قوانین استخراج بیت کوین در ایران و کشورهای مختلف چگونه است؟

نام ارزهای دیجیتال در جهان، نخستین‌بار با بیت کوین (Bitcoin) در سال ۲۰۰۹، بر سر زبان‌ها افتاد. با وجود جذابیت و شهرت زیاد بیت کوین؛ همچنان استخراج و استفاده از آن در برخی کشورها با محدودیت‌هایی همراه است. این محدودیت‌ها در برخی کشورها تا مرز جرم‌انگاری استخراج ارز دیجیتال پیش رفته است. به همین دلیل، آشنایی با قوانین استخراج در کشورهای مختلف دنیا، به شما کمک می‌کند تا با بهترین کشورها برای ماینینگ (Mining) باخبر شوید. ما در این مقاله با تمرکز بر قوانین استخراج بیت کوین در کشورهای مختلف، به بررسی شرایط حقوقی BTC در ایران هم خواهیم پرداخت.

چرا وضعیت حقوقی ارزهای دیجیتال مهم است؟

مهم‌ترین سوالی که ابتدا باید به آن پاسخ دهیم این است که چرا آشنایی با قوانین استخراج بیت کوین مهم است؟ باید به این حقیقت اعتراف کنیم که سرمایه‌گذاران کلان در جهان، هرگز در بازاری که اعتبار و مجوز قانونی ندارد، سرمایه‌گذاری نمی‌کنند. از همه مهم‌تر، نبود فرایندهای کنترلی و نظارتی روی ارزهای دیجیتال و افزایش روش‌های کلاهبرداری از طریق آن، تردیدهایی را در بعضی دولت‌ها به وجود آورده است.

سؤال این است که آیا می‌توان به یک ارز دیجیتال کنترل نشده اعتماد کرد؟ در واقع خیر! مگر اینکه خود را برای عواقب آن آماده کرده باشید. به همین دلیل، بسیاری از کشورها سعی کرده‌اند به‌جای انکار واقعیت ارزهای دیجیتال همچون بیت کوین، برای آن چهارچوب‌هایی تعریف کنند تا بتوانند آینده بازار را در کنترل خود داشته باشند.

قوانین استخراج بیت کوین در کشورهای مختلف

هر کشوری متناسب با شرایط و جغرافیایی که دارد؛ رویکرد خاصی را نسبت به استخراج بیت کوین اتخاذ کرده است. یکی از پارامترهای مؤثر روی قوانین استخراج بیت کوین، هزینه مصرف انرژی و نیز روش‌های تولید نیروی برق است. در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، همچون آمریکا و برخی کشورهای اروپایی، تأمین انرژی با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر رو به افزایش است. اگر به آمار نیز توجه کنیم؛ حجم ماینینگ BTC در این کشورها، به‌مراتب از سایر کشورها بیشتر است.

قوانین استخراج ارز دیجیتال بیت کوین، در کشورهایی که از سوخت‌های فسیلی استفاده می‌کنند، سخت‌گیرانه‌تر است. در برخی از کشورهای دنیا همچون چین نیز، ماینینگ کاملاً مجرمانه است. البته نباید قیمت سوخت را به‌عنوان یک پارامتر مهم، فراموش کرد. برای مثال در کشورهایی همچون قزاقستان، استرالیا، ونزوئلا و نیز برخی ایالت‌های آمریکا، به دلیل قیمت پایین سوخت، قوانین استخراج بیت کوین، آسان‌تر و محبوب‌تر است. بهتر است بدانید که این قوانین، تنها به روش‌های استخراج بیت کوین محدود نمی‌شود؛ بلکه دولت‌ها سعی می‌کنند، از این بازار پرسود، سهمی داشته باشند. از جمله این قوانین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش قیمت برق برای ماینینگ در مقایسه با مصرف برق یارانه‌ای
• ممنوعیت ماینینگ در زمان پیک مصرف برق شهری
• توسعه روش‌های پاک برای تامین برق همچون انرژی زمین گرمایی، انرژی خورشیدی، انرژی باد و …
• بهبود اقتصاد ملی با حمایت از استارتاپ‌های مبتنی بر بلاک چین
• روش‌های قانونی و کیفری برای جلوگیری از کلاهبرداری و خسارات مالی مردم

۵ کشور پیشرو در زمینه استخراج بیت کوین

در این بخش می‌خواهیم به ۱۰ کشور رویایی برای ماینرها اشاره کنیم. قوانین استخراج بیت کوین در این کشورها، نه‌تنها مانع از ماینینگ نیست، بلکه از آن حمایت می‌کند. البته این کشورها باید سه ویژگی مهم داشته باشند تا در این لیست قرار بگیرند. اولین ویژگی، شرایط استفاده از اینترنت است. هرچقدر سرعت اینترنت بالا باشد، ماینینگ راحت‌تر است؛ اما این کافی نیست. قیمت استفاده ماهانه از اینترنت نیز باید در نظر گرفته شود. بسیاری از کشورها مثل هلند (۱۰۷٫۳ مگابایت بر ثانیه) سرعت بالایی دارند؛ اما قیمت اینترنت در آنها سرسام‌آور است. دومین ویژگی، رویکرد دولت نسبت به وضع قوانین استخراج بیت کوین است. سومین ویژگی نیز، هزینه‌های مصرف انرژی است. در ادامه مطلب با این پنج کشور آشنا خواهید شد.

۱- آمریکا

ایالات متحده آمریکا، یکی از کشورهای پیشرو در زمینه وضع قوانین استخراج بیت کوین است. برای ماینرها و کاربران ارز دیجیتال، خریدوفروش و استخراج بیت کوین، در هر ایالتی کاملاً قانونی است. در برخی ایالت‌ها، قانون‌گذاران قوانینی را وضع کرده‌اند که از بیت کوین به‌عنوان پول قانونی استفاده شود؛ اما هنوز تصویب نشده است. برخی از کسب‌وکارها در این کشور، بیت کوین را قبول می‌کنند و شما می‌توانید با کارت نقدی مرتبط با بیت کوین، کالا خریدوفروش کنید. این حمایت‌ها تا حدیست که وضع قوانین سازمان بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC)، روی قیمت بیت کوین سریعاً تاثیر می‌گذارد. البته برخی قوانین نیز وجود دارد که خریدوفروش با بیت کوین را محدود کرده است:

• خرید الکل با ارز دیجیتال در اوهایو ممنوع است
• پرداخت مالیات در کلرادو با بیت کوین امکان‌پذیر است؛ اما قبل از آن باید ارز دیجیتال در حساب‌های ایالتی به دلار تبدیل شود
• در برخی ایالت‌ها، صدور مجوز برای شرکت‌های مرتبط با ارز دیجیتال، تسهیل شده است

۲- قزاقستان

قزاقستان، به همراه آمریکا، در زمینه قوانین استخراج بیت کوین، بسیار پیشرفت کرده است. وسعت جغرافیایی، هزینه‌های کم‌انرژی و آب‌وهوای مطلوب، این کشور را به یکی از مراکز استخراج تبدیل کرده است البته پس از شورش‌های ژانویه سال ۲۰۲۲، دولت، مالیات ۵۰۰ درصدی بر استخراج‌کنندگان بیت کوین وضع کرد. این موضوع کمی فضای استخراج بیت کوین را با تردید مواجه کرد؛ بااین‌وجود، این کشور در زمینه قوانین استخراج ارز دیجیتال BTC، بسیار توسعه‌یافته است. برای مثال از ماه می سال ۲۰۲۲، دولت، ماینرهای ارز دیجیتال را موظف کرد تا تمام فعالیت‌های خود را نزد مقامات رسمی ثبت کنند. همچنین در ماه ژوئیه، نرخ مالیات جدیدی برای استخراج به تصویب رسید. دولت برای ماینرهایی که از انرژی تجدیدپذیر استفاده کنند؛ هزینه برق کمتری در نظر گرفته است. 

۳- کانادا

قوانین استخراج بیت کوین در کانادا، بسیار منعطف و حمایت‌کننده است. این کشور مقصد اصلی بسیاری از ماینرها است. چهارچوب قانونی کانادا، استخراج بیت کوین را به‌عنوان یکی از مشاغل خدماتی طبقه‌بندی کرده است. علاوه بر این، در کانادا، شرکت‌های ارز دیجیتال باید در مرکز تحلیل و پول MSB، ثبت‌نام کنند.

۴- قرقیزستان

در آگوست ۲۰۲۰، این کشور ۱۵ درصد برای مالیات استخراج‌کنندگان بیت کوین در نظر گرفت. دولت این کشور تلاش می‌کند تا قوانین مشخص و بدون ابهامی در برابر ماینرها وضع کند. علاوه بر این، دولت سعی می‌کند تا جلوی فعالیت‌های غیرقانونی ماینرها در استفاده از برق ارزان شهری را بگیرد. قوانین وضع شده در قرقیزستان، روی نحوه استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر تمرکز کرده است.

۵- پاراگوئه

پاراگوئه در آرزوی تبدیل‌شدن به بزرگ‌ترین کشور برای استخراج بیت کوین است. این کشور در ماه می ۲۰۲۲، در پارلمان قانون‌گذاری خود لایحه‌ای را برای صدور مجوز استخراج‌کنندگان تصویب کرد. بر اساس این لایحه، هرکدام از ماینرها باید قبل از درخواست برای مجوز ماینینگ، برای استفاده از برق صنعتی درخواست دهند. این لایحه هنوز در سنای پاراگوئه تصویب نشده است.

در کدام کشورها، استخراج بیت کوین جرم است؟

اکنون نوبت به کشورهایی رسیده است که در آنها استخراج بیت کوین کاملاً مجرمانه است؛ بنابراین اگر قصد استخراج BTC را در سر دارید، هرگز به این کشورها سفر نکنید! ماینرها در این کشورها، علاوه بر دست‌وپنجه نرم کردن با افزایش سختی شبکه، باید مراقب باشند تا به دام قانون نیفتند.

۱- چین

چین، از سال ۲۰۲۱، به‌شدت ماینرها را سرکوب کرده است. این کشور در ابتدا جزو کشورهای پیشرو در زمینه استخراج بود و بیش از نیمی از ماینینگ دنیا را به خود اختصاص داده بود؛ اما اکنون کاملاً وضع فرق کرده است. در حال حاضر، مسئولان چین با نگاه بدبینانه، به مردم کشور خود هشدار داده‌اند که از بازار ارز دیجیتال دور بمانند. در ۲۷ آگوست امسال، یین یوپینگ، معاون دفتر حمایت از حقوق مصرف‌کننده مالی بانک خلق چین، ارزهای دیجیتال را معادل دارایی‌های سفته‌بازی دانست و به مردم گفت: از جیب‌های خود محافظت کنید!

۲- الجزایر

الجزایر، یکی از کشورهای سرسخت در زمینه قوانین استخراج بیت کوین است. قوانین ارز دیجیتال در این کشور، به‌شدت سرکوبگرانه است. در حال حاضر، الجزایر استفاده و استخراج ارزهای دیجیتال را مطابق قانون مالی سال ۲۰۱۸، ممنوع کرده است؛ بنابراین هرگونه خریدوفروش و نگهداری بیت کوین، جرم محسوب می‌شود.

۳- مصر

دارالافتای مصر، که یکی از نهادهای اسلامی در مصر محسوب می‌شود، در سال ۲۰۱۸، هرگونه معامله بیت کوین و سایر رمزارزها را حرام اعلام کرد. هرچند این حکم دینی در کشور الزام‌آور نبود؛ اما پس از آن، قوانین بانکی مصر در سپتامبر ۲۰۲۰، تجارت ارزهای دیجیتال را به‌شدت محکوم و ممنوع کرد.

۴- بولیوی

بولیوی از سال ۲۰۱۴، استفاده از بیت کوین و استخراج آن را به طور کامل ممنوع کرده است. بانک مرکزی این کشور در این زمینه قطعنامه‌ای صادر کرده که بر اساس آن هرگونه دارایی که توسط نهادهای رسمی این کشور ثبت نشده‌اند، ممنوع هستند. علاوه بر این، بولیوی برخی از استخراج‌کنندگان را به دلیل استفاده از برق شهری مجازات کرده است.

۵-بنگلادش

ارزهای دیجیتال در بنگلادش در فضایی ابهام‌آمیز به سر می‌برند. جالب است بدانید که بر اساس قوانین استخراج بیت کوین در این کشور، هرگونه تراکنش ارز دیجیتال و بیت کوین، طبق قانون مبارزه با پول‌شویی، ۱۲ سال حبس به دنبال دارد. این شرایط نشان می‌دهد که بنگلادش کشور خطرناکی برای استخراج بیت کوین است. 

ایران، جزو کدام دسته کشورها است؟

اکنون وقت آن رسیده است که به قوانین استخراج بیت کوین در ایران بپردازیم. جالب است بدانید که بر اساس آمارهای رسمی، ایران هشتمین کشور محبوب در زمینه استخراج BTC است (با ۱/۳ درصد از سهم استخراج جهانی). شاید با وجود سرعت پایین اینترنت، کمی عجیب به نظر برسد. اما خوب است بدانید که قوانین مزرعه استخراج در ایران، کاملاً شفاف و در برخی موارد، حمایت‌کننده است. در سال ۲۰۱۹، دولت ایران، رسماً استخراج بیت کوین را به رسمیت شناخت. هرچند ماینرها وظیفه دارند تا هزینه بیشتری برای مصرف برق بپردازند و بیت‌کوین‌هایی را که استخراج کرده‌اند باید حتماً به بانک مرکزی بفروشند.

از آنجا که ایران جزو کشورهای دارای سوخت فسیلی است؛ به‌منظور کاهش مصرف این سوخت، در زمان‌های پیک مصرف، استخراج ارز دیجیتال ممنوع است. این ممنوعیت در سال ۲۰۲۱، به مدت چهار ماه بود. همه این شرایط، ایران را به یکی از کشورهای جذاب برای ایجاد مزارع بیت کوین تبدیل کرده است. اگر علاقه دارید در ایران به استخراج بیت کوین بپردازید؛ هزینه سخت‌افزار، سرعت اینترنت و قوانین دولتی را در نظر بگیرید.

آینده استخراج بیت کوین در دنیا؛ روشن یا تاریک؟

یکی از نگرانی‌های مهم در زمینه وضع قوانین استخراج بیت کوین، مصرف بالای انرژی و تاثیر آن روی گرمایش زمین است. همان‌طور که می‌دانید استخراج بیت کوین مبتنی بر الگوریتم اجماع اثبات کار (PoW) است و برق زیادی مصرف می‌کند. به همین دلیل، هرچقدر کشورها به سمت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر بروند، آینده استخراج بیت کوین، روشن‌تر است. هرچند انرژی‌های تجدیدپذیر، پاک و دائمی هستند؛ اما راه‌اندازی نیروگاه‌های برق‌آبی، زمین گرمایی یا خورشیدی، پرهزینه خواهد بود. کشور ایران نیز اگر به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر روی بیاورد و هزینه مصرف انرژی را نسبت به قبل کاهش دهد، احتمالاً شاهد قوانین استخراج بیت کوین بهتر و محبوبیت بیشتر ماینینگ خواهیم بود.