هات مانی یا همان پول داغ چیست و نقش آن در بازارهای مالی

هات مانی یا پول داغ، به مقدار زیادی پول که به طور فعالانه در بازارهای مختلف مثل ارز، طلا، سهام و غیره برای کسب بیشترین سود کوتاه مدت سرمایه‌گذاری می‌شود می‌گویند. رایج‌ترین روش سرمایه‌گذاری هات مانی، افتتاح حساب سپرده کوتاه مدت در بانک‌ها به منظور کسب بیشترین نرخ بهره است. اما آیا هات مانی می‌تواند به اقتصاد کشورها آسیب برساند؟ در این مقاله به سوال هات مانی چیست؟ پاسخ داده شده و تاثیرات آن بر اقتصاد کلان کشورها را بررسی می‌کنیم. با ما همراه باشید.

نحوه عملکرد هات مانی چیست؟

بانک‌ها برای تشویق سرمایه‌گذاران به سپرده گذاری، نرخ بهره‌ای متناسب با توان اقتصادی خود و سیاست‌های مالی کشور اعلام می‌کنند. اعلام نرخ‌های بهره متفاوت در میان بانک‌های یک کشور به ندرت اتفاق می‌افتد چرا که بانک‌ها باید تابع سیاست گذاری‌های بانک مرکزی کشور خود باشند. اما نرخ بهره بانک‌ها در هر کشور متفاوت است و می‌توان از این تفاوت برای رسیدن به بیشترین سود استفاده کرد. همچنین بازار بورس در بسیاری از کشورها رونق بیشتری داشته و سود بیشتری را عاید سرمایه گذاران خود می‌کند. بنابراین دور از انتظار نیست که سرمایه گذاران، بازارهای مالی کشور‌های مختلف را رصد کرده و پول خود را در جایی که بیشترین نرخ بهره را دارد سرمایه گذاری کنند.

پول داغ تمایلی ندارد مدت زمانی طولانی در یک مکان باقی بماند و در بیشتر مواقع ظرف چند ماه یا حتی چند هفته از بانکی به بانک دیگر یا از بازاری به بازار دیگر منتقل می‌شود. همچنین ممکن است به طور مدام برای خرید و فروش یک دارایی در بازه‌های زمانی کوتاه مدت استفاده شود. سرعت در جابه‌جایی می‌تواند یکی از دلایل اصطلاح “داغ” برای این پول باشد. پول در مقادیر کم، پول داغ محسوب نمی‌شود بلکه پول داغ با مقادیر بالا وارد بازار شده و تاثیرات قابل توجهی از خود به جا می‌گذارد.

همان طور که پیش‌تر اشاره شد هدف از سرمایه‌گذاری پول داغ، کسب بیشترین سود در کمترین زمان ممکن است. سرمایه گذارانی که این استراتژی را دنبال می‌کنند ماه‌ها یا سال‌ها برای رسیدن به سود صبر نمی‌کنند. این سرمایه گذاران به طور فعالانه بازارها را رصد کرده و همیشه به دنبال بهترین فرصت‌ها می‌گردند. آن‌ها در صورت مشاهده کوچکترین نشانه‌ای از افت بازار، فورا سرمایه خود را از بازار بیرون کشیده و به سراغ موقعیت دیگری می‌روند؛ بنابراین اگر به دنبال سرمایه‌گذاری به صورت پول داغ هستید باید این نکته را مد نظر داشته باشید که این یک سرمایه‌گذاری منفعلانه (Passive) نیست و باید تمام توان خود را برای رصد بازارهای مالی کشور‌های مختلف به کار بگیرید.

منشا پول داغ کجاست؟

پول داغ یا هات مانی معمولا از کشورهای پیشرفته با اقتصاد قوی به سمت کشورهای در حال توسعه سرازیر می‌شود. نرخ بهره بانک‌ها در کشور‌هایی که رشد اقتصادی خوبی داشته و از ثبات اقتصادی برخوردارند؛ نسبت به کشور‌های در حال توسعه کمتر است. یکی از دلایل نرخ بهره زیاد در کشورهای در حال توسعه را می‌توان بالا بودن نرخ تورم عنوان کرد. در این کشورها با گذر زمان ارزش پول ملی کم می‌شود؛ بنابراین سرمایه‌گذاری پول در بانک جذابیت کمی برای سرمایه گذاران دارد. به همین دلیل بانک‌ها با افزایش نرخ بهره در پی جذب سرمایه هستند. دلیل دیگر بالا بودن نرخ بهره در این کشور‌ها را می‌توان جذب پول داغ از دیگر نقاط دنیا دانست.

 سرمایه‌داران، کشور‌های آسیایی مانند چین، هند یا روسیه را برای مقاصد سرمایه گذاری خود انتخاب می‌کنند. برخی کشور‌های آفریقایی یا آمریکای لاتین نیز می‌توانند میزبان هات مانی باشند.

انواع پول داغ یا هات مانی چیست؟

در جواب به سوال انواع هات مانی چیست باید این نکته را در نظر داشت که هات مانی، همیشه مقدار زیادی پول که به بانک سرازیر می‌شود نیست. نوع دیگر هات مانی، وام‌های کلانی است که از بانک‌ها گرفته می‌شود. بانک‌هایی که سود کمتری از وام‌گیرندگان می‌گیرند بیشتر مورد توجه سرمایه گذاران قرار دارند. آن‌ها با وام‌های کوتاه مدت در بازارهای دیگر مانند بورس یا طلا سرمایه‌گذاری کرده و پس از رسیدن به سود، وام خود را تسویه می‌کنند. در برخی موارد ملک یا کالا با کمک بانک خریداری می‌شود. برای مثال اگر شما ۵۰۰ میلیون پول داشته باشید و ارزش ملکی یک میلیارد تومن باشد، می‌توانید کسری پول خود را با وام بانک جبران کنید. سرمایه‌گذار در این حالت ملک یا ماشین را به قصد استفاده شخصی نمی‌خرد بلکه این نیز نوعی سرمایه‌گذاری برای رسیدن به سود بیشتر است.

تاثیر پول داغ بر اقتصاد

اثرات مثبت و منفی هات مانی چیست؟ ورود هات مانی به یک کشور برای اقتصاد آن مانند یک شمشیر دو لبه عمل می کند. پول داغ می‌تواند باعث رونق اقتصادی شود و در عین حال، ردپایی از تخریب را از خود به جا بگذارد. زمانی که ارز زیادی وارد یک کشور می‌شود، نرخ ارز کاهش پیدا کرده و اقتصاد رونق می‌گیرد. همچنین سهام شرکت‌هایی که هات مانی به آن‌ها وارد شده رشد خواهد کرد و این باعث رشد شاخص بورس خواهد شد. اینفوگرافی زیر مثالی از تاثیر پول داغ بر ارزش پول انگلیس را نمایش می‌دهد.

اما پول داغ یک سرمایه گذاری سالم و طولانی مدت نیست!‌ به محض اینکه سرمایه‌گذاران احساس کنند سود کافی را از بازار به دست اورده‌ یا نشانه‌هایی از افت نرخ بهره ببینند، پول خود را از بازار خارج کرده و باعث رشد تورم، افت ارزش پول ملی و افزایش مقروضات بانک‌ها می‌شوند. این ورود و خروج ناگهانی پول از اقتصاد یک کشور می‌تواند باعث بی‌ثباتی اقتصاد شود.

با این تفاسیر، هات مانی برخلاف آنچه که به نظر می‌رسد، نه تنها کمکی به رشد اقتصادی یک کشور نمی‌کند بلکه زمینه افت اقتصادی و مقروض شدن آن را نیز فراهم می‌کند.

مثالی از تاثیر مخرب هات مانی در اقتصاد

کشور چین، همواره یکی از مقاصد جذاب برای سرمایه گذاران پول داغ بوده است. اقتصاد در حال رشد این کشور، سرمایه‌گذاران را از همه جای دنیا به خود جذب می‌کند. در سال ۲۰۰۸، جریان بسیار زیادی از پول داغ به سمت چین سرازیر شد. در همان زمان فدرال رزرو آمریکا نرخ بهره را به ۲ درصد کاهش داد درحالیکه این نرخ در چین ۴.۱۴ درصد بود. این اتفاق استارت ایجاد موج بزرگی از پول داغ بود که از بانک‌های آمریکا به سمت بانک‌های چین روانه شدند. کارشناسان میزان سرمایه جذب شده در بازارهای چین را بین ۵۰۰ میلیارد تا ۱.۷۵ تریلیون دلار تخمین زدند.

چین که بدون پول داغ هم در شرایط تورمی به سر می‌برد با ورود این سرمایه عظیم در وضعیت بدتری گرفتار شد. برخی از اقتصاددانان هجوم ناگهانی سرمایه را عامل تشدید مشکلات تورمی موجود در چین می‌دانستند. جریان زیاد پول عرضه یوان چین را افزایش داد و همین عامل باعث افزایش قیمت اجناسی مانند مواد غذایی شد. چین تلاش کرد با فروش اوراق قرضه جریان پول را کنترل کند اما این کار با افزایش بیشتر نرخ بهره همراه شد و پول داغ بیشتری برای این کشور به ارمغان آورد! همزمان در آمریکا اوضاع اقتصادی به کندی تغییر می‌کرد و ارزش پول چین در برابر دلار افزایش پیدا کرد که این نیز خود باعث ورود سرمایه بیشتر به چین می‌شد. در نتیجه چین در یک بازی دو سر باخت گیر افتاد.

روش‌های کاهش اثر مخرب هات مانی

کشورهای درحال توسعه، دارای اقتصادی قوی و با ثبات نیستند و به‌راحتی از عواملی مانند پول داغ ضربه می‌خورند. به همین دلیل باید روش‌هایی را برای کنترل اثرات مخرب هات مانی به کار ببندند.

کاهش نرخ بهره یکی از مهم‌ترین راهکارهایی است که برای جلوگیری از ورود هات مانی به کشور به کار می‌رود اما این روش، همان طور که در مثال چین دیدیم، همیشه جواب نمی‌دهد. افزایش نرخ ارز یکی دیگر از راهکارهای مقابله با هات مانی است. اگر پول ملی یک کشور در برابر ارز خارجی کم ارزش باشد، سود پرداخت شده از طریق بانک‌ها، صرفه اقتصادی برای سرمایه‌گذاران خارجی نخواهد داشت. البته این روش به طور کلی روی تورم و میزان سرمایه‌گذاری خارجی نیز تاثیر منفی خواهد گذاشت. با این تفاسیر به نظر می‌رسد رشد اقتصادی و سرمایه‌گذاری بر روی مولدسازی و صنایع پایدار، یکی از بهترین راه حل‌ها برای ایجاد اقتصادی پایدار و با ثبات است.

مزایای هات مانی چیست؟

اگر کشور‌ها بتوانند توسعه‌ای پایدار با پول داغ ایجاد کنند این پول می‌تواند به ایجاد شغل و رشد صنعت نیز کمک کند. همچنین این روش سرمایه گذاری می‌تواند سود خوبی را در مدت زمانی بسیار کوتاه عاید سرمایه گذاران کند.

بنابراین موارد زیر را می‌توان از مزایای هات مانی دانست:

• تزریق پول به بازارهای نوظهور
• رشد اقتصادی و ایجاد شغل
• سود زیاد برای سرمایه گذار

معایب هات مانی چیست؟

همان طور که پیش‌تر اشاره شد هات مانی می‌تواند باعث بی‌ثباتی اقتصادی و رشد تورم شود. همچنین این روش سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاران نیز خالی از ایراد نیست. تغییر قوانین و سیاست‌های مالی یک کشور بر روی سود و زیان سرمایه‌گذاران تاثیر می‌گذارد. بنابراین می‌توان معایب هات مانی را این گونه برشمرد:

• رشد تورم
• ناپایداری اقتصادی
• زیان سرمایه‌گذار به دلیل تغییر قوانین

نحوه شناسایی پول داغ

از آنجا که هات مانی به سرعت در بین بازارهای مالی جابه‌جا می‌شود، شناسایی آن کار راحتی نیست. با این حال روش‌هایی برای تشخیص جریان پول داغ معرفی شده‌اند. برای مثال در بازار سهام می‌توان با مشاهده مقادیر زیاد پول وارد شده به یک سهم و بررسی تاریخچه معاملات آن، از حضور هات مانی مطلع شد. برای اینکه بفهمیم به طور کلی چه مقدار پول داغ در اقتصاد یک کشور وجود دارد باید دید ذخایر ارزی یک کشور چه مقدار با میزان سرمایه‌گذاری خارجی و همچنین درآمد حاصل از صادرات اختلاف دارد. به عبارت دیگر، هات مانی پولی است که از طریق سرمایه گذاری مستقیم خارجی یا صادرات به دست نیامده باشد؛ بنابراین می‌توان نوشت:

هات مانی علاوه بر بانک‌ها و بازار بورس، در بازار ارزهای دیجیتال نیز دیده می‌شود. حتی می‌توان گفت از آنجا که خرید ارز دیجیتال راحت‌تر و کم دردسر تر از جابه‌جا کردن بین کشورهای مختلف است، سرمایه‌گذاران اغلب سرمایه‌های خود را در این بازار سرمایه گذاری کرده و پس از دریافت سود مورد نظر آن را جابه‌جا می‌کنند. هات مانی در این بازار به پولی گفته می‌شود که توسط نهنگ‌ها وارد یک بازار شده و پس از افزایش قیمت ارز به سرعت از آن خارج می‌شود. از آنجا که کریپتوکارنسی ذاتا از دیگر دارایی‌ها ثبات کمتری دارد؛ به سرعت تحت تاثیر هات مانی قرار گرفته و دچار بی ثباتی می‌شود. توسان‌های شدید قیمت نیز می‌توانند برای سرمایه گذاران بزرگ سود به همراه داشته باشند اما باعث متضرر شدن تعداد زیادی از افراد عادی خواهد شد.

سیگنال خرید و فروش با پول داغ

با توجه به تعریف پول داغ، به نظر می‌رسد اگر بتوانیم سرمایه‌گذاران بزرگ را دنبال کرده و همان ارزی را بخریم که آن‌ها می‌خرند، می‌توانیم سود خوبی از بازار به دست بیاوریم. یکی از روش‌های محبوب تریدرها‌، کسب درآمد از ارز دیجیتال با استفاده از شناسایی پول داغ و رصد جریان‌های ورود و خروج آن است. آن‌ها با بررسی تاریخچه تراکنش‌ها، مقادیر زیاد خرید یا فروش یک ارز را زیر نظر گرفته و زمانی که سرمایه زیادی به بازار یک ارز وارد شود، اقدام به خرید آن می‌کنند. البته لازم به ذکر است که ترید کردن صرفا بر اساس حجم پولی که وارد بازار می‌شود چندان عاقلانه نیست و حتما باید تحلیل‌های تکنیکال و فاندامنتال را نیز در نظر بگیرید. ممکن است برخی سرمایه‌گذاران به قصد فریب اذهان عمومی اقدام به خرید کنند یا خرید‌های واقعی خود را از چشم مردم پنهان نگه دارند. البته این کار در صنعت کریپتوکارنسی که همه چیز بر مبنای شفافیت است مشکل‌تر از بازارهای مالی سنتی است.

نظر شما در این خصوص چیست؟ آیا هات مانی برای اقتصاد ایران مشکل آفرین می‌شود؟ در بخش نظرات می‌توانید، ایده‌ها و سوالات خود را با ما به اشتراک بگذارید.