راگ پول چیست؟ آشنایی با کلاهبرداری Rug Pull در ارز دیجیتال
دنیای کریپتوکارنسی فضای پرریسکی دارد. همانطور که امکان کسب سود و درآمدهای خوب در این بازار زیاد است، امکان از دست دادن تمام دارایی‌های کاربران آن در یک چشم بر هم زدن نیز وجود دارد. زیرا هر چقدر هم که در تامین امنیت ارز دیجیتال و حفظ دارایی‌های خود کوشا باشید، باز هم ممکن است کلاهبردارن و افراد سودجو راه جدیدی برای سرقت سرمایه شما پیدا کنند. در این بازار اعتماد کردن اصلا کار آسانی نیست!
یکی از روش‌های مرسوم کلاهبرداری در بازار رمزارزها، کلاهبرداری به سبک راگ پول است. در این روش شما چوب اعتماد بی‌جای خود را خواهید خورد زیرا کلاهبرداران همان توسعه‌دهندگان پلتفرم‌های قلابی هستند که شما با اعتماد به آن‌ها وارد سرمایه‌گذاری در پروژه‌هایشان شده‌اید. در ادامه این مطلب توضیح می‌دهیم که Rug Pull چیست و چگونه انجام می‌شود.
راگ پول چیست؟
یکی از انواع رایج کلاهبرداری در دنیای ارزهای دیجیتال، راگ پول (Rug Pull) است. این کلاهبرداری عموما توسط تیم توسعه دهنده یک پروژه قلابی انجام می‌شود. آن‌ها سرمایه‌گذاران را به سمت یک پروژه سودآور جعلی سوق می‌دهند و در نهایت با پول آن‌ها ناپدید می‌شوند. در این شرایط سرمایه گذاران قربانی کلاهبرداری راگ پول شده‌اند و با دارایی‌هایی بی‌ارزش تنها می‌مانند. در واقع این کلاهبرداری زمانی رخ می‌دهد که تیم توسعه دهنده یک پروژه کریپتویی، پروژه خود را به طور ناگهانی رها می‌کند و تمام نقدینگی آن را به سرقت می‌برد.
عبارت راگ پول در لغت به معنای کشیدن فرش از زیر پای فردی دیگر است. این اصطلاح مفهوم این عمل مخرب را به خوبی شرح می‌دهد. پروژه‌های جدیدی که در دنیای کریپتوکارنسی معرفی می‌شوند به واسطه تبلیغات بیش از حد به سرعت بین افراد فعال این حوزه معروف می‌شوند. برخی از این پروژه ها با سوءاستفاده از ناآگاهی و طمع افراد، سعی در ارزشمند نشان دادن پروژه خود و کلاهبرداری دارند. توکنی که این پروژه‌های قلابی به بازار معرفی می‌کنند توکن اسکم نام دارد. اسکم در لغت به معنای کلاهبرداری است. ممکن است سرمایه گذاران زیادی نسبت به خرید این توکن‌ها تمایل پیدا کنند و در چنین شرایطی، توسعه دهندگان یک پروژه اسکم، با سرمایه و ثروت این افراد فرار می‌کنند و اصطلاحا فرش را از پای آن‌ها می‌کشد!
انواع Rug Pull
به لطف وجود انواع مختلف سایت اسکم و پروژه‌های فیک در بازار رمزارزها، تاکنون کلاهبرداری‌های وسیعی به روش راگ پول انجام شده است. جالب است بدانید که تا جولای ۲۰۲۱، چیزی حدود ۱۱۳ میلیون دلار سرمایه از این روش به سرقت رفته است.
به طور کلی راگ پول دو نوع مختلف دارد که در ادامه آن‌ها را توضیح می‌دهیم:
Rug Pull از طریق دستکاری کردن قرارداد هوشمند
قرارداد توکن‌هایی که با استاندارد ERC20 و BEP20 نوشته شده‌اند بر اساس تابعی تحت عنوان Approve فعالیت می‌کنند. این تابع می‌تواند راهی برای سوء استفاده کلاهبرداران باشد. در کلاهبرداری راگ پول به این روش، قرارداد هوشمند توکن مورد نظر دستکاری می‌شود. در واقع زمانی که شما به عنوان یک کاربر از یک صرافی غیرمتمرکز توکن مورد نظر را خریداری می‌کنید، تابع Approve قرارداد آن به شما اجازه خرج کردن آن را می‌دهد. اما با دستکاری این تابع، خریداران جدید دیگر نمی‌توانند دارایی خود را خرج کنند و به فروش برسانند. این دستکاری اختیار فروختن این توکن‌ها را در اختیار افرادی قرار می‌دهد که توسط تیم توسعه دهنده یا همان کلاهبرداران مشخص شده‌اند.
کلاهبرداری از طریق استخر نقدینگی
راگ پول از طریق استخر نقدینگی روش رایج و پرطرفداری بین کلاهبرداران کریپتویی است. برای اجرا کردن این کلاهبرداری به این چند مورد نیاز است:
- یک توکن بی‌ارزش
- رمزارزی شناخته شده مثل اتر
- یک صرافی غیرمتمرکز
احتمالا می‌دانید که ایجاد یک توکن جدید، فرایند نسبتا ساده و کم‌دردسری است. بنابراین هر فردی به عنوان توسعه دهنده می‌تواند برای ایجاد یک پروژه و توکن جدید اقدام کند. از طرف دیگر صرافی‌های غیرمتمرکز ارز دیجیتال اجازه ایجاد استخر نقدینگی بین دو ارز دیجیتال دلخواه را برای هر فردی صادر می‌کنند. در نتیجه کلاهبرداران در صرافی‌های غیرمتمرکزی مثل یونی سواپ یا پنکیک سواپ، استخرهای نقدینگی مختلفی ایجاد می‌کنند. این استخرها متشکل از توکن پروژه مورد نظر و ارز دیجیتال باارزشی مثل بایننس کوین (BNB)، یا اتر (ETH) هستند. توسعه دهندگان کلاهبردار در این روش می‌توانند بدون نیاز به سرمایه‌ای هنگفت، قیمت لیست شدن خود را به عنوان اولین ایجاد کننده این استخرها تعیین کنند.
در مرحله بعد باید با استفاده از تبلیغات فریب دهنده، نام پروژه خود را بر سر زبان‌ها بیندازند. زمانی که توجه سرمایه گذاران نسبت به این پروژه جلب شود، ناخودآگاه افراد زیادی برای خرید این توکن متقاضی می‌شوند. طی این عملیات، سرمایه گذاران فریب خورده، نقدینگی استخر را با استفاده از رمزارزهای باارزش تامین می‌کنند و در ازای آن مقداری از توکن‌های بی‌ارزش را دریافت می‌کنند، به امید آنکه در آینده رشد چشمگیری داشته باشد؛ اما با اتفاقی ناگوار مواجه می‌شوند.
تیم توسعه دهنده پروژه قلابی مذکور که بیشترین سهم را در استخر نقدینگی دارد، می‌تواند سهم خود را خارج کند. در این صورت استخر تقریبا خالی از ارز دیجیتال باارزش می‌شود. در نهایت این سرمایه‌گذاران هستند که با مقداری توکن بی‌ارزش و بی‌نام و نشان تنها خواهند ماند.
بزرگ‌ترین راگ پول‌های دنیای ارز دیجیتال
همانطور که در قسمت‌های قبل هم اشاره کردیم، تا کنون نمونه‌های زیادی از کلاهبرداری Rug Pull در بازار ارزهای دیجیتال رخ داده است. همچنین افراد زیادی قربانی این کلاهبرداری‌ها شده‌اند و تمام سرمایه خود را از دست داده‌اند. در ادامه چند نمونه از معروف‌ترین نمونه‌های راگ پول در دنیای کریپتوکارنسی را معرفی می‌کنیم.
Luna Yield
یکی از بزرگ‌ترین راگ پول‌های تاریخ در آگوست سال ۲۰۲۱ اتفاق افتاد. در آن تاریخ به طور کاملا ناگهانی سایت و تمام شبکه‌های اجتماعی پلفترم لونا ییلد از دسترس خارج شد. این پلتفرم در شبکه سولانا فعالیت می‌کرد و سرمایه‌گذاران زیادی داشت اما با این اتفاق تمام کاربران خود را شوکه کرد. زمانی که کاربران برای خارج کردن دارایی‌ها و سپرده‌های خود به استخرهای این پلتفرم رجوع کردند، هیچ چیزی پیدا نکردند. طبق تحقیقاتی که تا کنون انجام شده، برآورد می‌شود که سازندگان این پلتفرم چیزی حدود ۷ میلیون از دارایی‌های کاربران را به سرقت برده‌اند.
Meerkat Finance
یکی دیگر از نمونه‌های بزرگ راگ پول در بازار رمزارزها به پروتکل دیفای میرکت بازمی‌گردد. میرکت یکی از فورک‌های پلتفرم یرن (Yearn) بود که در تاریخ مارس سال ۲۰۲۱ از کاربران خود کلاهبرداری کرد. نکته جالب درباره این سرقت بزرگ این است که کمی بعد از این اتفاق، کانال رسمی تلگرام این پلتفرم، این اتفاق ناگوار را ناشی از حمله هکرها دانست. اما تمام بررسی‌هایی که پس از آن انجام شد، حاکی از این بود که فردی از داخل پروژه و به عنوان یکی از اعضای تیم توسعه‌دهنده در آن نقش داشته است. در راگ پول پروژه میرکت، چیزی حدود ۳۱ میلیون دلار دارایی از کاربران به سرقت رفت.
Thodex
Thodex به عنوان یکی از صرافی‌های ارز دیجیتال مستقر در ترکیه، جزو یکی از کلاهبرداران راگ پول در این بازار است. این کلاهبرداری عظیم در تاریخ می سال ۲۰۲۱ اتفاق افتاد. صرافی Thodex در این تاریخ چیزی حدود ۲ میلیارد دلار دارایی از کاربران خود به سرقت بود. به همین دلیل است که اکنون به عنوان یکی از سهمگین‌ترین راگ پول‌های تاریخ شناخته می‌شود.
کلاهبرداری در صرافی Thodex شیوه جالبی داشت. این صرافی بدون اعلام قبلی و به طور کاملا ناگهانی معامله ارزهای دیجیتال را برای کاربران غیرممکن کرد. بدین ترتیب دارایی بالغ بر ۴۰۰ هزار کاربر در آن قفل شد. البته عاملان اصلی این کلاهبرداری دستگیر شدند. اما Thodex دیگر هیچ وقت نتوانست محبوبیت سابق خود را میان سرمایه‌گذاران داشته باشد.
Squid Game
یکی از جدیدترین نمونه‌های کلاهبرداری راگ پول در دنیای رمزارزها مربوط به توکن Squid است. توکن Squid سال گذشته با رویکرد Play to Earn به دنیای کریپتوکارنسی معرفی شد. شعار این پروژه این بود که «بازی کن تا درآمد کسب کنی!» نام آن نیز از یکی از سریال‌های معروف شبکه نتفلیکس الهام گرفته شده بود؛ سریال Squid Game که در آن زمان طرفداران زیادی هم داشت. پس کاملا طبیعی بود که افراد زیادی برای خرید این توکن اقدام کنند.
توکن Squid در روزهای ابتدایی خود رشد چشمگیری داشت. در واقع این توکن در ابتدای عرضه قیمتی برابر با ۱ سنت داشت. اما پس از مدتی به ارزشی معادل ۳.۶۶ دلار دست پیدا کرد. این روند صعودی ادامه داشت تا قیمت آن به چیزی حدود ۲۸۶۱ دلار هم برسد. این قیمت در آن تاریخ، حدودا دو برابر ارزش اتر بود! به همین دلیل بود که توکن Squid به تیتر اول تمام نشریات کریپتویی تبدیل شده بود. جالب است بدانید که حدود ۴۳ هزار نفر در این پروژه سرمایه‌گذاری کردند! اما سرانجام پس از گذشت چند وقت، مشخص شد که توکن‌های به ظاهر باارزش Squid قابل فروش نیستند. همچنین خالقان آن نیز به مرور ناپدید شدند و یکی از عجیب‌ترین نمونه‌های راگ پول در تاریخ به وقوع پیوست.
کلاهبرداری به سبک Rug Pull
در دنیای پر زرق و برقی مثل دنیای ارزهای دیجیتال، امکان وقوع کلاهبرداری‌های عظیم زیاد است. راگ پول یکی از روش‌های رایج سرقت در این عرصه است. شما به عنوان یک کاربر فعال در این بازار، باید هنگام سرمایه‌گذاری تمام دقت و توجه خود را به کار بگیرید. کسب اطلاعات کافی، توجه به منابع و مستندات پروژه‌های مختلف، توجه به تبلیغ‌های فریبنده، خوددار بودن و استفاده از تجربیات بزرگان این عرصه می‌تواند تا حد زیادی از وقوع کلاهبرداری‌های مختلفی مثل راگ پول جلوگیری کند.
