آشنایی با شاخص های EPS و DPS؛ تفاوت eps و dps چیست؟

تخمین سودآوری یک دارایی، هدف هر تحلیل تکنیکال یا فاندامنتال در بازارهای مالی است. برای این منظور ابزارها و شاخص‌های مختلفی در طول ده‌ها سال فعالیت این بازارها توسعه یافته‌اند. دو مورد از مهم‌ترین آنها EPS و DPS‌ هستند. هرچند آنها مانند بسیاری شاخص‌ها از بازار سهام متولد شده‌اند، اما امروزه می‌توان معادل‌هایی از این دو شاخص را در بازارهای دیگر نیز یافت.

با وجود تفاوت EPS و DPS‌ در نام، اهداف و رویکردها، حتی معانی آنها نیز متفاوت است. بنابراین برای هر فعال بازار مالی، آشنایی با این دو مفهوم امری ضروری است. در این مقاله به معرفی و شرح کاربرد آنها می‌پردازیم و در پایان به تفاوت eps و dps اشاره خواهیم کرد.

EPS‌ چیست و چه کاربردهایی دارد؟

درآمد به ازای هر سهم (Earnings Per Share) یا به‌اختصار EPS یک شاخص مهم در تحلیل بنیادی یا فاندامنتال شرکت‌ها در بازار سهام است. این معیار، میزان سودآوری شرکت در طول یک بازه زمانی مشخص را نشان می‌دهد. فرمول محاسبه آن نیز ساده و شامل تقسیم سود خالص شرکت از محل فروش سهام (Net Income) بر تعداد کل سهام منتشر شده (Outstanding Shares) است.

در صورت کسری محاسبه درآمد به ازای هر سهم، گاهی مالیات قابل پرداخت یا سود پرداختی شرکت به سهام‌داران نیز از سود خالص کسر می‌شود. همچنین به دلیل متغیر بودن تعداد سهام منتشر شده در طول یک بازه زمانی، گاهی میانگین وزنی آن در مخرج کسر EPS قرار می‌گیرد. در این صورت، عدد به‌دست‌آمده، دقیق‌تر خواهد بود. با‌این‌حال، برخی شرکت‌ها به‌منظور تسهیل محاسبه و تفسیر این شاخص، به ذکر تعداد کل سهام عادی در دسترس شرکت در پایان هر دوره اکتفا می‌کنند.

معمولا شرکت‌ها EPS خود را به همراه جزئیات فرمولی که برای محاسبه آن استفاده کرده‌اند، در گزارش‌های عملکردی‌شان ذکر می‌کنند. در غیر این صورت، بنگاه‌های سرمایه‌گذاری یا فعالان بازار از داده‌های موجود در ترازنامه یا صورت سود و زیان شرکت (Income Statement) برای به دست آوردن این شاخص استفاده خواهند کرد.

انواع شاخص EPS کدامند؟‌

بر اساس متغیرهای دخیل در فرمول محاسبه Earnings Per Share، این شاخص به انواع مختلفی تقسیم می‌شود. بسته به استراتژی خود در تحلیل تکنیکال یا فاندامنتال می‌توانید از هریک استفاده کنید. معمول‌ترین آنها به‌طور خلاصه به شرح زیر هستند:

• درآمد هر سهم گزارش شده (Reported EPS): این شاخص از اصول پذیرفته‌شده در علوم حسابداری به دست آمده و توسط خود شرکت‌ها اعلام می‌شود. نام دیگر آن نیز GAAP EPS‌ است. این شاخص معمولا شامل خطای زیادی است و می‌تواند توسط شرکت دستکاری شود.
• درآمد هر سهم مداوم (Ongoing EPS): در فرمول محاسبه این شاخص، درآمد حاصل از رویدادهای خاص به‌منظور رسیدن به عددی قابل اطمینان‌تر، حذف می‌شود.
• درآمد دفتری هر سهم (Book Value EPS): این شاخص نشان‌دهنده درآمد هر سهم پس از فروش همه دارایی‌ها و پرداخت بدهی‌های شرکت است.
• درآمد انباشت هر سهم (Retained EPS): در صورت کسر فرمول این شاخص، سود خالص و سود انباشته با یکدیگر جمع شده و کل سود پرداختی از آن کسر می‌شود.
• درآمد نقدی هر سهم (Cash EPS): این شاخص با تقسیم جریان نقدی فعلی یک شرکت بر سهام رقیق‌شده آن به دست می‌آید. این شاخص نشانه‌ای از میزان نقدینگی یک شرکت محسوب می‌شود.
• درآمد رقیق‌شده هر سهم (Diluted EPS): در مخرج محاسبه این شاخص، علاوه بر کل سهام منتشر شده، معادل سهام ضمانت‌نامه‌های قابل اعمال، اختیارات سهام و اوراق قرضه قابل تبدیل هم در نظر گرفته می‌شود.

نحوه استفاده از سود به ازای هر سهم در ترید

در هر دوره آموزش ترید به‌خصوص در بازار سهام، توجه ویژه‌ای به شاخص EPS و روش‌های به کارگیری آن می‌شود. پیش از هر چیز باید بدانید این عدد، یکی از متغیرهای لازم برای محاسبه نسبت قیمت به درآمد یا P/E است. شاخصی که خود از مهم‌ترین معیارهای برآورد سودآوری یک دارایی محسوب می‌شود. در این فرمول، عدد E در حقیقت همان EPS‌ و صورت کسر نیز مخفف Price یا قیمت هر سهم است. به‌این‌ترتیب با داشتن درآمد هر سهم، می‌توان سود حجم مشخصی از سرمایه‌گذاری را به دست آورد.

بنا به تعریف، مشخص است که EPS بالاتر، قطعا به معنی سودآوری بیشتر یک سهم خواهد بود. چراکه نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران، ارزش بیشتری در سهام آن شرکت یافته‌اند. به عبارت دیگر، احتمال افزایش قیمت آن سهام در آینده نیز بیشتر است. با‌این‌حال، سرمایه‌گذاران به جای مقایسه همه شرکت‌ها، معمولا درآمد به ازای هر سهم شرکت‌های فعال در زمینه‌های مشابه را با یکدیگر مقایسه می‌کنند.

همچنین، تریدرها معمولا به پیش‌بینی تحلیل‌گران از EPS شرکت‌ها نیز توجه دارند. آنها عدد اعلام شده توسط شرکت‌ها را با تحلیل‌های افراد یا نهادهای مستقل مقایسه می‌کنند. به‌عنوان مثال، اگر درآمد به ازای سهم شرکتی بر اساس گزارش آن افزایش یافته؛ اما انتظار تحلیل‌گران عددی بالاتر از آن بوده باشد، احتمال افت قیمت آن سهام نیز قوی خواهد بود. برعکس، اگر کاهش EPS یک سهم، کمتر از انتظار کارشناسان باشد، احتمال افزایش قیمت آن نیز بالاست.

DPS چیست و چه کاربردهایی دارد؟

شاخص Dividend per Share سود نقدی یا سود تقسیمی یک شرکت به ازای هر سهم منتشر شده است. به این شاخص به‌اختصار DPS گفته می‌شود. این عدد با تقسیم کل سود سهام پرداخت‌شده شرکت در یک بازه زمانی بر کل تعداد سهام عادی منتشر شده به دست می‌آید. بازه مورد نظر نیز معمولا یک‌ساله در نظر گرفته می‌شود.

سرمایه‌گذاران و تریدرها از شاخص DPS‌ مانند EPS برای سنجش عملکرد یک شرکت و ارزش سرمایه‌گذاری روی سهام آن استفاده می‌کنند. این عدد، سود واقعی سهام‌داران را مشخص کرده و از سویی می‌تواند بیانگر ثبات مالی یک شرکت باشد. در محاسبه آن معمولا سود تقسیمی رویدادهای خاص که معمولا حداکثر یک بار در طول سال منتشر می‌شوند، از سود بلندمدت و عادی پرداخت‌شده کسر خواهد شد. به‌این‌ترتیب، سهام‌داران به برآورد دقیق‌تری از درآمد سرمایه‌گذاری خود می‌رسند. فرمول دی پی اس را می‌توان به‌صورت زیر خلاصه کرد:

به‌عنوان مثال، سود سهام نقدی شرکتی با یک میلیون سهام منتشر شده، ۳۰۰ هزار دلار سود پرداختی و ۶۰ هزار دلار سود رویدادهای خاص، برابر با عدد زیر خواهد بود:

مانند EPS در محاسبه DPS نیز برای رسیدن به عددی مطمئن‌تر، ممکن است تعداد کل سهام منتشر شده با میانگین وزنی آن جایگزین شود.

نحوه استفاده از DPS‌ در ترید

شاخص DPS نیز مانند EPS بیشتر از هر بازار دیگری، در بازار بورس که بسیاری آن را در کنار فارکس و ارز دیجیتال، بهترین بازار مالی سرمایه‌گذاری در ایران می‌دانند استفاده می‌شود. افزایش سود تقسیمی سهام یک شرکت در استنباط اولیه به معنی سودآوری بیشتر سهام و موفقیت آن شرکت در اجرای برنامه‌های توسعه‌ای خود است. با‌این‌حال در استفاده از این شاخص باید به روند آن در طول دوره‌های مختلف توجه کرد. افزایش مداوم و حتی ضعیف DPS، نشانه قوی‌تری از بهبود سود سهام در مقایسه با افزایش یکباره و شدید؛ اما موقت آن قلمداد می‌شود.

با‌این‌حال در تفسیر یک DPS‌ کاهشی باید احتیاط کرد. سود تقسیمی سهام یک شرکت می‌تواند به دلیل پرداخت بدهی‌ها، سرمایه‌گذاری در بازارها یا پرداخت سودهای خاص متعدد و بزرگ، کاهش یابد. بنابراین توصیه می‌شود این شاخص را در کنار دیگر داده‌های مالی یک شرکت، مانند میزان بدهی تفسیر کنید. همچنین بسیاری از شرکت‌های تازه‌تاسیس با پتانسیل رشد بالا در ابتدا DPS‌ ناچیز یا حتی صفر دارند. اما این موضوع لزوما به معنی عدم سوددهی سهام آنها در آینده نیست.

تفاوت EPS و DPS در یک نگاه

همانطورکه حتما متوجه شده‌اید، مخرج کسر فرمول DPS و EPS‌ یکسان و برابر با تعداد کل سهام منتشر شده در طول یک بازه زمانی مشخص است. اما تفاوت صورت کسر این دو، بیانگر تفاوت‌هایشان است. بر این اساس، EPS، بیانگر سود نهایی یک شرکت به ازای هر سهم است؛ اما این شاخص نمی‌تواند درآمد سرمایه‌گذار از محل خرید آن سهم را مشخص کند. در عوض، شاخص DPS سود واقعی و دریافت‌شده سرمایه‌گذار با خرید سهام آن شرکت را به او نشان خواهد داد.

هر دوی این شاخص‌ها می‌توانند نشان‌دهنده قدرت و ضعف عملکرد ناشر خود باشند. با‌این‌حال، شرکت‌های تازه‌کار معمولا به جای DPS عمدتا بر انتشار EPS‌ خود متمرکز هستند. این شاخص بهتر می‌تواند پتانسیل رشد چنین شرکت‌هایی را نشان دهد.

افزون بر این، تفسیر کاهش DPS و EPS‌ نیز کمی متفاوت است. یک EPS‌ کاهشی را با قطعیت بیشتری می‌توان به معنی ریسک بیشتر سرمایه‌گذاری تلقی کرد. این در حالیست که کاهش DPS‌ می‌تواند دلایل دیگری به جز عملکرد ضعیف شرکت هم داشته باشد. این دلایل، حتی می‌توانند نشان‌دهنده پتانسیل رشد قیمت و سود سهام آن در آینده باشند.

در جدول زیر به‌طور خلاصه دو شاخص DPS و EPS را با یکدیگر مقایسه کرده‌ایم.

سخن آخر؛ در سرمایه گذاری کل نگر باشید!

استفاده از هر شاخص تحلیل فاندامنتال یا تکنیکال به‌منظور تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی، باید با نگاهی کل‌نگر همراه باشد. هیچ‌یک از آنها از EPS و DPS‌ گرفته تا اندیکاتورهای پیچیده‌تر، به تنهایی نمی‌توانند متضمن سود شما باشند. به‌ویژه توصیه می‌شود در بازار سهام به ترازنامه، صورت سود و زیان، سابقه فعالیت شرکت، اعتبار سرمایه‌گذاران و غیره توجه کنید.

شما چگونه شاخص‌های EPS و DPS را تفسیر می‌کنید؟ تجربه و دانش خود را با ما دیگر خوانندگان این مطلب به اشتراک بگذارید.