الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال؛ مفاهیم و تاثیر Head And Shoulders

پیدا کردن روشی برای پیش‌بینی دقیق تحرکات قیمتی ارزهای دیجیتال، همواره یکی از نیازهای اصلی معامله‌گران است. یکی از ابزارهای کاربردی برای پیش‌بینی روند بازار، الگوهای نمودار قیمت دارایی است. الگوی سر و شانه (Headand Shoulders Pattern) از مهم‌ترین الگوهای تحلیل تکنیکال است که معامله‌گران بازار ارز دیجیتال می‌توانند از آن استفاده کنند. در این مقاله قرار است به این سوال پاسخ دهیم که الگوی سر و شانه چیست و در مورد نحوه تشخیص آن صحبت کنیم. در ادامه با ما همراه باشید.

آشنایی با الگوی سر و شانه

الگوی سر و شانه (Head and Shoulders Pattern) یا به اختصار H&S به معامله‌‎گران کمک می‌کند تا بتوانند پس از پایان یک روند، چگونگی تغییر خط روند بازار را شناسایی کنند. در تحلیل تکنیکال، سر و شانه، الگویی را تشکیل می‌دهد که نشان‌‌دهنده تغییر بازار و شروع روند برگشتی است. سر و شانه الگویی با سه قله است که که قله‌های چپ و راست (‌شانه‌ها) به یک اندازه و قله‌ی وسط (سر) بلندتر از دو قله‌ی دیگر است. این الگو وقتی قیمت سهم به سقف خود رسیده و بعد به آخرین حرکت رو به بالای خود می‌رسد، شکل می‌گیرد.

مفاهیم مربوط به الگوی سر و شانه

الگوی سر و شانه زمانی شکل می‌گیرد که قیمت یک ارز دیجیتال یا سهام به اوج خود برسد و متعاقباً به نقطه صعودی قبلی کاهش پیدا کند. به عبارت ساده‌تر، فرض کنید، قیمت یک رمزارز در ماه پیش از ۲ هزار دلار به ۳ دلار افزایش یافت و هفته پیش به ۵ هزار دلار رسید؛ اگر این تحرکات قیمتی، امروز به همان ۳ دلار ماه پیش مِیل کند و کاهش یابد، نمودار الگوی H&S برای آن ترسیم می‌شود. برای آنکه بتوانید از روی نمودار، روند را تشخیص دهید باید مفاهیم زیر را به خوبی درک کنید:

• شانه سمت چپ: نشانگر افزایش قیمت ارز دیجیتال از قیمت پایه است که در نهایت به ایجاد یک قله منجر می‌شود.
• سر یا قله میانی: این مفهوم، نشان‌دهنده حداکثر یک ارز دیجیتال است که نسبت به قله اول، بالاتر خواهد بود.
• شانه سمت راست: این قله نشان‌دهنده کاهش مجدد قیمت رمزارز است که هم‌ارتفاع با شانه سمت چپ یا قله اول، اندازه‌گیری می‌شود. پس از این قله است که قیمت ارز دیجیتال معمولاً با افت بسیار شدید قیمتی روبه‌رو خواهد شد و معامله‌گران حرفه‌ای می‌توانند، این مفهوم را از نمودار استدلال کنند.

مزایا و معایب الگوی Head and Shoulders

الگوی سر و شانه مانند بسیاری از الگوهای بازگشتی دارای مزایا و معایبی است که باید هنگام استفاده از این الگو، مد نظر قرار داد. مهم‌ترین مزایای الگوی H&S عبارت است از:

• الگوی H&S با ارسال سیگنال‌های بسیاری قوی، یکی از الگوهای تحلیلی قابل اعتماد است.
• خط گردن در این الگو یکی از مهم‌ترین فاکتورهایی است که می‌تواند زمان ورود و خروج در یک معامله را با هدف کسب سود تعیین کند.
• با استفاده از الگوی H&S می‌توان تغییر یک روند صعودی به یک روند نزولی را پیش‌بینی کرد.
• سود و ریسک را مشخص می‌کند.

الگوی سر و شانه علاوه بر مزایا، معایبی هم دارد که عبارت است از:

• برای تشخیص این الگو نیاز به زمان زیادی است و معامله‌گر برای تکمیل تمام اجزای الگو باید صبر کند. این برای معامله‌گران نوسان‌گیر چندان مطلوب نیست.
• مانند هر الگوی دیگری در تحلیل تکنیکال، احتمال خطا در الگوی H&S وجود دارد. (خط گردن ممکن است چند بار شکسته شود و نتیجه مورد انتظار اتفاق نیفتد.)
• معامله‌گر برای شناسایی الگو سر و شانه باید از دانش و مهارت کافی برخوردار باشد و افراد مبتدی ممکن است دچار اشتباه شده و برخلاف روند درست معامله کنند.

مفهوم خط گردن و نحوه تشخیص آن

خطی که نقاط برخورد سر و شانه‌ها را به هم وصل می‌کند، خط گردن یا Neckline گفته می‌شود. خط گردن در واقع همان سطوح حمایتی یا مقاومتی است. این خط در الگوی سر و شانه سقف، نوعی خط حمایتی و در الگوی سر و شانه معکوس خط مقاومتی به شمار می‌آید. معامله‌گرهای حرفه‌ای از شکستگی خط گردن، برای تشخیص ورود یا خروج در یک معامله استفاده می‌کنند. در یک نمودار سر و شانه، اگر قله سمت راست در زیر خط گردن قرار بگیرد، قیمت ارز دیجیتال کاهشی خواهد بود و سطح حمایت شکسته می‌شود و بالعکس. برای تشخیص و ترسیم خط گردن به نکات زیر دقت کنید:

• حتما باید تا زمان تشکیل شانه راست و چپ منتظر بمانید.(در غیر این صورت احتمال خطا وجود دارد)
• برای ترسیم خط گردن در الگوی هد اند شولدرز سقف، کف قیمت در شانه سمت چپ را به کف قیمت پس از تشکیل سر را  به هم وصل کنید.
• برای ترسیم خط گردن در الگوی هد اند شولدرز کف، اوج قیمت بعد از شانه چپ را به اوج قیمت پس از تشکیل سر وصل کنید.

انواع الگوی سر و شانه

الگوی H&S در حالت کلی به دو نوع سر و شانه سقف و سر و شانه کف تقسیم می‌شود. از این الگوها می‌توان برای تشخیص‌ اصلاح‌های مقطعی نمودار یا چرخش روند اصلی نمودار استفاده کرد. در ادامه به صورت مختصر هر کدام را توضیح می‌دهیم.

الگوی سر و شانه سقف

این الگو در پایان یک روند صعودی به وجود می‌آید و باعث می‌شود حرکت بازار به سمت نزول تغییر جهت دهد. در الگوی هد اند شولدرز سقف، سه قله شکل می‌گیرد که قله وسط ارتفاع بیشتری نسبت به دو قله قبلی خود دارد. این قله مرتفع، همان قسمت “سر” الگو هست. دو قله‌های مجاور با ارتفاع کمتر “شانه‌های چپ و راست” را تشکیل می‌دهند. در صورت تشکیل این الگو، برای انجام معامله باید منتظر باشید تا خط گردن بشکند. برای اینکه وارد پوزیشن فروش(SELL) شوید، بهتر است این شکست با قدرت بیشتری انجام شود و سایر شرایط یک شکست مناسب را هم داشته باشد. برای نحوه تشخیص الگو‌ی سر و شانه سقف به موارد زیر دقت کنید:

شانه یا دره سمت چپ: ابتدا افزایش قیمت، ایجاد یک قله و پس از تشکیل این قله، کاهش قیمت برای تکمیل شانه چپ اتفاق می‌افتد.

سر یا دره میانی: ابتدا افزایش مجدد روند شروع شده و قله بالاتر از قله اول شکل می‌گیرد تا سر الگو تشکیل شود. پس از تشکیل این قله جدید، کاهش مجدد قیمت را خواهیم داشت تا به نقطه دوم خط گردن برسد.

شانه یا دره سمت راست: ابتدا افزایش قیمت، شانه راست را تشکیل می‌دهد. شانه راست عموما با شانه چپ هم‌تراز است. افت شدید قیمت از قله شانه راست، در نهایت باید باعث شکست خط گردن شود.

الگوی سر و شانه کف یا معکوس

الگوی سر وشانه کف یا معکوس همان‌طور که از نامش مشخص است یک آرایش سر و شانه وارونه است. در این الگو یک بخش Head (سر)، یک Shoulder (شانه) سمت چپ و یک شانه راست به صورت وارونه و زیر خط گردن (Neckline) به وجود می‌آیند. این آرایش پس از حرکات ممتد نزولی اتفاق می‌افتد و شروع به تشکیل شانه سمت چپ می‌کند. برای تحلیل الگوی هد اند شولدرز معکوس و تشخیص روند نیاز به درک مفاهیم زیر داریم:

• شانه یا دره سمت چپ: نشان‌دهنده کاهش قیمت از حالت پایه است که به ایجاد یک دره منجر می‌شود و پس از آن، افزایش قیمت را در پیش خواهیم داشت.
• سر یا دره میانی: نشانگر آن است که قیمت ارز دیجیتال دچار حداکثر افت خود می‌شود و عمیق‌ترین دره نمودار را شکل خواهد داد.
• شانه یا دره سمت راست: در این بخش، قیمت ارز دیجیتال با افزایش مجدد روبه‌رو می‌شود و نسبت دره میانی و افت شدید به قیمت قابل توجهی خواهد رسید. قابل توجه است که بدانید، پس از افزایش قیمت ارز دیجیتال در دره سمت راست، مجدداً کاهش قیمت آن را باید انتظار داشت.

تفاوت و شباهت‌های الگوهای سر و شانه سقف و کف

الگوهای سر و شانه سقف و معکوس از الگوهای بازگشتی معتبر هستند که بررسی دقیق و شناخت این الگوها به معامله‌گران کمک خواهد کرد تا معاملات خود را، آگاهانه‌تر انجام دهند و استراتژی مناسبی برای معاملات خود اتخاذ کنند. این دو الگو با یکدیگر تفاوت و شباهت‌هایی دارند که عبارت است از:

شباهت الگوی سر و شانه سقف و کف: احتمال خطا در هر دو الگو وجود دارد. البته توجه داشته باشید که هیچ الگوی بدون خطایی وجود ندارد. همچنین شکسته شدن خط گردن برای کامل شدن هر دو الگو ضروری است و تکنیک‌های محاسبه قیمت‌های هدف در الگوی سر و شانه سقف و کف یکسان است.

تفاوت الگوی سر و شانه سقف و کف: مهم‌ترین تفاوت این دو الگو در این است که در الگوی سر و شانه کف، تمایل برای حرکات بازگشتی بیشتر است که بعد از موج نزولی اتفاق می‌افتد.

تحلیل رفتار بازار خرسی و گاوی با الگوی Head and Shoulders

الگوی سر و شانه به عنوان یک الگوی قیمتی برگشتی در جهت تغییر روند از گاوی به خرسی یا بالعکس استفاده می‌شود. بازار گاوی، وضعیتی را شامل می‌شود که در آن، قیمت یک ارز دیجیتال به شکل پیوسته و مداوم افزایش پیدا می‌کند. برعکس، در شرایطی که قیمت یک ارز دیجیتال همواره در حال کاهش باشد و در سراشیبی قرار بگیرد، بازار خرسی خواهد بود.

اوج اولیه هر الگوی H&S و کاهش مجدد آن نشان‌دهنده حرکت نزولی قیمت ارز دیجیتال نسبت به نقطه قبلی است. معامله‌گران بازار گاوی با حفظ حرکت صعودی قیمت ارز دیجیتال و با در نظر گرفتن اولین قله، تمام تلاش خود را به کار می‌گیرند تا از قله اولیه عبور کنند و به بالاترین حد ممکن یعنی به قله میانی برسند. در چنین شرایطی، هنوز این احتمال وجود دارد که گاوها بتوانند سلطه خود را بر بازار بازگردانند و به روند صعودی ادامه دهند.

زمانی که قیمت ارز دیجیتال برای بار دوم کاهش پیدا می‌کند و تحرکات قیمت آن به قله یا شانه سمت راست می‌رسد، نشان دهنده این است که خرس‌ها در حال قبضه کردن بازار هستند. در چنین شرایطی، معامله‌گران بازار گاوی تلاش خواهند کرد تا قیمت ارز دیجیتال را به سمت بالا ببرند و قله دیگری را ایجاد کنند. اما تنها موفق به ایجاد یک قله بسیار کوچک می‌شوند و این به معنای شکست بازار گاوی و خرسی است که در نهایت به کاهش قیمت و حتی معکوس شدن الگوی H&S ختم می‌شود.

ترید ارز دیجیتال با استفاده از الگوی سر و شانه

نمودار سر و شانه مانند الگوی چکش وارونه از ابزارهای بسیار مهم برای تریدرهای ارز دیجیتال است. برای استفاده از الگوی H&S در ترید کریپتو، توجه به نکات زیر الزامی است:

• تریدر باید صبر کند تا الگوی H&S شروع به شکل‌گیری کرده و کامل شود.
• اگر تریدر در میانه مراحل شکل‌گیری الگوی سر و شانه است نباید با فرض عبور قیمت از خط گردن وارد یک پوزیشن شود. (زیرا جهت بازار می‌تواند در بازه زمانی بسیارکوتاهی تغییر کند و تریدر در یک پوزیشن باز اما اشتباه باقی بماند.)
• زمانی که قیمت از خط گردن عبور کرد، بهترین فرصت برای باز کردن یک پوزیشن معاملاتی است. (معامله‌گران محافظه‌کار ممکن است تا رسیدن قیمت‌ها به بالاتر از سطح گردن یا نزدیک به آن منتظر بمانند.)
• برای کنترل و مدیریت ریسک تریدرها بهتر است که اوردر Stop-loss را روی الگوی H&S تنظیم کنند. (استاپ لاس را کمی بالاتر از بلندترین قله که همان سر الگو است، قرار دهید.)

استفاده معامله‌گران مبتدی از الگوی سر و شانه

الگوی سر و شانه و سر و شانه معکوس را می‌توان در وب سایت‌های تحلیلی مانند تریدینگ ویو (Tradingveiw) استفاده کرد و برای تعیین زمان ورود، خروج، حد ضرر و حد سود از آن کمک گرفت. این دو الگو روش‌هایی را برای معاملات در بازار بر اساس حرکات قیمتی ارائه می‌دهند که از اهمیت زیادی برخوردار است.

البته توجه داشته باشید که بدون ایراد نیستند و نباید برای خریدو فروش ارز دیجیتال تنها به نتایج حاصل از آن‌ها تکیه کرد و می‌توان برای پی بردن به روند بازار و کشف نقاط مناسب ورود و خروج از ابزارهای دیگری مانند اسیلاتور کمک گرفت. به خصوص اگر در این حوزه مبتدی هستید باید با احتیاط و دقت بیشتری از الگوهای تحلیل تکنیکال استفاده کنید.