چگونه تبدیل به تریدر حرفه ای شویم؟ نقشه راه تریدر شدن
معامله یا ترید یکی از فرصت‌های درآمدزایی است که بازارهای مالی با خود به همراه آورده‌اند. نوسان قیمت دارایی‌های موجود در این بسترهای معاملاتی عاملی است که فعالان این عرصه از آن برای کسب سود استفاده می‌کنند. بین بازارهای مالی، ارز دیجیتال به دلیل نوسانات هیجان‌انگیز و رفع محدودیت‌های بسترهای سنتی، جذابیت بالایی برای خریدوفروش دارد. اما تریدر حرفه ای شدن برخلاف تصور بسیاری یک تخصص است که پیشرفت در آن نیازمند آموزش و کسب تجربه و گاهی ریسک و شکست است. در این مقاله، هشت گام یا اصل اساسی برای تریدر شدن را مرور می کنیم. مطالب ارائه‌شده، صرفا جنبه‌ی آگاهی‌رسانی داشته و به معنی توصیه به انجام این فعالیت نیستند. با‌این‌حال اگر قصد ورود به این بازار به‌عنوان تریدر را دارید با الزامات آن آشنا شوید.
فهرست مطالب
گام اول؛ کسب دانش فنی ارز دیجیتال
یک تریدر حرفه ای به‌اندازه‌ی کافی با مسائل تکنیکی ارز دیجیتال آشنایی دارد. اولین قدم، کسب آگاهی در مورد سازوکار بلاکچین است. باید بدانید که ارزهای دیجیتال چطور تولید می‌شوند؟ در ادامه باید مکانیسم‌های مختلف تایید تراکنش، به‌خصوص اجماع اثبات کار (PoW) و اجماع اثبات سهام (PoS) را بشناسید. از دیگر موارد مهمی که برای تریدر شدن باید دانش کافی درباره‌شان داشته باشید موارد زیر هستند:
- ماهیت ارزهای دیجیتال اصلی و شناخته‌شده مانند بیت کوین و اتریوم
- استانداردهای مختلف ارزهای دیجیتال مانند ERC-20 و BEP-20
- تفاوت کوین و توکن
- انواع ارز دیجیتال مانند میم کوین، ارزهای متاورسی، ارزهای پایه، NFT و استیبل کوین و تفاوت‌شان با یکدیگر
- قرارداد هوشمند
- دیفای
- روش‌های کسب درآمد غیرفعال مانند استیکینگ
شاید هنگام ترید مستقیما به این اطلاعات نیازی نداشته باشید؛ اما این موارد، حکم زبان صنعت ارز دیجیتال را دارند. به‌طورکلی بازارهای مالی، اصطلاحات تخصصی خودشان را دارند. هرچه درک عمیق‌تری از این مفاهیم داشته باشید، منطق این صنعت را نیز بهتر درک می‌کنید. تریدر حرفه ای بر پایه دانش فنی خود، ترندها را شناسایی و ارزهای دیجیتال را با یکدیگر مقایسه می‌کند. دانش قوی‌تر در پیش‌بینی‌های بلندمدت نیز به کمک شما می‌آید.
گام دوم؛ دنبال کردن اخبار و تحولات ارز دیجیتال
یک تریدر حرفه ای به‌طور مرتب و روزانه، اخبار مربوط به حوزه‌ی ارز دیجیتال را دنبال می‌کند. برای این منظور بهتر است وب‌سایت‌های شناخته‌شده و معتبر مانند Cointelegraph و Coindesk یا وب‌سایت صرافی‌های شناخته‌شده و مرجع را معیار خود قرار دهید. تحولات مربوط به هر بلاکچین و اظهارنظرهای شخصیت‌های اثرگذار این حوزه بر قیمت دارایی‌ها، تاثیرات کوتاه‌مدت یا بلندمدتی دارند که قطعا بر سود و زیان معامله‌گر موثر هستند.
علاوه بر این، بهتر است همواره نیم نگاهی نیز به اخبار و وضعیت اقتصاد جهانی و دیگر بازارهای مالی داشته باشید؛ چراکه تمام این مارکت‌ها از هم تاثیر می‌گیرند.
گام سوم؛ کسب مهارت در تحلیل تکنیکال
تحلیل تکنیکال (Technical Analysis) یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که برای معامله در بازار ارز دیجیتال باید کسب کنید. این مهارت، شامل بررسی روند نمودار قیمت یک دارایی و تلاش برای تشخیص وضعیت فعلی روند آن بر اساس شاخص‌ها و معیارهای محاسباتی است. تحلیل تکنیکال بر این پیش فرض استوار است که قیمت یک دارایی، تمامی اطلاعات لازم برای تصمیم‌گیری در مورد معامله یا سرمایه‌گذاری روی آن را در خود دارد.
یک تریدر حرفه ای نه‌تنها از نظرات تحلیل‌گران استفاده می‌کند؛ بلکه خود نیز با شاخص‌ها و روش‌های مطالعه‌ی چارت‌های قیمت آشناست. او بر این اساس می‌تواند وضعیت فعلی بازار یک دارایی و روند آن اعم از صعودی، نزولی یا خنثی و نیز مدت‌زمان این روندها را تشخیص دهد.
شاخص‌های تحلیل تکنیکال در ۴ دسته‌ی کلی زیر قرار می‌گیرند:
- روند (Trend): به معامله‌گر در تشخیص جهت روندها کمک می‌کنند.
- مومنتوم (Momentum): تعیین‌کننده سرعت و قدرت یک روند هستند.
- نوسان (Volatility): بزرگی حرکات قیمت را تعیین می‌کنند.
- حجمی (Volume): میزان معاملات انجام‌شده روی یک دارایی را نشان می‌دهند.
فارغ از این دسته‌بندی تئوریک، یک تریدر حرفه ای حداقل به شاخص‌های زیر مسلط است:
- قدرت نسبی (RSI)
- انواع میانگین متحرک یا (MA) مانند میانگین متحرک نمایی (EMA) و میانگین متحرک نسبی (SMA)
- میانگین متحرک همگرایی و واگرایی (MACD)
- فیبوناچی اصلاحی (Fibonacci Retracement)
- آرون (Aroon)
- حجم تعادلی (OBV)
- ابر ایچیموکو (Ichimoku Cloud)
- استوکاستیک (Stochastic)
- باندهای بولینگر (Bollinger Bands)
گام چهارم؛ کار با الگوهای پرایس اکشن
تحلیل تکنیکال شامل توانایی شناسایی الگوهای هندسی تشکیل‌شده روی نمودار نیز می‌شود. به این اشکال، الگوهای پرایس اکشن یا حرکت قیمت گفته می‌شود. یک تریدر حرفه ای از اندیکاتورها برای شناسایی وضعیت فعلی و سپس از الگوها یا پترن‌ها برای پیش‌بینی وضعیت آینده‌ی نزدیک و دور یک دارایی استفاده می‌کند. این الگوها با وصل کردن نقاط مختلف نمودار قیمت به دست می‌آیند. بر اساس سابقه‌ی رفتار دارایی در مواجهه با همان الگو در گذشته، می‌توان به پیش‌بینی بهتری در مورد حرکات بعدی آن رسید.
برای تریدر شدن تسلط نسبی به کار با الگوهای زیر ضروری است:
- پرچم (Flag)
- سروشانه (Head and Shoulder)
- مثلث‌ها (Triangles)
- مستطیل‌ها (Rectangular)
- فنجان و دسته (Cup and handle)
- سقف دوقلو و کف دوقلو (Double Bottom and Double Top)
- ادامه‌دهنده (Continuation)
- کندل استیک‌ها (Candle Sticks)
- انگالفینگ (Engulfing)
- سقف گرد و کف گرد (Rounded Bottom and Rounded Top)
- دره (Wedge)
- الماس (Diamond)
لازم به ذکر است هرچه الگوها و اندیکاتورهای بیشتری یکدیگر را تایید کنند نتیجه‌گیری معامله‌گر از وضعیت فعلی و آینده قیمت نیز قطعی‌تر است. تریدر حرفه ای به‌طورکلی هیچ‌گاه تنها به یک الگو یا اندیکاتور اکتفا نمی‌کند. یکی از بهترین منابع استخراج اطلاعات تحلیل تکنیکال نیز وب‌سایت Tradingview است. برای تریدر شدن ضروری است که در این وب‌سایت حساب کاربری باز کرده و با امکانات آن آشنا شوید.
گام پنجم؛ آشنایی با تحلیل فاندامنتال
تحلیل فاندامنتال یا بنیادی (Fundamental Analysis) یک روش آنالیز بازار است که تلاش می‌کند ارزش ذاتی یک دارایی را در مقایسه با قیمت فعلی‌اش به دست آورد. به این منظور به جای شاخص‌های ریاضی و کمی از اطلاعات زیربنایی یا کلان دارایی و پروژه‌ی پشتیبان آن استفاده می‌شود. به‌طور خلاصه، اگر ارزش ذاتی یک دارایی از قیمت عینی‌اش بیشتر باشد، احتمال وقوع روند صعودی یا ادامه‌ی آن قوی بوده و معامله‌گر دست به خرید می‌زند و برعکس.
ابزارهای تحلیل فاندامنتال در هر از بازارهای مالی متفاوت هستند. در معاملات سهام عمدتا از اطلاعات موجود در گزارش‌های مالی شرکت‌ها مانند بدهی‌ها، نقدینگی، سود سهام، سهام معوق، نسبت قیمت به درآمد و حجم تولید استفاده می‌شود. در تحلیل فاندامنتال فارکس نیز شاخص‌های اقتصاد کلان مانند نرخ بهره‌ی بانک‌های مرکزی، تولید ناخالص ملی، تورم و نرخ بیکاری دست‌مایه‌ی تحلیل قرار می‌گیرند. مهم‌ترین شاخص‌های تحلیل فاندامنتال در بازار غیرمتمرکز ارز دیجیتال برای هر تریدر حرفه ای عبارتند از:
- توکنومیکس (Tokenomics) شامل مکانیسم توزیع توکن و زمان‌بندی آن، مکانیسم توکن‌سوزی، عرضه و تقاضا، برنامه‌های تشویقی
- اعتبار سرمایه‌گذاران و حامیان پروژه
- شاخص‌های مربوط به پروژه‌ی توسعه‌دهنده مانند اعتبار تیم توسعه، وایت پیپر، نقشه‌ی توسعه یا Road Map، رقبا، تعداد کاربران و روش‌های تامین نقدینگی
- شاخص‌های اقتصادی مانند ارزش بازار یا Market Cap، حجم معاملات روزانه، سود سالانه یا RIO، نقدینگی و دارایی در گردش
- شاخص‌های بلاکچین مانند هش‌ریت، سختی استخراج در شبکه، حجم استیک‌های انجام‌شده، حجم دارایی‌های قفل‌شده (TVL)، آدرس‌های فعال، تعداد تراکنش‌ها، ارزش متوسط تراکنش‌ها، سرعت و کارمزد شبکه
- مواضع دولت‌ها در برابر پروژه یا دارایی
- وضعیت امنیت بلاکچین و دارایی
گام ششم هر تریدر حرفه ای؛ یادگیری مدیریت ریسک
یکی از مهم‌ترین گام‌هایی که برای تریدر شدن باید بردارید، یادگیری تکنیک‌های مدیریت ریسک است. اولین اصل خودداری از ورود به معامله‌ی دارایی‌های پرریسک و جدید، پیش از کسب تجربه و دانش کافی در این حرفه است. همچنین در ابتدا باید کم‌ریسک‌ترین استراتژی‌های معاملاتی را انتخاب کرده و به‌مرور روش‌های پرریسک‌تر مانند معاملات اهرم را امتحان کنید. اصل بدیهی بعدی نیز اجتناب از پدیده‌ی ترس از ازدست‌دادن یا FOMO و توانایی کنار گذاشتن احساسات و پیش‌فرض‌های متعصبانه است. یک تریدر حرفه ای به تکنیک‌های مختلف مدیریت ریسک آگاه است که مهم‌ترین آنها عبارتند از:
- قانون یک درصد؛ وارد کردن بیشتر از یک درصد سرمایه در یک معامله را منع می‌کند.
- تعیین حد ضرر و حد سود؛ ابزارهای Stop-Loss و Take-Profit به فعالان کمتر ریسک‌پذیر، کمک می‌کنند بیشتر از حد مشخصی ضرر نکرده یا سود یک موقعیت باز را از دست ندهند.
- رعایت پراکندگی و پوشش‌دهی (Hedge)؛ یک تریدر حرفه ای معمولا در بخش‌های مختلف از یک بازار یا چند بازار مختلف، معاملات همزمان دارد. آربیتراژ کردن و یا باز کردن معاملات فیوچرز نیز روش‌هایی برای پوشش‌دهی ضررهای احتمالی یک معامله هستند.
- میانگین کم کردن؛ این روش یکی از بهترین تکنیک‌های مدیریت ریسک برای کاهش ضررهای احتمالی در موقعیت‌هایی با احتمال سود و ضرر برابر یا ضرر بیشتر است.
گام هفتم تریدر شدن؛ انتخاب استراتژی معاملاتی
تریدر حرفه ای از استراتژی معاملاتی مشخصی پیروی کرده و تلاش می‌کند در آن خبره شود. پیش‌ازآن اما باید انواع مختلف آنها را مطالعه کرده و بسته به انتظارات، دانش، تجربه و حتی ویژگی‌های شخصی خود مانند توانایی تصمیم‌گیری درلحظه، ریسک‌پذیری و غیره بهترین را انتخاب کند.
معروف‌ترین استراتژی‌های معامله ارز دیجیتال عبارتند از:
- معامله روزانه (Day Trading): این روش برای افراد حرفه‌ای که هرروز یا تمام‌وقت به خریدوفروش می‌پردازند مناسب است. سود معاملات روزانه از نوسانات قیمت در بازه‌ی باز و بسته شدن بازار به دست می‌آید.
- نیوز تریدینگ (News Trading): این استراتژی، مبتنی بر اخبار و انتظارات و احساسات بازار پس از انتشار هر خبر اقتصادی یا مربوط به دارایی است.
- معاملات نوسانی (Swing Trading): سوئینگ تریدینگ به معامله‌ی به‌موقع در دو سر طیف نوسان قیمت گفته می‌شود. موقعیت‌های اتخاذشده در این روش، معمولا کمتر از چند هفته به‌طول می‌انجامند.
- معاملات روند (Trend Trading): در این استراتژی، بیش از هرچیز از تحلیل تکنیکال استفاده می‌شود. تریدر حرفه ای با تشخیص صحیح روند فعلی و پیروی از آن یا پیش‌بینی روندهای معکوس آینده می‌تواند در این استراتژی موفق شود.
- اسکالپینگ (Scalping Trading): تا پیش از حرفه‌ای شدن در خریدوفروش احتمالا باید از این روش اجتناب کنید. استراتژی اسکالپینگ برای استفاده از نوسانات بسیار کوتاه و بسیار کوچک مناسب است. برای موفقیت در این روش باید بتوانید زمان خروج را به‌درستی تشخیص دهید.
- معامله موقعیت (Position Trading): که برای اتخاذ موقعیت‌های بلندمدت مناسب است. این روش، نوسانات جزئی و کوتاه‌مدت را نادیده گرفته و به پیش‌بینی‌ها و روندهای احتمالی طولانی توجه می‌کند. برای استفاده از این استراتژی به تحلیل فاندامنتال و تکنیکال به‌صورت همزمان نیاز دارید.
استراتژی‌های معاملاتی بسیار فراتر از این ۶ مورد هستند. افراد حرفه‌ای‌تر از روش‌های پیچیده‌تری مانند معاملات آربیتراژ، DCA، Range، Momentum و معاملات آتی نیز استفاده می‌کنند.
گام آخر؛ انتخاب صحیح پلتفرم معاملاتی و شروع به معامله
به دلیل عدم وجود نظارت‌های قانونی بر فعالیت صرافی‌ها و پلتفرم‌های مبادله‌ی ارز دیجیتال، باید در انتخاب آنها دقت و وسواس کافی داشت. تریدر حرفه ای پلتفرم معاملاتی خود را با درنظرگرفتن معیارهای زیر انتخاب می‌کند:
- اعتبار و سابقه‌ی فعالیت تیم توسعه
- تعداد کاربران
- تعداد ارزهای لیست‌شده
- تنوع ابزارهای معاملاتی و تحلیل تکنیکال
- نقدینگی
- مکانیسم‌های مقابله با بحران‌های مالی یا امنیتی
- میزان ادغام با دیگر برنامه‌های ارز دیجیتال مانند کیف پول‌ها و برنامه‌های dApp
- برنامه‌های تشویقی مانند ریفرال، امکان درآمدزایی غیرفعال مانند استیکینگ و دیفای
- سهولت رابط کاربری
به‌عنوان معامله‌گر حرفه ای ایرانی باید به این نکته نیز توجه کنید که صرافی موردنظر تاچه‌اندازه، احراز هویت را اجباری کرده و آیا آی‌پی ایران را مسدود می‌کند یا خیر. اگر حتما می‌خواهید که در پلتفرم‌های خارجی معامله کنید، انتخاب یک صرافی غیرمتمرکز معتبر ازنظر امنیت فعالیت برای کاربران ایرانی بر صرافی‌های متمرکز، ارجحیت دارد. همچنین پلتفرم موردنظر باید با استراتژی معاملاتی شما سازگار باشد و ابزارهای لازم را در اختیارتان قرار دهد.
درنهایت مهم است که فعالیت خود را با تمرین در نسخه‌های آزمایشی یا دموی پلتفرم‌های معاملاتی شروع کنید. بایننس، کوکوین، کراکن، استورم گین، بای بیت و نیز وب‌سایت تریدینگ ویو، نسخه‌ی دمو دارند.
اهمیت توسعه فردی برای هر تریدر حرفه ای
برای تریدر شدن تنها به کسب دانش و تجربه نمی‌توان اکتفا کرد. معامله و حضور فعال در بازار، فرآیندی است که کیفیت روحی و بلوغ ذهنی و احساسی بالایی نیز می‌طلبد. معامله‌گر موفق، پیش از هرچیز می‌تواند احساساتش را کنترل کرده و توانایی تصمیم‌گیری منطقی و سریع را با درنظرگرفتن همه‌ی جوانب در خود تقویت کند. او می‌داند که یک سوی هر معامله‌ای، باخت است و بدون هراس غیرضروری از این موضوع، می‌تواند از شکست‌هایش درس بگیرد. چنین فردی زندگی شخصی‌اش منظم است، ذهنی منطقی داشته و به‌دنبال سودهای کلان یک‌شبه نیست.
فعالیت در بازار ارز دیجیتال به‌عنوان بستر نوسانی می‌تواند ضررهای هنگفتی حتی برای افراد باتجربه به‌دنبال داشته باشد. مطالب ارائه‌شده در این مقاله به‌هیچ‌عنوان جنبه توصیه‌ای نداشته و تنها به‌منظور آگاه‌سازی خواننده ارائه شدند. توصیه می‌کنیم حتما تحقیقات خود را پیش از سرمایه‌گذاری در این عرصه کامل کنید. توصیه‌ی شما برای تریدر حرفه ای شدن چیست؟ شما چه تجربه‌ای از معامله‌ی ارزهای دیجیتال دارید؟
گام قبلی (۷/۲۳) گام بعدی
