ریفای چیست؟ ارتباط ریفای با دنیای کریپتوکارنسی

ریفای (ReFi) مخفف عبارت Regenerative Finance به معنی اقتصاد احیا کننده است. ریفای یک جایگزین شفاف برای سیستم‌های مالی سنتی محسوب می‌شود که به دنبال ایجاد تحول در جوامع و محیط زیست است. در یک سیستم مالی احیا کننده، به جای استخراج ناپایدار منابع، توزیع ناعادلانه سود و نادیده گرفتن ارزش اکوسیستم‌های، سیستم به نفع تمام مشارکت‌کنندگان فعالیت می‌کند.

در این مقاله به مفهوم ریفای، ویژگی‌های اصلی، تاریخچه، نقش بلاکچین و معرفی شرکت‌های کریپتویی فعال در زمینه ReFi می‌پردازیم. با ما همراه باشید.

ریفای چیست؟

یک سیستم اقتصادی احیا کننده یا ریفای، بر رفاه اجتماعی، شکوفایی اقتصادی، پایداری منابع، بازسازی و نوسازی تاکید دارد. این سیستم اقتصادی برخلاف مدل اقتصادی مرسوم که عمدتا بر استخراج، مصرف و ضایعات متکیست، به شیوه چرخه‌ای (بازیافت) و کل‌نگر عمل می‌کند. نمونه‌هایی از ReFi پروژه‌های انرژی پاک، پروژه‌های حمایت از متعادل کردن انتشار کربن و طرح‌های کشاورزی پایدار هستند.

پل هاوکن (Paul Hawken) حامی محیط زیست، اقتصاد احیا کننده را اینطور تعریف می‌کند:

«ریفای یعنی قرار دادن زندگی در مرکز هر اقدام و تصمیمی».

در معرفی ریفای، باید اشاره کوتاهی به گازهای گلخانه‌ای و اعتبارات کربن داشته باشیم؛ زیرا اغلب مردم ReFi را با محدود شدن به انتشار گازهای گلخانه‌ای یا اعتبارات کربن مرتبط می‌دانند.

گازهای گلخانه‌ای گازهای موجود در جو هستند که دمای سطح زمین را افزایش می‌دهند. در طول روز، خورشید به سطح زمین می‌تابد و آن را گرم می‌کند و در طول شب، سطح زمین خنک می‌شود و گرما را دوباره به هوا باز می‌گرداند. اما مقداری از این گرما توسط گازهای گلخانه‌ای مانند کربن دی اکسید در اتمسفر زمین به دام می‌افتد. به همین دلیل میانگین دمای سطح زمین ۱۴ درجه سانتیگراد باقی می‌ماند.

اعتبار کربن نوعی سند مبتنی بر بازار و قابل معامله است که به شرکت‌ها، دولت‌ها و دیگر سازمان‌ها این امکان را می‌دهد که انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را بهینه کنند. هدف اعتبارات کربن، ایجاد مشوق برای کسب و کارها برای کاهش کربن و سرمایه‌گذاری در انرژی‌های پاک است. این مشوق بدین‌گونه کار می‌کند که اگر یک شرکت، سازمان یا دولت، گازهای گلخانه‌ای کمتری تولید کند (طبق استانداردهای تعریف شده) می‌تواند این اعتبار را در بازار بفروشد.

هرچه گازهای گلخانه‌ای بیشتری منتشر شوند، زمین گرم‌تر شده و باعث از بین رفتن گونه‌های زنده مختلف خواهد شد.

اما ایده‌ها و پتانسیل زیربنایی ریفای بسیار بزرگ‌تر از اعتبارات کربن و گازهای گلخانه‌ای است و مستقیما به اکوسیستم و زندگی پاک اشاره دارد. بنابراین کیفیت زندگی مردم، مبارزه با فقر و فساد مالی، رشد اقتصادی و بسیاری از موارد این‌چنینی نیز زیرمجموعه ReFi طبقه‌بندی می‌شوند.

ویژگی‌های اصلی ReFi

سیستم اقتصادی ریفای دارای چندین ویژگی است که موارد اصلی را در اینجا توضیح می‌دهیم.

• دسترسی جهانی: همه افراد سراسر دنیا به این سیستم مالی دسترسی دارند. این ویژگی باعث دور زدن سانسور و تسهیل همکاری‌های بین‌المللی می‌شود.
• قابل پذیرش: ابزارهای ریفای به شدت منعطف هستند و می‌توانند به راحتی در پاسخ به تغییر شرایط بازار، فرصت‌های جدید و غیره تنظیم شده تا اثربخشی آنها در صورت نیاز افزایش یابد.
• کاهش موانع: ReFi بسیاری از موانع که در سیستم‌های مالی سنتی وجود دارند را حذف می‌کند. این امر هزینه انتقال منابع از مناطق ثروتمندتر به مناطق کمتر توسعه یافته را کاهش می‌دهد و در نتیجه، دسترسی مردم کشورهای در حال توسعه به خدمات مالی و سرمایه ضروری برای رشد و شکوفایی را تسهیل می‌کند.
• بدون حوزه قضایی واحد: سیستم‌های احیا کننده توسط سازمان‌هایی ایجاد می‌شوند که تحت حوزه‌های قانونی مختلف کار می‌کنند؛ بنابراین در برابر خطرات ناشی از تغییر ناگهانی سیاست‌ها یا بی‌ثباتی دولت مقاوم هستند.
• تامین بودجه: ریفای به شدت بر ابتکارات مالی و شرکت‌هایی که نوسازی و پایداری محیط‌زیست را پیش می‌برند، تاکید دارد. این می‌تواند مستلزم تامین بودجه برای فناوری‌های دوستدار محیط زیست، کشاورزی پایدار و پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر باشد.
• تاثیر مثبت روی جوامع: هدف ReFi کاهش نابرابری‌های اجتماعی، اقتصادی و افزایش رفاه جامعه است. سرمایه‌گذاری‌ها در این زمینه ممکن است در طرح‌هایی انجام شود که جمعیت‌های محروم را توانمند سازد و به آنها دسترسی به آموزش، مراقبت‌های بهداشتی، مسکن ارزان قیمت و ایجاد شغل بدهد.
• تفکر بلند مدت: امور مالی احیا کننده سرمایه‌گذاران و سازمان‌های مالی را تشویق می‌کند که به جای تمرکز روی سودهای کوتاه‌مدت، روی تاثیرات بلند مدت تصمیمات خود بیندیشند. این استراتژی باعث ارتقای سیستم‌های اقتصادی می‌شود.
• شفافیت: ریفای به دنبال ایجاد شفافیت و اعتماد در معاملات مالی است. شرکت‌هایی که در این زمینه فعالیت دارند موظف‌اند شیوه‌های کاری خود را گزارش دهند و سرمایه‌گذاران را در مورد اثرات اجتماعی و زیست‌محیطی سرمایه‌گذاری خود به چالش بکشند. در نتیجه، سرمایه‌گذاران درباره تصمیمات خود بهتر و محتاط‌تر عمل می‌کنند.
• مشارکت کامیونیتی: اقتصاد احیا کننده اغلب مستلزم مشارکت کامیونیتی در فرآیندهای تصمیم‌گیری است. این نوع بینش باعث تشخیص نیازها و مشکلات جوامع می‌شود.

تاریخچه امور مالی احیا کننده

هیچ مبتکر واحدی برای اصطلاح «فایننس احیاکننده» وجود ندارد؛ اما فرادی طی دهه‌های گذشته، به محبوبیت و پیشرفت این مفهوم کمک کرده‌اند.

در سال ۱۹۱۶ سیلویو گسل (Silvio Gesell) اقتصاددان، طرح Freigeld را مطرح کرد. این طرح در واقع یک ارز با قیمت ثابت، دارای نرخ بهره منفی و قابل خرج کردن بود. این طرح برای ایجاد انگیزه در به گردش درآوردن پول و جلوگیری از احتکار مطرح شد. ارز معرفی شده «دموراژ» نامیده می‌شد و باعث تقویت فعالیت‌های اقتصادی و بهبود زندگی مردم به ویژه افراد فقیر می‌شد.

پل هاوکن (Paul Hawken) نویسنده، تاجر و طرفدار محیط زیست (که پیش‌تر نقل قولی از او در این مقاله آوردیم) نقشی حیاتی در ایده ریفای ایفا کرده است. در کتاب تاثیرگذار «بوم‌شناسی تجارت» که در سال ۱۹۹۳ منتشر شد، هاوکن ایده ایجاد یک اقتصاد پایدار را بررسی کرد که به جای کاهش منابع، چرخه‌های احیا کننده طبیعت را تقلید کند.

در سال ۲۰۱۲ کیت ری‌ورث (Kate Raworth) اقتصاددان انگلیسی، «مدل دونات» را ارائه داد. نمودار این مدل اقتصادی به‌صورت دایره‌ای توخالی (شکل دونات) است. محدوده پایینی آن نیازهای اولیه انسان و محدوده بالایی مرزهای سیاره ما هستند. به عبارتی، هیچ انسانی نباید به حدی فقیر باشد که نتواند نیازهای اولیه خود (غذا، مسکن، بهداشت و غیره) را تامین کند و برای تامین این نیازها، نباید صدمه‌ای به زمین و سیستم‌های حامی زندگی مانند آب و هوا، خاک حاصلخیز و لایه اوزون وارد شود. بدین ترتیب، چارچوبی برای تامین زندگی ایجاد می‌شود که در آن، همه می‌توانند نیازهای اولیه خود را بدون به خطر انداختن کره زمین تامین کنند.

الینور اوستروم (Elinor Ostrom) دانشمند و اقتصاددان، از دهه ۱۹۶۰ تعامل مردم و اکوسیستم‌های زنده را مطالعه کرد و نشان داد که استفاده از منابع پایان‌ناپذیر توسط گروه‌هایی از مردم (جوامع، تعاونی‌ها، اتحادیه‌های کارگری و غیره) می‌تواند منطقی باشد. او مطالعات میدانی در مورد چگونگی مدیریت منابع طبیعی مشترک مانند مراتع، جنگل‌های نپال و آب‌های ماهیگیری در مین و اندونزی انجام داد و قوانینی برای مراقبت و استفاده از آنها وضع کرد، به گونه‌ای که هم از نظر اقتصادی و هم از نظر زیست‌محیطی پایدار باشد. اوستروم نشان داد که جوامع می‌توانند این منابع را به طور پایدار و عادلانه از طریق همکاری، ارتباط و اعتماد مدیریت کنند.

البته افراد و سازمان‌های بسیار زیادی در رابطه با حفظ محیط زیست، اقتصاد احیا شونده و بی‌خطر، جلوگیری از فقر انسان‌ها، جلوگیری از اتمام منابع و غیره فعالیت کرده‌اند و ما تنها چند مورد را در اینجا بررسی کردیم. بنابراین مفهوم ریفای بسیار فراتر از انرژی پاک و قابل بازیابی است و مستقیما به کیفیت زندگی تمام موجودات زنده اشاره دارد. این یک مفهوم جهانی است و منحصر به چند کشور خاص نیست و برای تحقق آن، همه کشورها و دولت‌ها باید با یکدیگر همکاری کنند.

نقش تکنولوژی بلاکچین در ریفای

تا اینجا متوجه شدیم که ریفای هدفی بسیار بزرگ‌تر از انتشار گازهای گلخانه‌ای و اعتبارات کربن دارد و به کیفیت زندگی مردم و تمام جانداران متمرکز است. اما نقش بلاکچین در اقتصاد احیا کننده چیست؟

ریفای و بلاکچین هر کدام دارای معضل خاص خود هستند:

• ریفای به شدت جهان‌گراست و باید شفاف باشد؛ اما با مفاهیم اقتصادی سنتی نمی‌توان این شفافیت را ایجاد کرد.
• بلاکچین شفافیت لازم را دارد؛ اما به شدت ایزوله است و منابع آن برای ارتباط با اقتصادهای خارج از بلاکچین محدود است.

معضلی که بلاکچین با آن دست و پنجه نرم می‌کند، محدودیت شدید در همکاری با پلتفرم‌های خارج از آن است. البته این محدودیت‌ها بیشتر به دلیل عدم مقیاس‌پذیری بلاکچین‌ها به‌وجود می‌آیند؛ اما با پیشرفت تکنولوژی، شبکه‌هایی ایجاد می‌شوند که این مشکل را حل می‌کنند. برای مثال، در حال حاضر بلاکچین سولانا کاربردهای زیادی در ریفای دارد.

دو تکنولوژی ReFi و Blockchain می‌توانند با یکدیگر تلفیق شوند تا هم مشکل ایزوله بودن بلاکچین و هم عدم شفافیت در ریفای برطرف شود. یکی از کاربردهای اصلی بلاکچین در ریفای، ایجاد تحول در اعتبارات کربن است. این اعتبارات توکنیزه شده و در صرافی ارز دیجیتال معامله می‌شوند.

فناوری رمز ارزها و بلاک چین دارای مزایای شفافیت و پایداری زیست‌محیطی (به‌خصوص در پروتکل‌های DeFi که از الگوریتم اجماع اثبات سهام استفاده می‌کنند) هستند. دیفای به مردم امکان دسترسی مستقیم به سرویس‌های مالی بدون اتکا به واسطه‌هایی چون بانک‌ها را می‌دهد.

در این پروتکل‌ها می‌توان به اعطا و دریافت وام و معاملات مختلف پرداخت. این موضوع کنترل بیشتری به مردم برای کنترل دارایی‌های خود می‌دهد و این دقیقا هدف ReFi نیز هست.

در حوزه ارزهای دیجیتال، سرمایه‌گذاری تاثیرگذار به معنای هدایت سرمایه به سمت پروژه‌هایی است که نتایج اجتماعی و زیست‌محیطی مثبتی ایجاد می‌کنند. این سرمایه‌گذاری‌ها می‌توانند در انرژی‌های تجدیدپذیر، کشاورزی پایدار و غیره باشد. بلاکچین باعث تسهیل فرایند نظارت شده و تضمین می‌کند سرمایه گذاری‌ها در راستای اهداف مورد نظر انجام شده‌اند.

همچنین یکی دیگر از اهداف ریفای، توانمندسازی مردم و جوامع برای مشارکت در تصمیم‌گیری است. می‌توان با استفاده از سازمان‌های مستقل خودگردان یا دائو (DAO) به این هدف دست یافت.

نقش وب ۳ در ریفای

وب ۳ با پیدایش فناوری بلاکچین ایجاد شده و هدف آن، بهبود معایبی مانند عدم کنترل مردم روی دارایی‌ها و در کل داده‌های شخصی خود در وب ۲ است. این مشکل تا حد زیادی توسط بلاکچین برطرف شده و مردم اکنون می‌توانند به دارایی‌های خود بدون واسطه دسترسی داشته باشند و تصمیمات خود را اعمال کنند.

یکی از نمونه‌های ترکیب وب ۳ و ریفای، اوراق قرضه سبز (Green Bonds) است. این اوراق پایبند به اصول اقتصاد احیا کننده و مبتنی بر بلاکچین هستند. سرمایه‌گذاران از سراسر دنیا می‌توانند مستقیما در فروش این اوراق قرضه از طریق یک پلتفرم دیفای مشارکت کنند. قوانین اوراق قرضه غیر متمرکز (مانند نرخ بهره، تاریخ سررسید و زمان‌بندی توزیع) به‌طور اتوماتیک و از طریق قرارداد هوشمند تولید، اجرا و مدیریت می‌شوند. این اوراق در واقع توکنیزه می‌شوند و هر توکن، نماینده بخشی از کل ارزش اوراق است. برای مثال، هر توکن اوراق قرضه صادر شده توسط یک شرکت انرژی خورشیدی، نشان‌دهنده بخشی از سهام آن شرکت است و افراد در ازای سرمایه‌گذاری در این پروژه، این توکن‌ها را دریافت می‌کنند.

اوراق قرضه سبز باعث ایجاد نقدینگی برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های پایداری می‌شود که به نفع محیط زیست و اقتصاد چرخشی و قابل بازیافت است. به علاوه، این اوراق قرضه دارای مزایایی چون کنترل کامل سرمایه‌گذاران، مقرون به صرفه، انطباق با قوانین و دسترسی سرمایه‌گذاران خرد به آنها هستند.

در کنار اوراق قرضه سبز، می‌توان این موارد را نیز در بلاکچین و وب ۳ پیاده‌سازی کرد.

• اعطا و دریافت وام: افراد می‌توانند اوراق توکنیزه شده یا توکن‌های مرتبط با ReFi را وام بدهند یا وام بگیرند. این کار باعث چرخش بیشتر پول در این حوزه می‌شود.
• استیکینگ و ییلد فارمینگ: کاربران می‌توانند از پروژه‌های سبز از طریق استیک کردن توکن‌ها یا فارمینگ پشتیبانی کنند.
• حاکمیت: سرمایه‌گذاران می‌توانند در دائوهای پروژه‌های ریفای مشارکت و درباره آینده آنها تصمیم بگیرند. همچنین می‌توانند رای دهند که در کدام پروژه‌های سبز سرمایه‌گذاری کنند.

معرفی پروژه‌های بلاکچینی فعال در زمینه ریفای

در حال حاضر، برخی پروژه‌های کریپتویی در زمینه ReFi راه‌اندازی شده‌اند و فعالیت‌های آنها در جهت بهبود محیط زیست است. در ادامه برخی از آنها را معرفی می‌کنیم.

میلیسنت (Millicent)

Millicent Labs یک شرکت زیرساخت بلاکچینی متعلق به دولت بریتانیاست که قصد دارد اقتصاد سنتی را با دفتر کل توزیع شده (DLT) ترکیب کند تا یک زیرساخت مالی باز و غیرمتمرکز بسازد. هدف این سازمان افزایش بهره‌وری از طریق عملیات کارآمدتر انرژی، کاهش هزینه‌های تراکنش و افزایش سرعت آنهاست.

توکان (Toucan)

Toucan یک شرکت سوئیسی است که اعتبارات کربن و دیگر دارایی‌های مربوط به محیط زیست را روی بلاکچین توکنیزه می‌کند و در نتیجه، تاثیر منفی آنها را کاهش می‌دهد. توکنیزه کردن اعتبارات کربن مشکلات فعلی بازار آن را برطرف و به گسترش بازار کربن کمک می‌کند. هدف این شرکت، ایجاد یک اکوسیستم ریفای با استفاده از تکنولوژی‌های وب ۳، بلاکچین، قراردادهای هوشمند، رمز ارزها و NFT است.

پاور لجر (PowerLedger)

PowerLedger وابسته به دولت استرالیا بوده و یک پلتفرم مبتنی بر بلاکچین، ماژولار و مقیاس‌پذیر است. تمرکز پاور لجر روی بازار انرژی است. محصولات این شرکت شامل معامله در بازارهای انرژی و کالاهای زیست‌محیطی هستند.

جی آر ان گرید (GRNGrid)

GRNGrid یک پلتفرم ریفای هلندی است که امکانات دیفای را نیز ارائه می‌دهد. کاربران این شبکه می‌توانند نودهای خود را طوری تنظیم کنند که تنها تراکنش‌های مربوط به انرژی تجدیدپذیر را تایید کند. هدف این شرکت استفاده از انرژی سبز در تکنولوژی بلاکچین است.

فلکسی‌دائو (FlexiDAO)

FlexiDAO یک دائوی اسپانیایی است به دولت‌ها و شرکت‌ها کمک می‌کند عملیات خود را در محیطی بدون انتشار کربن و دیگر گازهای گلخانه‌ای انجام دهند و به‌طور مداوم مصرف برق خود را آنالیز کنند. از سرمایه‌گذاران اصلی این پروژه می‌توان به گوگل و مایکروسافت اشاره کرد که آنها نیز از این پلتفرم برای رسیدن به هدف «برق ۱۰۰ درصد بدون انتشار کربن» تا سال ۲۰۳۰ استفاده می‌کنند.

کربن ایکس (CarbonX)

CarbonX یک پلتفرم کانادایی است برای معاملات همتا به همتای اعتبارات کربن طراحی شده است. هدف اصلی کربن ایکس تسهیل سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مبتنی بر کاهش کربن در جهان است. این پلتفرم در سال ۲۰۱۹ با Zero Footprint ادغام شد. برنامه Zero Footprint تاثیر انتشار کربن در خدمات و محصولات را محاسبه و آن را با میزان جبران کربن می‌سنجد تا مشخص شود آیا انتخاب‌های مشتریان پایدار است یا خیر.

هایو آنلاین (Hiveonline)

Hiveonline یک پلتفرم دانمارکی است که دسترسی به بازارهای اعتباری و مالی را برای جوامع محروم فراهم می‌کند. این شرکت با تاجران، سازمان‌های غیردولتی و موسسات مالی خرد همکاری و از کسب و کارهای کوچک پشتیبانی می‌کند. اپلیکیشن موبایل هایو آنلاین، مدارک مربوط به وام‌دهی و پرداخت را به‌صورت دیجیتال ارائه می‌دهد. این پلتفرم از بلاک چین برای یک سیستم اعتبار مالی مبتنی بر واقعیت استفاده می‌کند و نیاز به امتیازات اعتباری را از بین می‌برد. هدف Hiveonline ایجاد فرصت‌های رشد برای کارآفرینان جامعه است.

آینده ریفای در ترکیب با بلاکچین

ریفای به دنبال بهبود زندگی انسان‌ها و سایر جانداران، اکوسیستم زندگی‌بخش و نجات کره زمین از طریق امور مالی است. در اصل امور مالی باعث بسیاری از خسارات می‌شوند؛ زیرا برای تولید هر محصولی، گازهای گلخانه‌ای و سایر گازهای مضر آزاد می‌شود. علاوه بر این پول و ثروت موجود در جهان به‌طور مساوی بین همه تقسیم نشده و قشر عظیمی از انسان‌ها روز به روز فقیر و فقیرتر می‌شوند. تکنولوژی بلاکچین می‌تواند کمک بسیار زیادی به ریفای کند و هم باعث ایجاد انرژی پاک و هم ریشه‌کنی فقر شود. زیرا به قول پل هاوکن «ریفای یعنی قرار دادن زندگی در مرکز هر اقدام و تصمیمی».

نظر شما درباره ریفای چیست؟ آیا بلاکچین می‌تواند تا سال‌های آینده تحولات مثبتی در آن ایجاد کند؟ دیدگاه خود را با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید.