اندیکاتور مومنتوم (Momentum) چیست؟ بررسی اندیکاتور مومنتوم و مزایای آن

لازمه فعالیت در بازار ارزهای دیجیتال و انجام معاملات ارزی درست، داشتن اطلاعات کافی و تحلیل و تجزیه رفتارهای بازار است. افراد متخصصی تحت عنوان تحلیلگران بازار ارز دیجیتال برای این کار وجود دارند. ضمن اینکه سایت‌ها و پلتفرم‌های مختلفی وجود دارند که به تجزیه و تحلیل یک دارایی و رفتار آن در بازار می‌پردازد. اما چیزی که حائز اهمیت است، توانایی و تسلط شما به عنوان یک معامله‌گر حرفه‌ای روی این داده‌ها است. اندیکاتور مومنتوم به عنوان یکی از ابزارهای اصلی تحلیل تکنیکال بازار رمز ارزها، کمک شایانی در این زمینه به شما خواهد کرد.

اندیکاتور مومنتوم (Momentum) این توانایی را دارد که با تشخیص روند حرکتی، نرخ صعودی و نزولی یک دارایی را مشخص و ضعف یا قدرت قیمت یک ارز دیجیتال را در بازه‌های زمانی مختلف بررسی کند. تحلیل و بررسی اندیکاتور مومنتوم به تریدرها کمک می‌کند تا در روندهای صعودی، بازار را تشخیص دهند و فرصت خرید پیدا کنند. در ادامه این مقاله به سؤالاتی مثل اندیکاتور مومنتوم چیست و چه کاربردهایی دارد پاسخ خواهیم داد.

نگاهی به اندیکاتور مومنتوم

برای اینکه با مفهوم اندیکاتور مومنتوم آشنا شوید، می‌توانید کمی به عقب برگردید و کلاس فیزیک دبیرستان خود را مرور کنید. در درس فیزیک از تکانه یا مومنتوم به عنوان معیاری برای حرکت یاد می‌شود. در بازار ارز دیجیتال نیز، اندیکاتور مومنتوم معیاری است که سرعت حرکت بازار را مشخص می‌کند.

شما به عنوان یک معامله‌گر باید بدانید که دارایی مورد نظرتان در چه سمتی حرکت می‌کند. به عبارت دیگر باید روند تغییر قیمت آن دارایی را در آینده بررسی کنید و متوجه شوید که آیا به سمت جلو به حرکت خود ادامه می‌دهد یا در جهت مخالف حرکت خواهد کرد. بنابراین می‌توان این گونه نتیجه گرفت که اندیکاتور مومنتوم به تریدرها کمک می‌کند تا درباره انرژی قیمت دارایی‌های مختلف برای حرکت اطلاعاتی کسب کنند.

مومنتوم به عنوان یکی از اندیکاتورهای کاربردی این قابلیت را دارد تا قدرت یا ضعف قیمت یک دارایی را مشخص کند. ضمن اینکه اگر تاریخ را بررسی کنید، متوجه خواهید شد که اندیکاتور مومنتوم در بازارهای صعودی بیشتر از بازارهای نزولی مورد استفاده قرار گرفته است. دلیل این موضوع هم طولانی‌تر بودن بازارهای گاوی از بازارهای خرسی است.

برای درک بهتر مفهوم اندیکاتور مومنتوم، خوب است به این نکته اشاره کنیم که اندیکاتورها راهی برای درک بهتر فرمول‌های ریاضی هستند که به شکل خطی روی نمودارهای مختلف به نمایش درمی‌آیند. Momentum Indicator که با عبارت “MOM” نیز نمایش داده می‌شود، یک شاخص پیشرو است که قیمت گذشته و قیمت کنونی یک دارایی را با یکدیگر مقایسه می‌کند. بنابراین می‌توان گفت که اندیکاتور مومنتوم به عنوان یکی از ابزارهای مهم تحلیل تکنیکال در بازار ارز دیجیتال، می‌تواند میزان سقوط یا رشد قیمت یک دارایی را مشخص کند.

کاربردهای اندیکاتور مومنتوم

در بازار ارزهای دیجیتال نقاط مبهم زیادی وجود دارد که تریدرها و سرمایه گذاران از هر تکنیکی استفاده می‌کنند تا این نقاط مبهم را برای خود شفاف سازی کنند. اندیکاتور مومنتوم به عنوان یکی از ابزارهای تحلیل تکنیکال رمز ارزها، یکی از روش‌هایی است که به تریدرها کمک می‌کند تا نسبت به شرایط بازار و آینده ارز دیجیتال مورد نظر، دید بازتری داشته باشند. ضمن اینکه روش‌های مختلفی برای استفاده از اندیکاتور مومنتوم در معاملات ارزی وجود دارد که با آن‌ها آشنا خواهید شد.

برای درک بهتر نمودارها، پیشنهاد می‌کنیم مقاله انواع نمودار تحلیل تکنیکال در بلاگ والکس را مطالعه نمایید.

واگرایی (Divergence)

یکی از مفاهیمی که در کنار تحلیل و بررسی اندیکاتور مومنتوم کاربرد زیادی دارد، واگرایی یا Divergence است که در دو نوع صعودی و نزولی اتفاق می‌افتد. زمانی که حرکت قیمت یک دارایی کاملا به سمت پایین باشد، اما پایین‌ترین نقطه روی اندیکاتور مومنتوم در حال حرکت به سمت بالا باشد، شاهد یک واگرایی صعودی خواهیم بود. این شرایط نشان دهنده نزولی بودن روند قیمت آن دارایی است. در نتیجه آن نیز شتاب پشت فروش کاهش پیدا خواهد کرد. بنابراین اگر سیگنال خرید دریافت کردید، با توجه به این واگرایی صعودی می‌توانید آن را تأیید کنید.

این موضوع در شرایطی برعکس نیز صدق می‌کند. یعنی اگر بازار در شرایطی باشد که روند رشد قیمت یک دارایی صعودی باشد اما نقاط اوج اندیکاتور مومنتوم به سمت پایین حرکت کند، یک واگرایی نزولی رخ داده است. بنابراین اگر سیگنال‌های فروش دریافت کردید، می‌توانید با توجه به این واگرایی نزولی آن را تأیید کنید.

دنبال کردن خط روند (Riding the Trend)

یکی دیگر از کاربردهای اندیکاتور مومنتوم در دنبال کردن خط حرکت آن است که اطلاعات مفیدی را در اختیار شما قرار می‌دهد. شما با دقت در نمودار مورد نظر می‌توانید اطلاعات زیادی از نوسانات قیمت ارز دیجیتال مورد نظر به دست آورید. برای مثال اگر خط مومنتوم به پایین‌ترین سطح خود برسد و پس از آن مجددا روند صعودی پیدا کند، متوجه خواهید شد که آینده بازار برای دارایی مورد نظر روند روبه‌رشدی خواهد داشت.

خرید و فروش در کف و سقف (Trading Extremes)

استراتژی جالب و مهمی که در مقابل دنبال کردن خط روند قرار دارد، استراتژی “Trading Extremes” است. در واقع زمانی که شما قصد داشته باشید دارایی خود را با بیشترین قیمت ممکن بفروشید یا با کم‌ترین قیمت ممکن دارایی مورد نظر را خریداری کنید، می‌توانید از این کاربرد اندیکاتور مومنتوم استفاده کنید. البته نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که برای داشتن یک تحلیل درست از شرایط بازار، تنها به استفاده از یک اندیکاتور بسنده نکنید و اندیکاتورهای مختلف را برای کسب اطلاعات بیشتر استفاده کنید.

چگونگی تنظیمات و کاربری اندیکاتور مومنتوم

شاید این سؤال برای شما پیش آمده باشد که ساختار اندیکاتور مومنتوم چیست و چگونه کار می‌کند؟ وظیفه اصلی این شاخص، تعیین شتاب قیمت یک دارایی است که آن را از طریق اندازه‌گیری سرعت تغییرات قیمتی همان دارایی مشخص می‌کند. به عبارتی می‌توان این گونه گفت که اندیکاتور مومنتوم اختلاف قیمت یک دارایی را در دوره زمانی مشخصی زیر نظر می‌گیرد و سپس بر اساس آن، حرکت بازار را تخمین می‌زند.

برای آموزش اندیکاتور مومنتوم خوب است بدانید که خط مومنتوم به وسیله قیمت بسته شدن روز اول و روز آخر یک دارایی و دوره زمانی مورد نظر ایجاد می‌شود. اگر “M”را اندیکاتور مومنتوم، “V” را آخرین قیمت یک دارایی و “X” را دوره زمانی دلخواه در نظر بگیریم، فرمول محاسبه این شاخص به صورت زیر خواهد بود:

M = V – VX

در همین راستا خوب است بدانید که اکثر نمودارهای موجود در صرافی‌ها و سایت‌های معتبر تحلیل ارزهای دیجیتال، اندیکاتور مومنتوم دارایی مورد نظر را در دوره‌های زمانی ۱۰ تا ۱۴ روزه نمایش می‌دهند. البته شما می‌توانید این دوره زمانی را تغییر دهید تا نتایج به دست آمده را با یکدیگر مقایسه کنید و تصمیم درستی بگیرید.

روش استفاده از اندیکاتور مومنتوم

استفاده از اندیکاتور مومنتوم به دو روش کلی و در دو شرایط متفاوت امکان‌پذیر است:

• مستقل
• همراه با قیمت واگرایی

زمانی که قیمت یک دارایی برای مدت زمانی طولانی پایین می‌آید، شاخص‌ها به سطح فروش بیش از حد خواهند رسید. در چنین شرایطی می‌توان از روش مستقل استفاده کرد. علاوه بر این زمانی که قیمت یک دارایی به بالاترین حد خود برسد اما اندیکاتور این افزایش و رشد قیمت را نشان ندهد، یک واگرایی نزولی شکل می‌گیرد. در این شرایط استفاده از اندیکاتور مومنتوم همراه با قیمت واگرایی و در راستای ایجاد سیگنال فروش خواهد بود.

نکته جالبی که وجود دارد این است که مفهوم مومنتوم را می‌توان به مفهوم لَختی یا اینرسی تشبیه کرد. در همین راستا می‌توان این گونه گفت که این شاخص تمایل افزایش قیمت ارزهای دیجیتالی را نشان می‌دهد که قیمت آن‌ها در گذشته نیز روندی صعودی داشته است. البته برعکس این موضوع نیز کاملا درست است و به همین منظور در شرایطی دیگر، تمایل کاهش قیمت یک ارز دیجیتالی را نمایش می‌دهد که قیمت آن در گذشته نیز روندی نزولی داشته است.

مفهوم جدید و جالبی که در اندیکاتور مومنتوم وجود دارد، امتیاز مومنتوم (Momentum Score) یا امتیاز حرکت سیستمی است. با توجه به این مفهوم، دارایی‌های مختلف بر اساس بازده کل (یک سال کامل) رتبه بندی می‌شوند و امتیاز کسب می‌کنند. بنابراین امتیاز و رتبه یک دارایی دقیقا بر اساس بازده کل آن در سال گذشته مشخص خواهد شد.

انواع اندیکاتور مومنتوم

برای بررسی شتاب و سرعت قیمت یک دارایی در بازار، باید از اندیکاتورهای مختلفی استفاده کرد تا نتیجه قابل اعتمادی به دست بیاید. انواع اندیکاتورهایی که معامله گران و تحلیلگران می‌توانند از آن استفاده کنند، عبارت‌اند از:

1. میانگین متحرک واگرایی همگرایی (Moving Average Convergence Divergence)
2. نرخ تغییر (Rate of Change)
3. نوسانگر تصادفی (Stochastic Oscillator)
4. شاخص قدرت نسبی (Relative Strength Index)
5. شاخص میانگین جهت دار (Average Directional Index)

میانگین متحرک واگرایی همگرایی دارای دو خط سیگنال و شاخص MACD است. زمانی که خط MACD از پایین خط سیگنال عبور کند، سیگنال خرید و هنگامی که از بالای آن عبور کند سیگنال فروش ایجاد خواهد شد. نرخ تغییر یا ROC نیز نشان دهنده سرعت تغییر قیمت یک دارایی در یک زمان خاص است که به صورت نسبی بیان می‌شود. دارایی که نرخ تغییر مثبتی داشته باشد احتمالا قیمت آن افزایش پیدا خواهد کرد و در چنین شرایطی شاهد سیگنال خرید خواهیم بود. در ادامه به بررسی سه مورد از کاربردی‌ترین انواع اندیکاتورهای مومنتوم می‌پردازیم.

نوسانگر تصادفی (Stochastic Oscillator)

یکی از انواع اندیکاتور مومنتوم، نوسانگر تصادفی است که تحلیلگران و معامله‌گران از آن برای مقایسه قیمت بسته شدن یک دارایی در یک بازه زمانی مشخص استفاده می‌کنند. نوسانگر تصادفی بدون در نظر گرفتن حجم و قیمت یک دارایی در بازار، حرکت و سرعت آن را دنبال می‌کند. به عبارتی می‌توان گفت که به معامله‌گران کمک می‌کند تا مناطق اشباع فروش و اشباع خرید را شناسایی کنند و نوسان آن بین ۰ تا ۱۰۰ خواهد بود. زمانی که اندیکاتور عدد بالای ۸۰ را نشان دهد، منطقه مورد نظر را به عنوان اشباع خرید و اگر عدد نهایی پایین‌تر از ۲۰ باشد، منطقه مورد نظر به عنوان منطقه اشباع فروش معرفی خواهد شد.

شاخص قدرت نسبی (Relative Strength Index)

شاخص قدرت نسبی به عنوان یکی دیگر از انواع اندیکاتور مومنتوم، معیاری برای مشاهده تغییرات قیمت یک دارایی و سرعت تغییر آن در یک بازه زمانی مشخص است که نوسان آن نیز بین ۰ تا ۱۰۰ خواهد بود.

شاخص میانگین جهت دار (Average Directional Index)

شاخص میانگین جهت دار یا ADX به عنوان آخرین اندیکاتور مومنتوم به صورت کاملا گروهی و برای اندازه‌گیری حرکت قیمت یک دارایی و مشخص کردن جهت حرکت آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. مقدار میانگین جهت دار معمولا عدد ۲۰ یا بالاتر از آن را نشان می‌دهد و زمانی که عدد به نمایش درآمده کمتر از ۲۰ باشد، بازار مورد نظر «بازار بدون جهت» نام خواهد گرفت.

موارد استفاده و مزایای استفاده از اندیکاتور مومنتوم

کاربران بازار ارز دیجیتال به کمک اندیکاتور مومنتوم می‌توانند تغییرات قیمت یک ارز دیجیتال در یک دوره زمانی مشخص را بررسی کنند. علاوه بر این این اندیکاتورها سیگنال‌هایی به معامله‌گران ارائه می‌دهند که معمولا به کمک واگرایی ناشی از نوسانات قیمت شناسایی شده است. تریدرها نیز به کمک این سیگنال‌ها می‌توانند هنگام انجام معاملات ارزی خود تصمیمات درست‌تری بگیرند. برای مثال اگر شما قصد سرمایه گذاری در ارز دیجیتال فایل کوین را داشته باشید، علاوه بر شناخت لیست والت‌های فایل کوین، باید به تحلیل این ارز دیجیتال در بازار رمز ارزهای نیز بپردازید.

نکته دیگری که درباره موارد استفاده اندیکاتور مومنتوم وجود دارد این است که به اندازه‌گیری قدرت تغییرات و نوسانات قیمت دارایی‌های مختلف کمک می‌کند. البته باید توجه داشته باشید که این شاخص، مسیر حرکت قیمت این دارایی‌ها را در نظر نمی‌گیرد. دقیقا به همین دلیل است که برای داشتن یک تحلیل تکنیکال درست باید از تمام ابزارهای تجزیه و تحلیل استفاده کرد.

تحلیلگران حرفه‌ای با استفاده از اندیکاتور مومنتوم می‌توانند تفاوت قیمت فعلی یک دارایی را با قیمت آن در دوره‌های زمانی مختلف در گذشته به شکل درصدی مشاهده کنند. در این صورت این شاخص به شکل درصدی نمایش داده می‌شود و تحلیل و بررسی آن نیز آسان‌تر خواهد شد. به این صورت که اگر اندیکاتور بالای ۱۰۰ باشد، حرکت این شاخص کاملا صعودی و اگر پایین ۱۰۰ باشد حرکت آن نزولی است.