هاکیش و داویش چیست؟ بررسی تاثیر سیاست پولی Hawkish و Dovish بر بازارهای مالی

ازجمله مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر بازارهای مالی و به‌طورکلی اقتصاد کلان، سیاست‌های پولی اتخاذ شده توسط نهادهای مالی متمرکز هستند. یکی از مهم‌ترین این نهادها، فدرال رزرو آمریکاست که دو هدف مهم هاکیش و داویش را دنبال می‌کند. هدف هاکیش «کنترل تورم» و داویش، «افزایش نرخ اشتغال» است. بنابراین شما به عنوان یک فرد فعال در بازار اقتصادی لازم است با این سیاست‌ها آشنا شده و از زمان و دیگر جزئیات اجرای آنها مطلع باشید.

در ادامه این مقاله، سیاست‌های پولی هاکیش و داویش را معرفی کرده و تاثیر هر یک بر بازارهای مالی و به‌خصوص ارز دیجیتال را شرح خواهیم دارد. 

تعریف سیاست های پولی هاوکیش و داویش

همان‌طورکه در مقدمه گفتیم، هدف اصلی همه بانک‌های مرکزی ازجمله فدرال رزرو آمریکا، کنترل تورم و اشتغال‌زایی در حوزه‌های مالی است. آنها از سیاست‌های پولی متفاوتی برای رسیدن به این اهداف استفاده می‌کنند که هاکیش و داویش (Hawkish & Dovish) از مهم‌ترین آنها هستند. هریک از این دو، رویکرد متفاوتی در برابر مدیریت نرخ بهره (Interest Rate) و عرضه پول در برهه‌های زمانی مختلف دارند. پیش از توضیح هریک، لازم است بدانید کلمه Hawk به معنی شاهین و کلمه Dove به معنی کبوتر است.

سیاست پولی هاکیش چیست؟

هاکیش، یک سیاست پولی تهاجمی برگرفته از رفتار پرنده شاهین است. این استراتژی از سوی بانک‌های مرکزی برای مقابله و مهار تورم اتخاذ می‌شود. به چنین سیاستی، اصطلاحاً جنگ‌طلبانه نیز می‌گویند. ابزار اصلی بانک‌های مرکزی برای کنترل تورم، افزایش نرخ بهره است. تصمیمی که می‌تواند مردم را به سمت ذخیره و سرمایه‌گذاری پول به جای استقراض و دریافت وام، سوق دهد. یکی از مهم‌ترین سوالات سرمایه‌گذاران در بازارهای مالی، رویکرد فدرال رزرو آمریکا از نظر سیاست‌های هاکیش و داویش است. با توجه به مطالب بیان‌شده، مهم‌ترین شاخصی که می‌تواند به این سوال پاسخ دهد، نرخ بهره آمریکا خواهد بود. به‌عنوان مثال، نیمه اول سال ۲۰۲۴، تصمیم این نهاد به حفظ نرخ بهره نسبتا بالا، بیانگر هاکیش بودن آن است.

درصورتی‌که تورم به شکل افسارگسیخته‌ای افزایش یابد یا نرخ رشد آن از سوی بانک مرکزی، سریع تشخیص داده شود، کاهش تورم باید به هر قیمتی صورت بگیرد. بنابراین بانک‌های مرکزی با وجود آگاهی از ریسک افزایش نرخ بیکاری یا کاهش رشد اقتصادی، نرخ بهره را افزایش می‌دهند.

سیاست پولی داویش چیست؟

سیاست پولی داویش، یک استراتژی نرم و غیر تهاجمی است که کنترل نرخ بیکاری را دنبال می‌کند. این رویکرد معمولاً زمانی اجرا می‌شود که نرخ تورم، کاهشی باشد. نرخ بهره، اهرم اصلی اجرای سیاست‌های پولی هاکیش و داویش است. بنابراین برای افزایش نرخ اشتغال نیز راهکار اصلی معمولا کاهش این شاخص است.

یک نهاد مالی متمرکز مانند فدرال رزرو معمولاً پیش از اجرای سیاست‌های داویش به این نتیجه می‌رسد که افزایش تورم به نفع افزایش اشتغال، می‌تواند برای اقتصاد حوزه تحت کنترل‌اش مفید باشد. معنی کلمه Dove نیز به خوبی بیان‌کننده صلح‌طلبانه بودن این سیاست است. به‌این‌ترتیب، تورم یا در سطح فعلی‌اش باقی مانده یا به شکل کنترل‌شده‌ای افزایش می‌یابد. افزایش استقراض پول از نهادهای مرکزی، رشد اقتصادی و افزایش تولید از دیگر نتایج احتمالی اجرای سیاست پولی داویش هستند.

در اینجا باید به یکی از مهم‌ترین تاثیرات سیاست‌های هاکیش و داویش بر دنیای سرمایه‌گذاری اشاره کنیم. با توجه به مطالب بیان‌شده مشخص است رویکرد هاکیش، مانع از سرمایه‌گذاری تجاری از سوی جامعه می‌شود. این در حالیست که در دوره‌های داویش، سرمایه‌گذاری و راه‌اندازی کسب‌وکار برای کارآفرینان آسان‌تر خواهد بود. همچنین مصرف‌کننده به خرید کالا تشویق شده و قدرت خرید او بالا می‌رود.

راهکارهای اجرایی سیاست های هاکیش و داویش

همان‌طورکه گفتیم، افزایش یا کاهش نرخ بهره از سوی بانک مرکزی مهم‌ترین راهکار برای اجرای سیاست های پولی هاوکیش و داویش است. چنین تصمیمی می‌تواند شامل انواع نرخ بهره، اعم از کوتاه‌مدت، بلندمدت و یا هر دوی آنها باشد. بانک‌های خصوصی و دولتی که خود به نوعی مشتریان بانک‌های مرکزی محسوب می‌شوند نیز طبیعتاً نرخ بهره را برای مشتریان و سرمایه‌گذاران خود تغییر می‌دهند. اما ابزارها یا روش‌های دیگری هم برای کنترل نقدینگی و اجرای سیاست‌های هاکیش و داویش وجود دارند که مهم‌ترین آنها عبارتند از:

• کاهش تعداد اوراق خزانه‌داری و اوراق بهادار با پشتوانه وام مسکن و غیره برای اجرای سیاست هاکیش
• افزایش تعداد اوراق خزانه‌داری و اوراق بهادار برای اجرای سیاست داویش
• سخت‌تر کردن شرایط دریافت انواع وام مانند مسکن و استخدام برای اجرای سیاست هاکیش
• تسهیل شرایط دریافت انواع وام برای اجرای سیاست داویش

در ادامه به تاثیر سیاست‌های پولی هاکیش و داویش بر سه بازار مهم مالی یعنی سهام، فارکس و ارز دیجیتال می‌پردازیم.

تاثیر سیاست های Hawkish و Dovish بر بازار فارکس

فارکس یکی از مهم‌ترین بازارهای مالی به‌ویژه برای ایرانیان است. به‌طور مشخص، افزایش نرخ بهره و اعمال سیاست هاکیش از سوی بانک مرکزی، به معنی احتمال افزایش قدرت پول ملی آن کشور در آینده است. هرچند چنین تصمیمی می‌تواند از وخامت وضعیت اقتصادی یک کشور به دلیل تورم بالا حکایت کند. این در حالیست که کاهش نرخ بهره، نشان‌دهنده افزایش ثبات اقتصادی است. اعمال طولانی‌مدت این سیاست می‌تواند به کاهش نرخ مبادله ارز مورد نظر منجر شود.

بنابراین، هنگام تفسیر تاثیر سیاست‌های هاکیش و داویش بر یک ارز باید به دیگر عوامل اقتصاد کلان در آن کشور توجه کنید. از سوی دیگر، باید در نظر داشت که بانک مرکزی قبلا تا چه اندازه در مهار تورم یا نرخ بیکاری در کشور خود موفق بوده است. در کشورهای با اقتصاد قوی مانند آمریکا، معمولا تصمیمات بانک مرکزی تاثیرات عینی و مستقیی بر قدرت ارز رایج دارند. به‌طور خلاصه می‌توان گفت تریدرهای فارکس با مشاهده سیاست‌های هاکیش در مورد یک ارز، اقدام به سرمایه گذاری روی آن کرده و برعکس با مشاهده سیاست‌های داویش، اقدام به اتخاذ موقعیت شورت یا فروش می‌کنند.

سیاست‌های پولی هاکیش و داویش که معمولا با تغییر نرخ بهره همراه هستند، برای معامله‌گران کری ترید (Carry Trade) نیز اهمیت ویژه‌ای دارند. این دسته از تریدرهای حرفه‌ای با استقراض وام با ارز کشوری که نرخ بهره آن پایین است، به خرید ارزی دیگر با نرخ بهره بالاتر می‌پردازند.

تاثیر سیاست های پولی هاوکیش و داویش بر بازار رمزارز

شاید تاثیر سیاست‌های پولی هاکیش و داویش بر بازار ارز دیجیتال به شدت بازار فارکس نباشد، اما این بازار نیز قطعاً تحت تاثیر عوامل اقتصاد کلان قرار دارد. در صدر ارزهای دیجیتال، بیت کوین طی سال‌های گذشته تبدیل به یک دارایی ضد تورمی برای بسیاری از سرمایه‌گذاران شده است. به این معنا که آنها با خرید این رمزارز، تلاش می‌کنند از تاثیرات منفی تورم بر نقدینگی خود فرار کنند.

اعمال سیاست‌های سختگیرانه انقباضی یا هاکیش از سوی بانک‌های مرکزی، به معنی تلاش برای کاهش تورم و افزایش ارزش پول ملی یک کشور است. اتفاقی که سرمایه‌گذاران را تشویق به ذخیره پول نقد یا واریز آن به بازارهای سنتی مانند اوراق قرضه به جای سرمایه‌گذاری در بیت کوین می‌کند. عکس این موضوع زمانی صادق است که بانک مرکزی، با اعمال سیاست‌های داویش، منجر به افزایش تورم شود. نتیجه چنین تصمیمی معمولا رشد قیمت بیت کوین است.

از سوی دیگر، قیمت آلت کوین‌ها و به‌خصوص اتریوم معمولاً از قیمت بیت کوین تبعیت می‌کند. بنابراین تاثیر سیاست‌های هاکیش و داویش بر آنها تا حد زیادی مشابه خواهد بود. با‌این‌حال باید در نظر بگیرید که برخورد نهادهای مالی متمرکز در هر کشور به‌خصوص آمریکا با آلت کوین‌ها یکسان نیست. در آمریکا، یک نهاد مالی مهم یعنی سازمان بورس و اوراق بهادار (SEC) در این زمینه نقش مهمی ایفا می‌کند.

تاثیر سیاست های هاکیش و داویش بر بازار سهام

همیشه به‌عنوان یک فعال بازارهای مالی، باید نگاهی به وضعیت بازار سهام آمریکا و در درجات بعدی اروپا و شرق آسیا داشته باشید. تاثیر سیاست‌های Hawkish و Dovish بر این بازارها می‌تواند وضعیت دیگر حوزه‌های مالی را نیز دستخوش تغییر کند.

به‌طورکلی، سیاست‌های هاکیش که معمولاً با افزایش نرخ بهره همراه هستند، منجر به خروج سرمایه از بازار سهام به سمت بازارهای با نقدینگی بیشتر مانند اوراق قرضه می‌شوند. از سوی دیگر، تاثیرات بلندمدت و منفی چنین سیاست‌هایی مانند کاهش رشد اقتصادی، معمولا به ضرر شرکت‌ها تمام می‌شود. هاکیش بودن بازار برای طولانی مدت، سبب کاهش تدریجی قیمت سهام خواهد شد؛ بازاری که معمولاً برای سرمایه‌گذاران حرفه‌ای که مایل به خرید سهام شرکت‌های معتبر با قیمت پایین هستند، مناسب است.

از سوی دیگر، بازار سهام معمولاً از سیاست‌های داویش سود می‌برد. کاهش نرخ بهره و افزایش تدریجی تورم افراد را ترغیب می‌کند که سرمایه خود را در بازار سهام به گردش بیندازند؛ اتفاقی که رفته‌رفته منجر افزایش قیمت سهام شرکت‌ها می‌شود.

نکات مهم درباره سیاست های هاکیش و داویش

همان‌طورکه گفتیم، مهم‌ترین عامل در تشخیص وضعیت هاکیش و داویش، نرخ بهره است. در آمریکا، مرز خاصی برای این شاخص تعیین نشده است. با‌این‌حال به‌طور سنتی، نرخ‌های بیشتر از بهره وام‌های دانشجویی و مسکن، بالا در نظر گرفته می‌شوند. سود این وام‌ها نیز در سال‌های گذشته در مرز ۴٫۵ درصد نوسان کرده است. در ماه مارس ۲۰۲۴، فدرال رزرو آمریکا اعلام کرد در آینده نزدیک از بین سیاست‌های هاکیش و داویش، احتمالا رویکرد داویش را اتخاذ خواهد کرد. به‌این‌ترتیب، شاید بتوان انتظار داشت چنین رویکردی، به رونق بیشتر بازارهای ارز دیجیتال و سهام منجر شود. 

همچنین در نظر داشته باشید که نرخ تورم ایده‌آل برای این نهاد، دو درصد است که در پایان مارس ۲۰۲۴، این شاخص نسبت به سال گذشته با کاهش تقریبا سه درصدی به ۳٫۱۵ درصد رسید. از نظر شما تاثیر سیاست های پولی هاوکیش و داویش بر اقتصاد کلان و نیز بازارهای مالی چیست؟