استیکینگ چیست؟ معرفی استیک کردن یا سپرده گذاری ارز دیجیتال

فعالیت در بازار ارزهای دیجیتال، تنها به سرمایه گذاری و ترید ارز دیجیتال خلاصه نمی‌شود. روش های کسب درآمد دیفای (DeFi) تنوع بالایی دارد که یکی از آنها، استیکینگ یا سپرده گذاری ارز دیجیتال است.

این روش یکی از قدیمی‌ترین روش‌های کسب درآمد غیرفعال در بازار ارزهای دیجیتال است. برای کسب درآمد از این روش، ابتدا باید با برخی از مفاهیم پایه آن آشنا شوید و سپس، به سراغ آموزش‌های اصلی آن بروید.

استیکینگ چیست؟

قبل از آشنایی با نحوه سپرده گذاری ارز دیجیتال، باید به پروتکل‌های اجتماع در بلاک چین‌ها بپردازیم تا با ارتباط آنها میان همدیگر آشنا شوید. پروتکل‌های اجماع برای بهبود امنیت در شبکه بلاک چین به کار می‌رود. به عنوان مثال، در بلاک چین بیت کوین، از پروتکل اجماع اثبات کار (POW) استفاده می‌شود. پیاده سازی این پروتکل بر روی شبکه، به ماینینگ (Mining) یا استخراج ارز دیجیتال نیاز دارد. انجام فرایند ماینینگ به یک سیستم با قدرت پردازش سخت افزاری بالا نیاز دارد که تهیه آن، مسبب هزینه زیادی است.

برخی دیگر از شبکه‌های بلاک چین، برای حفظ و بهبود امنیت شبکه، از پروتکل اجماع اثبات سهام (POS) استفاده می‌کنند. این پروتکل همراه با سپرده گذاری یا سهام گذاری کاربران شبکه یا پلتفرم غیرمتمرکز دیفای انجام می‌شود. به عنوان مثال، کاربران مقداری از دارایی خود را در یک کیف پول مخصوص قفل می‌کنند. هر چه میزان این دارایی‌های قفل شده بیشتر باشد، آن کاربر حق مشارکت بیشتری در اعتبارسنجی شبکه دارد.

حالا ممکن است برای شما سوال پیش بیاید که این استیکینگ (Staking)، چه سودی برای کاربران دارد؟ باید بگوییم که هر چه دارایی بیشتر در شبکه قفل شود، نسبت به آن، پاداشی به کاربر تعلق می‌گیرد. میزان پاداشی که به کاربران تعلق می‌گیرد، به مدت زمان سپرده گذاری، مقدار دارایی و نوع شبکه بستگی دارد.

تاریخچه سپرده گذاری ارز دیجیتال

استفاده از استیکینگ یا پروتکل اجماع اثبات سهام، برای اولین در سال ۲۰۱۲، توسط دو فردی به نام‌های سانی کینگ (Sunny King) و اسکات نادال (Scott Nadal) انجام شد. شاید خودتان بدانید که معروف‌ترین بلاک چینی که از پروتکل اثبات سهام استفاده می‌کند، شبکه اتریوم است. ولی باید بگوییم که اولین ارز دیجیتال که قابلیت استیکینگ داشت، پیرکوین (Peercoin) بود. پس از این ارز دیجیتال، بسیاری دیگر از شبکه‌های بلاک چین تصمیم بر استفاده از پروتکل اجماع اثبات سهام گرفتند.

بهترین ارزهای دیجیتال برای استیکینگ

در حال حاضر، تعداد ارزهای دیجیتالی که امکان استیکینگ و ییلد فارمینگ را به کاربرانش می‌دهد، بالا است. ولی بسیاری از آنها، نقدینگی و اعتبار بالایی ندارند و ممکن است گزینه خوبی برای شروع سپرده گذاری نباشند. البته، ییلد فارمینگ یک روش متفاوت با استیکینگ است که به آن خواهیم پرداخت. در ادامه به برخی از بهترین ارزهای دیجیتال برای سپرده گذاری می‌پردازیم.

اتریوم (ETH)

همان‌طور که می‌دانید، اتریوم پس از بیت کوین، از محبوب‌ترین ارزهای دیجیتال است. اتریوم در نسخه اولیه‌اش، بر اساس پروتکل اثبات کار (POW) بود ولی در نسخه جدید، یعنی اتریوم ۲٫۰، پروتکل خود را به اثبات سهام (POS) تغییر می‌دهد. برای استیکینگ در شبکه اتریوم، دست کم باید ۲۳ اتریوم را در شبکه قفل کنید.

تزوس (XTZ)

بلاک چین تزوس با ارز دیجیتال “XTZ” از پروتکل اجماع اثبات سهام مایع (POS Liquid) پیروی می‌کند. استیکینگ در این بلاک چین، هیچ محدودیتی ندارد. یعنی شما با یک ارز دیجیتال “XTZ” هم می‌توانید سپرده گذاری را شروع کنید. سوددهی این شبکه معمولا هر ۳۵ تا ۴۰ روز انجام می‌شود و نرخ سود سالانه استیکینگ شبکه تزوس، بین ۶٫۷۵ تا ۱۰٫۶ درصد است.

بایننس کوین (BNB)

ارز دیجیتال بایننس نیز یکی دیگر از ارزهای دیجیتال محبوب است که استیکینگ در شبکه آن با هیچ محدودیتی رو به رو نیست. سوددهی این شبکه هر ۷ روز انجام می‌شود و نرخ سود سالانه سپرده گذاری آن، بین ۶ تا ۹ درصد است. صرافی بایننس یکی از پلتفرم‌هایی است که به شیوه سنتی، وام کریپتو نیز به کاربرانش اعطا می‌کند.

کیک (CAKE)

ارز دیجیتال کیک، توکن اختصاصی صرافی غیرمتمرکز پنکیک سواپ است. برای مشارکت در استیکینگ این صرافی، باید کیف پول تراست ولت، متامسک یا بایننس والت چین خود را به پنکیک سواپ متصل کنید. نرخ سود سالانه سپرده گذاری این شبکه، بین ۳۱ تا ۴۲ درصد است.

متیک (MATIC)

توکن متیک، توکن بومی در بلاک چین پالیگان است که یکی از رقبای اصلی شبکه اتریوم به حساب می‌آید. برای شرکت در اعتبارسنجی این شبکه، ابتدا باید کیف پول متامسک خود را به شبکه پالیگان متصل کرده و حداقل ۲ توکن متیک در کیف پول خود داشته باشید. نرخ سوددهی سالانه این شبکه، ۱۴ درصد است.

پلتفرم‌های برای استیکینگ

بهترین پلتفرم‌هایی که میتوانید برای سپرده گذاری ارز دیجیتال از آنها استفاده کنید، صرافی‌ها و کیف پول‌های ارز دیجیتال است. البته قبل از انتخاب صرافی و کیف پول مد نظرتان باید به موارد مهمی دقت کنید. برخی از نکات مهم در انتخاب پلتفرم مناسب برای استیکینگ و کسب درآمد غیر فعال از ارزهای دیجیتال عبارت‌اند از:

• این پلتفرم از چه تعداد ارز دیجیتالی برای سپرده گذاری پشتیبانی می‌کند؟
• این پلتفرم چه مقدار نقدینگی در استخر نقدینگی خود دارد؟
• نرخ سالانه این پلتفرم چقدر است؟
• کارمزد دریافتی این پلتفرم چقدر است؟
• دوره پرداخت پاداش به کاربران این پلتفرم، هر چند مدت یکبار است؟

کیف پول‌ها

یکی از بهترین کیف پول‌هایی که می‌توانید برای استیکینگ از آن استفاده کنید، تراست ولت است. این کیف پول رابط کاربری بسیار ساده‌ای دارد، به طوری که افراد مبتدی هم می‌توانند از آن استفاده کنند. شما با مطالعه صفحه مربوط به استیکینگ در تراست ولت، امکان انتخاب ارز دیجیتال مورد نظر خود را دارید. پس از آن، مرحله سپرده گذاری آغاز می‌شود.

صرافی‌ها

در حال حاضر، بسیاری از صرافی‌ها امکان استیکینگ را برای کاربران فراهم می‌کنند. برخی از این صرافی‌ها عبارت‌اند از:

• صرافی بایننس با پشتیبانی بیش از ۷ کوین برای سپرده گذاری
• صرافی کوکوین با پشتیبانی بیش از ۵۰ کوین برای سپرده گذاری
• صرافی کراکن با پشتیبانی بیش از ۱۶ کوین برای سپرده گذاری
• صرافی کوینکس با پشتیبانی بیش از ۱۰ کوین برای سپرده گذاری

محاسبه سود استیکینگ

یکی از تعاریف مهم در سپرده گذاری، نرخ سود سالانه (Annual Percentage Yield) با نام اختصاری “APY” است. این تعریف به سه عامل، نوع، تعداد ارز دیجیتال و مدت زمان سپرده گذاری بستگی دارد. نرخ سود سالانه با درصد محاسبه می‌شود. اگر بخواهیم بیشتر توضیح بدیم، محاسبه این نرخ سوددهی سالانه کاملا بستگی به پلتفرم استیکینگ شما دارد. هر چه تعداد ارز دیجیتال بیشتر و مدت زمان سپرده گذاری طولانی‌تر باشد، سوددهی سالانه آن نیز بیشتر می‌شود.

مزایا و خطرات سپرده گذاری ارز دیجیتال

مانند دیگر فعالیت‌های دیگر در بازار ارزهای دیجیتال، استیکینگ نیز دارای مزایایی است. البته، نمی‌توان گفت که سپرده گذاری، معایبی دارد. بلکه استیکینگ ریسک‌هایی دارد که قبل از شروع، باید با آنها نیز آشنا شوید.

مزایای استیکینگ

اولین مزیت استیکینگ، هزینه کم آن برای شروع است. در اعتبارسنجی تراکنش به روش ماینینگ، نیاز به دستگاه‌های ماینر وجود دارد که خرید هر یک از آنها دست کم ۱۰ میلیون تومان است. سوددهی به روش ماینینگ، معمولا با یک دستگاه ماینر انجام نمی‌شود. برای رسیدن به سود بالا در این شیوه به یک مزرعه استخراج با چندین دستگاه ماینر نیاز است. پس استیکینگ هزینه بسیار کمی برای شروع نیاز دارد.

از آن جایی که در روش استیکینگ، هزینه‌های جانبی کاهش می‌یابد، سوددهی نیز پایدارتر است. ولی در روش ماینینگ، سود دهی به عوامل بسیار زیادی بستگی دارد و نمی‌توان بر روی سوددهی آن حساب کرد.

علاوه بر هزینه بالا برای خرید دستگاه ماینینگ، هزینه مصرف برق و انرژی این دستگاه‌ها نیز بسیار بالا است. ولی استیکینگ، نه تنها به دستگاه خاصی نیاز ندارد، بلکه مصرف برق و انرژی بالایی هم ندارد.

بلاک چین‌هایی که از روش استیکینگ استفاده می‌کنند، مقیاس پذیری بالاتری دارند. از این رو، سرعت بالاتری را در پردازش تراکنش‌ها به عمل می‌آورند.

ریسک‎های سپرده گذاری ارز دیجیتال

یکی از مهم‌ترین ریسک‌ها در استیکینگ، خطر هک شدن دارایی‌ها در شبکه بلاک چین است. به همین دلیل، بهتر است که قبل از انتخاب پلتفرم مناسب برای سپرده گذاری، از امنیت و اعتبار آن آگاه شوید.

با یک بررسی ساده، متوجه می‌شوید که نرخ سوددهی سالانه ماینینگ، نسبت به استیکینگ، بسیار بالاتر است. از این رو، اگر سرمایه بالایی دارید، بهتر است که روش ماینینگ را برای درآمد زایی انتخاب کنید.

شاید سپرده گذاری به مقیاس پذیری بلاک چین کمک کند ولی یک تهدید برای تمرکززدایی به حساب می‌آید. پروژه‌هایی که معمولا نقدینگی کمتری دارند، حق مشارکت در اعتبارسنجی را به کاربرانی می‌دهند که سپرده بیشتری در شبکه داشته باشند. یعنی هر چه سپرده شما بیشتر باشد، حق بیشتری در اعتبارسنجی شبکه خواهید داشت که این موضوع باعث تمرکززدایی در شبکه می‌شود.

آخرین ریسک استیکینگ، ضرر و سقوط ارزش ارز دیجیتال است. زمانی که شما مقداری ارز دیجیتال را در شبکه قفل می‌کنید، تا زمانی که مدت زمان سپرده گذاری تمام نشود، نمی‌توانید به آن دست بزنید. از این رو، اگر در این مدت زمان، ارز دیجیتال شما وارد ضرر شود، هیچ کاری نمی‌توانید بکنید و مقدار زیادی ضرر نصیبتان می‌شود.

روش‌های استیکینگ

به طور کلی، سه روش برای استیکینگ ارز دیجیتال وجود دارد که باید با توجه به پلتفرم سپرده گذاری و میزان سرمایه برای سپرده گذاری، یکی از این سه روش را انتخاب کنید.

استیکینگ به روش سرد (Cold Staking)

این روش معمولا برای سرمایه‌های زیاد استفاده می‌شود. در این روش، شما سرمایه خود را کیف پول‌های آفلاین یا سرد قفل می‌کنید و تا هر زمان که سرمایه شما در این کیف پول باقی بماند، سود آن به شما تعلق می‌گیرد. هر زمان که دارایی خود را از کیف پول خارج کنید، سود آن مدت زمان محاسبه شده و به حساب شما واریز می‌شود. همانطور که اشاره کردیم، این روش برای دارایی‌های زیاد که امنیت بسیار بالایی نیاز دارند، استفاده می‌شود.

استیکینگ به روش قفل شده (Locked Staking)

در روش سپرده گذاری قفل شده، شما دارایی خود را در کیف پول صرافیتان استیک می‌کنید. سپس، به صورت روزانه، سود دارایی شما محاسبه می‌شود. هر زمان که بخواهید، می‌توانید دارایی خود را از حالت سپرده گذاری خارج کنید و مجموع سود روزهای سپرده گذاری را دریافت کنید. البته، برخی از کیف پول‌ها، مدت زمان مشخصی برای سپرده گذاری دارند و زودتر از آن زمان، امکان برداشت دارایی وجود ندارد.

استیکینگ به روش منعطف (Flexible Staking)

در این شیوه، هر زمان که بخواهید، امکان برداشت دارایی خود از حالت سپرده گذاری را دارید. همچنین، به راحتی می‌توانید ترید انجام دهید. این روش در کیف پول‌های داغ یا نرم افزاری امکان پذیر است و معمولا سوددهی کمتری نسبت به روش‌های دیگر دارد.

تفاوت ییلد فارمینگ با استیکینگ ارز دیجیتال

ییلد فارمینگ یکی از مفاهیم جدیدتر نسبت به استیکینگ در بازار ارزهای دیجیتال است. ییلد فارمینگ به افرادی اشاره دارد که به طور مستقیم، دارایی خود را برای تامین نقدینگی پروتکل‌های دیفای (DeFi) قرض می‌دهند و پاداش آن را به صورت توکن، دریافت می‌کنند. ییلد فارمینگ نسبت به سپرده گذاری، سود دهی بسیار بالاتر و خطرات خیلی بیشتری دارد. توصیه می‌شود، قبل از ورود به ییلد فارمینگ، در زمینه آن مطالعه، تحقیق و آموزش به دست آورید.