رشته های دانشگاهی مرتبط با ارز دیجیتال در ایران و خارج از کشور

بلاکچین و کریپتوکارنسی یک فناوری نوظهور است که دنیا در حال حرکت به سمت آن است. هر روز شاهد ورود بیشتر ارزهای دیجیتال به زندگی خود هستیم. همین موضوع باعث ایجاد رشته‌های جدید در برخی دانشگاه‌ها شده است. زیرا به زودی نیاز به افراد متخصص در این حوزه افزایش چشم‌گیری خواهد داشت و فارغ التحصیلان رشته ارز دیجیتال با بازار کار خوبی روبرو خواهند شد.

با توجه به اهمیت همین موضوع تصمیم گرفتیم در این مقاله به بررسی رشته دانشگاهی مرتبط با ارز دیجیتال بپردازیم و فرصت‌های شغلی فارغ التحصیلان این حوزه را بررسی کنیم.

ظهور کریپتوکارنسی و رشته دانشگاهی مرتبط با ارز دیجیتال

هنگامی که واحدهای درسی کریپتوکارنسی و بلاکچین برای بار اول در سال ۲۰۱۴ در دانشگاه‌ها ارائه شد، با استقبال ۳۵ نفر از دانشجویان همراه بود. در بهار سال ۲۰۱۸، تعداد دانشجوهایی که در این واحدها شرکت کردند، به ۲۳۰ نفر افزایش یافت که عوامل برگزاری جلسات را مجبور به انتقال دانشجویان به یک سالن بزرگتر کرد.

عوامل برگزار کننده‌ی این واحدهای کلاسی اظهار داشتند اولین بار که این کلاس‌ها برگزار شد، تنها به علت علاقه‌ی آن‌ها به بیت ‌کوین و رشد قابل توجه قیمت ارزهای دیجیتال بود. اما پس از مدتی دلایل دیگری برای ادامه‌ی این آموزش‌ها پدیدار شد که مهم‌ترین آن‌ها، تقاضای شرکت‌کننده‌ها و افرادی بود که با موضوعات مختلف مرتبط با ارزهای دیجیتال سروکار داشتند. این کلاس‌ها به دانشجویان برای رسیدن به آیند‌ه‌ی شغلی بهتر کمک می‌کرد.

David Yermack، محقق در حوزه بلاکچین می‌گوید:

فناوری کریپتوکارنسی آنقدر سریع و پیشرفته است که بزودی شاهد تامین مالی جمعی در بستر بلاکچین خواهیم بود. دانشجویان با آموزش این موضوع نفع زیادی خواهند برد.

همین روند مشابه، در سراسر دنیا در حال اتفاق افتادن است. با استناد به گزارشی که توسط  coinbase در سال ۲۰۱۸ ارائه شده بود، ۴۲ درصد از ۵۰ دانشگاه برتر دنیا، حداقل یک واحد درسی را به آموزش کریپتوکارنسی اختصاص داده بودند. از آن تاریخ تا به امروز دانشگاه‌ها در حال گسترده‌تر‌ کردن واحدهای آموزشی مرتبط با رشته ارز دیجیتال و بلاکچین هستند. علاوه بر این افراد زیادی هم به یادگیری ارزهای دیجیتال علاقه و اشتیاق نشان می‌دهند و تقاضا برای این دروس زیاد و آینده‌ی آن هم به نظر درخشان می‌رسد.

لیست رشته های تحصیلی مرتبط با ارز دیجیتال

با توجه به اینکه کریپتوکارنسی یک حوزه نوظهور است، رشته‌های تحصیلی مرتبط با بلاکچین و ارزهای دیجیتال هم جزو رشته‌های جدید دانشگاهی هستند و هنوز امکان تحصیل در تمام گرایش‌ها وجود ندارد و برخی از رشته‌ها تنها در چند دانشگاه خاص تدریس می‌شوند. علاوه بر این، رشته‌های ارز دیجیتال با نام‌های متفاوتی در دانشگاه‌ها یا موسسات وجود دارند که ممکن است باعث سردرگمی علاقه‌مندان به این حوزه شود. ما در ادامه لیست رشته‌های تحصیلی مرتبط با ارز دیجیتال، بلاکچین و تریدری را به صورت جداگانه در ادامه برای شما آماده کرده‌ایم.

سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال

این رشته همانطور که از نام آن پیداست به مباحث سرمایه‌گذاری، خرید و فروش ارز دیجیتال و طراحی استراتژی‌ معاملاتی می‌پردازد. اساتید در کلاس به صورت عملی از تکنیک‌های مدیریت سبد سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاری‌های فعال و غیرفعال استفاده می‌کنند. البته در حال حاضر سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال به صورت دوره برگزار می‌شود و دانش آموختگان این رشته می‌توانند با داشتن مدارک معتبر شروع به کار بکنند.

تریدری ارزهای دیجیتال

در این رشته، دانشجویان با مباحث اولیه ترید ارز دیجیتال، انواع ترید و استراتژی‌های معاملاتی آشنا می‌شوند. روانشناسی معاملات یا روانشناسی معامله‌گری نیز برخی از واحدهای مهم این رشته است که به‌صورت اختصاصی بر چگونگی واکنش و رفتار معامله‌گران در زمان کسب سود یا زیان می‌پردازد. در ایران هنوز رشته تریدری در هیچ کدام از بازارهای مالی به صورت رسمی در دانشگاه‌ تدریس نمی‌شود. اما دوره‌های زیادی از طریق برخی موسسات و دانشکده‌ها در ارتباط با این موضوع برگزار می‌شود. دانشکده مدیریت دانشگاه تهران یکی از برگزارکننده‌های دوره‌های حرفه‌ای در رشته تریدری ارزهای دیجیتال است.

مهندسی بلاکچین

یکی از رشته‌های بسیار محبوب در دنیا، مهندسی بلاکچین است. هر چند باور عمومی این است که بلاکچین صرفا با بیت کوین و ارزهای دیجیتال مرتبط است و کاربرد دیگری ندارد، باید بگوییم که بلاکچین در صنایع مختلفی، از بانکداری گرفته تا مراقبت‌های بهداشتی و املاک و مستغلات، مورد استفاده یا کاوش قرار می‌گیرد. امروزه شرکت‌های بزرگ و کوچک به تیم‌هایی از مهندسین ماهر برای ساخت و نگهداری پلتفرم‌های بلاکچین خود وابسته هستند. این رشته علی رغم کاربرد زیاد تنها در برخی از دانشگاه‌ها وجود دارد اما جالب است بدانید افراد زیادی هستند که از طریق فرصت‌های آموزشی آنلاین و دیجیتالی مهارت و دانش خود را در این زمینه ارتقا می‌دهند و با داشتن مدارک و گواهینامه‌های معتبر در سازمان‌ها یا شرکت‌های بزرگ استخدام می‌شوند.

نکته: توجه داشته باشید که رشته ارز دیجیتال و بلاکچین بسیار متنوع است، اما اغلب آن‌ها زیر مجموعه سه رشته اصلی است که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم. برای مثال مهندس امنیت بلاکچین زیر شاخه مهندسی بلاکچین است که دانش آموختگان این رشته علاوه بر یادگیری مباحث پایه مهندسی بلاکچین به صورت تخصصی روی انواع حملات سایبری و روش‌های پیشگیری از آن‌ها و آزمایشات نفوذپذیری و .. کار می‌کنند.

فرصت‌های شغلی برای فارغ التحصیلان رشته ارز دیجیتال

یکی از سوالات مهم اغلب افرادی که قصد دارند در دوره‌های بلاکچین شرکت کنند یا در دانشگاه، رشته ارز دیجیتال را انتخاب کنند این است که بعد از اتمام تحصیلات خود در کجا می‌توانند مشغول به کار شوند. هر چند در ایران تعداد جذب این فارغ التحصیلان به دلیل شناخته نبودن حیطه کاری، کم است اما در سایر کشورها، فارغ‌التحصیلان این رشته بازار کار خوبی دارند که در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

توسعه دهنده بلاکچین

اغلب شرکت‌ها و سازمان‌های فعال در حوزه کریپتوکارنسی به یک توسعه دهنده بلاکچین برای ساخت و نگهداری اپلیکیشن‌ها و خدمات بلاکچین نیاز دارند. افرادی که برای این شغل درخواست می‌دهند باید از مهارت ایجاد قراردادهای هوشمند، توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز (dapps)، تضمین امنیت و مقیاس پذیری در بلاکچین برخوردار باشند.

معامله‌گر ارزهای دیجیتال

اگر شما در رشته ارز دیجیتال فارغ التحصیل شده‌اید می‌توانید به عنوان یک تریدر، با خرید و فروش ارزهای دیجیتال به درآمد برسید. علاوه بر این بسیاری از شرکت‌ها به منظور به حداکثر رساندن سود، ارزهای رمزنگاری شده معامله‌گران حرفه‌ای را استخدام می‌کنند تا برای آن‌ها استراتژی معاملاتی تدوین کنند. این کار مستلزم درک عمیق روند بازار، تحلیل تکنیکال و مدیریت ریسک است.

تحلیلگر بلاکچین

یکی از شغل‌های پولساز در چند سال اخیر، تحلیلگری بلاکچین است. برخی افراد این شغل را با معامله‌گری اشتباه می‌گیرند. این در حالی است که یک تحلیلگر بلاکچین نظرات تخصصی از جمله روندهای نوظهور، شرایط بازار و خطرات بالقوه را ارائه می‌دهد و مسئول انجام تحقیقات و نوشتن گزارش‌هایی خواهد بود که به شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران در تصمیم‌گیری آگاهانه کمک می کند. یک تحلیلگر بلاکچین نه تنها باید در این حوزه مهارت داشته باشد بلکه باید در‌ زمینه مالی هم از تخصص کافی برخوردار باشد. زیرا یکی از مهم‌ترین کاربردهای بلاکچین در در خدمات مالی و بانکداری است.

مشاور بلاکچین

یک مشاور بلاکچین، با شرکت‌ها و سازمان‌ها همکاری می‌کند تا به آنها در درک و پیاده‌سازی فناوری بلاکچین کمک کند که این شامل ارزیابی مزایا و خطرات بالقوه بلاکچین، توسعه استراتژی‌های بلاکچین و ارائه راهنمایی در مورد انطباق با مقررات آن کشور می‌شود.

حسابرس قراردادهای هوشمند

یکی از فرصت‌های شغلی کمتر شناخته شده اما با درآمد بسیار قابل توجه، بررسی قراردادهای هوشمند است. افراد متقاضی این کار در کنار داشتن دانش و تحصیلات مرتبط با ارزهای دیجیتال باید با کدنویسی هم آشنا باشند. افزون‌بر این، باید مسلط به زبان سالیدیتی و بلاکچین اتریوم باشند تا بتواند کدهای قرارداد هوشمند را بررسی کنند.

بهترین دانشگاه‌ها در رشته بلاکچین و ارز دیجیتال

در حال حاضر دانشگاه‌های زیادی در خارج از ایران وجود دارند که یا به صورت تخصصی روی بلاکچین و ارزهای دیجیتال تمرکز کرده‌اند یا اینکه دوره‌های مرتبط با این حوزه را برگزار می‌کنند. در ادامه به بررسی تعدادی از این دانشگاه‌ها می‌پردازیم وشرایط هر کدام را بررسی می‌کنیم.

دانشگاه استنفورد آمریکا

دانشگاه استنفورد یکی از معتبرترین و برترین دانشگاه‌های جهان است که سابقه‌‌ای طولانی در کارآفرینی و برگزاری کلاس‌های آنلاین دارد. از مهم‌ترین ویژگی‌های تحصیل در استنفورد این است که اغلب فارغ التحصیلان این دانشگاه با درصد بالایی سریعاً جذب بازار کار می‌شوند. یکی از رشته‌های جدیدی که اخیرا به بخش علوم کامپیوتر این دانشگاه اضافه شده است، رشته ارز دیجیتال و بلاکچین است. علاوه بر این، تحقیقات بین رشته‌ای در موضوعاتی مانند ارزهای دیجیتال و جرم سایبری در این دانشگاه انجام می‌شود و سرمایه گذاری‌های قابل توجهی را در این حوزه جذب کرده است.

 موسسه فناوری ماساچوست آمریکا

 موسسه فناوری ماساچوست یکی از دانشکده‌های برتر فنی و مهندسی پیشرو در جهان است که در کمبریج ماساچوست واقع شده است. علوم کامپیوتر، ریاضیات و مهندسی از مهم‌ترین دروس این دانشکده است. در سال‌های اخیر، دوره‌های ارز دیجیتال در این دانشگاه با هدف بررسی پتانسیل رمزارزها و فناوری بلاکچین برگزار می‌شود و اولین موسسه علمی معتبری است که به پژوهش در اکوسیستم غیرمتمرکز پرداخته است.

دانشگاه ملی سنگاپور

سنگاپور یکی از اولین کشورهایی است که فناوری بلاکچین را پذیرفت و ارزهای رمزنگاری شده در قوانین ارزهای دیجیتال در سنگاپور قانونی است. به همین دلیل جای تعجب ندارد که دانشگاه ملی سنگاپور تمرکز زیادی روی  تحقیقات در زمینه‌هایی مانند رمزنگاری و امنیت دارد و سالانه دانشجویان زیادی را از سراسر جهان در رشته ارز دیجیتال پذیرش می‌کند.

بخش بلاکچین در این دانشگاه بسیار فعال است و این مرکز به شدت مشغول تحقیق و کارآفرینی در این حوزه است. به طوری که می‌توان گفت این دانشگاه نقش زیادی در پذیرش بلاکچین و ارزهای دیجیتال در سنگاپور داشته است.

دانشگاه آکسفورد

شاید کمتر کسی باشد که نام دانشگاه آکسفورد را نشنیده باشد. هر چند این دانشگاه در پزشکی رتبه اول را دارد اما در حوزه فناوری‌های جدید مانند بلاکچین هم بسیار فعال است. به طوری که یک مرکز بزرگ تحقیقاتی در حوزه کریپتوکارنسی در این دانشگاه تاسیس شده است و تا به امروز هم پیشرفت‌های زیادی در این حوزه کرده است. رشته‌های بلاکچین در دانشگاه آکسفورد بسیار محبوب است و دروس مربوط به این رشته مانند مهندسی نرم‌افزار بلاکچین، بلاکچین برای مدیران و برنامه استراتژی بلاکچین اکسفورد در این دانشگاه تدریس می‌شود.

دانشگاه کورنل

کورنل آمریکا یکی از مطرح‌ترین دانشگاه‌های دنیا است که به خاطر ارائه رشته‌های تحصیلی متنوع، اساتید مشهور و تحقیقات پیشرفته‌اش در ارتباط با فناوری‌های جدید شناخته می‌شود. یکی از رشته‌های قدیمی و بسیار مهم این دانشگاه، علوم کامپیوتر است که مباحث تعدادی از مهم‌ترین دروس این رشته با ارزهای دیجیتال ترکیب شده است. علاوه بر این در ارتباط با بلاکچین و قراردادهای هوشمند هم تحقیقات زیادی توسط اساتید برجسته صورت گرفته است که اغلب آن‌ها در مجلات تخصصی به چاپ رسیده است. اساتید این دانشگاه سالانه، دانشجویان علاقه‌مند به این حوزه را با هدف انجام مطالعات بیشتر و راه‌اندازی پروژه‌های کاربردی‌تر جذب می‌کنند.

دانشگاه نیر ایست قبرس شمالی

یکی دیگر از دانشگاه‌های نامی که علاقه‌مندان به ارزهای دیجیتال و بلاکچین می‌توانند در آن به تحصیل مشغول شوند، دانشگاه نیر ایست است. این دانشگاه قدمتی طولانی دارد و در بسیاری از موارد جزو اولین‌های قبرس است. رشته‌های بلاکچین و دوره‌های ارز دیجیتال در حال حاضر در این دانشگاه وجود دارد و دروس تخصصی این حوزه توسط استاتید برجسته تدریس می‌شود. نیر ایست قبرس شمالی یک گزینه مناسب برای افرادی است که به دنبال پذیرش در یک دانشگاه نسبتا نزدیک به ایران با شهریه مناسب هستند. زیرا در زمان نگارش این مقاله نسبت به سایر گزینه‌ها شهریه ارزان و شرایط پذیرش مناسب‌تری دارد.

رشته دانشگاهی ارز دیجیتال در ایران

رشته بلاکچین در ایران، قدمت زیادی ندارد و می‌توان گفت در سال‌های اخیر است که مورد توجه برخی دانشگاه‌ها یا موسسات قرار گرفته است. اما در همین فاصله زمانی کم، اقدامات ارزشمندی در این راستا صورت گرفته است. راه اندازی آزمایشگاه بلاکچین به عنوان مرکزی برای محققان، توسعه دهندگان و کارآفرینان بلاکچین یکی از این موارد است. در حال حاضر چندین دانشگاه در ایران نیز شروع به ارائه دوره‌ها و برنامه‌هایی در این حوزه کرده‌اند. اما دانشگاه صنعتی شریف تنها دانشگاهی است که دروس تخصصی این رشته به صورت رسمی در آن تدریس می‌شود.

از ابتدای نیم‌سال اول تحصیلی سال ۹۷، واحد درسی «مبانی بلاکچین و رمزارزها» به دانشکده‌ی مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف، در مقطع فوق لیسانس و دکتری اضافه و ارائه شده است. هدف این درس، آشنا شدن دانشجویان با مبانی نظری و عملی بلاکچین و کاربردهای آن است. پس از آن دانشجویان می‌توانند به پژوهش و تفحص در زمینه‌ی رمزارزها بپردازند و محصولات جدید را توسعه دهند.

علاوه بر دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه‌های زیر هم در حوزه بلاکچین و ارزهای دیجیتال اقدام به برگزاری دوره کرده‌اند و در تعدادی از آن‌ها واحد تحقیقات بلاکچین وجود دارد.

• دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
• دانشگاه صنعتی تبریز
• دانشگاه صنعتی امیرکبیر
• دانشگاه تهران
• دانشگاه علم و صنعت ایران
• دانشگاه صنعتی اصفهان
• دانشگاه فردوسی مشهد
• دانشگاه شهید بهشتی
• دانشگاه اصفهان

افزایش علاقه‌مندی به رشته ارز دیجیتال در ایران و خارج

در دانشگاه برکلی (Berkeley) در سال ۲۰۱۸ یک واحد درسی به نام «بلاکچین، اقتصاد کریپتوکارنسی و آینده‌ی تکنولوژی، تجارت و حقوق» ارائه شد. این یک درس ترکیبی با دانشکده‌های کامپیوتر، تجارت و حقوق بود که با محبوبیت زیادی همراه شد تا حدی که برگزار کنندگان مجبور به نپذیرفتن ۲۰۰ دانشجو شدند زیرا آن کلاس فقط ظرفیت پذیرش ۷۰ نفر را داشت.

کمپبل هاروی- استاد تجارت بین‌الملل دانشگاه دوک در یکی از مصاحبه‌های خود در ارتباط با افزایش نیاز به دانش آموختگان این رشته اشاره کرده بود که:

دانشجویان حقوقی که در زمینه بلاکچین درس خوانده‌اند و آموزش دیده‌اند، نیازی به فرستادن تقاضای کار ندارند، بلکه افراد به سادگی از آن‌ها می‌خواهند که به شرکت‌های آن‌ها بپیوندند.

علاوه بر این، در یک نظرسنجی که از ۶۷۵ دانشجوی آمریکایی در این مورد انجام شد گرایش دانشجویان به کریپتوکارنسی یا بلاکچین برای ادامه تحصیل بسیار زیاد است. یک چهارم دانشجویان می‌گفتند که می‌خواهند گرایش مخصوص کریپتوکارنسی و یا بلاکچین را برای ادامه تحصیل انتخاب کنند.

در حال حاضر نظام آموزشی ایران هم قدم‌هایی هر چند کوچک در راستای توسعه فناوری ارزهای دیجیتال برداشته است و به نظر می‌رسد که در آِینده‌ای نه چندان دور، تعداد واحدهای درسی مرتبط با این حوزه در رشته‌های مرتبط با کریپتوکارنسی مانند علوم کامپیوتر بیشتر شود.

مهارت‌های مورد نیاز برای موفقیت در رشته بلاکچین و ارزهای دیجیتال

اگر چه تحصیل در رشته کریپتوکارنسی مزایای زیادی دارد اما علاوه بر اینکه شما باید به این حوزه علاقه‌مند باشید، لازم است که با علوم کامپیوتر، برنامه نویسی و رمزنگاری آشنایی مختصری داشته باشید تا در ادامه دانش عمومی و خصوصی مرتبط با ارزهای دیجیتال را در دانشگاه بدست آورید.

داشتن ذهن تحلیلگر یکی دیگر از ویژگی‌هایی است که به شما برای موفقیت در این رشته کمک خواهد کرد. زیرا توانایی تجزیه و تحلیل داده‌ها برای دانشجوی رشته بلاکچین و ارزدیجیتال یک نیاز ضروری است. از طرفی کریپتوکارنسی در حال تکامل است و در این مسیر با چالش‌های مختلفی روبرو می‌شود. یک دانش آموخته رشته ارز دیجیتال باید توانایی شناسایی و حل این مشکلات را داشته باشد. توانایی سرچ و مطالعه جدیدترین منابع روز دنیا از دیگر مهارت‌های مورد نیاز است.

توجه داشته باشید که اگر شما از استعداد کافی در این زمینه برخوردار نباشید یا مهارت کافی نداشته باشید در این مسیر با مشکل مواجه خواهید شد و چه بسا مجبور به تغییر رشته خود شوید که در این صورت وقت و هزینه خود را هدر داده‌اید. بنابراین قبل از ورود به دانشگاه، حتما به اندازه کافی تحقیق کنید و در صورت امکان از اساتید مجرب یا افراد متخصص مشاوره بگیرید.

رشته ارز دیجیتال و چشم‌اندازی رو به آینده

کاربرد بلاکچین و ارزهای دیجیتال در زندگی انسان روز به روز بیشتر می‌شود. به همین دلیل افزایش دانش و پرورش مهندسانی متخصص در این حوزه از اهمیت زیادی برخوردار است. هر چند در حال حاضر رشته ارز دیجیتال در دانشگاه‌های زیادی وجود ندارد اما با افزایش تقاضا، قطعا این رشته در دانشگاه‌های زیادی ارائه خواهد شد.

از طرفی نباید فراموش کرد در حال حاضر فرصت‌های زیادی پیش روی فارغ التحصیلان رشته ارز دیجیتال و بلاکچین قرار دارد. زیرا تعداد شرکت‌های متقاضی برای استخدام در حوزه بلاکچین نسبتا زیاد است اما تعداد متخصصین مجرب کم است. به همین دلیل افرادی که گوی سبقت را از بقیه برای ورود به این رشته بربایند قطعا نه تنها در پیدا کردن شغل مورد نظر خود موفق خواهند شد بلکه، درآمد قابل توجهی هم خواهند داشت.

نظر شما درباره آینده رشته ارز دیجیتال چیست؟ یک مثال می‌توانید برای رشته دانشگاهی مرتبط با ارز دیجیتال بزنید؟