آیا خرید و فروش بیت کوین و استخراج آن قانونی است؟

یکی از مهم­ترین دغدغه افرادی که تصمیم گرفته ­اند در حوزه ارز دیجیتال سرمایه گذاری کنند، اطلاع از قانونی بودن خرید و فروش بیت کوین در ایران است. در بسیاری از کشورها آیین نامه ­های مختلفی برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال وجود دارد. در برخی از آن­ها حتی امکان استفاده از بیت کوین به عنوان پول برای پرداخت مالیات، خرید کالاها یا تجارت به آسانی فراهم شده است. در مقابل، در برخی دیگر از کشورها حتی داشتن یک بیت کوین می تواند فرد را روانه زندان کند.

با توجه به این­که موضوع بیت کوین و استخراج آن در سال جاری به ویژه در ایران رونق بسیار چشم­گیری داشته است، در همین راستا، مسئولین تصمیم گرفتند تا قوانین شفاف و واضحی در این زمینه وضع کنند و به اطلاع مردم برسانند. در این مقاله با ما همراه باشید تا در مورد ممنوعیت و یا عدم ممنوعیت خرید و فروش بیت کوین و استخراج آن در ایران مطلع شوید.

نگاهی کوتاه به وضعیت قانونی بیت کوین در کشورهای مطرح دنیا

وضعیت قانونی بیت کوین در دنیا (منبع)

تفسیر رنگ ها در نقشه بالا:

رنگ سبز: بیت کوین قانونی است (و یا منع قانونی ندارد).

رنگ زرد: در استفاده از بیت کوین برخی محدودیت های قانونی وجود دارد.

رنگ صورتی: بیت کوین مستقیماً ممنوع نیست.

رنگ قرمز: بیت کوین ممنوع است.

قبل از این که در مورد وضعیت قانونی خرید و فروش بیت کوین در ایران صحبت کنیم، اجازه دهید رویکرد برخی کشورهای دیگر را در این زمینه بررسی کنیم.

1. ایلات متحده آمریکا

ارز دیجیتال همواره مورد توجه دولت فدرال و دولت­ های محلی ایالات متحده بوده است. علاوه بر این کمیته­ های زیادی به دنبال قانون گذاری در عرصه ارز دیجیتال و خرید و فروش بیت کوین بوده ­اند. دو کمیته بسیار مهم و فعال در این حوزه عبارتند از:

1- کمیته بورس و اوراق بهادار

2- کمیته کالا و تجارت

البته باید توجه داشت هنوز هم تمام قوانین در سطح ایالتی یکسان نیست. برخی از اقدامات انجام شده در ایالات­ ها به شرح زیر است:

1- در ایالات وایومینگ ارزهای دیجیتال معاف از پرداخت هر گونه مالیاتی هستند.

2- در ایالات آریزونا مردم می ­توانند مالیات خود را  به صورت ارزهای دیجیتال پرداخت کنند.

3- در ایالات جورجیا نیز پرداخت مالیات به صورت بیت کوین امکان پذیر است.

در حالت کلی، خرید و فروش بیت کوین و سایر رمزارزها از طرف دولت آمریکا قانونی اعلام شده است.

شاید برای شما این سوال مطرح شود با توجه به این که بیت کوین یک رقیب جدی و بسیار سر سخت برای سیاست پولی ایالات آمریکا به شمار می ­رود، چرا آمریکا خرید و فروش بیت کوین را ممنوع نمی ­کند؟

بهترین پاسخ برای این پرسش این جمله “بیل بار هیت” مدیر عامل آبرا (یکی از کیف پول­ های محبوب ارز دیجیتال) است:

شما نمی ­توانید مردم را از نگهداری صفر و یک بر روی یک ابزار در جیبشان باز دارید.

2. کانادا

کانادا امکان استفاده از ارزهای دیجیتال و خرید و فروش بیت کوین از جمله ارزهای رمزپایه را فراهم کرده است. اما، ارزهای رمزپایه در کانادا مناقصه قانونی محسوب نمی شوند. قوانین و مقررات مالیاتی کانادا، از جمله قانون مالیات بر درآمد، برای معاملات ارزهای دیجیتال اعمال می شود. آژانس درآمدی کانادا، کریپتوکارنسی را به عنوان یک کالا توصیف کرده و اظهار داشته است که استفاده از کریپتوکارنسی برای پرداخت کالاها یا خدمات باید به عنوان یک معامله تجاری در نظر گرفته شود.

3. مکزیک

در حال حاضر، قانون کشور مکزیک محدودیت هایی در استفاده از ارزهای دیجیتال اعمال کرده است. اما بانک مکزیک اظهار داشته است که به کریپتوکارنسی اجازه می‌دهد تا به عنوان یک وسیله پرداخت مورد استفاده قرار بگیرد. بنابراین، مکزیکی ها مجاز به خرید و فروش بیت کوین هستند.

4. انگلیس

مقامات انگلیس تا به امروز رویکردی لیبرال و عملگرا نسبت به ارزهای دیجیتال اتخاذ کرده اند. خرید و فروش بیت کوین در این کشور مجاز بوده و قوانین آن مانند یک ارز خارجی تعریف شده است.

5. روسیه

بنا بر گزارش­ ها، روسیه “قانون حقوق دیجیتال” جدیدی را تصویب کرده است که قراردادهای هوشمند و ارزهای دیجیتال را دربر می گیرد. یکی از پایگاه های خبری روسیه گزارش داده است که این قانون به مرحله اجرا گذاشته شده است. به این ترتیب، حقوق ارز دیجیتال اکنون به عنوان دارایی در قانون مدنی روسیه دیده می شود و تحت نظارت قانون مدنی قرار می­ گیرد.

6. هند

در حال حاضر، ارز دیجیتال در هند ممنوع نیست اما می ­توان گفت هند چندان راغب به خرید و فروش بیت کوین و یا استفاده از ارزهای دیجیتال نیست. زیرا علی رغم اینکه هیچ قانونی در هند مبنی بر ممنوعیت استخراج و معامله بیت کوین وجود ندارد، اما بانک­ ها مجوز معامله ارز دیجیتال را ندارند.

7. ژاپن

ژاپن یکی از کشورهایی است که در حوزه ارز دیجیتال پیشرفت ­های بسیار زیادی داشته و حتی ارز دیجیتال را به عنوان پول رایج به رسمیت شناخته است. بیشتر تحلیلگران اقتصادی علت قانونی کردن خرید و فروش بیت کوین و فناوری بلاکچین توسط دولت ژاپن را افزایش رونق اقتصادی این کشور می­ دانند.

8. چین

استفاده از رمزارزها و خرید و فروش بیت کوین برای موسسات مالی کشور چین ممنوع است، اما معامله ارزهای دیجیتال برای افراد حقیقی بلامانع است. بانک مرکزی چین در سال 2014 یک تیم تحقیقاتی را برای تحقیق در مورد راه اندازی ارز دیجیتال خود به ­منظور کاهش هزینه های گردش پول سنتی و کنترل بیشتر سیاست­گذاران بر عرضه پول تشکیل داد.

خرید و فروش بیت کوین در ایران

هر چند سال­ ها پیش برای معامله بیت کوین در ایران شبهاتی وجود داشت. اما در سال­ های اخیر خرید و فروش بیت کوین و سایر ارزها در ایران هیچ گونه ممنوعیتی ندارد و استخراج بیت کوین نیز جرم نیست.

31 تیرماه سال 1398، رئیس کمسیون اقتصادی مجلس از به رسمیت شناخته شدن صنعت بیت کوین در ایران با موافقت کمیسیون اقتصادی دولت خبر داد.

حتی در صورت انجام هرگونه کلاهبرداری در فضای ارزهای دیجیتال، یک فرد می­ تواند برای رسیدگی به شکایت خود به دادگاه مراجعه کرده و مانند سایر جرایم کیفری خواستار انجام مراحل قانونی باشد.

با توجه به این­که سیاست­ های اتخاذ شده در بازه­ های زمانی، می ­تواند متفاوت ­باشد، از این رو نمی ­توان هیچ قانون و یا رویکردی را به صورت نهایی تلقی کرد. اما در حال حاضر در مورد وضعیت خرید و فروش بیت کوین در ایران می­ توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- هر چند خرید و فروش بیتکوین توسط افراد عادی در ایران بلامانع است اما هنوز در مورد معامله ارزهای دیجیتال به صورت کلان قانون واضحی وجود ندارد.

2- ورود بانک ­ها، صرافی­ ها و موسسات مالی در حال حاضر به این حوزه مجاز نیست.

شرایط استخراج بیت کوین در ایران

استخراج بیت کوین نیز مانند خرید و فروش بیتکوین در ایران با کسب مجوزهای لازم از وزارت صنعت قانونی است. در صورتی که بدون داشتن مجوز و به صورت غیر قانونی استخراج بیت کوین صورت بگیرد، نیروی انتظامی حق ضبط دستگاه­ ها و انجام پیگرد قانونی را دارد.

آذری جهرمی، وزیر جوان ارتباطات نیز در این باره گفته است:

باید به فعالان بخش استخراج ارز دیجیتالی پروانه فعالیت قانونی داده شود و امتیازاتی برای آنها در نظر گرفته شود تا آنها بتوانند فعالیتشان را به صورت قانونی انجام دهند.

با توجه به رشد چشم­گیر خرید و فروش بیت کوین در سال­ های اخیر، نظرات و موضع گیری مثبت مسئولین و دولت در این زمینه، به احتمال بسیار زیاد بیت کوین بتواند خود را جایگزین سیستم کنونی کند. پس غیر منطقی نیست که آینده بیت کوین را نیز بسیار درخشان تر از چیزی که در حال حاضر وجود دارد، تصور کنیم. اما باید توجه داشته باشید که سرمایه گذاری در عرصه ارزهای دیجیتال نیازمند تحقیق و بررسی از منابع معتبر و به روز است.

در ادامه به برخی از شرایط صدور مجوز، تعرفه های استخراج و میزان برق مصرفی مورد نیاز که توسط دستگاه­ و نهادهای نظارتی مربوطه اعلام شده است، می­ پردازیم (در نظر داشته باشید این شرایط ممکن است بعد از تاریخ نگارش این مقاله تغییر پیدا کند که در آن صورت مقاله به روز رسانی خواهد شد):

1- استخراج بیت کوین در ایران قانونی است اما برای وارد کردن دستگاه استخراج ارز دیجیتال نیاز است از وزارت صنعت، معدن و تجارت مجوز بگیرید (برای دستگاه ­های استخراج ارز دیجیتال با عنوان “ماینر” ردیف گمرکی در نظر گرفته شده است).

2- برای تولید هر بیت کوین معادل مصرف سالانه 24 خانه در تهران برق لازم است (منبع: ایسنا).

3- قیمت برق برای مراکز استخراج بیت کوین، ۹۶۵ تومان به ازای هر کیلووات ساعت اعلام شده است (منبع:ایسنا).

جمع بندی

1. وضیعت قانونی خرید و فروش بیت کوین در کشور شفاف نیست و مجوز خاصی برای آن صادر نشده است.. اما خرید و فروش بیتکوین توسط مردم، جرم شناخته نمی شود.
2. بانک ها، صرافی ها و موسسات مالی نمی توانند به حوزه ارزهای دیجیتال وارد شوند و معامله بیت کوین برای بانک ها و موسسات مالی ممنوع است.
3. ماینینگ یا استخراج بیت کوین در کشور قانونی است اما باید از وزارت صمت مجوز اخذ شود.
4. جهت واردات تجهیزات استخراج به کشور، باید از وزارت صمت مجوز دریافت شود. برای این کالاها، ردیف کالا مشخص شده است.

در مقاله پاسخ به 7 سوال مهم در مورد قانون گذاری در بازار بیت کوین، در مورد وضعیت قانونی بازار رمزارزها بیشتر صحبت کرده‌ایم.