذیرش عمومینسبتا کمزیاد
قابلیت پیگیریغیرقابل پیگیریقابل پیگیری

ارز دیجیتال، پایانی بر جهان پول فیات؟

هرچند ارزهای دیجیتال در چند سال اخیر جایگاه مناسبی در اقتصاد جهانی پیدا کرده‌‌اند، اما هنوز هم ارز فیات رایج‌ترین سیستم مالی در دنیاست. دلار، پوند و یورو با توجه به کشورهای چاپ کننده‌ی آن‌ها که همگی اقتصادهای قدرتمندی دارند؛ هنوز مهم‌ترین رکن فعالیت‌های اقتصادی در گوشه و کنار دنیا هستند. این ارزها هرچند تاریخچه سفیدی ندارند و مشکلات فراوانی تا به اینجا برای کشورهای مختلف و اقتصاد آن‌ها ایجاد کرده‌اند، اما هنوز هم پذیرش عمومی بیشتری نسبت به ارزهای دیجیتالی دارند.

شاید زمان زیادی لازم باشد تا تمام مردم جهان به جای پول‌هایی که قابل لمس هستند، پول‌هایی که فقط کدهای نوشتاری‌اند را بپذیرند. اما از نظر برخی تحلیل‌گران بعید نیست که ارزهای دیجیتال به دلیل ویژگی‌هایی که دارد بتواند بازارهای مالی جهان را تسخیر کند و نظام مالی را دچار تحولی عمیق بکند. در هر صورت باید منتظر بمانیم، تا ببینیم در آینده کفه‌ی ترازوی کدام یک از آن‌ها سنگین‌تر خواهد بود.

چه کسی ارز فیات را ایجاد کرد؟

پول فیات در قرن دهم از چین سرچشمه گرفت، عمدتاً در سلسله‌های یوان، تانگ، سونگ و مینگ. در سلسله تانگ (۶۱۸-۹۰۷)، تقاضای زیادی برای پول فلزی وجود داشت که بیش از عرضه فلزات گرانبها بود.

آیا پول فیات دیجیتال است؟

به طور سنتی، پول فیات به شکل اسکناس و سکه عرضه می‌شد، اما فناوری کمک می‌کند تا پول فیات فیزیکی را با مدلی مبتنی بر اعتبار تکمیل کنند که در آن مانده‌ها و تراکنش‌ها به صورت دیجیتالی ثبت می‌شوند مثل پول موجود در کارت های اعتباریتان.

نظرها و کامنت‌های شما در بهبود مطالب والکس کمک کننده خواهد بود.

به این مطلب چه امتیازی می‌دهید؟

میانگین امتیارها: ۳.۲ / ۵. مجموع آرا: ۱۱

من با تو می‌نویسم و می‌خوانم.
نوشته های مشابه
اشتراک در
اطلاع از
guest
ایمیل شما نمایش داده نمی شود
4 دیدگاه
بازخورد (Feedback) های اینلاین
View all comments
عزیزعلی محمدی
عزیزعلی محمدی
3 ماه قبل

سپاس از زحمات شما ، مطالب مفیدی بود ، برای من که آموزنده بود

مبینا
مبینا
4 ماه قبل

سلام وقت بخیر
مرسی از مقاله خوبتون
شخصی از من میخواهد تا در بانک فیات (firstfiatbank) حساب باز کنم تا پولی را در این حساب برای واریز کند سوال من این است که من در صرافی شما اکانت دارم آیا میتوانم این پول را به حساب خود منتقل کنم آیا شما اطلاعاتی از این بانک دارین ممنون میشم من را راهنمایی کنید

ر رواقی
ر رواقی
4 ماه قبل
پاسخ به  مبینا

سلام و عرض ادب
انتقال رمزارزها به کیف پول افراد یا موسسات در سرتاسر جهان قابل انجام است و در این خصوص هیچگونه محدودیتی وجود ندارد. نکته حایز اهمیت اعتبار کیف پول گیرنده است. ما به طور قطع نمیتوانیم یک شرکت خارجی را تایید کنیم. خصوصا با توجه به مشکلات تحریم برای کاربران ایرانی توصیه یا عدم توصیه از یک پلتفرم خارجی از حیطه کاری ما خارج است. با این حال امروزه ابزارهای مختلفی برای بررسی صحت سایت‌های مختلف وجود دارد که ما در مقاله راهنمای شناسایی سایت های کلاهبردار، آنها را معرفی کرده ایم. یکی از این ابزارها scamadviser است که با وارد کردن آدرس سایت موردنظر، امتیاز اطمینان پذیری به آن را مشاهده میکنید.

علی امیر
علی امیر
1 سال قبل

چیزیکه بیان نمیشود در قیاس دو مطلب مهم هست اول ارز فیات وسیله ای هست برای معاملات کار و محصولات و تکنولوژی و کالا که بابتش یمت خود ارز نوسان ندارد- دومین موضوع اینکه با ارز دیجیتال چگونه یک کارگر و مخترع و تولید کنند باید به سود خود برسد و باعث پیشرفت خودش ئ خانواده و وطنش بشود؟!!! پس ارز دیجیتال فط یک سرگرمی اربابان هست

دکمه بازگشت به بالا